Buzz
Soạn bài Hồn Trương Ba, da hàng thịt (Lưu Quang Vũ) ngắn nhất năm 2021
A. Soạn bài Hồn Trương Ba, da hàng thịt (Lưu Quang Vũ) (ngắn nhất)
Câu 1 (trang 153 sgk Ngữ văn 12 Tập 2):
Trong phần đối thoại giữa hồn Trương Ba và xác hàng thịt, tác giả muốn truyền đạt những điều sau đây:
- Cảm xúc lo lắng, băn khoăn của nhân vật hồn Trương Ba về cuộc sống khó khăn của mình.
- Những lý do cám dỗ của nhân vật xác hàng thịt.
- Trong việc miêu tả hình ảnh của Trương Ba và xác hàng thịt, tác giả mong muốn truyền đạt một thông điệp giáo dục sâu sắc về việc không nên đổi đời và sống trong những điều không thuộc về mình.
- Ý nghĩa triết lí của vở kịch: sự hòa hợp giữa tư tưởng và hình thức.
Câu 2 (trang 153 sgk Ngữ văn 12 Tập 2):
* Nguyên nhân gây ra sự bất ổn và nỗi đau khổ cho người thân của Trương Ba và Trương Ba chính mình: Tâm hồn của Trương Ba (nhân hậu, tinh khiết, ngay thẳng, có nhiều sở thích cao quý, học vấn sâu rộng, chơi cờ...) bị giam giữ trong thân xác thô thiển của hàng thịt (thô tục, vụng trộm, ham muốn vật chất).
⇒ Mọi người xung quanh không ai công nhận ông.
* Thái độ của Trương Ba: buồn bã, cô đơn. Ông bị mọi người tránh né, sự tồn tại của ông trở nên vô nghĩa và trống rỗng.
Câu 3 (trang 154 sgk Ngữ văn 12 Tập 2):
| Quan niệm của Đế Thích | Quan niệm của Trương Ba |
|---|---|
|
Khuyên Trương Ba chấp nhận vì thế giới vốn không toàn vẹn: “Dưới đất, trên trời đều thế cả”. ⇒ Đế Thích có cái nhìn quan liêu, hời hợt. |
Không chấp nhận cái cảnh phải sống bên trong một đằng bên ngoài một nẻo, muốn được là mình “toàn vẹn”. ⇒ Trương Ba cần cuộc sống có ý nghĩa, phải đúng là mình, hòa hợp toàn vẹn giữa linh hồn và thể xác. |
* Trương Ba chỉ trích Đế Thích, người đã mang lại cho ông sự sống: “Ông chỉ quan tâm rằng tôi vẫn còn sống, nhưng việc tôi sống như thế nào thì ông không màng tới” là hoàn toàn chính xác bởi việc Trương Ba phải sống dựa vào xác hàng thịt đã khiến cho tâm hồn của ông trở thành tù nhân của thân xác và không có cơ hội sống một cách chân thành với bản thân mình.
* Cuộc đối thoại giữa Trương Ba và Đế Thích thể hiện ý nghĩa:
- Con người là một thể thống nhất, cần có sự cân bằng giữa tâm hồn và thân xác. Không thể có tâm hồn cao quý sống trong một thân xác hèn mọn, tầm thường.
- Sống một cuộc sống thật sự, tự do là một điều không dễ dàng. Khi sống dựa vào, sống phụ thuộc, không được là chính mình, cuộc sống trở nên vô nghĩa.
Câu 4 (trang 154 sgk Ngữ văn 12 Tập 2):
Trương Ba từ chối vì:
- Ông không chấp nhận sự giả dối, “không thể có hai mặt, nội tâm một, bề ngoài một”, sống mà không thể trở thành bản thân, cuộc sống đó còn tồi tệ hơn cả cái chết.
- Quyết định của hồn Trương Ba thể hiện tính cách mạnh mẽ, quyết đoán và sự tự trọng cao, giàu lòng nhân ái và tình thương.
Câu 5 (trang 154 sgk Ngữ văn 12 Tập 2):
Kết thúc vở kịch, nhân vật hồn Trương Ba chấp nhận cái chết, dù là cái chết không công bằng. Phần kết của đoạn trích làm nổi bật nhân cách mạnh mẽ, tự trọng và lòng yêu thương của Trương Ba.
⇒ Truyền đi thông điệp:
- Thông điệp về chiến thắng của điều thiện, của cái đẹp và sự sống đích thực.
- Một trong những điều quý giá nhất của mỗi người là được sống là chính mình, sống trọn vẹn với những giá trị mà mình có và mơ ước. Cuộc sống mang ý nghĩa khi con người sống hòa mình giữa thể xác và tinh thần, phải đấu tranh để hoàn thiện bản thân, tiến tới giá trị cao cả.
Thực hành
Gợi ý:
Giả định nếu Đế Thích cho Trương Ba sống trong xác hàng thịt hoặc hồn Trương Ba nhập vào cu Tị và Trương Ba đồng ý. Cuộc sống của Trương Ba sẽ rất phức tạp, đầy khổ đau.
| Nếu nhập vào xác anh hàng thịt | Nếu nhập vào xác cu Tị |
|---|---|
|
người nhà anh hàng thịt và làng xóm sẽ nhận nhầm ngườ, họ đòi hỏi những công việc của anh hàng thịt, còn người nhà Trương Ba thì cảm thấy thất vọng, xa lạ với thân xác kì lạ, thô lỗ, vụng về của anh hàng thịt. |
Trương Ba có những suy nghĩ chín chắn, kì lạ, già dặn trong hình hài một chú bé con. Nhưng mặt khác, ông không thể làm được những việc mà ông muốn làm (liên quan đến thể lực và vị thế xã hội). |
B. Tác giả
- Lưu Quang Vũ (1948-1988)
- Quê quán: Gốc quê ở Đà Nẵng, sinh ra tại Phú Thọ
- Hành trình văn học và hoạt động kháng chiến:
- Từ năm 1965 đến năm 1970, ông tham gia quân ngũ, phục vụ trong quân chủng Phòng không – Không quân.
- Từ năm 1970 đến năm 1978, sau khi xuất ngũ, Lưu Quang Vũ làm nhiều công việc khác nhau để kiếm sống, bao gồm làm hợp đồng cầu đường, vẽ bảng hiệu, áp phích,...
- Từ năm 1978 đến năm 1988, ông trở thành biên tập viên cho tạp chí Sân khấu và bắt đầu sáng tác kịch nói, với vở kịch đầu tay mang tên “Sống mãi tuổi 17”
- Lưu Quang Vũ là một nghệ sĩ đa tài, không chỉ sáng tác thơ, truyện ngắn, mà còn làm việc trong lĩnh vực hội họa,... Tuy nhiên, thành công lớn nhất của ông nằm ở lĩnh vực kịch. Ông được biết đến không chỉ như một biểu tượng đặc biệt của sân khấu kịch những năm 80 mà còn là một trong những nhà soạn kịch tài năng hàng đầu của văn học hiện đại Việt Nam.
- Các tác phẩm chính của Lưu Quang Vũ bao gồm:
+ Trong lĩnh vực kịch: “Sống mãi tuổi 17”, “Lời nói dối cuối cùng”, “Nàng Xi-ta”, “Chết cho điều chưa có”, “Nếu anh không đốt lửa”, “Lời thề thứ 9”, “Khoảnh khắc và vô tận”, “Bệnh sĩ”, “Tôi và chúng ta”,…
+ Trong lĩnh vực thơ: “Và anh tồn tại”, “Tiếng Việt”, “Vườn trong phố”, “Bầy ong trong đêm”,…
+ Tập tiểu luận: “Diễn viên và sân khấu”
C. Tác phẩm
- Nguyên bản và ngữ cảnh sáng tác:
+ Bản kịch “Hồn Trương Ba, da hàng thịt” được hoàn thành vào năm 1981 nhưng không công bố cho công chúng cho đến năm 1984. Được biểu diễn trên nhiều sân khấu trong và ngoài nước, nó đã thu hút sự chú ý với sự độc đáo và ý nghĩa sâu sắc.
+ Lấy cảm hứng từ câu chuyện dân gian, Lưu Quang Vũ đã tạo ra một kiệt tác kịch nói đương đại, đặt ra những vấn đề mới, đầy ý nghĩa triết học và nhân văn.
- Đoạn trích đến từ cảnh thứ bảy và phần kết của vở kịch
- Thể loại: Kịch
- Phong cách biểu đạt: Tự sự
- Tóm tắt: Trương Ba là một kỳ thủ cờ giỏi. Nam Tào đã xóa tên ông khỏi sổ Trời. Sau đó, Nam Tào và Đế Thích đã cho hồn Trương Ba nhập vào xác hàng thịt của một người vừa qua đời. Từ đó, hồn Trương Ba sống trong xác hàng thịt, khiến cho cuộc sống trở nên rối ren và khó khăn. Lí trưởng sách bối rối. Vợ của người hàng thịt đòi chồng. Vợ, con, cháu của Trương Ba cảm thấy ông trở nên xa lạ và vụng về. Trương Ba cũng trở nên thay đổi nhiều: Ông nhiễm nhiều thói xấu, trở nên tha hoá và lạc lõng. Có những lúc hồn Trương Ba và xác hàng thịt tranh cãi với nhau. Vợ của Trương Ba muốn rời bỏ ông. Cái Gái và cu Tị, hai đứa cháu của ông, đều căm ghét ông. Chị con dâu của ông đau khổ nói với hồn Trương Ba về sự tan vỡ của gia đình, 'mỗi ngày thấy thầy đổi khác dần, mất mát dần...'. Hồn Trương Ba băn khoăn và quyết định thắp hương để gặp Đế Thích. Tại cuộc gặp, hồn Trương Ba kể về cuộc sống 'sống nhờ' của mình và xin được chết. Tuy nhiên, hồn Trương Ba không nghe lời khuyên. Trong lúc đó, cái Gái đến và báo tin cu Tị đã qua đời. Nam Tào và Bắc Đẩu thông báo rằng Ngọc Hoàng đã tha cho Đế Thích và cho phép hồn Trương Ba được sống trong xác hàng thịt. Nhưng hồn Trương Ba yêu cầu được chết để cu Tị sống lại. Trước khi ra đi, hồn Trương Ba an ủi và dặn dò gia đình.
- Bố cục:
+ Phần 1 (từ đầu đến “Vợ Trương Ba bước vào”): Trương Ba nói chuyện với xác hàng thịt
+ Phần 2 (từ đó đến “Không cần!”): Trương Ba trò chuyện với gia đình
+ Phần 3 (phần còn lại): Trương Ba gặp Đế Thích và quyết định cuối cùng
- Ý nghĩa tiêu đề: Tiêu đề “Hồn Trương Ba, da hàng thịt” là một biểu tượng cho cuộc sống giả tạo, khi con người phải sống ngoài một cách và bên trong một cách khác, không thể sống đúng với bản thân mình.
- Giá trị nội dung: Trong vở kịch “Hồn Trương Ba, da hàng thịt”, Lưu Quang Vũ muốn truyền đạt thông điệp về việc sống đúng với bản thân, sống trọn vẹn với những giá trị mình có và theo đuổi. Cuộc sống chỉ có ý nghĩa khi con người hòa hợp giữa thể xác và tinh thần, và phải luôn chiến đấu để hoàn thiện bản thân và đạt được những giá trị cao quý.
- Định giá nghệ thuật:
+ Tạo ra tình huống và xung đột kịch độc đáo và lôi cuốn
+ Cuộc đối thoại kịch đậm chất triết lí, mang tính kịch tính cao, làm sâu sắc ý nghĩa của vở kịch
+ Hành động kịch của các nhân vật phản ánh tính cách và hoàn cảnh của họ, đồng thời thúc đẩy tiến triển của cốt truyện và xung đột kịch
+ Sử dụng nghệ thuật độc thoại nội tâm giúp nhân vật hé lộ bản chất và quan điểm về cuộc sống
