Tổng hợp 16 phong tục ngày Tết truyền thống của dân tộc Việt Nam

Tết Nguyên Đán là một ngày lễ quan trọng của dân tộc Việt Nam, là dịp để gia đình đoàn tụ, sum họp sau một năm dài. Việt Nam, nơi nuôi dưỡng bản sắc dân tộc sâu sắc, nên phong tục Tết ở đây cực kỳ đa dạng. Trong bài viết này, Mytour tổng hợp 16 phong tục ngày Tết cổ truyền đặc sắc của dân tộc Việt Nam, mời mọi người cùng theo dõi!

Khám phá về Tết truyền thống

Nguồn gốc hấp dẫn của Tết cổ truyền 

Ở Việt Nam, Tết cổ truyền được gọi bằng nhiều tên khác nhau như “Tết Nguyên Đán”, “Tết Âm lịch”, “Tết Ta” do tính theo lịch âm. Ngày Tết là thời điểm quan trọng đánh dấu sự chuyển giao giữa năm cũ và năm mới. Tết Việt Nam chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ văn hóa Trung Quốc, nhiều người nghĩ rằng Tết Việt có nguồn gốc từ đó. Dù không rõ nguồn gốc, nhưng Tết vẫn là ngày lễ lớn nhất, với nhiều phong tục văn hóa đặc sắc, được chia sẻ trong các quốc gia Châu Á đón Tết Âm.

Thiệp chúc mừng năm mới, trang trí Tết, mâm ngũ quả, cúng Tất Niên, caption Tết hay, khay mứt tết, phụ kiện trang trí Tết 2024, lời chúc Tết cho người yêu,…

Cách tính thời gian của Tết cổ truyền 

Tết Nguyên Đán của Việt Nam và một số quốc gia Châu Á khác, được tính theo Âm lịch. Vì âm lịch có chu kỳ 4 năm 1 năm nhuận, Tết Âm thường diễn ra trễ hơn Tết Dương từ 1 đến 2 tháng (thường từ cuối tháng 1 đến giữa tháng 2 Dương lịch) do chu kỳ của Mặt trăng. Tết Nguyên Đán kéo dài 14 ngày, chia thành 2 giai đoạn: 7 ngày thuộc năm cũ (khoảng từ 23 tháng Chạp đến Giao thừa) và 7 ngày thuộc năm mới.

Bộ quà tết đẹp nhất cho năm 2024

Các mẫu hộp quà tết cao cấp, sang trọng cho năm 2024

Ý nghĩa của ngày Tết Việt Nam 

Tết là dịp lễ quan trọng nhất trong năm, là thời khắc con cháu sum họp đoàn viên. Tết tạo nên sự gắn kết mạnh mẽ giữa mọi người, đồng thời mang đến những giá trị tinh thần và văn hóa tốt đẹp của người Việt.

Tết đến là nhớ đến những bữa ăn ngon được chuẩn bị kỹ lưỡng từ bố mẹ; là nhớ đến những khay bánh mứt ngọt ngào để thưởng thức, trò chuyện, chia sẻ cùng nhau; là khoảnh khắc háo hức được mặc những bộ quần áo mới và thăm hỏi Tết họ hàng ông bà.

Tết đánh dấu sự kết hợp của đất trời, một năm mới với nhiều biến động mới, cây cỏ nảy mầm, mùa màng bội thu.

Tết còn là dịp để chúng ta thực hiện những công việc ý nghĩa cho cộng đồng, tham gia vào những chuyến tình nguyện, trực tiếp tặng quà cho những người khó khăn giúp họ có một Tết ấm áp hơn. Chính Tết là lúc chúng ta nhận ra giá trị của từng khoảnh khắc trong cuộc sống, yêu thương gia đình và xã hội hơn.

16 phong tục ngày Tết của cư dân 3 miền Việt Nam

Dù có sự chênh lệch về địa lý, văn hóa và phong tục ngày Tết ở 3 miền Việt Nam vẫn giữ lại những nét tương đồng.

Thực hiện lễ đưa ông Công, ông Táo

Tổ chức lễ cúng ông Công, ông Táo là một truyền thống lâu dài. Ông Công là thần bảo vệ đất đai, trong khi ông Táo đảm nhiệm vai trò quản lý bếp núc gia đình. Theo truyền thuyết, vào ngày 23 tháng Chạp, ông Táo cưỡi cá chép lên thiên đình báo cáo tình hình nhân gian cho Ngọc Hoàng. Do đó, mỗi gia đình chuẩn bị một bàn cơm nhỏ (hoặc lớn) để tiễn ông Táo về trời. Bên cạnh bàn cơm, một số gia đình còn chuẩn bị một con cá chép để thả đi, tượng trưng cho việc phóng sinh và tiễn ông Công, ông Táo đi.

Thực hiện lễ tảo mộ tổ tiên

Tảo mộ, hay còn gọi là chạp mã, là việc dọn dẹp khu vực mộ, lau chùi và trang trí lại nơi yên nghỉ của người thân trong những ngày cuối năm. Sau khi hoàn thành công việc, gia đình sẽ cùng nhau tắt hương, đặt hoa và ngồi lại để tâm sự. Tảo mộ thể hiện lòng biết ơn và tôn trọng đối với người đã khuất, mong muốn nhận được sự bảo hộ trong năm mới.

Làm sạch tổ ấm

'Nhà gọn gàng, tâm hồn thanh thản'. Dọn dẹp nhà trước Tết là công việc quan trọng để loại bỏ bụi bẩn, làm mới không gian sống. Quá trình lau chùi, tẩy rửa và loại bỏ những vật dụng không cần thiết giúp ngôi nhà trở nên gọn gàng, sẵn sàng đón chào năm mới.

Phong tục gói bánh chưng, bánh tét

Bí mật bánh chưng, bánh tét ngày Tết là truyền thống đã tồn tại từ thời kỳ vua Hùng và vẫn được duy trì đến ngày nay. Những chiếc bánh được bọc kỹ lưỡng bằng lá dong (ở miền Bắc) hoặc lá chuối (ở miền Nam), chứa đựng không chỉ là nguyên liệu mà còn là tâm huyết và câu chuyện của người làm bánh. Việc dâng lên tổ tiên bánh chưng, bánh tét là cách thể hiện lòng thành kính và tri ân với những giá trị văn hóa tuyệt vời mà ông bà đã kế lại.

Trổ tài sắc hoa ngày Tết 

Bày tỏ vẻ đẹp của hoa ngày Tết không chỉ làm đẹp cho tổ ấm mà còn chứa đựng hy vọng cho một năm mới tràn đầy may mắn, thành công, an lành và thịnh vượng. Có nhiều loại hoa phong phú có thể được sử dụng như: hoa mai, đào, vạn thọ (biểu tượng của sự trường thọ), đồng tiền (tượng trưng cho tài lộc),…

Đắp đủ bộ mừng xuân 

Nêu độc đáo là một cây tre cao khoảng 6 mét, được lập đặt vào khoảng ngày 23 tháng Chạp và tháo gỡ vào mùng 7 Tết hàng năm. Đối với người Việt, lập nêu ngày Tết không chỉ mang ý nghĩa đuổi đuổi tà ma, quỷ dữ, mà còn ngăn chặn sự rối bời trong gia đình trong những ngày đầu năm mới. Lập nêu ngày Tết cũng là biểu hiện cho lòng hy vọng của nhân dân về một năm mới an lành và mùa màng bội thu.  

Tổ chức Tất niên hội 

Tổ chức Tất niên hội là một trong những lễ nghi quan trọng trước Tết, thường được tổ chức vào ngày Giao thừa hoặc vài ngày trước đó. Tổ chức Tất niên hội đánh dấu sự kết thúc của năm cũ và sẵn sàng chào đón mùa xuân mới. Trong ngày này, sau khi gia đình cúng và đọc văn tế Tất niên, cả nhà sẽ tụ tập, dùng bữa cơm cùng nhau, dọn dẹp nhà cửa và chờ đón khoảnh khắc chuyển giao từ năm cũ sang năm mới. 

Tụ tập tại chợ Tết

Trong những ngày gần Tết, mọi người kéo nhau đi mua sắm Tết, khiến cho các chợ trở nên nhộn nhịp, đông đúc. Tụ tập tại chợ Tết là phiên chợ Tết diễn ra từ khoảng ngày 25 – 29 hoặc 30 tháng Chạp. Chợ mở cửa để đáp ứng nhu cầu mua sắm, chuẩn bị cho Tết. Chợ Tết ở mỗi vùng có sự đặc sắc riêng, nhưng nhìn chung, đây vẫn là một trải nghiệm thú vị và là một phần truyền thống tốt đẹp cho mọi gia đình từ đồng bằng đến rừng núi. 

Tổ chức bày mâm ngũ quả 

Mâm ngũ quả được tạo thành từ những loại trái cây quen thuộc được sắp xếp trên bàn thờ tổ tiên. Năm loại quả trên mâm đưa đến đủ sắc màu của ngũ hành, khác nhau tùy theo từng vùng miền và đạo lý, nhưng đều mang một ý nghĩa chung là mong muốn đem lại cho gia đình một năm mới suôn sẻ, phồn thịnh, may mắn, thịnh vượng và giàu có. 

Mành tre trúc trang trí cho không khí tết vui vẻ

Các mẫu áo tết thời trang cho gia đình

Thực hiện nghi lễ cúng tổ tiên 

Thực hiện nghi lễ cúng gia tiên là một phần quan trọng không thể thiếu ở mọi vùng miền trên đất Việt. Những bữa cỗ được chuẩn bị kỹ lưỡng, đầy đủ để dâng lên tổ tiên là cách thể hiện lòng biết ơn đối với những người đã ra đi và các vị thần linh luôn âm thầm bảo vệ, đem lại an lành cho cả gia đình. 

Chuẩn bị đón giao thừa 

Gia đình sum họp bên bếp lửa để xua đi chút se lạnh của những ngày đầu xuân. Hình ảnh cả gia đình chuẩn bị canh bánh chưng, đợi chờ giao thừa đã là nguồn cảm hứng tuyệt vời cho những tác phẩm sáng tạo của các nhà thơ hay nhạc sĩ, tạo nên những bài văn ý nghĩa hoặc những bản nhạc đầy cảm xúc. 

Thu hoạch may mắn đầu năm 

Thu hoạch may mắn là hành động bẻ một nhánh hoặc lá cây (thường là từ những loại cây già như cây si, cây bàng, cây đa,…) để mang về nhà với hi vọng đón nhận một năm mới tràn đầy điều thuận lợi và may mắn. Người ta còn tin rằng những cây được thu hoạch may mắn sẽ phát triển mạnh mẽ hơn trong năm mới. 

Các sản phẩm trang trí tết đẹp và độc đáo cho mùa xuân 2024

Quạt trang trí tết màu đỏ siêu xinh

Truyền thống xông đất ngày Tết 

Người đầu tiên bước chân vào nhà sau khoảnh khắc chuyển giao từ năm cũ sang năm mới được gọi là người xông đất (hay còn được biết đến là đạp đất). Nếu người này có tuổi hợp mệnh với gia chủ, cả năm gia đình sẽ đón nhận may mắn và thuận lợi. Người đến xông đất có thể là người được gia chủ sắp xếp trước đó, mang theo lời chúc Tết, tạo thêm vận may và tài lộc cho gia đình. 

Lễ ra đi đầu năm

Theo quan niệm, trước khi bắt đầu hành trình xuất hành, cần lựa chọn hướng đi và thời điểm phù hợp với tuổi để mang lại nhiều may mắn cho năm mới. Những hành động trong ngày đầu năm có thể ảnh hưởng đến cả năm tiếp theo. Do đó, xác định hướng xuất hành phù hợp với mệnh số và phong thủy sẽ giúp tránh khỏi những điều không may không mong muốn. 

> Khám phá Áo dài xuân tươi mới tại Mytour

Chúc Tết người thân, bạn bè và phát lì xì 

Ngày Tết là thời kỳ sum họp bên gia đình, quây quần xung quanh bàn ăn để cùng nhau chia sẻ những câu chuyện vui buồn của năm cũ. Bạn bè, người thân, và họ hàng ở xa suốt năm sẽ có dịp đặc biệt để đoàn tụ, hội ngộ.

Lúc này là thời điểm lý tưởng để chuẩn bị lời chúc, hoặc thậm chí là những bài thơ Tết độc đáo. Phát tài, phát lộc, an khang thịnh vượng; trao nhau những món quà Tết ý nghĩa. Đặc biệt, mừng tuổi các em nhỏ bằng những phong bao lì xì đỏ thắm, tràn đầy tình yêu thương từ gia đình. 

Thăm chùa lễ lộc đầu năm 

Trong những ngày đầu năm, không phải các quán ăn hay nhậu trên đường phố mới thu hút đông đảo người, mà chính những ngôi chùa/miếu trở thành điểm đến quen thuộc nhất. Thăm chùa lễ lộc đầu năm đã trở thành một trải nghiệm tinh thần, là một phần quan trọng của văn hóa dân dụ trong cuộc sống, không phụ thuộc vào độ tuổi. Mọi người cùng nhau đến chùa, thắp hương, xin xăm, xin quẻ, với hy vọng sẽ có một năm mới tràn đầy ấm áp, an lành, đầy sức khỏe, thành công và hạnh phúc.

Bộ trang phục áo dài tôn dáng hoàn hảo cho ngày tết

Mèo thần tài xinh xắn, giá ưu đãi, giao hàng nhanh chóng

Bắt đầu viết bút đầu năm mới 

Bắt đầu viết bút đầu năm là một truyền thống giáo dục có giá trị mà ông bà ta để lại. Ngày xưa, chỉ có những học giả, những người trí thức mới thực hiện; nhưng ngày nay, phong tục này đã trở nên phổ biến hơn, áp dụng cho nhiều đối tượng: học sinh, sinh viên, nhà thơ, nhà báo, người làm văn phòng,... Bắt đầu viết bút đầu năm thể hiện mong muốn có một năm học mới thuận lợi, suôn sẻ, với điểm số đạt như ý. Đối với những người hoạt động trong lĩnh vực viết, nó còn là biểu tượng cho một năm may mắn và đầy thành công. 

Thăm ông đồ để xin chữ may mắn 

Trong quá khứ, việc mang theo trầu cau và quà cáp đến nhà ông đồ để xin chữ may mắn là một truyền thống. Tuy nhiên, ngày nay, mọi người có thể dễ dàng xin chữ và có nhiều lựa chọn chữ viết hiện đại. Trong những ngày Tết, khu phố ông đồ trở nên sôi động hơn với sắc đỏ, khi mọi người đến đây để xin chữ đầu năm mới. Những bức chữ thư pháp Hán Việt được viết cẩn thận mang đến nhiều ý nghĩa về may mắn, sung túc, bình an và hạnh phúc trong năm mới. 

Điều kiêng kỵ trong ngày Tết Nguyên Đán

Dân gian có câu: “Có thờ có thiêng, có kiêng có lành”. Chính vì lẽ đó, trong những ngày đầu năm mới, mọi người sẽ tuân thủ các quy định kiêng kỵ sau đây để cả năm luôn tràn đầy bình an và thuận lợi. 

Không nên quét nhà đầu năm

Quét nhà để dọn sạch và loại bỏ bụi bẩn. Tuy nhiên, theo quan niệm dân gian Việt, trong ngày Tết, việc quét nhà có thể mang theo nghĩa là “đuổi đi thần tài”, đẩy vận may và tài lộc đầu năm ra khỏi nhà. Do đó, sau đêm giao thừa, gia đình nên cất chổi đi, tránh mất may mắn và tài lộc.

Kiêng lửa và nước đầu năm

Lửa và nước trong phong thủy thường được xem là biểu tượng của may mắn và tài lộc. Vì vậy, trong những ngày đầu năm, người ta kiêng kỵ sử dụng lửa và nước, tin rằng việc này sẽ giữ lại may mắn và thịnh vượng. Hãy lưu ý không nên xin lửa và nước từ người khác để tránh làm mất đi may mắn của họ.

Tránh vay mượn và trả nợ đầu năm

Vay mượn hoặc trả nợ là dấu hiệu của việc tiền bạc chảy ra khỏi tài khoản, điều này không mang lại điều tốt lành. Vay mượn đầu năm có thể làm cho cả năm của bạn trở nên căng thẳng vì áp lực từ nợ nần và sự thiếu thốn. Ngược lại, nếu trả nợ đầu năm, đó như việc bạn hiến tặng tài sản của mình cho người khác. Nếu có nợ, hãy giải quyết trước hoặc sau mùng Tết!

Tránh làm vỡ đồ

Hành động làm vỡ đồ thường được hiểu là biểu tượng của sự đổ vỡ, chia xa và cãi vã. Do đó, hãy sắp xếp cẩn thận những vật dụng thủy tinh, đặc biệt là ở những nơi trẻ em có thể tiếp cận, để tránh tình trạng rơi rớt và làm vỡ.

Tránh cãi vã và nói xấu

Trong ngày Tết, mọi người thường giữ im lặng để tránh những lời nói không hay hoặc những cuộc tranh cãi không đáng có. Có một câu tục ngữ nói: “Lời nói không mất tiền mua, nhưng chọn lời để nói để làm lòng người khác vui lòng”. Dù có những mâu thuẫn vào ngày thường, nhưng hãy cố gắng bỏ qua và hòa giải vào dịp Tết để bước sang năm mới một cách êm đềm hơn nha.

Người có tang nên hạn chế việc xông đất 

Đầu năm là khoảnh khắc mọi người trong gia đình đều tràn đầy niềm vui và hào hứng khi thăm hỏi bạn bè và người thân. Vì vậy, những chuyện buồn bã, xui xẻo thường được tránh xa trong những ngày này. Đặc biệt, những người có tang nên hạn chế việc ghé thăm nhà người khác để tránh mang lại điều không may.

Chúng tôi hy vọng rằng qua bài viết này, bạn đã cảm nhận được những giá trị truyền thống về phong tục Tết ở Việt Nam. Nếu bạn thấy bài viết này thú vị và ý nghĩa, hãy chia sẻ và theo dõi Blog của chúng tôi để cập nhật thông tin sớm nhất về những bài viết mới nhé!

Tết Quý Mão 2023 sắp đến, bạn đã chuẩn bị gì cho gia đình? Đừng bỏ lỡ cơ hội săn vouchers mua sắm các sản phẩm chính hãng với giá ưu đãi tại trang web Mytour.vn.

Hoa giả lung linh cho mùa Tết 2024

Mua hoa giả trang trí với giá tốt, giao hàng nhanh chóng