[ToMo - Song Ngữ] Tình Yêu, Hạnh Phúc Và Thời Gian

Có bao nhiêu trong số chúng ta coi tình yêu và hạnh phúc như một nơi? Một hộp để đánh dấu, một điểm đến chúng ta đạt được? Thường chúng ta nghĩ về hai điều này như những mục tiêu. Liệu điều này có làm cho chúng ta đau khổ khi chúng ra đi sau khi đã xuất hiện trong cuộc sống của chúng ta một thời gian?

Bao nhiêu người trong chúng ta coi tình yêu và hạnh phúc như một? Một ô để đánh dấu, một điểm đích cần đến? Thường chúng ta ví hai điều này như mục tiêu của cuộc sống. Điều này có phải là nguyên nhân khiến chúng ta cảm thấy đau khổ khi 'người ấy' rời bỏ sau thời gian dài hiện diện trong cuộc đời chúng ta?

Tình yêu và hạnh phúc ảnh hưởng như thế nào đối với thời gian?

Gần đây tôi đã đọc quyển sách 'Thứ tự của Thời Gian' của Carlo Rovelli. Trong đó ông viết:

Gần đây, tôi đã đọc cuốn sách 'Thứ tự của Thời Gian' của Carlo Rovelli. Trong đó ông viết:

“Chúng ta có thể nghĩ về thế giới như là được tạo nên từ những thứ. Từ các chất. Từ các thực thể. Từ điều gì đó tồn tại. Hoặc chúng ta có thể nghĩ về thế giới như là được tạo nên từ các sự kiện. Từ những điều diễn ra. Từ những quá trình. Từ điều gì đó xảy ra. Điều gì không tồn tại mãi mãi, và luôn luôn trải qua sự biến đổi liên tục, không cố định trong thời gian. Sự phá hủy của khái niệm thời gian trong vật lý cơ bản là sự sụp đổ của quan điểm đầu tiên này, không phải là của quan điểm thứ hai. Đó là sự nhận thức về sự phổ biến của sự không cố định, không phải là sự đóng băng trong thời gian đứng yên.”

“Ta có thể nghĩ về thế giới như là được tạo nên từ các sự vật. Từ các chất. Từ các thực thể. Từ những điều tồn tại. Hoặc chúng ta có thể nghĩ về thế giới như là được tạo nên từ các sự kiện. Từ sự xảy ra. Từ các quá trình. Từ những điều đang diễn ra. Những điều không chỉ tồn tại, mà luôn luôn trải qua sự biến đổi liên tục, không cố định trong thời gian. Sự phá hủy của khái niệm thời gian trong vật lý cơ bản là sự sụp đổ của quan điểm đầu tiên, chứ không phải của quan điểm thứ hai. Đó là sự nhận thức về sự phổ biến của sự không cố định, không phải là sự đóng băng trong thời gian đứng yên.”

Đoạn văn này đặc biệt khiến tôi phải suy nghĩ. Ở điểm này trong cuốn sách của ông Rovelli, ông đã dẫn tôi đến “một thế giới không có thời gian.” Nhờ vào kỹ năng viết của ông, tôi thoải mái khi ở đó. Thời gian tự thể hiện mình là một phần của con người, không phải là thế giới vật lý.”

Đặc biệt, đoạn này đã khiến tôi suy nghĩ. Trong sách của Rovelli, tôi đã được dẫn đến “một thế giới không có thời gian.” Nhờ vào kỹ năng viết của ông, tôi cảm thấy thoải mái khi ở đó. Thời gian bày tỏ mình là một phần của tình trạng con người, không phải là thế giới vật lý.”

Rovelli tiếp tục:

Rovelli tiếp tục viết:

Sự khác biệt giữa vật và sự kiện là vật tồn tại theo thời gian; sự kiện có thời gian giới hạn. Một viên đá là một điển hình của “vật”: chúng ta có thể tự hỏi nó sẽ ở đâu vào ngày mai. Ngược lại, một nụ hôn là một “sự kiện”. Hỏi nụ hôn sẽ ở đâu vào ngày mai là không có ý nghĩa. Thế giới này được tạo nên từ các mạng lưới của những nụ hôn, không phải từ những viên đá.’’

Có phải việc định hình tình yêu và hạnh phúc như thời gian sẽ mang lại nhiều giá trị và ích lợi hơn không? Một sự kiện, không phải một vật. Một nụ hôn, không phải một viên đá.

Nếu bạn nghĩ về tình yêu như một viên đá - để công bằng, chúng ta thường làm như vậy - thì đó là một vật mà bạn đạt được. Bạn có thể mong đợi rằng nó sẽ tồn tại và tiếp tục tồn tại. Vì vậy khi bạn và đối tác của mình cãi nhau, và có vẻ như tình yêu biến mất trong một buổi tối, bạn hoảng sợ. Tình yêu đã biến mất! Điều kết nối bạn không phải là vĩnh viễn chút nào. Điều đó nói gì về mối quan hệ của bạn?

Thế giới này được tạo thành từ các mạng lưới của những nụ hôn, không phải từ những viên đá.’’

Sự khác biệt giữa vật và sự kiện là vật tồn tại theo thời gian; sự kiện có thời gian giới hạn. Một viên đá là một điển hình của “vật”: chúng ta có thể tự hỏi nó sẽ ở đâu vào ngày mai. Ngược lại, một nụ hôn là một “sự kiện”. Hỏi nụ hôn sẽ ở đâu vào ngày mai là không có ý nghĩa. Thế giới này được tạo nên từ các mạng lưới của những nụ hôn, không phải từ những viên đá.’’

Có phải việc định hình tình yêu và hạnh phúc như thời gian sẽ mang lại nhiều giá trị và ích lợi hơn không? Một sự kiện, không phải một vật. Một nụ hôn, không phải một viên đá.

Nếu chúng ta thay đổi quan điểm của mình về tình yêu thành một sự kiện, giống như một nụ hôn, thì một gánh nặng sẽ được gỡ bỏ. Đó là một sự kiện mà chúng ta trải qua nhiều lần cùng với đối tác của chúng ta, nhưng không phải lúc nào cũng. Và sau đó, chúng ta có thể tập trung vào việc tạo ra các điều kiện mà sự kiện tình yêu đòi hỏi, ngay cả khi nó có thể không xảy ra mỗi khoảnh khắc trong mỗi ngày.’’

Nếu ta thay đổi suy nghĩ về tình yêu thành một sự kiện, giống như một nụ hôn, thì ta sẽ giải phóng khỏi gánh nặng. Đó là một sự kiện ta trải qua nhiều lần với đối tác, nhưng không phải lúc nào cũng. Sau đó, ta có thể tập trung vào việc tạo điều kiện cho sự kiện tình yêu, ngay cả khi nó không xuất hiện mỗi ngày.’’

Rovelli có thêm điều để nói:

Rovelli nói thêm:

“Nếu ta nhìn kỹ hơn, thì thực tế, thậm chí cả những thứ giống như “vật” nhất cũng không phải là gì ngoài các sự kiện kéo dài. Viên đá cứng nhất, dưới ánh sáng của kiến thức chúng ta từ hóa học, vật lý, khoáng vật học, địa chất học và tâm lý học, trên thực tế chỉ là một rung động phức tạp của các trường lượng tử, một tương tác tạm thời của các lực, một quá trình mà trong một khoảnh khắc ngắn ngủi duy trì được hình dạng của mình, duy trì sự cân bằng trước khi tan ra thành cát bụi,… dần dần, trở thành một mắc cỡ trong trò chơi phức tạp của vũ trụ với những tấm gương khác nhau tạo nên hiện thực.’’

“Nếu nhìn sâu hơn, thì thực ra, thậm chí cả những vật thể giống như “vật” nhất cũng không gì khác ngoài các sự kiện kéo dài. Viên đá cứng nhất, dưới ánh sáng của kiến thức từ hóa học, vật lý, khoáng vật học, địa chất học và tâm lý học, thực ra chỉ là một rung động phức tạp của các trường lượng tử, một tương tác tạm thời của các lực, một quá trình mà trong một khoảnh khắc ngắn ngủi duy trì được hình dạng của nó, duy trì sự cân bằng trước khi tan ra thành cát bụi,… dần dần, trở thành một mắc cỡ trong trò chơi phức tạp của vũ trụ với những tấm gương khác nhau tạo nên hiện thực.’’

Ngay cả một hòn đá, thứ “thường hằng” nhất của sự vật, cũng chỉ là thoáng qua, định nghĩa của nó đa tầng và phụ thuộc vào cách tôi nhìn nhận.

Có lẽ việc xem hạnh phúc theo cách tương tự sẽ hữu ích. Đó không phải là thứ mà chúng ta đạt được mãi mãi, một vật thể ngoài cuộc sống của chúng ta, như thể chúng ta chỉ cần tìm thấy nó và bẻ ra một phần để giữ mãi mãi. Sự tồn tại của nó liên quan đến khả năng của chúng ta trải nghiệm nó.

Tôi nhớ một buổi sáng dậy vào lúc bình minh. Có một cảm giác của khả năng. Bạn biết đấy, cảm giác ấy. Và tôi... tôi nhớ đã nghĩ trong lòng: Vậy đây là bắt đầu của hạnh phúc, đây là nơi nó bắt đầu. Và tất nhiên sẽ luôn có nhiều hơn... chưa bao giờ nghĩ rằng đó không phải là bắt đầu. Đó là hạnh phúc. Đó là khoảnh khắc, ngay lúc này.”

Tôi nhớ một buổi sáng dậy vào lúc bình minh. Có một cảm giác của khả năng. Bạn biết đấy, cảm giác ấy. Và tôi... tôi nhớ đã nghĩ trong lòng: Vậy đây là bắt đầu của hạnh phúc, đây là nơi nó bắt đầu. Và tất nhiên sẽ luôn có nhiều hơn... chưa bao giờ nghĩ rằng đó không phải là bắt đầu. Đó là hạnh phúc. Đó là khoảnh khắc, ngay lúc này.”

“Tôi nhớ một buổi sáng dậy vào lúc bình minh. Có một cảm giác của khả năng. Bạn biết đấy, cảm giác ấy. Và tôi... tôi nhớ đã nghĩ trong lòng: Vậy đây là bắt đầu của hạnh phúc, đây là nơi nó bắt đầu. Và tất nhiên sẽ luôn có nhiều hơn... chưa bao giờ nghĩ rằng đó không phải là bắt đầu. Đó là hạnh phúc. Đó là khoảnh khắc, ngay lúc này.”

— The Hours (kịch bản của David Hare)

Tôi nhớ một sáng mai, khi ánh nắng mới bắt đầu hiện ra. Một cảm giác thực sự. Bạn biết đó, cảm giác ấy. Và tôi... tôi nhớ rằng mình đã tự nhủ: Đây là khởi đầu của hạnh phúc, đây chính là nơi bắt nguồn. Và tất cả, điều này sẽ mãi luôn nhiều hơn nữa... tôi chưa từng nghĩ rằng đó không phải là sự khởi đầu. Đó là hạnh phúc. Ngay lúc đó.”

—Những giờ phút (bởi David Hare)

Giống như tình yêu, chúng ta có thể biến hạnh phúc thành một sự kiện. Nó xảy ra. Nó tồn tại trong trạng thái cân bằng trong một khoảnh khắc và sau đó tan rã.

Cũng như tình yêu, chúng ta có thể biến hạnh phúc thành một sự kiện. Tình yêu xảy ra. Tình yêu giữ trạng thái cân bằng trong giây lát rồi tan rã. 

Lúc này là mùa thu. Ngoài cửa sổ của tôi, tôi rất may mắn được chứng kiến sự biến đổi sinh học không ngừng tạo ra những màu lá tuyệt vời mỗi năm. Đó là một khoảnh khắc giữ nguyên hình dạng của nó trong một phần nhỏ của năm. Khi tôi trở nên lớn hơn, tôi luôn dành thời gian vào mỗi tháng 10 để chú ý và thưởng thức nó.

Bây giờ là mùa thu. Ngoài cửa sổ, tôi may mắn được chứng kiến những thay đổi sinh học không ngừng tạo ra những gam màu lá tuyệt vời mỗi năm. Đó là một khoảnh khắc giữ nguyên hình dáng của nó trong một phần nhỏ của năm. Khi tôi già đi, tôi luôn dành thời gian mỗi tháng 10 để chú ý và thưởng thức nó.

Liệu chúng ta có thể trải nghiệm hạnh phúc nhiều hơn nếu chúng ta coi nó như vậy không? Có vẻ lạ khi nói như vậy, vì ai mà không thích hạnh phúc? Nhưng dường như có một cuộc đấu tranh vĩnh viễn với hạnh phúc. Khi nó đi, nó đau đớn. Đôi khi, khi nó trở lại, nó cũng đắng ngắt, bởi vì chúng ta biết rằng nó sẽ đi điều đó.

Liệu chúng ta có thể tận hưởng hạnh phúc nhiều hơn nếu chúng ta coi nó như vậy không? Nghe có vẻ kỳ lạ bởi vì ai mà không thích hạnh phúc kia chứ? Tuy nhiên, dường như có một cuộc đấu tranh vĩnh viễn với hạnh phúc. Khi hạnh phúc rời bỏ, chúng ta sẽ đau khổ. Đôi khi, khi nó trở lại, chúng ta cảm thấy đắng cay, bởi vì chúng ta biết rằng nó sẽ đi điều đó.

Ý tưởng về thời gian là một sự kiện, và cách chúng ta trải nghiệm nó, liên quan, tôi nghĩ, đến những quan niệm cơ bản về hạnh phúc và tình yêu. Thời gian, nguồn gốc của nhiều lo lắng và buồn phiền của chúng ta, có thể hiểu như một sự giữ lại tạm thời của một loạt các yếu tố mà chúng ta trải qua do cách chúng ta được xây dựng. Tôi nghĩ chúng ta có thể coi tình yêu và hạnh phúc theo cùng một cách.

Tôi nghĩ rằng ý kiến về việc thời gian là một sự kiện và cách chúng ta trải qua các sự kiện đó có liên quan đến những quan niệm cơ bản về hạnh phúc và tình yêu. Thời gian, nguồn gốc của nhiều lo lắng và buồn phiền của chúng ta, có thể hiểu như một sự giữ lại tạm thời của một loạt các yếu tố mà chúng ta trải qua do cách chúng ta được xây dựng. Tôi nghĩ bạn có thể cân nhắc nhìn nhận tình yêu và hạnh phúc theo cách này.

Rovelli giải thích như sau:

Rovelli giải thích theo cách này:

“Và chúng ta bắt đầu nhận ra rằng chính chúng ta là thời gian. Chúng ta là không gian này, cái không gian rộng mở bởi những dấu vết của ký ức bên trong những kết nối giữa các tế bào thần kinh. Chúng ta là ký ức. Chúng ta là nỗi nhớ. Chúng ta là mong chờ cho một tương lai sẽ không bao giờ đến. Khoảng không gian được mở ra như thế, bởi ký ức và bởi sự kỳ vọng, chính là thời gian: đôi khi là nguồn gốc của đau khổ, nhưng cuối cùng là một món quà to lớn. Một phép màu quý giá mà sự kết hợp vô tận đã mở ra cho chúng ta, cho phép chúng ta tồn tại. Bây giờ chúng ta có thể mỉm cười. Chúng ta có thể trở lại việc thong thả đắm chìm trong thời gian - trong thời gian hữu hạn của chúng ta - để thưởng thức sự mãnh liệt trong từng khoảnh khắc ngắn ngủi và quý báu của vòng đời của chúng ta.’’

“Và chúng ta đang dần nhận ra rằng chính chúng ta là thời gian. Chúng ta là không gian này, cái không gian rộng mở bởi những dấu vết của ký ức bên trong những kết nối chằng chịt của các tế bào thần kinh. Chúng ta là ký ức. Chúng ta là niềm hoài niệm. Chúng ta là sự mải miết ngóng chờ cho một tương lai chẳng bao giờ tới. Không gian được mở ra như thế, bởi ký ức và bởi kỳ vọng, chính là thời gian: đôi khi là cội nguồn của đau khổ, nhưng suy cho cùng là một món quà to lớn. Một phép màu quý giá từ vô số sự kết hợp khác nhau đã mở ra với chúng ta, cho phép chúng ta tồn tại. Bây giờ chúng ta có thể mỉm cười. Chúng ta có thể trở lại việc thong thả đắm chìm trong thời gian - trong thời gian hữu hạn của chúng ta - để thưởng thức sự mãnh liệt trong từng khoảnh khắc ngắn ngủi và quý báu của vòng đời của chúng ta.’’