Buzz
Dưới đây là tổng hợp trên 14 mẫu văn phân tích, tổ chức ý bài thơ Đàn ghi ta của Lor-ca của nhà thơ Thanh Thảo để giúp học sinh lớp 12 nắm vững môn Văn và tự tin đối diện với kì thi THPT Quốc gia môn Văn.
Ý tổ chức phân tích bài thơ Đàn ghi ta của Lor-ca
I. Khởi đầu:
- Thanh Thảo, một nhà thơ đã trưởng thành trong cuộc chiến chống Mĩ, được công chúng tôn vinh qua những tác phẩm mang tính biểu đạt độc đáo về chiến tranh và hậu chiến.
- Thơ của ông là giọng nói của những người trí thức có nhiều tư duy, lo lắng về vấn đề xã hội và thời đại. Ông luôn tìm kiếm sự sáng tạo qua việc sử dụng thể thức thơ tự do, hình ảnh và ngôn từ độc đáo.
- Đồng cảm với Ph.G.Lor-ca, một trong những tài năng xuất sắc của văn học Tây Ban Nha thế kỷ XX, Thanh Thảo đã sáng tác bài thơ 'Đàn ghi ta của Lor-ca' nhằm ca ngợi tài năng, nhân cách và lòng dũng cảm của Lor-ca, thể hiện sự ngưỡng mộ và tình yêu đối với tài năng nghệ sĩ đã hy sinh trong cuộc đấu tranh chống phát xít để bảo vệ văn hóa dân tộc và nền văn minh nhân loại.
- Bài thơ này được Thanh Thảo ghi vào tập thơ 'Khối hình vuông ru bích', xuất bản vào năm 1985.
II. Nội dung chính:
Tổng quan trước khi phân tích: Bài thơ lấy cảm hứng từ hình tượng của nhà thơ Gacia Lorca – một người nghệ sĩ vĩ đại của Tây Ban Nha. Lorca là một chiến sĩ chống phát xít và là biểu tượng của sự đổi mới trong nghệ thuật Tây Ban Nha. Ông hy sinh khi đang ở đỉnh cao sự nghiệp, để lại nỗi tiếc thương vô tận trong lòng nhân dân Tây Ban Nha và toàn thế giới. Từ hình tượng ấy, Thanh Thảo đã viết nên bài thơ này.
1. Ý nghĩa của câu thơ đề đầu:
- Thanh Thảo lấy câu thơ mở đầu của Lor-ca 'Khi tôi chết hãy chôn tôi với cây đàn' để làm câu đề cho bài thơ của mình, với nhiều ý nghĩa:
+ Câu thơ như một di chúc, thể hiện tình yêu sâu đậm của Lor-ca đối với nghệ thuật và đất nước Tây Ban Nha, nơi cây đàn Guitar Tây Ban Cầm đã ra đời.
+ Đây cũng là ước muốn của Lor-ca: Nếu phải ra đi, hãy chôn anh với âm nhạc dân tộc, chôn với lòng yêu nước và niềm hạnh phúc làm người Tây Ban Nha.
+ Đây cũng là thông điệp mà Lor-ca gửi đến các thế hệ nghệ sĩ trên quê hương của ông: hãy xây dựng trên nền tảng nghệ thuật của ông để phát triển, hãy vượt lên trên thành tựu của ông.
2. Qua hai khổ đầu của bài thơ, chúng ta nhìn thấy hai bức tranh tương phản của Tây Ban Nha:
- Bài thơ mở đầu với hình ảnh của những tiếng đàn ghi ta:
'những âm thanh của cây đàn ghi ta
Tây Ban Nha với áo choàng màu đỏ rực'
+ Một so sánh đầy tưởng tượng và gợi cảm: tiếng đàn ghi ta nhẹ nhàng như bọt nước, lan tỏa mong manh trong không gian.
+ Nói về Tây Ban Nha, ngoài hình ảnh của cây đàn ghi ta, còn có hình ảnh của những dũng sĩ đấu tranh với chiếc 'áo choàng màu đỏ rực', đại diện cho một nền văn hoá đặc trưng của Tây Ban Nha.
+ Như vậy, chỉ cần sở hữu hai vật này: một cây đàn ghi ta với những giai điệu quyến rũ, và một chiếc áo choàng màu đỏ trên lưng ngựa, ta sẽ trở thành một người Tây Ban Nha, một con người của một đất nước vừa giàu nghệ sĩ vừa gan dạ.
- Tiếp theo, chúng ta gặp một câu thơ độc đáo, chỉ có âm thanh: 'li-la li-la li-la'
+ Câu thơ như một ghi chú về tiếng đàn ghi ta.
+ Qua chuỗi âm thanh lặp lại 'li-la li-la li-la', tác giả mô tả được một bức tranh, một tinh thần tự do, đang thổi hồn vào cây đàn giữa cảnh đẹp mênh mông của Tây Ban Nha.
- Hình ảnh con người trong câu thơ cũng là hình ảnh của Lor-ca:
'đi lang thang với bóng trăng sáng
trong cơn mê huyền diệu của đêm'
trên yên ngựa mệt mỏi'
+ Hình ảnh trong các câu thơ giúp ta cảm nhận được nỗi buồn và sự cô đơn: con người lang thang, không gian đơn độc, vầng trăng chếnh choáng, và yên ngựa mệt mỏi.
+ Hình ảnh của người nghệ sĩ 'lang thang', 'đơn độc', ngồi trên 'yên ngựa mệt mỏi' giúp người đọc hiểu được sự cô đơn của nhà nghệ sĩ tài năng, có khát vọng cách mạng trong nghệ thuật Tây Ban Nha, trong bối cảnh chính trị độc tài của phát xít Phrăng-cô.
- Trong thời điểm mà những người nghệ sĩ đa tài (nhà thơ, nhạc sĩ, họa sĩ, nhà làm mới sân khấu) đang đi khắp nơi khích lệ nhân dân đấu tranh chống lại chế độ độc tài và đề xuất cách mạng trong nghệ thuật, thì Lor-ca đã bị kẻ thù ám sát:
'Tây Ban Nha
mênh mông
đột ngột
chiếc áo choàng đỏ phai màu
Lor-ca chìm trong ảo mộng bãi bắn
chàng đi như người trong mơ'
+ Trong khi nhà thơ đang 'hát những bản tình ca' khắp nơi đất nước của mình, 'đột nhiên hoảng sợ' khi 'chìm trong ảo mộng bãi bắn'. Một sự thay đổi đột ngột đã xảy ra. Chiếc 'áo choàng đỏ rực' của người anh hùng đấu tranh giờ đã mất đi sức mạnh. Chiếc áo không còn đỏ rực trước sự tàn bạo của chế độ phát xít, nó giờ đã ướt đẫm máu dưới bàn tay của bọn giết người.
+ Hình ảnh áo choàng phai màu cũng là một phép hoán dụ để chỉ sự tàn ác của bọn phát xít, những kẻ thống trị giết người không gớm tay. Tây Ban Nha, đất nước của những người anh hùng và nghệ sĩ, đã bị thay đổi một cách tàn bạo bởi chế độ phát xít độc tài Phrăng-cô, chúng đang mưu sát những người dân Tây Ban Nha vô tội, trong đó có Lor-ca.
+ Tại sao khi 'chìm trong ảo mộng bãi bắn - chàng đi như người trong mơ'? Phép so sánh này thể hiện sự thờ ơ, không quan tâm đến cái chết đang chờ đón Lor-ca.
- Thanh Thảo đã sử dụng một loạt hình ảnh được biểu đạt qua lối nghệ thuật ám chỉ để thể hiện một điều: cùng với sự mất mát của Lor-ca, mọi thứ tươi đẹp của Tây Ban Nha dường như cũng đã thay đổi theo cách không lường trước:
'âm thanh của ghi ta nâu
bầu trời cô gái kia
âm thanh của ghi ta lá xanh không biết bao nhiêu
âm thanh của ghi ta tròn bọt nước vỡ ra tan tác
âm thanh của ghi ta ròng ròng, máu chảy dài
+ Từ tiếng đàn 'ghi ta nâu' của cô gái Tây Ban Nha da nâu duyên dáng, tiếng đàn 'ghi ta lá xanh' của một đất nước Tây Ban Nha xinh đẹp, đến 'âm thanh của ghi ta tròn bọt nước / vỡ tan' như những giọt âm thanh liên kết không ngừng… tất cả giờ chỉ còn lại một tiếng đàn ghi ta duy nhất, đó là 'âm thanh của ghi ta ròng ròng - máu chảy'. Câu thơ bỗng chia làm hai, tiếng đàn vỡ ra làm hai, cuộc sống như bị chém đứt thành hai mảnh. Đó là biểu tượng cho đất nước Tây Ban Nha đau đớn, chảy máu sau cái chết của người nghệ sĩ Lor-ca.
3. Tiếng đàn ghi ta của Lor-ca trở thành vĩnh cửu:
- Ta bắt gặp một đoạn thơ như một phát ngôn quyết định một sự thật vĩnh cửu:
'không ai mai táng tiếng đàn
âm thanh đàn như cỏ mọc dại
giọt nước mắt của vầng trăng
sáng lên trong đáy giếng'
+ Cây đàn là biểu tượng của sự sáng tạo nghệ thuật của Lor-ca. Khi ông qua đời, cũng là lúc sự sống của cây đàn - những tác phẩm nghệ thuật của ông không còn nữa.
+ Việc 'mai táng' cây đàn không phải là từ chối mà là việc tiếp tục, phát triển, vượt qua để tạo ra, khám phá những bước tiến mới trong nghệ thuật, khác biệt và độc đáo hơn.
+ Tuy nhiên, có lẽ vì tình yêu sâu đậm của đất nước Tây Ban Nha và sự tôn kính đối với Lor-ca, chưa ai dám vượt qua anh.
+ Đoạn thơ có nhịp điệu chậm rãi, ổn định, mạnh mẽ như một phát ngôn chân lý. Người có thể mai táng một con người vào lòng đất nhưng 'không ai mai táng tiếng đàn', tiếng đàn của Lor-ca vẫn sống mãi trong lòng nhân dân Tây Ban Nha, trong lòng nhân loại.
+ So sánh nghệ thuật 'tiếng đàn như cỏ mọc hoang' nhấn mạnh vào sức sống mạnh mẽ, bền vững của những tác phẩm nghệ thuật của Lor-ca. Đó là điều đẹp của nghệ thuật, mà sự tàn ác của kẻ thù không thể xóa sổ được, sức sống của nó mạnh mẽ 'như cỏ mọc hoang' vươn lên không ngừng.
- Cái chết của một thiên tài trở thành một hình ảnh ẩn dụ đầy đẹp và buồn:
'giọt nước mắt của vầng trăng
sáng lên trong lòng giếng'
Hình ảnh giọt nước mắt, vầng trăng, ánh sáng trong lòng giếng tạo ra một mạng lưới hình ảnh phức tạp, xen kẽ, phản chiếu lẫn nhau, gợi lên những suy tư sâu sắc về nỗi đau thương. Ánh trăng chiếu vào lòng giếng sáng như giọt nước mắt tiếc thương, kính trọng, tôn trọng mà tác giả và mọi người dành cho Lor-ca.
4. Kết thúc bài thơ là những suy tư của tác giả trước sự ra đi của Lor-ca:
- Thanh Thảo đã suy ngẫm về sự đối lập giữa cái hữu hạn và cái vô tận:
'đường chỉ tay đã đứt
dòng sông rộng vô tận
Lor-ca bơi sang ngang
trên chiếc đàn ghi ta màu bạc'
+ Các biểu tượng tượng trưng: 'đường chỉ tay đã đứt - dòng sông rộng vô tận' nhấn mạnh sự ngắn ngủi của cuộc đời Lor-ca giữa thế giới vô tận của vũ trụ, của trời đất.
+ 'đường chỉ tay' liên quan chặt chẽ đến số phận của một con người, 'dòng sông rộng vô tận' cũng là biểu tượng của cuộc đời, cuộc sống bao la. 'đường chỉ tay đã đứt' là một biểu hiện ẩn dụ chỉ cuộc sống ngắn ngủi của Lor-ca, ông qua đời khi mới 38 tuổi.
+ Trong hình ảnh: ' Lor-ca bơi sang ngang - trên chiếc ghi ta màu bạc' là một biểu tượng cho sự nghiệp bất tử của Lor-ca. 'Chiếc ghi ta màu bạc' đại diện cho tàu thuyền nghệ thuật xuất sắc của ông. Con thuyền ấy đã vượt qua 'dòng sông rộng vô tận' của cuộc đời, vượt qua thách thức của thời gian để chứng minh rằng sự nghiệp của ông là vĩnh cửu.
- Lor-ca đã vượt qua sự chết để sống mãi:
'chàng ném lá bùa cô gái Di-gan
vào xoáy nước
chàng ném trái tim mình
vào lặng yên bất chợt'
+ 'lá bùa cô gái Di-gan' là vật để mọi người Tây Ban Nha mang theo để tránh khỏi rủi ro, nguy hiểm. Nhưng Lor-ca, một người coi thường sự hiểm nguy và cái chết, không cần dùng đến lá bùa đó, ông ném nó vào 'xoáy nước'. Điều này là để ca ngợi cái chết dũng cảm của Lor-ca. Ông sẵn lòng đối diện với cái chết trên con đường của mình mà không cần sự may mắn từ lá bùa.
+ Khi nói 'chàng ném trái tim mình - vào lặng yên bất chợt', ý muốn chỉ đến cái chết của Lor-ca. Ông đã nhập vào cõi 'lặng yên', vào cõi sống vĩnh hằng và trở nên bất tử trong lòng nhân dân.
+ Qua hành động 'ném lá bùa', 'ném trái tim', Thanh Thảo giúp chúng ta hiểu được sự kiêu hãnh của một nghệ sĩ, một chiến binh coi thường cái chết.
- Bài thơ kết thúc bằng việc lặp lại chuỗi âm thanh: 'li-la li-la li-la'.
Âm nhạc và nghệ thuật của Lor-ca vẫn còn sống mãi, vẫn tiếp tục ảnh hưởng đến thế hệ sau. Lor-ca có thể đã ra đi, nhưng tinh thần chiến đấu cho tự do, cho cách mạng nghệ thuật vẫn tiếp tục. Tiếng đàn ghi ta của Tây Ban Nha vẫn còn mãi, sự nghiệp văn học và nghệ thuật của Lor-ca vẫn được tôn trọng.
III. Kết luận:
- Bằng việc sử dụng hình ảnh của cây đàn ghi ta đặc trưng mang ý nghĩa biểu tượng, kết hợp với thể loại thơ tự do, việc sử dụng chữ thường thay vì chữ hoa ở đầu câu thơ và các biện pháp tu từ như tượng trưng, ẩn dụ, so sánh... giúp tác giả thể hiện thành công những suy nghĩ, cảm xúc chân thành của mình về cuộc sống đầy bi kịch và khát vọng cao đẹp của nhà thơ vĩ đại Lor-ca.
- Bài thơ kết hợp một cách hài hòa giữa các yếu tố tự sự và trữ tình, giữa thơ và nhạc cùng với hệ thống hình ảnh phóng túng, ngôn ngữ hiện đại, đã tạo ra một tác phẩm thơ phong phú về mặt cảm quan thẩm mỹ.
Phân tích bài thơ Đàn ghi ta của Lor-ca
Thanh Thảo là một nhà thơ thuộc thế hệ đã trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống lại Mỹ cứu nước, và ông đã tạo ra một giọng điệu riêng ngay từ khi xuất hiện với tác phẩm đầu tiên 'Dấu chân qua trảng cỏ', sau đó là 'Những người đi tới biển', và sau cùng là 'Khối vuông ru-bích'. Ông luôn khám phá và sáng tạo, cố gắng biểu đạt mới mẻ qua thể loại câu thơ tự do, mang đến một phong cách hiện đại cho thơ bằng hình ảnh và ngôn từ mới lạ. Bài thơ Đàn ghi ta của Lor-ca là một minh chứng điển hình cho kiểu tư duy sáng tạo này.
Thanh Thảo bắt đầu bài thơ bằng di nguyện của Lor-ca 'Khi tôi chết hãy chôn tôi với cây đàn'. Điều này là một di nguyện cao thượng và thiêng liêng. Ông không muốn trở thành cái bóng cản trở sự phát triển của các tài năng trẻ của quê hương. Điều này phản ánh tâm hồn cao thượng của một người nghệ sĩ, một chiến binh chống lại sự bạo tàn của phát xít. Bên cạnh đó, cây đàn ghi ta cũng liên kết với những giây phút cuối cùng của cuộc đời Lor-ca, với cái chết của ông và phẩm chất tài năng của ông, làm nền tảng cho sự sáng tạo xuất sắc của Thanh Thảo trong bài thơ này.
Bài thơ không sử dụng chữ viết hoa ở đầu dòng, tạo ra một sự liền mạch như dòng chảy của cảm xúc không có điểm dừng. Khả năng tài hoa của Thanh Thảo khiến chúng ta nghĩ rằng bài thơ như một cây đàn vang vọng với những âm thanh 'li-la' phong phú, vô tận, dẫn dắt nghệ sĩ vượt lên trên bạo tàn và cái chết.
Những hình ảnh 'tiếng đàn bọt nước' và 'Tây Ban Nha áo choàng đỏ gắt'
được tái hiện trong bài thơ này.
li-la li-la li-la
lang thang về miền đơn độc
với vầng trăng chiếu sáng
trên lưng ngựa mệt mỏi
Câu thơ mở đầu tạo ra một bức tranh sống động về vẻ đẹp của quê hương, với hình ảnh của vũ nữ Digan, vũ khúc Flamenco, và những trận đấu bò quyến rũ.
Trong lúc đấu tranh gay gắt, âm nhạc từ tiếng đàn bắt đầu vươn lên, mang theo hương hoa Lila và sức sống của những cánh hoa tím, tạo nên bức tranh đẹp giữa bạo tàn và nghệ thuật.
Lorca ngày càng trở nên say mê và hào hứng hơn trong nghệ thuật của mình, trong khi đấu tranh với số phận. Tuy nhiên, cái chết đột ngột của anh đã làm tan vỡ những khát vọng và ước mơ của anh, để lại nỗi đau sâu thẳm cho mọi người.
tiếng đàn ghi-ta nâu
cảm giác như đang bay lượn trong bầu trời của cô gái ấy
tiếng đàn ghi-ta mượt mà như lá xanh muôn thuở
tiếng đàn ghi-ta như những bọt nước vỡ tan
tiếng đàn ghi-ta vang lên như tiếng rống máu
Điệp khúc dồn dập qua nhịp thơ Thanh Thảo, như một bức tranh sống động về sức sống của nghệ thuật!
Tiếng đàn không chỉ biểu hiện sắc màu và hình khối của sinh mệnh, mà còn kêu gào sự căm phẫn trước sự bạo tàn.
tiếng đàn ghi-ta tròn trịa
những bọt nước phun vỡ tan
tiếng đàn ghi-ta ròng ròng máu chảy
Hai tiếng vỡ tan, biểu hiện sự phập phồng của tiếng đàn, ca tụng cuộc chiến chống phát xít và bài hát bi phẫn của sự tàn phá.
Thông qua việc so sánh và liên tưởng nghệ thuật, Thanh Thảo tái hiện một không gian sống đầy sức mạnh.
không ai có thể chôn vùi tiếng đàn
tiếng đàn như cỏ cây mọc hoang
giọt nước mắt tỏa sáng như vầng trăng
lung linh trong lòng giếng tối
Có ai có thể chôn cất tiếng đàn? Nó là di sản tinh thần vô hình, kết tinh từ cuộc đời của người nghệ sĩ và vĩnh cửu như loài cỏ hoang mọc tự nhiên.
Tiếng đàn của nhà văn lang thang mang cả vẻ đẹp của giọt nước mắt vầng trăng, là biểu tượng của sự hy sinh và tinh thần bất khuất.
đường chỉ tay đã đứt dẫn tới dòng sông bao la
dòng sông mênh mông
Lorca bơi lội qua đại dương
trên cây đàn bạc lấp lánh
chàng rải lá bùa vào dòng nước, giữa sự xoáy vắt
nơi dòng nước xoáy
chàng đặt trái tim mình
vào cõi yên bình đột ngột
li-la li-la li-la
Cuối cùng, nghệ sĩ dừng bước trên bờ sông định mệnh khi đường chỉ tay đã cạn, chấm dứt cuộc đời. Trên dòng sông đó, Lorca bơi ngang, mang theo cây đàn bạc lấp lánh, biểu tượng cho tình yêu và nhớ nhung, trôi vào bến bờ bất tử. Khoảnh khắc ấy, với tiếng đàn rì rào li-la li-la li-la, âm vang nỗi tiếc thương vô hạn của người yêu nghệ thuật.
Khi tôi qua đời
hãy mai táng tôi
cùng cây đàn dưới lớp cát, giữa hàng bạch dương
Khi tôi ra đi
hãy mai táng tôi giữa rặng cây cam
và dãy bạc hà.
Khi tôi kết thúc
Xin khi tôi qua đời, hãy mai táng tôi
trong một bóng chong chóng bay trong gió.
Có lẽ ở một nơi nào đó, nghệ sĩ nhân dân sống trong niềm vui và ánh sáng tự do, không có bạo lực và cái chết đáng sợ.
Bài thơ đã thành công khi tạo dựng tượng đài Lorca bằng ngôn ngữ thơ và âm nhạc. Thanh Thảo kết hợp tượng trưng và sáng tạo, tạo ra một tác phẩm đầy tính mỹ thuật và sáng tạo. Ông đã thể hiện tình yêu với nhà thơ nhân dân đấu tranh chống lại sự bạo lực của phát xít. Gacxia Lorca là một anh hùng.
Phân tích hình tượng nhân vật Lorca
I. Mở đầu
- Thanh Thảo, một trong những nhà thơ hàng đầu, đã khởi đầu phong cách thơ siêu thực, tượng trưng ở Việt Nam.
- Một trong những tác phẩm ấn tượng và đặc trưng của Thanh Thảo là bài thơ Đàn ghi ta của Lor-ca. Trong đó, hình tượng người nghệ sĩ Lor-ca được mô tả với vẻ đẹp hùng vĩ, lãng mạn và đồng thời gắn liền với bi kịch cuộc đời đầy đau thương thông qua những chi tiết sáng tạo, hình ảnh siêu thực mang tính biểu tượng và trừu tượng sâu sắc.
II. Nội dung chính
* Hình tượng người nghệ sĩ cô đơn trong hành trình đấu tranh:
- Là một nghệ sĩ tài năng, là một chiến binh can đảm và đầy nhiệt huyết.
- Diện mạo của người nghệ sĩ được biểu hiện qua hình ảnh của tiếng đàn 'những âm thanh của đàn bị vỡ tan'
+ Tôn vinh vẻ đẹp tài năng, sự sống động và sôi động.
+ Thể hiện sự mong manh, dễ vỡ là dấu hiệu của một cuộc đời bất hạnh.
- Vẻ đẹp của người nghệ sĩ được thể hiện qua hình ảnh 'chiếc áo choàng màu đỏ rực rỡ': Vẻ đẹp mạnh mẽ, kiêu hãnh, gắn bó với đất nước, luôn dũng cảm chiến đấu vì lợi ích của dân tộc.
- Bi kịch của anh hùng được mô tả qua hình ảnh siêu thực 'vầng trăng lấp lánh': Cô đơn và mệt mỏi trên con đường đấu tranh mà ông đã chọn.
* Hình tượng của Lor-ca trong cái chết bi thảm:
- 'chiếc áo choàng đỏ ướt đẫm': Cái chết đầy ám ảnh, màu đỏ không chỉ là màu của máu người nghệ sĩ mà còn là màu sắc của niềm tự hào về văn hóa Tây Ban Nha, một biểu tượng cho sự hy sinh vĩ đại của Lor-ca trong cuộc chiến đấu giải phóng dân tộc, giải phóng đất nước.
- Tâm hồn của Lor-ca được phản ánh qua những sắc màu của tiếng đàn, màu nâu bi thương, suy tư, màu xanh hi vọng, khao khát, 'tiếng ghi ta tròn bọt nước vỡ tan/tiếng ghi ta ròng ròng máu chảy' là kết cục đau thương của một tâm hồn nghệ sĩ cao quý.
- Hình ảnh siêu thực ấn tượng 'giọt nước mắt trong vầng trăng/long lanh trong đáy giếng' thể hiện sự thương xót mà tác giả dành cho Lor-ca, đồng thời thể hiện sự vĩ đại của người nghệ sĩ trong vũ trụ bao la, cái chết bi thảm của ông khiến thiên nhiên cũng phải rơi lệ xót thương, trân trọng.
III. Kết luận
- Bài thơ Đàn Ghi-ta của Lor-ca là một tác phẩm nổi bật, thể hiện phong cách nghệ thuật trừu tượng, siêu thực độc đáo của Thanh Thảo, qua đó, hình tượng anh hùng nghệ sĩ Lor-ca được thể hiện với sự ấn tượng và rõ nét.
- Lor-ca là biểu tượng của người anh hùng mạnh mẽ, dũng cảm, dám đứng lên đấu tranh vì nhân dân, vì sự cải cách văn hóa của dân tộc.
Phân tích hình tượng nhân vật Lor-ca
Thanh Thảo, một nhà thơ có tinh thần chiến sĩ, sinh ra tại Quảng Ngãi, sau đó tham gia chiến trường miền Nam. Thanh Thảo luôn cố gắng cách tân thơ Việt. Ông theo đuổi trường phái thơ tượng trưng siêu thực, một phong cách lấy cảm hứng từ phương Tây, với Lor-ca là một trong những người tiên phong trong trường phái này. Bài thơ 'Đàn Ghi-ta của Lor-ca' thành công trong việc tạo dựng hình tượng nghệ sĩ Lor-ca.
Lor-ca, một thiên tài nghệ sĩ Tây Ban Nha, có ảnh hưởng sâu rộng trong đời sống chính trị và nghệ thuật của Tây Ban Nha. Ông là một trong những người dẫn đầu trong việc cách mạng hóa nghệ thuật Tây Ban Nha. Trong chính trị, ông là người khởi xướng phong trào chống lại chế độ độc tài phát xít. Lor-ca đã bị sát hại vào năm 1936, nhưng sau cái chết của ông, ảnh hưởng của ông càng trở nên mạnh mẽ hơn, vượt qua biên giới Tây Ban Nha. Tên tuổi của Lor-ca trở thành biểu tượng cho cuộc chiến chống phát xít, bảo vệ văn hóa dân tộc và văn minh nhân loại.
Bài thơ sử dụng tên đàn ghi-ta của Lor-ca làm tên của bài thơ, đàn ghi-ta là nhạc cụ truyền thống của Tây Ban Nha, Lor-ca là một nghệ sĩ thiên tài của Tây Ban Nha, tên của bài thơ đã mở ra hình tượng nghệ thuật trung tâm của bài thơ, Lor-ca và đồng thời liên kết nghệ thuật với Lor-ca, của đất nước Tây Ban Nha: đàn ghi-ta.
Lời đề từ của bài thơ 'khi tôi chết hãy chôn tôi với cây đàn' là lời chăng chịu cuối cùng trước khi Lor-ca rời bỏ cuộc sống, cũng như tâm nguyện của ông. Nếu cây đàn đại diện cho Tây Ban Nha, cho nghệ thuật của Tây Ban Nha, lời đề từ đã thể hiện tình yêu và sự kết nối của Lor-ca với đất nước và nghệ thuật Tây Ban Nha. Cũng có thể cây đàn là biểu tượng cho sự sáng tạo nghệ thuật của Lor-ca, cho thấy ông sẵn lòng hy sinh bản thân để mở ra con đường sáng sủa cho thế hệ sau.
Bài thơ được viết theo trường phái thơ tượng trưng siêu thực, khiến độc giả có thể tưởng tượng những hình ảnh theo nhiều chiều khác nhau. Khổ thơ đầu của bài thơ tái hiện hình ảnh của Lor-ca trên nền nghệ thuật Tây Ban Nha. Hình ảnh 'tiếng đàn bọt nước' biểu trưng cho sự sống và sáng tạo của Lor-ca, vô cùng mỏng manh và dễ vỡ. 'Tây Ban Nha áo choàng đỏ gắt' biểu trưng cho môi trường chính trị bức bối ở Tây Ban Nha. Câu thứ ba ghi lại chuỗi hợp âm của tiếng đàn ghi-ta, biểu trưng cho sự sáng tạo của Lor-ca dù sống trong một môi trường khắc nghiệt.
Thanh Thảo tái hiện cái chết của Lor-ca qua hình ảnh tượng trưng. 'Tây Ban Nha hát nghêu ngao' cho thấy Lor-ca đã trở thành biểu tượng của Tây Ban Nha. Sau khi bị bắn, hình ảnh tiếng đàn biến đổi liên tục, kết thúc trong một cái chết oan trái và thảm khốc. Thanh Thảo diễn đạt sự đau xót trước sự ra đi của Lor-ca.
Tiếp theo là tiếng nói của Thanh Thảo với Lor-ca. Hai câu thơ đầu tiên mang hình thức đối thoại, Thanh Thảo phản đối lời đề từ của Lor-ca. Cuối đoạn thơ diễn đạt cảm xúc mãnh liệt của Thanh Thảo thông qua hình ảnh 'giọt nước mắt vầng trăng – long lanh trong đáy giếng', biểu thị cho một nỗi đau sâu thẳm.
Hai khổ thơ cuối của Thanh Thảo tập trung miêu tả sự giã từ của Lor-ca, nhưng liệu Lor-ca thực sự đã ra đi mãi mãi? Thanh Thảo nhấn mạnh sự hữu hạn của cuộc đời bằng hình ảnh 'đường chỉ tay đã đứt', nhắc nhở về sự vô hạn của dòng sông cuộc đời. Lor-ca được Thanh Thảo biểu hiện như một người vẫn tiếp tục sáng tạo ở phía bên kia của cuộc đời, không ngừng đóng góp cho nghệ thuật.
Thanh Thảo thành công trong việc xây dựng hình ảnh Lor-ca thông qua hình ảnh thơ tượng trưng, từ sự sống đến cái chết. Bài thơ giúp người đọc cảm nhận được Lor-ca là một chiến sĩ, một nghệ sĩ dũng cảm đấu tranh cho những ý chí cao cả.
Ngoài việc sử dụng hình ảnh thơ tượng trưng, Thanh Thảo còn tổ chức bài thơ theo một trật tự khác thường, tạo ra một hình thức âm thanh độc đáo.
Bài thơ thành công trong việc sử dụng thủ pháp nghệ thuật của trường phái thơ tượng trưng siêu thực. Hình tượng nghệ sĩ Lor-ca sẽ luôn sống mãi trong lòng độc giả qua các thế hệ.
Dàn ý cảm nhận về hình tượng tiếng đàn ghi ta
I. Mở bài
- Thanh Thảo, nhà thơ khao khát cách tân thơ Việt, sáng tác tượng trưng siêu thực, thể hiện suy tư về cuộc sống.
- Đàn ghi ta của Lor-ca là một trong những tác phẩm xuất sắc của ông.
- Toàn bộ bài thơ được tràn ngập bởi âm thanh của đàn ghi ta, đây cũng là biểu tượng quan trọng trong tác phẩm này.
II. Thân bài
- Đàn ghi ta, hay còn gọi là Tây Ban cầm, là một biểu tượng của đất nước Tây Ban Nha.
- Trong lời đề từ, việc chôn cất cùng cây đàn ghi ta thể hiện sự gắn bó mạnh mẽ với nghệ thuật của người nghệ sĩ.
- Ở đoạn thơ đầu, âm nhạc của đàn ghi ta vang lên như một lời gợi ý về vẻ đẹp âm nhạc của Tây Ban Nha.
- Hình ảnh 'tiếng đàn bọt nước' nhấn mạnh tính tạm thời và mong manh của nghệ thuật của Lor-ca.
- Tiếng đàn là thế giới của những cách tân nghệ thuật mà Lor-ca đắm chìm trong đó:
+ “Âm thanh của ghi ta nâu/ bầu trời của cô gái ấy”: màu nâu có thể là màu của vỏ đàn, của đất đỏ quê hương, của đôi mắt, màu da, mái tóc cô gái, Lor-ca sáng tạo vì quê hương, vì tình yêu, vì nghệ thuật.
+ “Âm thanh của ghi ta màu xanh lá cây”: nghệ thuật của Lor-ca luôn tràn đầy sức sống và tươi trẻ.
+ “Âm thanh của ghi ta tròn bọt”: gợi lên hình ảnh của một nghệ thuật tinh khiết, hoàn mỹ, và tuyệt vời.
- Tuy nhiên, âm thanh của ghi ta - biểu tượng của nghệ thuật của Lor-ca lại phải chịu đựng số phận đau buồn:
+ “Âm thanh của ghi ta tròn bọt nước tan vỡ”: dù đẹp đẽ và lung linh, nhưng nghệ thuật ấy lại “tan vỡ” dưới tay của bọn phát xít tàn bạo.
“Âm thanh của ghi ta trầm ròng/ máu chảy”: tiếng ghi ta như hòa mình vào người nghệ sĩ, chia sẻ nỗi đau, và cái chết cùng với người nghệ sĩ. Đó là sự gắn kết giữa người nghệ sĩ và nghệ thuật. Câu thơ cũng phản ánh sự phẫn nộ của tác giả trước cái chết mà bọn phát xít gây ra cho Lor-ca.
- Sau khi Lor-ca ra đi, tiếng đàn - biểu tượng của Lor-ca vẫn không bị lãng quên, thậm chí vẫn tỏa sáng mạnh mẽ: “không ai chôn cất tiếng đàn/ tiếng đàn như cỏ mọc hoang”.
+ Tuy nhiên, hai dòng thơ trên cũng có thể hiểu như sau: sau khi Lor-ca ra đi, không ai tiếp tục con đường cách tân nghệ thuật, khiến cho nghệ thuật như bị bỏ hoang. Ý thơ thể hiện sự đau lòng của tác giả trước sự mất mát của nghệ thuật.
- “Lor-ca bơi sang bên kia/ trên chiếc ghi ta màu bạc”: chiếc đàn ghi ta - biểu tượng của nghệ thuật chính là phương tiện để Lor-ca rời khỏi thế giới hữu hạn và tiến vào thế giới vô hạn. Chiếc đàn ghi ta trở thành vũ khí mạnh mẽ của người nghệ sĩ.
- Âm thanh của tiếng đàn ở cuối bài thơ: kết cấu đầu cuối tương ứng, là tiếng đàn vẫn vang vọng mãi trong lòng tác giả và những người yêu nghệ thuật chân chính. Đó là sự bất tử của nghệ thuật.
III. Kết bài
- Tổng kết cảm nhận về biểu tượng tiếng đàn.
- Nghệ thuật: thể thơ tự do, mới lạ, mang dấu ấn tượng trưng siêu thực, kết hợp hài hòa giữa thơ và âm nhạc, với ngôn từ và hình ảnh độc đáo.
- Đây là một bài thơ sâu sắc, mãnh liệt, và đầy xúc cảm, thể hiện sự thương tiếc trước cái chết đau đớn của Lor-ca, một thiên tài, cũng như là thông điệp, ước vọng về sự cách tân trong nghệ thuật của Thanh Thảo.
Cảm nhận về hình tượng tiếng đàn ghi ta
Đàn ghi ta của Lor-ca là biểu tượng của lòng ngưỡng mộ và tình cảm tiếc nuối đối với số phận không may của người nghệ sĩ thiên tài Lor-ca. Thêm vào việc tái hiện thành công hình tượng Lor-ca, Thanh Thảo cũng xuất sắc trong việc miêu tả hình tượng tiếng đàn. Đó là một biểu tượng nghệ thuật sâu sắc và có giá trị.
Tiếng đàn là hình ảnh xuất hiện đầu tiên trong tác phẩm, nhưng cách Thanh Thảo tái hiện nó rất đặc biệt:
Những âm thanh của tiếng đàn như những bọt nước
Tiếng đàn, mặc dù thuộc về giác quan thính giác, nhưng dưới góc nhìn của Thanh Thảo, nó trở nên hình ảnh rõ ràng như những bọt nước. Bọt nước gợi lên hình ảnh âm thanh tròn trịa, trong trẻo, thanh khiết, nhưng cũng phản ánh sự mong manh, dễ vỡ, giống như cuộc đời ngắn ngủi của Lor-ca. Tiếng đàn cũng tự do và phóng khoáng: “Tây Ban Nha/ hát nghêu ngao”, tiếng hát vô tư, đắm chìm trong nghệ thuật của Lor-ca, đã đẩy chàng đến cái chết đột ngột, bất ngờ.
Đoạn thơ tiếp theo là đoạn thơ đặc biệt nhất, tuyệt vời nhất, mô tả tiếng đàn với nhiều cảm xúc, tình huống khác nhau.
âm thanh của đàn ghi ta nâu
bầu trời của cô gái ấy
tiếng đàn ghi ta với lá xanh biết mấy
tiếng đàn ghi ta như bọt nước tròn vỡ tan
tiếng đàn ghi ta ròng ròng
máu chảy
Trong đoạn thơ này, Thanh Thảo đã sáng tạo một loạt hình ảnh dựa trên thơ tượng trưng, sử dụng cơ chế tương giao để chuyển đổi cảm giác. Hình ảnh đầu tiên là tiếng đàn ghi ta nâu, âm thanh của đàn đã được miêu tả bằng màu sắc. Màu nâu có nhiều ý nghĩa khác nhau, có thể là màu của sự sống - đất đai; có thể là màu của cây đàn ghi ta; nhưng cũng có thể là màu của đôi mắt của cô gái Di-gan sống trên thảo nguyên.
Hình ảnh của tiếng đàn ghi ta xanh vẫn tiếp tục là một biểu tượng có nhiều ý nghĩa. Có thể hiểu rằng tiếng đàn ghi ta như màu xanh biết bao, thể hiện sự chuyển đổi từ âm thanh của tiếng đàn đến sức sống của lá xanh. Điều này gợi lên hình ảnh của sức sống, sự tươi mới, và khẳng định sức sống vững chắc của tiếng đàn. Cũng có thể hiểu rằng tiếng đàn ghi ta làm cho lá xanh biết bao, ở đây giá trị và sức mạnh của tiếng đàn còn lớn hơn và mạnh mẽ hơn nữa. Nó không chỉ là giá trị của tiếng đàn mà còn có sức ảnh hưởng, tác động làm cho các sự vật, hiện tượng trở nên sống động hơn, lá cây xanh mát hơn, cuộc sống tươi đẹp hơn.
Tiếp tục khai thác tài năng của mình, Thanh Thảo sáng tạo ra âm thanh thứ ba, đó là tiếng đàn tròn. Hình ảnh của tiếng đàn tròn đã xuất hiện trong toàn bộ tác phẩm và ở đây lại được nhắc lại một lần nữa. Tiếng đàn bọt nước biểu thị cho sự tròn trịa, lấp lánh. Nếu ở đầu bài thơ chỉ là dự cảm về sự mong manh, dễ vỡ thì ở đây đã trở thành sự thực. Động từ “vỡ tan” một lần nữa làm nổi bật tính mong manh đó, nó xảy ra rất nhanh chóng và bất ngờ.
Cuối cùng là hình ảnh “tiếng đàn ghi ta ròng ròng/ máu chảy” đầy ám ảnh. Ở đây tiếng đàn đã thực sự trở thành một sinh vật sống, không chỉ tồn tại với giá trị tinh thần mà có vẻ như còn có cả hình thể vật chất. Vì vậy, khi bị phá hủy, bị đè nén, nó vỡ tan thành hàng nghìn dòng máu. Một số phận đầy đau đớn, bi thảm trước sự hủy diệt đẫm máu của phát xít. Sự cảm nhận về nỗi đau của tiếng đàn, ban đầu được xem là thuộc về tinh thần, cho thấy sự đồng cảm, chia sẻ của Thanh Thảo với tiếng đàn hoặc thậm chí với nghệ sĩ Lor-ca.
Đoạn thơ này sử dụng nghệ thuật chuyển đổi cảm giác để trải nghiệm tiếng đàn thông qua những hình khối, màu sắc khác nhau. Ở đây có thể hiểu rằng khi nghệ sĩ Lor-ca bị sát hại, nghệ thuật của chàng không còn nguyên vẹn, nó vỡ ra, tan rã thành các mảng màu sắc và hình khối.
không ai chôn cất tiếng đàn
tiếng đàn như cỏ mọc hoang
giọt nước mắt của vầng trăng
lung linh trong đáy giếng
Khi so sánh tiếng đàn của Lor-ca với cỏ, Thanh Thảo đã khẳng định sức sống bất tử, mạnh mẽ của tiếng đàn. Tuy nhiên, hai câu thơ đầu tiên nghiêng về sắc thái nuối tiếc, xót xa, như một tiếng thở dài. Thanh Thảo xót xa không chỉ vì cái chết của Lor-ca mà còn vì di nguyện mà ông để lại sau khi mất, đó là phải chôn vùi một thứ nghệ thuật trác tuyệt mà ông đã sáng tạo để thế hệ sau có thể tiếp tục cách mạng hóa nghệ thuật. Tuy nhiên, không ai dám thực hiện điều đó, bởi họ thiếu bản lĩnh, tài năng để vượt qua. Hình ảnh tiếp theo lại là sự kết hợp độc đáo giữa hai hình ảnh giọt nước mắt và vầng trăng. Tác giả đơn giản hóa toàn bộ cấu trúc câu, tạo ra nhiều cách hiểu khác nhau cho câu thơ. Nếu quan hệ từ là “của”, câu thơ sẽ thể hiện sự tiếc thương của vầng trăng trước cái đẹp. Nếu quan hệ từ là “như”, giọt nước mắt ở đây không chỉ là giọt nước mắt thông thường mà trở nên vĩ đại, tuyệt vời và trong sáng. Dù hiểu theo cách nào, giọt nước mắt đó đều thể hiện sự tiếc thương, xót xa cho cái đẹp, cái tài.
Bài thơ kết thúc bằng âm thanh “li-la li-la li-la ….”, điều này cho thấy sự bất tử của Lor-ca trong cuộc đời và trong lòng mọi người, chính xác như quy luật “Thác là thể phách, còn là tinh anh”. Đồng thời tạo ra sự hoàn thiện cho tác phẩm, dù lượng từ ngữ của bài thơ đã kết thúc.
Hình tượng tiếng đàn trong tác phẩm Đàn ghi ta của Lor-ca là một sáng tạo độc đáo, xuất sắc của Thanh Thảo mang nhiều ý nghĩa biểu tượng. Kết hợp với hình tượng người nghệ sĩ Lor-ca, nó đã góp phần truyền đạt đầy đủ thông điệp của tác phẩm. Cảm nhận sâu sắc về tiếng đàn cho thấy sự đồng điệu sâu sắc với tài năng, phẩm chất của Lor-ca. Cùng với đó là sự áp dụng sáng tạo của các hình ảnh, ngôn ngữ thơ hiện đại, và yếu tố tượng trưng siêu thực đã tạo ra sự thành công cho tác phẩm.
Tổng hợp các mẫu văn phân tích, dàn ý bài thơ Đàn ghi ta của Lor-ca hay khác:
