Buzz
Kinh dị, một thể loại phim cổ điển và phổ biến, luôn dẫn đầu bảng xếp hạng phòng vé. Những nhân vật như Norman Bates trong 'Psycho', Freddy Krueger trong 'A Nightmare On Elm Street', và Hannibal Lecter trong 'The Silence Of The Lambs' đã trở thành biểu tượng của văn hóa đại chúng.
Dù ta thường tránh xa những điều khiến ta sợ hãi trong cuộc sống hàng ngày, nhưng lại sẵn sàng chi tiền để xem những bộ phim kinh dị mới nhất. Vậy tại sao chúng ta lại như vậy?
Các nhà tâm lí học đã nghiên cứu và đưa ra nhiều lý thuyết để giải thích sức hấp dẫn của phim kinh dị, bao gồm khả năng giúp chúng ta vượt qua nỗi sợ hãi và khám phá sâu hơn về bản chất tăm tối của con người.
Tuy nhiên, không phải ai cũng có gu thưởng thức phim kinh dị. Bài viết này sẽ đi sâu vào những khác biệt cá nhân và khám phá tiềm năng trị liệu của việc xem phim kinh dị.
Bí ẩn của Sự Cuồng Nhiệt với Phim Kinh Dị
Không có giải thích chính xác nào được các học giả công nhận cho sở thích của mọi người đối với phim kinh dị. Mỗi người có thể có lý do riêng và thỏa mãn nhiều nhu cầu khác nhau khi xem phim kinh dị.
Trải nghiệm Gián Tiếp và Sự Kiểm Soát Mối Đe Dọa
Trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta không thường xuyên gặp phải các tình huống đáng sợ. Nhưng nếu đối mặt với nguy hiểm, chúng ta sẽ tập trung hơn vào nó.
Theo học giả Mathias Clasen, sự hấp dẫn này có thể xuất phát từ ký ức về nguy hiểm mà tổ tiên đã trải qua. Con người cổ đại luôn phải cảnh giác để tránh thành con mồi của những sinh vật hung dữ hơn.
Những kinh nghiệm lịch sử này đã giúp con người phát triển hệ thống nhận biết nguy hiểm cao cấp, thậm chí là dưới cấp độ vô thức. Và phim kinh dị, với cách mô phỏng tình huống đe dọa, kích thích phản ứng cảm xúc tương tự như khi gặp nguy hiểm ngoài đời.
Vì chúng ta hiếm khi gặp nguy hiểm như người cổ đại, xem phim kinh dị mang lại trải nghiệm mới, cho phép sử dụng hệ thống nhận biết nguy hiểm bẩm sinh của mình. Điều này không chỉ làm phim kinh dị thu hút hơn mà còn cho phép trải nghiệm các tình huống khác nhau như hậu tận thế hay cuộc xâm lược của người ngoài hành tinh mà không phải thực sự đối mặt với nguy hiểm.
Vì vậy, phim kinh dị cung cấp một cách an toàn để trải nghiệm những mối đe dọa và thử thách mà không phải đối mặt trực tiếp với chúng.
Sau khi xem một bộ phim kinh dị mà không bị ảnh hưởng, người ta thường cảm thấy hài lòng với việc vượt qua mối đe dọa và sẵn sàng đối phó với những tình huống tương tự trong tương lai.
Lý thuyết về việc chuyển giao kích thích
Một trong những lý thuyết sớm nhất về việc người ta thích xem phim kinh dị là lý thuyết về việc chuyển giao kích thích của Dolf Zillman. Theo lý thuyết này, phương tiện truyền thông kinh dị tạo ra một cảm giác kích thích mạnh mẽ nhờ vào cảm giác sợ hãi, và khi kết thúc, cảm giác này được gia tăng lên, khiến người xem cảm thấy hứng thú và sảng khoái.
Các nghiên cứu đã chứng minh lý thuyết này, đặc biệt là đối với khán giả nam giới. Ví dụ, một nghiên cứu chỉ ra rằng nam giới thường cảm thấy hứng thú hơn sau khi xem một bộ phim kinh dị, đặc biệt là khi họ trải qua nhiều cảm xúc khác nhau trong quá trình xem.
Khám phá bản chất tăm tối của con người
Một nghiên cứu khác đã chỉ ra rằng sự hấp dẫn của phim kinh dị có thể bắt nguồn từ sự tò mò về những khía cạnh tối tăm của con người.
Trong xã hội hiện đại, chúng ta ít khi phải đối mặt trực tiếp với những kẻ ác độc hay những quái vật đáng sợ, nhưng chúng ta vẫn giữ một phần tối tăm trong lòng để hòa mình vào cộng đồng.
Phim kinh dị cho phép chúng ta khám phá sâu hơn về bản chất của sự đen tối, không chỉ ở người khác mà còn ở bản thân, và đồng thời đối mặt với những khía cạnh tăm tối nhất của loài người trong một không gian an toàn.
Ai yêu thích phim kinh dị?
Không phải ai cũng có sở thích xem phim kinh dị. Thực tế, có những người tránh xa thể loại này như tránh xa chết.
Tâm lý học đã cung cấp một số thông tin sâu sắc về sự khác biệt cá nhân trong việc thú vị với phim kinh dị.
Những người tìm kiếm cảm giác mạnh
Nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng những người có xu hướng tìm kiếm cảm giác mạnh thường thích xem phim kinh dị.
Tìm kiếm cảm giác mạnh là điều mà những người muốn trải nghiệm những cảm xúc mạnh mẽ, mới lạ, thậm chí là tiêu cực.
Vì vậy, những người tìm kiếm cảm giác mạnh thường tìm đến phim kinh dị để tận hưởng những trải nghiệm kích thích mà những người khác không có.
Những người có khả năng đồng cảm thấp
Người có chỉ số đồng cảm thấp thường thích xem phim kinh dị hơn vì họ ít bị ảnh hưởng bởi những cảnh đau khổ được thể hiện trong phim.
Tuy nhiên, việc có mức độ đồng cảm cao không ngăn cản một số người thích xem phim kinh dị. Mặc dù họ có thể tránh xa vì sự đau đớn và khổ sở được mô tả, nhưng nếu họ quyết định xem, họ sẽ thích thú với sự nguy hiểm và hồi hộp trong các câu chuyện kinh dị, đồng thời mong đợi một kết thúc hạnh phúc.
Nam giới
Khác biệt giới tính là yếu tố quan trọng nhất trong việc đánh giá sở thích xem phim kinh dị. Nam giới thường thích những bộ phim kinh dị và bạo lực hơn nhiều so với phụ nữ.
Sự khác biệt này có thể được giải thích bởi thực tế rằng phụ nữ thường cảm thấy sợ hãi và lo lắng nhiều hơn nam giới.
Hơn nữa, phụ nữ thường nhạy cảm với sự ghê tởm hơn đàn ông, điều này có thể khiến họ không thích xem những bộ phim kinh dị đầy máu me.
Phim kinh dị có thể được sử dụng như một phương pháp trị liệu?
Ngày càng có nhiều nghiên cứu cho thấy phim kinh dị có thể được áp dụng trong lĩnh vực y tế để hỗ trợ những người gặp vấn đề về lo lắng hoặc chấn thương tinh thần.
Ví dụ, một nghiên cứu mới đây chỉ ra rằng những người xem phim kinh dị thường ít bị tổn thương tâm lý hơn sau đại dịch COVID-19, và những người yêu thích thể loại phim về đề tài ngày tận thế thì cảm thấy sẵn sàng hơn cho các tình huống khẩn cấp tiếp theo.
Điều này cho thấy những người xem phim kinh dị phát triển khả năng đối phó với những tình huống căng thẳng và lo lắng.
Nếu là sự thật, việc xem phim kinh dị và các phương tiện truyền thông tương tự có thể được chuyên gia tâm lý sử dụng để hỗ trợ những người mắc chứng lo lắng phát triển các chiến lược đối phó với nỗi sợ hãi, làm cho họ trở nên mạnh mẽ hơn.
Dù vậy, những người không thích phim kinh dị có thể không nhận thấy lợi ích này, nhưng với những người yêu thích thể loại này, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng xem phim kinh dị có thể đóng vai trò như một loại liệu pháp tiếp xúc. Mặc dù vẫn còn nhiều khía cạnh cần được xem xét, nhưng các nhà nghiên cứu đang bắt đầu khám phá tiềm năng chữa trị của phim kinh dị.
