Câu 1
Câu 1 (trang 41, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Phân tích cấu trúc của các đoạn văn sau và xác định câu chủ đề của mỗi đoạn văn (nếu có):
a. Nhiều người cho rằng, khi nhìn lên bầu trời và thấy sao băng, nếu nhanh chóng ước một điều gì đó thì điều đó chắc chắn sẽ trở thành sự thật. Một số quan niệm cho rằng, sao băng là một biểu tượng đẹp và thường liên quan đến nhiều câu chuyện về tình yêu.
(Theo Sao băng là gì và những điều bạn cần biết về sao băng?, https://voh.com.vn, ngày 16/3/2022)
b. Ban đầu, mọi người tin rằng chim di cư di chuyển để tránh cái lạnh của mùa đông, tuy nhiên, nghiên cứu gần đây đã phát hiện ra rằng điều này không hoàn toàn đúng. Những nơi mà loài chim di cư di chuyển đến so với nơi chúng sinh sống có khí hậu giống nhau ở cùng một thời điểm. Theo lý thuyết, nếu chúng ở lại nơi sinh sống vào mùa đông thì điều kiện khí hậu ở đó cũng không ảnh hưởng nhiều và chúng vẫn có thể sống sót bình thường. Vậy tại sao chúng vẫn thực hiện một cuộc hành trình dài để di cư hằng năm? Về vấn đề này, các nhà khoa học vẫn cảm thấy bối rối và chưa tìm ra câu trả lời.
(Theo 1001 thắc mắc: Sự thật có phải chim di cư di chuyển để tránh cái lạnh?, https:tienphong.vn, ngày 17/3/2022)
c. Một trong những hành động quan trọng trong việc bảo vệ môi trường là sử dụng các sản phẩm tái chế. Chúng ta có thể tái chế giấy, nhựa, báo, thuỷ tinh và lon nhôm,... Bằng cách tái chế một phần của lượng rác thải sinh hoạt, mỗi người có thể giảm khoảng 1,2 tấn CO₂ (cacbon điôxít) mỗi năm vì việc đốt cháy rác thải làm tăng lượng CO₂ trong khí quyển. Đây là nguyên nhân chính gây ra hiệu ứng nhà kính và sự nóng lên toàn cầu. Do đó, chúng ta nên lựa chọn sử dụng các sản phẩm tái chế để góp phần bảo vệ môi trường.
(Theo Lan Anh tổng hợp, Mười biện pháp giảm thiểu sự nóng lên của Trái Đất, https://kinhtemoitruong.vn, ngày 09/9/2022)
d. Chúng ta có thể sử dụng bản đồ tư duy khi lập dàn ý cho bài viết. Là một công cụ tổ chức thông tin hiệu quả, bản đồ tư duy có thể tổ chức và hệ thống hoá ý tưởng một cách logic. Do đó, bản đồ tư duy có thể giúp đơn giản hóa quá trình viết: hỗ trợ xác định nội dung cần viết và sắp xếp ý tưởng một cách hợp lý.
(Theo 1980 Books, Ứng dụng bản đồ tư duy trong học tập)
Phương pháp giải:
Sử dụng kiến thức Ngữ văn về cách xây dựng đoạn văn
Sử dụng khái niệm câu chủ đề
Lời giải chi tiết:
a. Cấu trúc song hành
b. Cấu trúc Diễn dịch
Câu chủ đề: Ban đầu, mọi người tin rằng chim di cư di chuyển để tránh cái lạnh của mùa đông, tuy nhiên, nghiên cứu gần đây đã phát hiện ra rằng điều này không hoàn toàn đúng.
c. Cấu trúc Tổng phân hợp
Câu chủ đề đầu đoạn: Một trong những hành động quan trọng trong việc bảo vệ môi trường là sử dụng các sản phẩm tái chế.
Câu chủ đề cuối đoạn: Do đó, chúng ta nên lựa chọn sử dụng các sản phẩm tái chế để góp phần bảo vệ môi trường.
d. Cấu trúc diễn dịch
Câu chủ đề: Chúng ta có thể sử dụng bản đồ tư duy khi lập dàn ý cho bài viết.
Câu 2
Câu 2 (trang 42, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Sắp xếp các câu dưới đây để tạo thành đoạn văn mạch lạc. Cho biết đoạn văn vừa sắp xếp thuộc loại đoạn văn nào mà bạn đã học.
(1) Khi các đợt sóng liên tiếp đổ vào các vùng vịnh, chúng bị bật lại và gặp các đợt sóng tiếp theo gây ra hiện tượng cộng hưởng. (2) Hiệu ứng này có thể làm tăng sức mạnh và tác động của các đợt sóng thần lên gấp nhiều lần, gây ra sự phá hủy mạnh mẽ ở những khu vực có hiện tượng cộng hưởng lớn hơn rất nhiều so với những khu vực khác. (3) Một điểm khác tạo nên các đợt sóng thần mạnh nhất chính là hiện tượng cộng hưởng
(Theo Sóng thần – cơn giận dữ của biển cả, https://tuyenquang.gov.vn, ngày 16/3/2022)
Phương pháp giải:
Sử dụng kiến thức xây dựng một đoạn văn
Lời giải chi tiết:
Sắp xếp: 3-1-2
Loại đoạn văn: Diễn dịch
Câu 3
Câu 3 (trang 42, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Đưa ra câu chủ đề cho các đoạn văn sau
a. Tác động của ô nhiễm không khí đối với sức khỏe da là một vấn đề nghiêm trọng.
b. Việc tiết kiệm năng lượng là bảo vệ cuộc sống của chúng ta.
Câu 4
Câu 4 (trang 43, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Viết một đoạn văn (khoảng sáu đến tám câu) mô tả vai trò của máy vi tính trong cuộc sống hiện nay. Xác định cấu trúc của đoạn văn đó.
Phương pháp giải:
Vận dụng tri thức về cấu trúc đoạn văn và kiến thức về câu chủ đề
Lời giải chi tiết:
Máy tính đã tồn tại trong cuộc sống của chúng ta từ lâu và đã có những ảnh hưởng sâu sắc, tạo ra những thay đổi cơ bản cho thế giới và khả năng của con người. Máy tính đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống hiện nay của chúng ta. Máy tính giúp cuộc sống của chúng ta trở nên dễ dàng hơn. Mọi thắc mắc, mọi vấn đề, thay vì phải tìm kiếm thông tin từ nhiều nguồn, chúng ta chỉ cần nhập vài từ khóa là có thể tìm thấy rất nhiều thông tin. Máy tính không chỉ là một công cụ công nghệ cao, mà nó còn là một công cụ giúp chúng ta kết nối với công việc, thông tin trong và ngoài nước. Nó cũng là một công cụ mở ra cánh cửa tri thức lớn mà bất kỳ thông tin chúng ta cần, nó đều có thể cung cấp cho chúng ta.
Cấu trúc đoạn văn: Diễn dịch
Câu chủ đề: Máy tính đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống hiện nay của chúng ta.