Vào tháng 6 năm 2004, Arno Rafael Minkkinen đến phát biểu tại lễ khai giảng của Trường Nhiếp ảnh New England
Minkkinen đã chia sẻ một lý thuyết đơn giản mà theo ông, là yếu tố quyết định giữa thành công và thất bại. Ông gọi nó là Lý thuyết bến xe buýt Helsinki.
Lý thuyết về bến xe buýt Helsinki
Minkkinen sinh ra ở Helsinki, Phần Lan. Trong trung tâm thành phố có một trạm xe buýt lớn. Ông bắt đầu bài phát biểu của mình bằng cách mô tả nó cho sinh viên.
Minkkinen nói: “Khoảng hai mươi bãi đỗ xe trong một khu vực ở trung tâm thành phố. Ở đầu mỗi bãi đỗ là một biển hiệu ghi số của chiếc xe buýt rời bến đó. Mỗi chiếc xe buýt đi cùng một tuyến đường gần 1km ra khỏi thành phố. Sau đó, chúng tách ra, mỗi chiếc xe đi một hướng khác nhau, dừng ở các trạm xe buýt dọc theo đường.”
Anh ta tiếp tục, “Bây giờ, hãy giả sử rằng, bạn lên xe buýt số 1. Mỗi trạm xe buýt mà xe số 1 đi qua tượng trưng cho một năm trong cuộc đời làm nhiếp ảnh gia của bạn. Có nghĩa là trạm xe buýt thứ ba đại diện cho ba năm bạn làm nhiếp ảnh. Hãy coi như bạn đã có ba năm kinh nghiệm chuyên về chụp ảnh khỏa thân nghệ thuật.”
“Bạn mang ba năm kinh nghiệm đó đến Bảo tàng Mỹ thuật ở Boston, và người quản lý hỏi bạn có biết Irving Penn cũng chụp ảnh khỏa thân không. Xe buýt của ông ấy, xe số 2, cũng đi trên cùng một tuyến với xe của bạn. Bạn lại đến một phòng trưng bày ở Paris và phát hiện rằng Bill Brandt, xe buýt số 3, cũng làm điều tương tự rồi. Bạn nhận ra sự thật đắng lòng rằng, những gì bạn đã làm trong ba năm đã được người khác làm từ lâu rồi.”
'Vì vậy, bạn xuống xe buýt số 1,và nhanh chóng quay lại trạm để tìm một chiếc xe buýt khác.”
“Lần này,” anh ta nói, “bạn sẽ chụp những bức ảnh đầy màu sắc về những người nằm trên bờ biển. Bạn dành ba năm để nhận lại được những nhận xét như: Bạn chưa thấy tác phẩm của Richard Misrach à? Hoặc: tác phẩm của bạn giống như những bức ảnh của Sally Mann về những cây cọ đen trắng mờ sương ở bãi biển.”
“Vì vậy, một lần nữa, bạn xuống xe, quay trở lại và tìm một xe buýt mới. Điều này xảy ra liên tục trong cuộc đời sáng tạo của bạn, luôn bắt tay vào những công việc mới, luôn bị so sánh với những người khác. ”
'Ở lại trên xe buýt'
Minkkinen dừng lại. Ông nhìn các học sinh và hỏi, 'Vậy chúng ta nên làm gì để không bị cuốn vào vòng lặp này?'
“Đơn giản thôi,” ông nói. “Ngồi yên trên chiếc xe buýt bạn chọn. Ở đó. Bởi vì nếu bạn làm như vậy, sau một thời gian, bạn sẽ bắt đầu nhận ra sự khác biệt. ”
“Các chuyến xe buýt từ Helsinki di chuyển trên cùng một tuyến, nhưng chỉ trong một hoặc hai km đầu tiên. Sau đó, chúng bắt đầu tách ra, mỗi chiếc xe sẽ đi đến một điểm đích riêng biệt. Xe buýt 33 đột ngột rẽ sang hướng Bắc. Xe buýt 19 chạy về phía tây nam. Xe 21 và 71 đi cùng nhau một đoạn, nhưng sau đó cũng nhanh chóng tách ra hai hướng. Irving Penn, người đi cùng con đường với bạn, đang hướng đến một nơi khác ”.
Minkkinen nói: “Sự tách biệt tạo ra sự khác biệt. “Khi bạn nhận ra sản phẩm của mình khác biệt so với sản phẩm của người bạn rất ngưỡng mộ - đó là lúc bạn đột phá, lúc bạn nhận ra lý do mình chọn con đường này. Công việc của bạn bỗng nhận được sự chú ý. Bây giờ bạn đang đi trên con đường của mình, tạo ra những sản phẩm khác biệt hơn so với những sản phẩm đã truyền cảm hứng cho bạn. Tầm nhìn của bạn ngày càng mở rộng. Và khi bạn đã sáng tạo ra một lượng lớn sản phẩm, các nhà phê bình sẽ sớm bị cuốn hút, không chỉ bởi những sản phẩm khác hoàn toàn so với những tên tuổi lớn như Sally Mann hay Ralph Gibson, mà còn bởi những sản phẩm đầu tiên của bạn.
“Bạn đã tự tạo ra một tuyến xe buýt riêng cho mình. Những bản in cũ bạn chụp cách đây hai mươi năm đột nhiên được đánh giá lại với giá cao hơn. Ở bến cuối cùng — nơi xe buýt dừng lại và tài xế được nghỉ ngơi— đó là lúc công việc của bạn đã hoàn thành. “Bến đỗ cuối cùng” có thể là lúc sự nghiệp nghệ thuật của bạn kết thúc hoặc lúc bạn qua đời, nhưng lúc này, khối lượng lớn sản phẩm của bạn mới được hiện ra trước mắt bạn: Những nỗ lực ban đầu vụng về, những đột phá, những đỉnh cao và đáy vực, những kiệt tác cuối cùng, tất cả những sản phẩm đều mang dấu ấn của tầm nhìn độc đáo của bạn. ”
'Tại sao? Bởi vì bạn ngồi yên trên chiếc xe buýt bạn đã chọn. ”
Ở lại trên phương tiện giao thông công cộng.
Sự kiên trì có phải là yếu tố quan trọng dẫn đến thành công không?
Tôi thường viết về tầm quan trọng của sự kiên trì trong việc thành thạo một lĩnh vực cụ thể. Viết về sự kiên trì, tôi tập trung vào việc lặp đi lặp lại một công việc, cải thiện hiệu suất và đam mê công việc ngay cả khi gặp khó khăn. Những ý tưởng này rất quan trọng, và chỉ lý thuyết về nguyên tắc của ga buýt Helsinki mới có thể giải thích được những chi tiết quan trọng thường bị bỏ qua.
Sự kiên trì có phải là chìa khóa dẫn đến thành công không?
Hãy xem một sinh viên đại học làm ví dụ. Họ đã dành hàng ngàn giờ ngồi trên ghế nhà trường. Liệu họ có thể trở thành chuyên gia chỉ bằng cách học những điều được dạy không? Đương nhiên là không. Hầu hết chúng ta sau khi tốt nghiệp đều quên hết những kiến thức đã học.
Hãy tưởng tượng bạn là một người làm việc trên máy tính hàng ngày. Chắc chắn bạn đã dành hàng ngàn giờ để viết và trả lời email, nếu bạn đã làm công việc này trong nhiều năm. Viết nhiều như vậy, liệu bạn có đủ kỹ năng để sáng tác một cuốn tiểu thuyết xuất sắc không? Không có gì chắc chắn.
Hãy xem xét những người thường xuyên đến phòng tập mỗi tuần. Nhiều người đã rèn luyện trong nhiều năm, thậm chí là nhiều thập kỷ. Họ có thể có cơ thể cường tráng như những vận động viên hàng đầu không? Họ có sức mạnh vượt trội so với người bình thường không? Chắc chắn không đâu.
Điểm quan trọng của Lý thuyết bến xe Helsinki nằm ở việc khuyến khích bạn không chỉ đơn thuần làm nhiều hơn, mà là phải lặp lại một công việc nhiều lần hơn.
Làm việc không quan trọng bằng việc lặp đi lặp lại một công việc.
Một sinh viên đại học thông thường học một lượng kiến thức một lần. Một sinh viên xuất sắc học đi học lại lượng kiến thức đó. Một nhân viên văn phòng bình thường viết email một lần. Một nhà văn tài năng viết lại các chương. Những người yêu thể dục trung bình tập luyện một bài tập giống nhau hàng tuần. Các vận động viên giỏi nhất tự kiểm tra từng bước tập và không ngừng hoàn thiện kỹ thuật của họ. Việc luyện tập mới là yếu tố quan trọng nhất.
Quay lại ví dụ về xe buýt, các nhiếp ảnh gia - những người đã xuống xe sau một vài điểm dừng và nhảy lên chiếc xe buýt mới vẫn phải làm việc trong thời gian đó. Họ đã dành ra 10.000 giờ. Tuy nhiên, họ không luyện tập. Họ chỉ nhảy từ xe này sang xe khác với hy vọng tìm ra con đường chưa ai đi qua, đến mức họ không dành thời gian để làm lại những ý tưởng cũ của mình. Họ đã bỏ lỡ, như Lý thuyết Bến xe Helsinki đã nói, chìa khóa để tạo ra điều gì đó độc đáo và xuất sắc.
Bằng cách ở lại trên xe buýt, bạn đã tạo ra thời gian để rèn luyện và điều chỉnh cho đến khi bạn tạo ra điều gì độc đáo, cảm hứng và xuất sắc. Chỉ bằng cách ngồi yên trên xe, bạn có thể thành thạo một lĩnh vực. Hãy dành thời gian đủ để lọc ra những ý tưởng xuất sắc từ hàng trăm ý tưởng bình thường.
Trong cuốn sách Xuất Chúng của Malcolm Gladwell, ông đã đề cập đến Quy tắc 10.000 giờ, ý rằng để trở thành chuyên gia trong một lĩnh vực, ta cần phải dành 10.000 giờ thực hành. Tôi cho rằng chúng ta thường không nhận ra rằng thực hành ở đây chính là việc luyện tập. Nếu không cố gắng ôn tập, chúng ta sẽ không thể tiến bộ hơn.
Nhiều người đã dành 10.000 giờ để làm việc, nhưng rất ít người đã dành thời gian đó cho việc luyện tập. Điều duy nhất cần thiết để luyện tập là ở lại trên chiếc xe buýt.
Bạn sẽ chọn chuyến xe buýt nào?
Tất cả chúng ta đều có khả năng sáng tạo ở mức độ nào đó. Người quản lý nỗ lực đề xuất các ý tưởng mới. Người kế toán tạo ra quy trình quản lý báo cáo thuế hiệu quả hơn. Người y tá đề xuất cách quản lý bệnh nhân hiệu quả hơn. Và, không gì ngạc nhiên khi nhà văn, nhà thiết kế, họa sĩ và nhạc sĩ đang dày công để chia sẻ tác phẩm của mình với thế giới. Họ đều là những người sáng tạo.
Mọi người sáng tạo nào cũng phải đối mặt với thất bại khi cố gắng đưa xã hội tiến lên. Hầu hết mọi người khi gặp thất bại đều quay trở lại bến xe và chọn một chuyến xe buýt khác. Họ tin rằng chuyến đi mới sẽ thuận lợi hơn.
Thay vì vậy, chúng ta nên ở lại trên chiếc xe buýt mà chúng ta đã chọn và cố gắng suy ngẫm, xem xét và sửa đổi ý tưởng của mình một cách chăm chỉ.
Tuy nhiên, để đạt được điều đó, bạn cần phải lựa chọn. Bạn sẽ chọn chiếc xe buýt nào? Bạn muốn cuộc đời của mình diễn ra như thế nào? Bạn muốn dành nhiều năm để cải thiện lĩnh vực nào?
Làm sao bạn biết câu trả lời đúng? Bạn sẽ không biết. Không ai biết chiếc xe buýt nào là tốt nhất, nhưng nếu bạn muốn phát triển, bạn phải chọn một cái. Đây là một trong những quyết định khó khăn nhất trong cuộc đời. Đó là quyết định của bạn, nhưng bạn phải chọn.
Và khi đã chọn, hãy ngồi yên trên chiếc xe buýt đó.