Dù đang nằm ngủ, chúng ta vẫn góp phần tạo ra thế giới xung quanh, như những lời trong bài thơ “Núi thần” của Czesław Miłosz đã miêu tả.
Có những đêm, những suy nghĩ này lại hiện về trong tâm trí tôi. Tương tự như hàng triệu người khác gặp vấn đề mất ngủ, tôi phải đối mặt với tình trạng giấc ngủ không đều do áp lực công việc, căng thẳng tâm lý và những suy tư ám ảnh. Mất ngủ đã gây ra cho tôi rất nhiều phiền toái, từ trạng thái rối loạn đến nguy cơ trầm cảm. Tuy nhiên, cách đây vài năm vào mùa hè bão táp, tôi đã khám phá ra một phương pháp giúp tĩnh lặng tâm hồn của mình.
Bị hớp hồn bởi sự căng thẳng từ hai công việc tạm thời, tôi đã làm việc không ngừng nghỉ, không biết mệt mỏi. Do thường xuyên gặp áp lực và mải mê lang thang trong thành phố, tôi bị mất ngủ hàng đêm. Cố gắng lơ đi những suy nghĩ cuồng nhiệt, nhưng mỗi lần càng cố gắng ngủ, tôi lại càng thêm khó chịu. Tôi đã thử mọi cách, từ đọc sách đến nghe bài giảng về lối sống điều độ. Nhưng không cái nào giúp được. Việc sử dụng thuốc ngủ cũng không dễ dàng vì tác dụng phụ khiến tôi lo lắng. Và tôi cũng sợ những cảm giác trầm cảm quay trở lại. Trước đây, âm nhạc từng giúp tôi cân bằng tâm trạng, và cuối cùng, tôi tìm được một loại nhạc thôi miên mang lại hiệu quả thực sự.
Sau nhiều tuần lo âu và căng thẳng, những giai điệu êm dịu đã giúp tôi tìm lại sự cân bằng và điều chỉnh giấc ngủ của mình. Đây không phải là biện pháp hoàn toàn chữa trị, nhưng nó là một người bạn đồng hành đáng tin cậy. Khi dự án tạm thời đạt được thành công, âm nhạc trở thành liều thuốc hiệu quả nhất cho chứng mất ngủ.
Không có gì ngạc nhiên khi nhìn vào số lượng nghiên cứu về tâm lý mà tôi đã tham khảo. “Một trong những điểm đặc biệt khiến âm nhạc trở thành phương pháp không tốn kém bằng thuốc ngủ là khả năng gây xao nhãng,” như Helle Nystrup Lund, một chuyên gia người Đan Mạch về trị liệu âm nhạc tại Đơn vị Nghiên cứu Tâm thần Bệnh viện Đại học Aalborg, đã giải thích. Cô đang tập trung nghiên cứu về việc âm nhạc làm thay đổi chất lượng giấc ngủ cho những người mắc trầm cảm và mất ngủ nặng. “Căng thẳng và trầm cảm thường đi kèm với lo âu và suy tư,” cô nói. “Âm nhạc giúp chúng ta dễ dàng bước vào giấc ngủ bằng cách làm dịu đi cảm xúc và suy nghĩ, tạo điều kiện cho sự thư giãn và giúp cải thiện giấc ngủ.”
Giấc Ngủ Không Theo Thời Gian Cố Định
Với tôi và hàng triệu người khác, mất ngủ là do áp lực tinh thần hoặc cảm xúc, tăng sự căng thẳng và gây ra trò quẩn quanh. Đại dịch COVID-19 gần đây cũng gây ra những vấn đề như căng thẳng và rối loạn giấc ngủ, được nghiên cứu chi tiết trong Tạp chí Nghiên cứu Giấc ngủ về tác động của cách ly lên mất ngủ do căng thẳng và điều chỉnh cảm xúc.
Mặc dù không quá nghiêm trọng so với sự tàn phá của virus corona, nhưng những lo lắng như nỗi sợ nhiễm bệnh và tài chính cá nhân đang ảnh hưởng đến giấc ngủ của chúng ta. Một nghiên cứu của Đại học Hàn Quốc từ năm 2012 cho thấy lo lắng này có thể làm trầm trọng tình trạng mất ngủ và tạo ra nhiều cortisol, gây tỉnh táo. Mặc dù giấc ngủ không phải là liều thuốc chữa bệnh, nhưng âm nhạc có thể giúp giảm căng thẳng và tạo ra giấc ngủ tốt.
Jimi Tormey, một nhạc sĩ mắc phải mất ngủ, chia sẻ cách ông sử dụng âm nhạc để tự điều trị: “Âm nhạc lặp đi lặp lại giúp tôi dễ ngủ hơn, nhưng âm thanh bộ gõ khá quen thuộc lại khiến tôi khó ngủ hơn,” ông cho biết. Nghiên cứu từ Khoa Tâm lý và Phương pháp Sinh học Nhận thức của Đại học Fribourg cũng chứng minh âm nhạc thư giãn giúp cải thiện giấc ngủ.
Âm nhạc là gì? Khó định nghĩa. Nó liên quan đến biểu cảm và âm thanh, nghệ thuật của những âm thanh liên tục. Đối với giấc ngủ, âm nhạc là yếu tố quan trọng, từ nhịp điệu đến âm thanh thư giãn và tinh tế của đàn piano.
Ví dụ như raga trong âm nhạc Ấn Độ. Thuật ngữ này xuất phát từ tiếng Phạn có nghĩa là nhuộm màu, thể hiện sự thấm nhuần cảm xúc tích cực. Một nghiên cứu từ Trung tâm Nghiên cứu Não bộ Quốc gia Ấn Độ cho thấy ragas kết hợp âm giai, âm sắc và nhịp độ để truyền tải nhịp nhàng và khơi gợi cảm xúc. Điệu raga 'Neelambari' được coi là bài hát ru dễ ngủ trong âm nhạc Carnatic.
Chris Waller, một nhà nghiên cứu tại Đại học London, giải thích rằng: “Chúng ta không thể lựa chọn nghe nhạc giống như cách chúng ta mở hoặc đóng mắt,” ông nhấn mạnh ý nghĩa của việc hiểu rõ môi trường âm thanh. “Vì thế, Michel Serres đã nói rằng, môi trường âm thanh của chúng ta trở nên ổn định và an toàn hơn khi ta có khả năng phân biệt âm thanh có lợi và tiếng ồn, cũng như hiểu rõ ý nghĩa của những âm thanh đó.”
Các Dạ Khúc Hàng Đêm
Nhiều nghiên cứu cho thấy âm nhạc cổ điển có tác động tích cực đến giấc ngủ vì nó tác động lên hệ thần kinh đối giao-cảm, chịu trách nhiệm cho hoạt động “nghỉ ngơi và tiêu hóa” của cơ thể. Âm nhạc có khả năng gây buồn ngủ từ lâu và được các nhà soạn nhạc tận dụng để truyền đạt cảm xúc cho người nghe.
Bản Nhạc “Nocturnes” Nổi Tiếng
Không chỉ có những bản nhạc nhẹ nhàng của Chopin có thể giúp rèn luyện vấn đề mất ngủ, mà còn có nhiều tác phẩm cổ điển khác như “Gymnopédies’’ của Erik Satie và các bản nhạc của J.S. Bach. Theo nghiên cứu tại Đại học Sheffield, âm nhạc cổ điển là phổ biến nhất để ngủ ngon vì tính nhẹ nhàng và cuốn hút của nó.
Những Lời Thì Thầm Hưng Phấn
Như những loại nhạc êm dịu, âm thanh và giai điệu của thiên nhiên cũng có thể làm giảm căng thẳng và rối loạn giấc ngủ. Một ví dụ là xu hướng của video ASMR, giúp người nghe thư giãn và ngủ ngon hơn - giống như trường hợp của Maya Lane, một sinh viên ngành y tế.
Maya cho biết: “Tôi thường nghe podcast của Sleep Whispers hoặc Headspace để thư giãn và giúp ngủ ngon hơn.”
Kết hợp nhịp điệu chậm và âm thanh não nề, âm nhạc có thể giảm huyết áp và giúp cơ thể chuyển sang chế độ đi ngủ dễ dàng hơn.
Giấc ngủ quan trọng với sức khỏe, và âm nhạc có thể giúp chúng ta thư giãn và ngủ ngon hơn.
Lắng nghe nhịp điệu sinh học của cơ thể cũng quan trọng trong việc giữ cho giấc ngủ trôi chảy và dễ dàng hơn.