[ToMo] Nỗi Đau Bị Tước Đi Quyền Lợi: Khi Không Ai Hiểu Được Sự Mất Mát Của Bạn

Khi mất đi điều quý giá, chúng ta thường thương tiếc. Đó là bản chất của con người.

Nhưng nếu cảm giác tội lỗi lấn át nỗi đau của bạn thì sao? Có thể giọng nói bên trong sẽ bảo bạn rằng không nên buồn vì mất việc khi gia đình vẫn còn khỏe mạnh.

Bạn có thể tự hỏi liệu mình có quá đau buồn vì mất thú cưng không, nhất là khi có người nói rằng: 'Đâu phải như mất đi đứa con đâu'.

Dù bạn đã trải qua kiểu mất mát nào, nỗi đau của bạn luôn có giá trị.

Tuy nhiên, xã hội thường không công nhận một số loại đau buồn, khiến bạn khó khăn trong việc thể hiện nỗi buồn hoặc bắt đầu quá trình chữa lành.

Nỗi đau khi bị tước quyền lợi, còn gọi là đau buồn ẩn giấu hoặc phiền muộn, liên quan đến những nỗi đau mà các chuẩn mực xã hội không thừa nhận. Loại đau buồn này thường bị người khác xem nhẹ hoặc không hiểu, làm cho việc xử lý và vượt qua trở nên đặc biệt khó khăn.

Dưới đây là tóm tắt về cách biểu hiện nỗi đau do bị tước quyền lợi và một số mẹo nhỏ để đối phó với sự mất mát khó khăn.

Nỗi đau do bị tước quyền lợi thường biểu hiện theo năm cách chính (mặc dù không chỉ giới hạn trong những ví dụ này).

Nếu bạn phải giữ bí mật về mối quan hệ của mình vì bất cứ lý do gì, bạn có thể không biết cách bày tỏ nỗi buồn khi đối tác qua đời. Người khác cũng có thể không hiểu khi thấy bạn đau buồn vì một người mà họ chưa từng biết đến.

Điều này bao gồm:

• Người LGBTQ+ không công khai và cảm thấy không an toàn khi bày tỏ nỗi đau khi mất đi người đối tác
• Người đa ái mất đi một bạn đời không phải là người quan trọng, nhất là khi không ai biết về mối quan hệ của họ
• Cái chết của đối tác thông thường, bạn thân với lợi ích hoặc đối tác cũ, đặc biệt khi bạn vẫn còn thân thiết
• Cái chết của một người bạn qua mạng hoặc bạn thư từ
• Cái chết của một người mà bạn không quen biết, như anh chị em chưa từng gặp hoặc cha mẹ vắng mặt

Mất mát bị xem là 'kém quan trọng'

Nhiều người không cho rằng việc chia tay hoặc bị xa lánh là một sự mất mát lớn, dù bạn có thể mất một người mãi mãi ngay cả khi họ còn sống. Dạng mất mát này vẫn có thể gây ra nỗi đau sâu sắc và kéo dài.

Một số loại mất mát không liên quan đến cái chết:

• nhận con nuôi không thành công
• sa sút trí tuệ hoặc bệnh Alzheimer
• mất tài sản
• mất quê hương
• mất an toàn, độc lập hoặc nhiều năm cuộc đời bị lạm dụng hoặc bỏ bê
• mất khả năng vận động hoặc sức khỏe

Xã hội cũng thường giảm nhẹ nỗi đau liên quan đến một số loại mất mát nhất định, như cái chết của:

• một người cố vấn, giáo viên hoặc học sinh
• một bệnh nhân hoặc khách hàng trị liệu
• một vật nuôi
• một đồng nghiệp
• một “người bạn xem như người thân”, như con của một người bạn

Mất mát bị bao phủ bởi sự kỳ thị

Nếu hoàn cảnh mất mát của bạn khiến bạn bị người khác phán xét hoặc chỉ trích, bạn có thể nhận được thông điệp rằng bạn phải chịu đựng nỗi đau một mình.

Đáng tiếc là, một số sự mất mát lại bị kỳ thị hơn là được cảm thông. Phản ứng của người khác có thể làm bạn cảm thấy xấu hổ hoặc ngại ngùng thay vì được an ủi.

Một số người muốn thông cảm và hỗ trợ bạn nhưng không biết cách đối phó với nỗi đau liên quan đến những điều không thường được thảo luận, như:

• vô sinh
• cái chết do tự sát hoặc dùng thuốc quá liều
• phá thai
• sẩy thai hoặc thai chết lưu
• ghẻ lạnh với người thân nghiện ngập, mất chức năng nhận thức hoặc có các vấn đề về sức khỏe tâm thần nghiêm trọng
• mất đi người thân bị kết án phạm tội và bị đi tù

Nỗi đau sau khi phá thai có thể là một ví dụ phức tạp của nỗi đau bị tước đi quyền lợi. Dù xã hội có thể coi thường nỗi đau này, nhưng người đã trải qua nó cũng có thể tự nguôi ngoai vì đó là kết quả của một quyết định cá nhân.

Không được phép đau buồn

Nếu bạn mất một người thân thiết không phải là đối tác lãng mạn hay thành viên gia đình ruột thịt, bạn có thể phải đối mặt với việc không được công nhận quyền đau buồn.

Thực tế, đau buồn khi mất đi bất kỳ ai mà bạn từng có mối quan hệ thân thiết là điều hoàn toàn bình thường, bao gồm:

• một người bạn thân nhất
• người trong đại gia đình
• một người bạn cùng lớp
• một người yêu cũ

Đôi khi, người ta cũng cho rằng có một số nhóm người nhất định không đủ khả năng để thương tiếc, bao gồm:

• trẻ em
• người bị suy giảm nhận thức hoặc mất chức năng
• người bị khuyết tật về phát triển
• người có tình trạng sức khỏe tâm thần nghiêm trọng

Sự đau buồn không phù hợp với chuẩn mực xã hội

Hầu hết các xã hội đều có những “quy tắc” không chính thức về sự đau buồn, bao gồm các kỳ vọng xung quanh cách mọi người thương tiếc mất mát của họ.

Nếu gần đây bạn đã trải qua mất mát, mọi người có thể mong đợi bạn:

• khóc và thể hiện nỗi buồn một cách trực quan theo các cách khác
• rút lui khỏi các sự kiện xã hội
• mất đi sự ngon miệng
• ngủ nhiều

Nếu bạn biểu hiện sự đau buồn của mình theo các cách khác, mọi người có thể cảm thấy bối rối hoặc nghĩ rằng bạn không thương tiếc khi mất mát. Một số cách thường gặp nhưng ít được chấp nhận để thể hiện nỗi đau bao gồm:

• giận dữ
• mất cảm xúc
• bận rộn hơn nhiều, chẳng hạn như lao vào công việc
• sử dụng chất kích thích hoặc rượu để đối phó

Mọi người sẽ thể hiện cảm xúc theo nhiều cách khác nhau, vì vậy nếu như mọi người lại phản ứng với sự mất mát theo các cách giống nhau chỉ làm mất đi sự trải nghiệm của nhiều người.

Cảm giác mất mát sẽ như thế nào khi bị người khác gạt bỏ

Đau buồn thường tiến triển qua nhiều giai đoạn. Tuy nhiên, nếu bạn không thể công khai thương tiếc, thì thật khó khăn để vượt qua những giai đoạn này một cách hiệu quả.

Cùng với những cảm giác điển hình liên quan đến nỗi đau, chẳng hạn như cảm xúc buồn bã, tức giận, tội lỗi và tê liệt cảm xúc, nỗi đau khi bị tước đi quyền lợi có thể góp phần làm:

• mất ngủ
• dùng chất kích thích sai lầm
• lo âu
• trầm cảm
• Có các triệu chứng về thể chất, như căng cơ, đau không rõ nguyên nhân hoặc đau dạ dày
• giảm lòng tự trọng
• xấu hổ

Những trải nghiệm khác có liên quan đến nỗi đau khi bị tước đi quyền lợi gồm:

• vấn đề về mối quan hệ
• gặp khó khăn khi tập trung
• cảm xúc lấn át
• tâm trạng dao động

Hiển nhiên là những người không mong đợi bạn đau lòng có thể sẽ không hiểu được nhu cầu cần hỗ trợ của bạn khi bạn xử lý sự mất mát. Điều này có thể khiến bạn khó có thời gian để nghỉ học hoặc đi làm.

Khi những người khác gạt bỏ đi nỗi buồn của bạn hoặc cho rằng bạn không nên cảm thấy “buồn đến như vậy”, bạn thậm chí có thể bắt đầu tự hỏi rằng liệu họ có đúng hay không. Bằng cách tiếp thu những thông điệp này, bạn tước bỏ đi sự đau buồn của chính mình một cách hiệu quả, điều này có thể đưa đến:

• nghi ngờ và cảm thấy tội lỗi về phản ứng 'không phù hợp' của bạn
• tăng thêm khó khăn khi vượt qua nỗi đau
• khó đối phó hơn với những mất mát trong tương lai

Mẹo để đối phó

Sự đau buồn là một quá trình lộn xộn, phức tạp. Không có cách nào đúng đắn để điều hướng nó.

Nếu bạn đang có một khoảng thời gian khó khăn, hãy xem xét những điều sau.

Một số người trong cuộc sống của bạn có thể không nhận ra cảm xúc của bạn hoặc không ủng hộ nhiều lắm. Điều này có thể khiến bạn lo lắng, nhưng hãy cố gắng ghi nhớ rằng thực tế có những người khác trong cuộc sống của bạn sẽ hiểu và muốn giúp đỡ với cách họ có thể.

Gần gũi với bạn bè và gia đình, những người có thể:

• Hiểu về mối quan hệ của bạn với người hoặc vật nuôi đã mất

• Trải qua những mất mát tương tự trong quá khứ

• Lắng nghe sâu sắc mà không đánh mất hoặc phủ nhận cảm xúc của bạn

• Thực hiện chân thực trải nghiệm của bạn

Nếu đau khổ của bạn không được nhiều người biết đến hoặc chấp nhận, bạn có thể thiếu nghi thức chính thống để xoa dịu nỗi đau. Điều này có thể gây cảm giác mất mát và mong muốn sự kết thúc.

Tạo ra các nghi thức riêng của bạn có thể giúp bạn chấp nhận và tiếp tục cuộc sống.

Một số nghi lễ mẫu gồm có:

• Đóng hộp kỷ vật của người yêu cũ sau khi chia tay
• Viết thư để nói lời chia tay
• Trồng cây để tưởng nhớ người thân
• Tạo bộ sưu tập ảnh và vật lưu niệm
• Tổ chức lễ tưởng niệm tại một nơi ý nghĩa

Hãy dũng cảm yêu cầu những điều bạn cần

Có lẽ những người thân yêu muốn ủng hộ bạn, dù họ không hiểu hoàn toàn nỗi đau của bạn, nhưng họ không chắc chắn về điều bạn cần. Điều này thường xảy ra khi nói về sự mất mát do tự tử, sẩy thai, và những tình huống khác mà mọi người thấy khó để đối diện.

Bạn cũng có thể không biết chính xác điều gì sẽ giúp bạn. Điều đó hoàn toàn bình thường. Nhưng nếu bạn cần một điều gì đó cụ thể, hãy nói cho người thân của bạn biết. Điều đó có thể cung cấp cho họ một hướng dẫn cụ thể để ở bên bạn.

Bạn có thể nói:

• “Tôi không muốn cô đơn. Bạn có thể ở bên tôi không?”
• “Bạn có thể giúp tôi tìm một hoạt động để tránh suy nghĩ về chuyện đó không?”
• “Tôi muốn nói về điều đó. Bạn có muốn nghe không?”

Tìm kiếm sự giúp đỡ

Không phải lúc nào bạn cũng có thể vượt qua nỗi đau một mình. Đặc biệt là khi mất quyền lợi, việc vượt qua có thể vô cùng khó khăn nếu thiếu sự hỗ trợ từ chuyên gia.

Các tư vấn viên về nỗi đau và các chuyên gia về tâm thần có thể giúp bạn chấp nhận và thừa nhận nỗi đau của mình trong khi xác nhận sự mất mát.

Nếu bạn đã che giấu nỗi đau và cố gắng tự giải quyết việc mất quyền lợi của mình, một nhà thăm viện có thể:

• Điều chỉnh cảm xúc của bạn
• Giúp bạn nhận ra sự đau buồn là bình thường
• Tạo ra một không gian an toàn, không đánh giá để thể hiện nỗi buồn
• Cung cấp tài nguyên hỗ trợ cộng đồng hoặc các nhóm tự giúp

Xử lý nỗi đau không hề dễ dàng nhưng lại rất quan trọng. Nỗi đau không được giải quyết có thể dẫn đến các vấn đề tâm thần phức tạp, bao gồm cả trầm cảm. Cần được hỗ trợ từ chuyên gia nếu:

• Nếu nỗi đau không giảm đi nhanh chóng
• Bạn cảm thấy tâm trạng thay đổi thường xuyên hoặc không kiểm soát được cảm xúc
• Các triệu chứng về thể chất không cải thiện
• Bạn có ý định tự tử hoặc tự hại bản thân

Bạn cũng cần liên hệ để nhận được sự giúp đỡ nếu nỗi đau bắt đầu ảnh hưởng đến trách nhiệm hoặc mối quan hệ cá nhân của bạn, hoặc nếu bạn không còn quan tâm đến các hoạt động mà bạn thường thích.

Kết luận

Việc thể hiện sự thương tiếc có thể trở nên khó khăn hơn khi những người xung quanh giảm bớt sự đau buồn của bạn hoặc hoàn toàn phớt lờ đi. Mọi cảm xúc đều quan trọng. Không ai có thể định rõ bạn có nên cảm thấy buồn không.

Hãy tìm sức mạnh từ những người thân yêu, những người cố gắng giảm bớt gánh nặng cho bạn, không làm bạn cảm thấy khó chịu hơn.