Tâm Lý Học Tiến Hóa Giải Thích: Tại Sao Tư Duy Siêu Hình Trở Nên Trung Tâm Trong Tình Yêu?
Trong Thời Đại Khoa Học Hiện Nay, Nhiều Người Xem Các Lực Lượng Siêu Nhiên Như Là Một Loại Hình Ảo, Xuất Phát Từ Khao Khát Của Con Người. Họ Ưa Thích Những Xu Hướng Đề Cáo Tính Hợp Lý; Tuy Nhiên, Tình Yêu Lại Là Một Ngoại Lệ Vô Cùng Đặc Biệt.
Mô Típ Của Chương Trình Truyền Hình “Người Đàn Ông Hoàn Hảo” Là Ví Dụ Tiêu Biểu Cho Cách Mà Con Người Hiểu Về Mối Quan Hệ Tình Yêu - Sự Liên Kết Giữa Hai Thể Chất Được Vũ Trụ Ban Phúc. Điều Này Vừa Vô Lý Đến Buồn Cười, Vừa Hợp Lý Một Cách Kỳ Lạ, Nhất Là Đối Với Những Người Đang Yêu Và Cảm Thấy Đối Phương Như Thể Sinh Ra Để Dành Cho Mình. Nghiên Cứu Của Chúng Tôi Cho Thấy Quan Niệm Kỳ Diệu Về “Tình Yêu Định Mệnh” Với Tri Kỷ Của Đời Mình Là Rất Phổ Biến Và Sâu Sắc.
Khi Các Nhà Nghiên Cứu Tâm Lý Như Chúng Tôi Tìm Hiểu Lý Do Con Người Có Nhiều Cách Thức Để Suy Nghĩ, Cảm Nhận Và Hành Xử, Chúng Tôi Sẽ Đặt Ra Một Câu Hỏi Cơ Bản: Vì Sao Tình Yêu Lại Kỳ Diệu? Chúng Tôi Hy Vọng Việc Trả Lời Câu Hỏi Này Có Thể Mang Lại Cho Mọi Người Một Số Hiểu Biết Rõ Ràng Về Những Khó Khăn Đã Đeo Đẳng Các Cặp Đôi Bấy Lâu Nay. Liệu Bạn Có Nên “Nhắm Mắt Đưa Chân”, Mù Quáng Theo Những Gì Trái Tim Mách Bảo, Bất Chấp Khả Năng Mọi Thứ Sẽ Trở Thành Một Mớ Hỗn Độn? Hay Thay Vào Đó, Bạn Nên Sống Lý Trí, Hoài Nghi Việc Thần Thánh Hóa Sức Mạnh Của Tình Yêu Và Tập Trung Vào Những Khả Năng Hợp Tình, Hợp Lý Trong Quá Trình Tìm Kiếm Một Tình Yêu Trọn Vẹn?
“Hỏi Thế Gian Tình Là Gì…” Và Tình Yêu Muốn Gì Ở Nơi Tôi?
Hiểu Biết Của Con Người Về Tình Yêu Đã Tồn Tại Từ Ngàn Xưa, Trước Cả Khi Chuyện Tình Lãng Mạn Được Nêu Trong Thơ Ca, Nhạc Họa Và Các Chương Trình Truyền Hình Thực Tế, Điều Này Được Chứng Minh Bởi Những Bức Thư Tình Được Viết Cách Đây 4.000 Năm Ở Lưỡng Hà Rất Giống Với Thư Tình Thời Hiện Đại. Mặc Dù Có Sự Khác Biệt Về Văn Hóa Và Khát Vọng Về Tình Cảm Lứa Đôi Giữa Thời Đại Xưa Và Nay, Yêu Đương Vẫn Là Bản Năng Của Con Người Từ Xưa Đến Nay. Hơn Nữa, Nghiên Cứu Của Chúng Tôi Cho Thấy Quan Niệm Kỳ Diệu Về “Tình Yêu Định Mệnh” Với Tri Kỷ Của Đời Mình Là Rất Phổ Biến Và Sâu Sắc.
Nhưng Tại Sao Tình Yêu Lại Là Một Phần Của Tâm Trí Con Người? Nghiên Cứu Của Chúng Tôi Đáp Ứng Câu Hỏi Này Qua Góc Nhìn Của Tâm Lý Học Tiến Hóa.
Tâm Lý Học Tiến Hóa Tập Trung Vào Ý Tưởng Rằng, Cách Con Người Hiện Đại Suy Nghĩ Và Hành Động Chịu Ảnh Hưởng Từ Tổ Tiên Của Chúng Ta. Trong Hàng Trăm Nghìn Năm, Những Lớp Người Đi Trước Đã Tìm Ra Cách Thức Tư Duy, Hành Động Để Có Thể Nâng Cao Khả Năng Sinh Tồn Và Sinh Sản Của Loài Người. Những “Bí Kíp” Hữu Ích Đó Được Truyền Lại Cho Con Cháu Họ, Được Các Thế Hệ Sau Vận Dụng, Phát Huy. Thông Qua Quá Trình Này, Tâm Trí Con Người Tiến Hóa Để Ưu Tiên Những Yếu Tố Quan Trọng Với Sự Sống Còn Và Sinh Sản, Ví Dụ Như Ăn Thực Phẩm Giàu Dinh Dưỡng Và Chọn Người Bạn Đời Tiềm Năng Có Thể Sinh Ra Những Đứa Con Mạnh Khỏe.
Vậy Làm Thế Nào Mà Cảm Giác Quay Cuồng Trong Tình Yêu Cùng Niềm Tin Phi Logic Về Một Mối Tình Được Số Phận Sắp Đặt, Lại Có Thể Giúp Tổ Tiên Ta Sinh Tồn Và Duy Trì Nòi Giống? Mấu Chốt Của Vấn Đề Sẽ Được Giải Thích Qua Ví Dụ Về “Hợp Đồng Thuê Căn Hộ.”
Tình Yêu Giống Như Việc Ký Một Hợp Đồng
Tại Sao Người Chủ Nhà Lại Đồng Ý Cho Người Khác Thuê Căn Hộ Của Mình Dài Hạn? Khả Năng Người Thuê Sau Đó Sẽ Tìm Được Một Căn Hộ Tốt Hơn Và Người Chủ Lại Tìm Được Một Người Thuê Nhà Tốt Hơn Không Phải Là Rất Cao Hay Sao?
Tìm kiếm một căn hộ hoặc người thuê hoàn hảo thật là một nhiệm vụ vất vả và tốn kém. Thay vào đó, cam kết lâu dài trong một hợp đồng thuê có thể không hoàn hảo nhưng sẽ mang lại lợi ích cho cả hai bên.
Trong việc lựa chọn bạn đời, thỏa thuận chung là một yếu tố quan trọng. Mọi người đều cảm nhận được tầm quan trọng của một mối quan hệ ổn định và lâu dài.
Tìm kiếm một người bạn đời lý tưởng là một thách thức lớn và đòi hỏi nhiều nỗ lực. Một người bạn đời tốt đủ sẽ đem lại sự hài lòng trong hành trình tìm kiếm.
Mặc dù tình yêu có thể là mục đích duy trì nòi giống, nhưng nó vẫn đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống. Quan trọng là sự thích nghi và sự biến đổi trong quá trình tiến hóa.
Bản cam kết tình yêu là kết quả của các cung bậc cảm xúc và trải nghiệm trong mối quan hệ.
Sau những gì đã trải qua, việc tạo ra một cam kết để bảo vệ mối quan hệ là điều tự nhiên và cần thiết.
Trước hết, nó sẽ làm phai nhạt sức quyến rũ từ các “vệ tinh” xung quanh - những người có khả năng thu hút bạn. Khi so sánh hai nhóm người - những người đang hạnh phúc trong tình yêu và những người độc thân, nhóm thứ nhất thường ít bị thu hút bởi những người xinh đẹp hơn là nhóm thứ hai. Nhóm thứ nhất sẽ luôn so sánh những người xinh đẹp kia với người yêu mình, và thường thì họ sẽ cảm thấy một nửa của mình tốt hơn, từ đó không ham muốn “vượt qua rào cản” với người khác.
Thứ hai, sự ghen tuông trong tình yêu cũng là một cách bảo vệ bạn đời, nâng cao sự cảnh giác, đề phòng những đối tượng nguy cơ có thể ảnh hưởng đến tình yêu của mình. Không thể phủ nhận sự nguy hại đáng kể mà việc ghen tuông quá mức có thể gây ra, tuy nhiên các nhà tâm lý học tiến hóa cho rằng nó vẫn sẽ giúp ngăn chặn sự không trung thành và những nỗ lực “đập chậu cướp hoa” của các đối tượng bên ngoài.
Và cuối cùng, khi nhóm của chúng tôi tiến hành nghiên cứu, những câu chuyện về tình yêu có tính số mệnh thường tăng sự tin tưởng của mọi người vào giá trị của mối quan hệ lãng mạn mà họ đang có.
Tại sao niềm tin kỳ diệu vào tình yêu có thể hữu ích?
Nhiệm vụ của chúng tôi là điều tra cách tư duy tưởng tượng có thể thích nghi với thực tế dù nó được xây dựng trên nền tảng của những câu chuyện tưởng tượng. Thực tế, khác biệt so với việc ký kết hợp đồng thuê nhà, cảm xúc thường phức tạp và khó lường. Để có thể cùng nhau đi qua những thách thức trên hành trình phía trước, hai bạn sẽ cần nhiều hơn là chỉ dựa vào sự kết nối vận mệnh hay động lực từ những câu chuyện được kể.
Mặc dù niềm tin kỳ diệu vào tình yêu định mệnh gần như là hoàn toàn sai lầm về mặt khách quan, nhưng nếu nó có thể củng cố cho “hợp đồng” của hai bên được lâu dài, thì nó vẫn có thể thích nghi với cuộc sống thực tế và được coi là hợp lý một cách sâu sắc. Như nhà thần kinh học Karl Deisseroth đã nói, tình yêu là một “mối liên kết phi lý nhưng lại trở nên hợp lý nhờ vào sự tồn tại của nó.”
Vì vậy, ngay cả quan điểm về tình yêu kỳ diệu có vẻ không hợp lý, nó vẫn có thể trở nên kỳ diệu theo một cách nào đó. Sau khi tham khảo nhiều tài liệu nghiên cứu, chúng tôi kết luận rằng: điều kỳ diệu của tình yêu là yếu tố quan trọng tạo nên “hợp đồng” trong tình yêu và trong việc duy trì nòi giống của con người.
Đừng suy nghĩ quá nhiều
Nhưng bạn sẽ làm gì khi biết rằng điều kỳ diệu của tình yêu tồn tại là để phục vụ cho quá trình tiến hóa và duy trì nòi giống, thay vì để dẫn đến hạnh phúc hoặc một tương lai cụ thể nào đó của đôi bên? Tôi chắc chắn rằng ít nhất bạn sẽ có thể đề xuất cho nhiều người tham gia chương trình “The Bachelor” là “hãy nghe con tim mách bảo”, cứ đi theo bản năng trên con đường tìm kiếm tình yêu.
Câu nói đó nghe có vẻ hời hợt và không lý, nhưng nó vẫn chứa đựng một phần sự thật. Nếu bạn cố gắng phản đối lối suy nghĩ có phần mơ mộng này, có thể bạn đang suy nghĩ quá nhiều và bỏ lỡ cơ hội tận hưởng món quà tuyệt vời của cuộc sống đấy. 'Hãy yêu đi vì cuộc sống cho phép!'