[ToMo - Song Ngữ ] Tại Sao Chúng Ta Lại Có Vitamin K Mà Không Có Vitamin F?

Mọi thứ bắt đầu từ “chất động vật” ngày nay chúng ta gọi là protein.

Tất cả xuất phát từ “chất động vật” chúng ta hiện nay gọi là protein.

Vitamin C để chống cảm lạnh? Một liều Vitamin D vào ngày nắng? Chúng ta đều biết rằng vitamin rất quan trọng cho sức khỏe, nhưng chúng được đặt tên như thế nào và quan trọng hơn, chúng được phát hiện lần đầu tiên vào thời điểm nào?

Vitamin C có thể chữa cảm lạnh? Một liều Vitamin D vào ngày nắng? Chúng ta đều biết vitamin đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe, nhưng chúng được đặt tên như thế nào và quan trọng hơn, chúng được phát hiện lần đầu tiên vào thời điểm nào?

Mặc dù con người luôn hiểu rằng có mối liên kết giữa chế độ ăn uống và sức khỏe, nhưng mất hàng nghìn năm nghiên cứu dinh dưỡng hiện đại - được thúc đẩy bởi sự tiến bộ trong hóa học, vật lý và sinh học - mới nổi lên. Các thí nghiệm dinh dưỡng ban đầu tập trung vào nguyên tố nitơ, được phát hiện lần đầu tiên vào năm 1772, và liệu sự hiện diện hoặc vắng mặt của nó trong thực phẩm có làm cho động vật hoặc con người khỏe mạnh hay ốm yếu không.

Sau đó vào năm 1839, nhà hóa học người Hà Lan Gerardus Mulder đề xuất sự tồn tại của một phân tử ông gọi là protein, một “hợp chất động vật” ông nghĩ là cần thiết cho dinh dưỡng của con người. Trong nhiều thập kỷ, nhà sử học Kenneth Carpenter viết, protein được xem là chất dinh dưỡng duy nhất cho sức khỏe con người mặc dù kiến thức mới nổi bật cho rằng trái cây, rau và sữa giúp giảm các tình trạng như bệnh scorbut và còi xương. Mặc dù những bệnh này thường gặp ở những người ăn kiêng hạn chế, nhà nghiên cứu vẫn đổ lỗi cho các yếu tố khác, như nhiễm trùng, thực phẩm bị nhiễm độc, hoặc thậm chí là không khí biển.

Chế độ ăn uống thiếu hụt -

Sự thiếu hụt dinh dưỡng -

Chế độ ăn uống thiếu hụt -

Trong khi đó, thủy thủ trên các hành trình xa xôi đã phải đối mặt với một căn bệnh khác: bệnh tê, có thể gây suy tim và mất cảm giác ở chân và bàn chân.

Trong khi đó, bác sĩ hải quân Nhật Bản Kanehiro Takaki đã có một giả thuyết: Vào những năm 1880, ông nhận thấy rằng những người nghèo có nguy cơ mắc bệnh tê cao hơn những người giàu và nghi ngờ chế độ ăn uống cũng như tình trạng thiếu protein của họ có thể đóng một vai trò nào đó dẫn tới bệnh.

Trong khi đó, bác sĩ quân đội Hà Lan Christian Eijkman đã phát triển lý thuyết của mình về bệnh tê sau các thí nghiệm với gà. Những con gà ăn cơm trắng phổ biến trên tàu hải quân Nhật Bản cũng có các triệu chứng tương tự. Mặt khác, những con không ăn gạo lứt do một đầu bếp từ chối cung cấp “gạo chỉ cho quân đội” vẫn khỏe mạnh.

Trong khi đó, thuyền viên trên các chuyến hành trình dài đã phải chịu đựng một căn bệnh khác: bệnh tê, có thể gây suy tim và mất cảm giác ở chân và bàn chân.

Trong lúc đó, bác sĩ hải quân Nhật Bản Kanehiro Takaki đã có một giả thuyết: Vào những năm 1880, ông nhận thấy rằng những người nghèo có nguy cơ mắc bệnh tê cao hơn những người giàu và nghi ngờ chế độ ăn uống cũng như tình trạng thiếu protein của họ có thể đóng một vai trò nào đó dẫn tới bệnh.

Trong thời gian đó, bác sĩ quân đội Hà Lan Christian Eijkman đã phát triển lý thuyết của riêng mình về bệnh tê sau các thí nghiệm với gà. Những con gà ăn cơm trắng phổ biến trên tàu hải quân Nhật Bản cũng có các triệu chứng tương tự. Mặt khác, những con không ăn gạo lứt do một đầu bếp từ chối cung cấp “gạo chỉ cho quân đội” vẫn khỏe mạnh.

Eijkman tiếp tục theo đuổi hướng nghiên cứu đó, phát hiện ra rằng những người trong tù được cho ăn cơm trắng cũng mắc bệnh beriberi. Liệu gạo trắng có phải là một phần của vấn đề không?

‘Vitamins’ cho sức khỏe - “Những Vitamin” cho sức khỏe

Nhà hóa học Ba Lan Casimir Funk tập trung vào vỏ và cám từ gạo đã qua xử lý, và bắt đầu thí nghiệm của riêng mình với chim bồ câu vào đầu thế kỷ 20: Chim bồ câu chỉ được cho ăn gạo trắng sẽ bị bệnh, nhưng cải thiện khi được cho ăn cám gạo và men. Phát hiện này đã xác nhận lý thuyết của Takaki rằng chế độ ăn uống và bệnh beriberi có mối liên hệ với nhau, nhưng thủ phạm không phải là do thiếu protein. Đó là do thiếu một chất khác, Funk đưa ra giả thuyết vào năm 1912: một hợp chất chứa nitơ mà ông gọi là “vitamine”, kết hợp từ tiếng Latin có nghĩa là “sự sống” với “amine”, tên của một hợp chất chứa nitơ.

Phát hiện về vitamin đã gửi một làn sóng sốc qua cộng đồng khoa học, gợi ra rằng các bệnh có thể do thiếu dinh dưỡng gây ra - và được chữa trị bằng lượng đủ của các hợp chất mới phát hiện. “Một chế độ ăn lặp lại nên được tránh,” Funk tuyên bố.

Nhà hóa học Ba Lan Casimir Funk tập trung vào vỏ và cám từ gạo đã qua xử lý, và bắt đầu thí nghiệm của riêng mình với chim bồ câu vào đầu thế kỷ 20: Chim bồ câu chỉ được cho ăn gạo trắng sẽ bị bệnh, nhưng cải thiện khi được cho ăn cám gạo và men. Phát hiện này đã xác nhận lý thuyết của Takaki rằng chế độ ăn uống và bệnh beriberi có mối liên hệ với nhau, nhưng thủ phạm không phải là do thiếu protein. Đó là do thiếu một chất khác, Funk đưa ra giả thuyết vào năm 1912: một hợp chất chứa nitơ mà ông gọi là “vitamine”, kết hợp từ tiếng Latin có nghĩa là “sự sống” với “amine”, tên của một hợp chất chứa nitơ.

Phát hiện về vitamin đã gây ra một làn sóng sốc trong cộng đồng khoa học, gợi ra rằng các bệnh có thể do thiếu dinh dưỡng gây ra - và được chữa trị bằng lượng đủ của các hợp chất mới phát hiện. “Một chế độ ăn lặp lại nên được tránh,” Funk tuyên bố.

Khám phá về vitamin đã gây ra một làn sóng sốc trong cộng đồng khoa học, chỉ ra rằng các bệnh có thể phát sinh do thiếu hụt dinh dưỡng và có thể được điều trị bằng cách cung cấp đủ lượng các hợp chất mới được phát hiện. Funk tuyên bố: “Cần thay đổi chế độ ăn uống đơn điệu.

Các nhà nghiên cứu đã vội vàng phân lập các vi chất vi lượng khác có liên quan đến các bệnh như còi xương, bệnh scorbut, bướu cổ, và nhiều bệnh khác. Khoảng thời gian Funk đặt ra thuật ngữ “vitamine”, nhà khoa học dinh dưỡng người Mỹ Elmer McCullum đã thực hiện một loạt các thí nghiệm với các quần thể động vật khác nhau và phát hiện ra rằng một chất “phụ” có trong một số chất béo là cần thiết cho sự phát triển của chuột. Chất hòa tan trong chất béo đó được gọi là Vitamin “A” có nghĩa là “phụ kiện”.

McCollum và những người khác cũng tiến hành các thí nghiệm sâu hơn với chất dinh dưỡng từ cám gạo của Funk, đặt tên nó là Vitamin “B” theo tên bệnh beriberi. Cuối cùng, hóa ra chất được gọi là Vitamin B là một phức hợp gồm tám loại vitamin tan trong nước, mỗi loại được đặt tên riêng như thiamine và được đánh số theo thứ tự khám phá.

McCollum và những người khác cũng đã tiến hành các thí nghiệm sâu hơn với chất dinh dưỡng từ cám gạo của Funk, đặt tên nó là Vitamin “B” theo tên bệnh beriberi. Cuối cùng, hóa ra chất được gọi là Vitamin B là một phức hợp gồm tám loại vitamin tan trong nước, mỗi loại được đặt tên riêng như thiamine và được đánh số theo thứ tự khám phá.

Chữ “e” được sử dụng trong thuật ngữ mới của Funk cuối cùng đã được loại bỏ sau khi các nhà khoa học nhận ra rằng không phải tất cả các hợp chất đều chứa nitrogen amine. Nhưng việc đặt tên các loại vitamin theo thứ tự bảng chữ cái theo thứ tự khám phá vẫn được tiếp tục. Ngày nay, bốn loại vitamin tan trong chất béo (A, D, E và K) và chín loại vitamin tan trong nước (Vitamin C và tám loại vitamin B - B1 [thiamin], B2 [riboflavin], B3 [niacin], B5 [pantothenic acid], B6 [pyridoxine], B7 [biotin], B9 [folate] và B12 [cobalamin] - được coi là cần thiết cho sự phát triển và sức khỏe của con người.

Chữ “e” được sử dụng trong thuật ngữ mới của Funk cuối cùng đã được loại bỏ sau khi các nhà khoa học nhận ra rằng không phải tất cả các hợp chất đều chứa nitrogen amine. Nhưng việc đặt tên các loại vitamin theo thứ tự bảng chữ cái theo thứ tự khám phá vẫn được tiếp tục. Ngày nay, bốn loại vitamin tan trong chất béo (A, D, E và K) và chín loại vitamin tan trong nước (Vitamin C và tám loại vitamin B - B1 [thiamin], B2 [riboflavin], B3 [niacin], B5 [pantothenic acid], B6 [pyridoxine], B7 [biotin], B9 [folate] và B12 [cobalamin] - được coi là cần thiết cho sự phát triển và sức khỏe của con người.

Chữ “e” trong thuật ngữ mới của Funk cuối cùng đã bị loại bỏ sau khi các nhà khoa học nhận ra rằng không phải tất cả các hợp chất đều chứa amin nitơ.  Tuy nhiên, việc đặt tên vitamin theo thứ tự bảng chữ cái để khám phá vẫn tiếp tục.  Ngày nay, có bốn loại vitamin tan trong chất béo (A, D, E và K) và chín loại vitamin tan trong nước (Vitamin C và tám loại vitamin B—B1 [thiamin], B2 [riboflavin], B3 [niacin], B5 [pantothenic]  axit], B6 [pyridoxine], B7 [biotin], B9 [folate] và B12 [cobalamin]) được coi là cần thiết cho sự phát triển cơ thể và sức khỏe của con người.

Vitamin...F? - Và Vitamin F

Chỉ có một loại vitamin vượt qua hệ thống đặt tên rất hợp lý: Vitamin K, được phát hiện bởi nhà nghiên cứu người Đan Mạch Carl Peter Henrik Dam vào năm 1929. Đáng lẽ chất này phải được gọi là Vitamin F kể từ ngày phát hiện ra nó. Tuy nhiên, nghiên cứu của Dam tiết lộ rằng loại vitamin này rất cần thiết cho quá trình đông máu - được gọi là Koagulation trên tạp chí Đức đã công bố nghiên cứu của ông - và cách viết tắt của vitamin này bằng cách nào đó đã bị mắc kẹt.

Đã nhiều thập kỷ kể từ khi loại vitamin thiết yếu cuối cùng—Vitamin B12—được phát hiện vào năm 1948. Kể từ đó, các nhà nghiên cứu đã tập trung vào lợi ích sức khỏe của chất này, tìm hiểu thêm về mối liên hệ giữa sự thiếu hụt vitamin và bệnh tật cũng như sử dụng chúng để điều trị các tình trạng như bệnh nấm và thiếu máu. Tuy nhiên, hiện nay có vẻ như các nhà khoa học khó có thể khám phá ra một loại vitamin thiết yếu mới.

Đã nhiều thập kỷ kể từ khi loại vitamin thiết yếu cuối cùng—Vitamin B12—được phát hiện vào năm 1948. Kể từ đó, các nhà nghiên cứu đã tập trung vào lợi ích sức khỏe của chất này, tìm hiểu thêm về mối liên hệ giữa sự thiếu hụt vitamin và bệnh tật cũng như sử dụng chúng để điều trị các tình trạng như bệnh nấm và thiếu máu. Tuy nhiên, hiện nay có vẻ như các nhà khoa học khó có thể khám phá ra một loại vitamin thiết yếu mới.

Đã nhiều thập kỷ kể từ khi loại vitamin thiết yếu cuối cùng—Vitamin B12—được phát hiện vào năm 1948. Kể từ đó, các nhà nghiên cứu đã tập trung vào lợi ích sức khỏe của chất này, tìm hiểu thêm về mối liên hệ giữa sự thiếu hụt vitamin và bệnh tật cũng như sử dụng chúng để điều trị các tình trạng như bệnh nấm và thiếu máu. Tuy nhiên, hiện nay có vẻ như các nhà khoa học khó có thể khám phá ra một loại vitamin thiết yếu mới.

Tuy nếu không có Vitamin F hoặc G trong tương lai, điều đó không có nghĩa là sự khám phá dinh dưỡng đã dừng lại. Trái lại, nghiên cứu dinh dưỡng đang tiến triển mạnh mẽ hơn bao giờ hết, cho phép các nhà khoa học khám phá những bí mật của cả những dấu vết vi chất dinh dưỡng nhỏ nhất cũng ảnh hưởng đến sức khỏe con người. Nếu thời kỳ hoàng kim của việc khám phá vitamin chỉ là một món khai vị, thì các nhà khoa học đang sẵn sàng cho món chính - sự hiểu biết ngày càng sâu rộng về cách thức thức ăn ảnh hưởng đến cuộc sống của chúng ta, một cách từng chất vi nhỏ.

Nhưng ngay cả khi không có Vitamin F hoặc G trong tương lai, điều đó không có nghĩa là việc khám phá dinh dưỡng đã dừng lại. Trên thực tế, nghiên cứu dinh dưỡng đang tiến bộ hơn bao giờ hết, cho phép các nhà khoa học đi sâu vào bí mật của cả những dấu vết vi chất dinh dưỡng nhỏ bé cũng ảnh hưởng đến sức khỏe con người. Nếu thời kỳ hoàng kim của việc khám phá vitamin chỉ là một món khai vị, các nhà khoa học đang chờ đợi một thời kỳ mới - sự hiểu biết tiến triển về cách thức thức ăn ảnh hưởng đến cuộc sống của chúng ta, từng chất vi nhỏ.

ERIN BLAKEMORE

Link bài gốc:https://www.nationalgeographic.com/science/article/vitamin-names-vitamine-beriberi-nutrition

Dịch giả: Đinh Lê Bích Châu - ToMo - Learn Something New