Đối với tác giả, tác phẩm Tồn tại, hay không tồn tại – đó là vấn đề Ngữ văn lớp 11 tốt nhất, sách Kết nối tri thức cung cấp đầy đủ thông tin quan trọng nhất về tác phẩm Tồn tại, hay không tồn tại – đó là vấn đề.
Tác giả - tác phẩm: Tồn tại, hay không tồn tại – đó là vấn đề - Ngữ văn lớp 11 Kết nối tri thức
I. Tác giả của văn bản Tồn tại, hay không tồn tại – đó là vấn đề
- Nhà soạn kịch William Shakespeare sinh ngày 23-4-1564 tại Nước Anh. Là Nhà soạn kịch sinh trong cung Kim Ngưu, theo lịch chuẩn đồng thời (giáp) chuột (Giáp Tý 1564). William Shakespeare được xếp hạng thứ 2387 trên thế giới và đứng đầu danh sách Nhà soạn kịch nổi tiếng.
- Là nhà viết kịch thời đại của Nữ hoàng Elizabeth và là nhà thơ được coi là có ảnh hưởng nhất trong văn học Anh. Hầu hết các tác phẩm nổi tiếng của ông được sáng tác từ năm 1589 đến 1613. Các vở kịch đầu tiên của ông chủ yếu là hài kịch và kịch lịch sử, các thể loại này đã nâng cao sự tinh tế của nghệ thuật vào cuối thế kỷ XVI. Sau đó, ông chuyển sang viết bi kịch chủ yếu từ năm 1608, bao gồm các tác phẩm Hamlet, Vua Lear, Othello và Macbeth, một số trong số những tác phẩm nổi tiếng nhất của ông trong văn học Anh. Trong giai đoạn cuối cùng của sự nghiệp sáng tác, ông viết các vở kịch lãng mạn, hay còn gọi là tragicomedies, và hợp tác với một số nhà viết kịch khác.
- Nhiều vở kịch của ông đã được tái bản nhiều lần với chất lượng và độ chính xác khác nhau suốt cuộc đời của ông. Năm 1623, hai đồng nghiệp cũ của Shakespeare, cũng làm việc trên sân khấu, đã xuất bản First Folio, một bản tập hợp tất cả các vở kịch được cho là của ông. Tuy nhiên, đến nay, chỉ có hai trong số đó được công nhận là của Shakespeare.
II. Khám phá tác phẩm Sống, hay không sống – đó là vấn đề
1. Thể loại
Sống, hay không sống – đó là vấn đề thuộc thể loại bi kịch.
2. Nguồn gốc và bối cảnh sáng tác
- Bi kịch nổi tiếng Hăm-lét được viết vào thời kỳ 1599-1601 bởi nhà văn Sếch-xpia. Câu chuyện về hoàng tử xứ Đan Mạch Ăm-lét trả thù cho cha đã được ghi lại từ cuối thế kỷ XII và được Phơ-răng-xoa đơ Ben-phóc kể lại vào năm 1576. Sếch-xpia có lẽ đã dựa vào bản kể này để viết vở bi kịch của mình, đưa nhân vật vào bối cảnh hậu kì Phục hưng, khi lí tưởng nhân văn chủ nghĩa đối đầu với thực tại lịch sử khắc nghiệt. Sự tối tăm của thực tại và ý chí chiến đấu để khẳng định lí tưởng nhân văn chủ nghĩa của nhân vật trong vở kịch đã là nguồn cảm hứng cho ông.
3. Phong cách biểu đạt
Văn bản Sống, hay không sống – đó là vấn đề sử dụng phong cách biểu đạt là tự sự và biểu cảm.
4. Tóm tắt nội dung Sống, hay không sống – đó là vấn đề
Hăm-lét nghi ngờ về cái chết của cha vua và có liên quan đến Clô-đi-út – chú ruột của chàng, người hiện đang là vị vua mới. Chàng đã quyết định giả điên để tìm hiểu sự thật. Nhà vua nghi ngờ Hăm-lét và đã tự mình cùng Pô-lô-ni-út nghe trộm cuộc trò chuyện giữa Hăm-lét và Ô-phê-li-a – con gái của Pô-lô-ni-út, người mà Hăm-lét yêu. Ô-phê-li-a trả lại những món quà của tình yêu và Hăm-lét đã nói với cô những lời đầy tàn nhẫn, nhằm đẩy cô ra xa mình. Lúc này, trong tâm trí Hăm-lét đầy xung đột, chàng đang suy nghĩ về cuộc sống và cái chết.
- Đoạn trích Sống, hay không sống – đó là vấn đề thuộc Hồi thứ III của vở kịch Hăm-lét. Nó phản ánh sự đấu tranh nội tâm của nhân vật và câu hỏi về việc sống và tồn tại.
5. Cấu trúc của văn bản Sống, hay không sống – đó là vấn đề
Bao gồm 2 phần:
- Phần 1: Từ đầu đến “Ôi, gánh nặng của tội ác”: Sự tìm hiểu của nhà vua về tâm trạng của Hăm-lét.
- Phần 2: Phần còn lại: Cuộc trò chuyện giữa Hăm-lét và Ô-phê-li-a.
6. Ý nghĩa của tác phẩm
Đoạn trích Sống, hay không sống – đó là vấn đề của tác giả không chỉ tập trung vào việc thể hiện ý nghĩa và chủ đề của tác phẩm mà còn mở ra những suy tư sâu xa về bản chất của con người, những lo lắng, trăn trở trong cuộc sống đầy gian khổ và những rủi ro luôn ẩn chứa.
7. Giá trị nghệ thuật của tác phẩm
Nhờ sự tài năng của Shakespeare, các tác phẩm của ông đã để lại ấn tượng mạnh mẽ thông qua việc xây dựng nhân vật độc đáo, tinh tế cùng với các tình huống kịch tính, tạo ra những ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc và khán giả. Các tác phẩm kịch của ông sẽ tiếp tục sống mãi trong tâm trí của con người, không chỉ trong hiện tại mà còn trong tương lai.
III. Khám phá chi tiết về tác phẩm Sống, hay không sống – đó là vấn đề
1. Nhân vật vua Clô-đi-út
- Hành động bên ngoài: Quan tâm, hỏi thăm tình hình sức khỏe và biểu hiện sự quan tâm đến tình trạng của Hăm-lét.
- Bên trong tâm hồn: Người theo dõi, ngấm ngầm vạch ra kế hoạch muốn loại bỏ Hamlet.
→ Bên ngoài giả tạo để che giấu sự xấu xa bên trong, bản chất độc ác được che đậy bằng vẻ hiền lành bao dung của con người.
2. Nhân vật Hamlet
- Tình thế của Hamlet và mục đích giả điên của anh: Linh hồn vua cha hiện về kể cho anh nghe sự thật về cái chết của mình - kẻ thủ phạm chính là Claudius, giết vua và chiếm ngai vàng. Linh hồn vua yêu cầu Hamlet phải trả thù. Từ đó trái tim anh đầy căm hận, kinh tởm và chán ghét cuộc sống nhưng anh vẫn cố gắng hoàn thành trách nhiệm người con trai.
→ Hamlet giả điên để lừa dối kẻ thù. Kẻ thù và tay sai cũng cố gắng xác minh xem Hamlet có thực sự điên hay chỉ giả vờ. Hamlet bắt đầu điều tra lời tiên tri của vua cha. Sau những biến cố, vua bắt đầu hành động. Hắn và tên thân tín Polonius sắp xếp cho Ophelia, hoàng hậu lần lượt gặp gỡ Hamlet để theo dõi anh. Với Ophelia là người yêu của mình, Hamlet cố gắng giả điên tuyệt đối, nhưng khi gặp mẹ thì anh không kiềm chế được sự giận dữ, nỗi buồn thẳm sâu bộc lộ tâm trạng thật của mình
- Bi kịch của Hamlet: sự đối đầu giữa hiện thực tàn bạo và lý tưởng nhân văn. Nhìn nhận về thực tại cuộc sống, về sự bất công tàn bạo và những âm mưu của con người, Hamlet đã lựa chọn con đường 'nắm vũ khí đứng lên' bằng kế hoạch anh đã vạch ra. Việc phân tích nhân vật Hamlet đã giúp chúng ta nhìn nhận được thực tế qua góc nhìn của Hamlet, để rồi nhận ra rằng trong tâm hồn anh là những đau đớn, bi quan và lo lắng vô tận.
* Suy tư trong lòng của Hamlet
- Sống hay không sống là hai khái niệm mơ hồ khiến Hamlet không biết lựa chọn thế nào giữa hai con đường: Có phải chấp nhận mọi điều mà người khác gây ra cho mình hay là chiến đấu đến cùng để tự bảo vệ mình, nhưng cũng gây ra đau khổ cho nhiều người khác.
- Hamlet tin rằng 'chết' là điều 'đáng mong đợi' nhưng cũng là 'khó khăn' buộc người ta 'ngừng lại và suy nghĩ' bởi khi chết, mọi thứ kết thúc, không còn tồn tại thể xác và cả đau khổ, khổ đau trong tinh thần, cũng như sự căm hận cũng chấm dứt theo đó. Tuy nhiên, Hamlet không muốn tự do cho chính mình khi kẻ xấu xa vẫn còn tồn tại, mang lại nỗi đau cho người khác. Đó là 'khó khăn' khiến người ta 'ngừng lại và suy nghĩ', và người ta ở đây chính là Hamlet với tư cách là biểu tượng của trí óc.
→ Hamlet đã nhận ra nguyên nhân của sự do dự và khả năng không thể hành động quyết đoán của bản thân mình vì anh ấy bị mâu thuẫn giữa việc chấp nhận những nỗi đau hay là đấu tranh, giành chiến thắng cho bản thân mà không quan tâm đến đau khổ của người khác.
=> Bề ngoài giả điên nhưng bên trong vẫn tỉnh táo, suy nghĩ sâu xa. Mặc dù không muốn nhưng do hoàn cảnh buộc phải đóng giả người điên để bảo toàn mạng sống.
Học tốt bài Sống, hay không sống – đó là vấn đề
Các bài học giúp bạn học tốt bài Sống, hay không sống – đó là vấn đề trong môn Ngữ văn lớp 11 hoặc các môn khác: