Buzz
Phân tích văn bản 'Nhớ con sông quê hương' - Mẫu số 1
Bài thơ 'Nhớ con sông quê hương' là tác phẩm nổi bật của Tế Hanh, nổi tiếng với những vần thơ chân thực và gần gũi. Tác giả đã khắc họa dòng sông quê với đầy đủ kỷ niệm và cảm xúc sâu sắc, không chỉ là cảnh vật mà còn là nơi lưu giữ những ký ức quý giá khi rời xa quê hương để tham gia kháng chiến.
Tế Hanh đã tạo nên một bức tranh quê hương tuyệt đẹp với dòng sông xanh mát, khiến lòng người xao xuyến. Dòng nước trong vắt phản chiếu hình ảnh hàng tre và bóng dáng của mình dưới mặt sông, mang đến một cảnh vật thơ mộng và yên bình.
'Quê hương tôi có dòng sông xanh mướt'
Mặt nước như gương phản chiếu những hàng tre xanh
Tâm hồn tôi cảm nhận một buổi trưa hè
Ánh nắng trải dài trên mặt sông lấp lánh như pha lê'
Trong những buổi trưa hè, khi ánh nắng chiếu rọi xuống dòng sông, mặt nước lấp lánh như những viên đá quý, làm cho dòng sông quê hương trở nên quyến rũ hơn bao giờ hết. Cảnh vật này đã in sâu vào ký ức, gợi nhắc về một dòng sông dịu êm và thanh bình, đồng thời làm sống lại những kỷ niệm tuổi thơ nơi quê nhà.
Dòng sông quê hương không chỉ đẹp một cách lãng mạn mà còn chứa đựng nhiều kỷ niệm quý báu của tác giả và của tất cả mọi người:
'Ôi dòng sông đã ôm ấp cả cuộc đời tôi!'
Tôi luôn gìn giữ tình cảm tươi mới
Dòng sông của quê hương, dòng sông của thời trẻ
Dòng sông của miền Nam yêu dấu của nước Việt'
Những ai đã từng sống ở vùng quê mới thực sự hiểu rõ giá trị của dòng sông quê hương. Qua bài thơ, chúng ta có thể hình dung ra hình ảnh dòng sông thời trẻ với những trò chơi vui nhộn như bơi lội, bắt cá, nhảy từ trên cao xuống,...
'Khi bờ tre vang vọng tiếng chim kêu'
'Khi mặt nước lấp lánh con cá nhảy múa'
'Những người bạn của tôi tụ tập lại'
'Bầy chim non nô đùa trên mặt sông'
Tôi đưa tay đón nước vào lòng
Dòng sông vẫy nước đón tôi vào dạ”
Dòng sông quê không chỉ lưu giữ những kỷ niệm mà còn là người bạn đồng hành, chứng kiến mọi vui buồn của tuổi thơ. Cảnh tượng “Tôi đưa tay đón nước vào lòng/Dòng sông vẫy nước đón tôi vào dạ” thể hiện sự gắn bó sâu sắc giữa nhà thơ và dòng sông, như những người bạn bảo vệ và nâng đỡ nhau. Tế Hanh đã nhân hóa dòng sông, biến nó thành một người bạn trung thành, luôn bên cạnh trong mọi thử thách.
Khi trưởng thành, dù có phải rời xa quê hương, dòng sông quê vẫn là một ký ức đẹp, luôn chờ đón người bạn tri kỷ trở về:
“Vẫn trở về lưu luyến bên sông”
Hình ảnh cô gái với đôi má hồng rực
Dòng sông quê hương trong mắt nhà thơ hiện lên như một cô em gái với đôi má hồng rực, vừa ngây thơ vừa trong sáng. Hình ảnh này làm tăng thêm nỗi nhớ quê, gắn bó với những tình cảm lãng mạn và hoài niệm.
Bài thơ được viết trong thời kỳ đất nước chia cắt, khi tác giả phải ra Bắc để tham gia kháng chiến. Tình yêu dành cho dòng sông quê không chỉ là tình cảm cá nhân mà còn là tình yêu sâu sắc đối với quê hương và đất nước:
“Hôm nay tôi sống giữa miền Bắc
Sờ lên ngực nghe trái tim thầm nhắc”
Hai từ thiêng liêng, hai từ “miền Nam”.
Tình yêu của Tế Hanh dành cho dòng sông quê không chỉ gói gọn trong con sông ở Quảng Ngãi mà còn mở rộng đến tất cả các dòng sông trên khắp đất nước. Điều này được thể hiện rõ qua những câu thơ:
“Quê hương ơi! lòng tôi như dòng sông
Tình Bắc Nam hòa chung một dòng
Không có thác gành nào ngăn cản được”
Tôi sẽ trở lại nơi mình luôn mơ ước
Tôi sẽ về với dòng sông của quê hương
Tôi sẽ trở về bên sông nước của tình yêu thương”.
Dù phải vượt qua bao thử thách, nhưng trong tâm hồn nhà thơ, dòng sông quê hương vẫn luôn giữ vẻ đẹp và tình người. Nó còn là biểu tượng của tình yêu đất nước, chân thành và bền bỉ.
Bài thơ như một lời khẳng định rằng không lâu nữa, đất nước sẽ được thống nhất, Bắc Nam sẽ sum vầy và tác giả sẽ trở về bên dòng sông quê hương.
Hình ảnh dòng sông quê trong bài thơ tượng trưng cho sự hoài niệm và tuổi thơ trong sáng, thơ mộng. Giọng thơ xúc động và chân thành tạo nên bức tranh dòng sông vừa thực tế vừa sinh động.
Phân tích văn bản Nhớ con sông quê hương chọn lọc hay nhất - Mẫu số 2
Tế Hanh, người con của Quảng Ngãi, không chỉ là chiến sĩ cách mạng mà còn là một thi sĩ nổi tiếng với nhiều tập thơ như 'Hoa niên' (1945), 'Hoa mùa thi' (1948), 'Nhân dân một lòng' (1953)... Khi nhắc đến ông, không thể không nhớ đến tác phẩm 'Nhớ con sông quê hương'. Bài thơ như một cuốn album sống động, lưu giữ những kỷ niệm và nỗi nhớ nhung sâu sắc của tác giả về dòng sông quê hương và miền Nam thân yêu.
Ngay từ những câu thơ đầu tiên, Tế Hanh đã tinh tế khắc họa bức tranh quê hương với dòng sông xanh mát, trong vắt và yên bình. Khác xa với các con sông ô nhiễm hiện nay, dòng sông trong ký ức của ông mang màu xanh tươi mát, đến nỗi hàng tre có thể phản chiếu bóng và hình ảnh dưới đáy nước. Dòng sông càng thêm quyến rũ vào những buổi trưa hè, khi ánh nắng chiếu xuống làm mặt nước lấp lánh như bạc và kim cương:
'Quê hương tôi có con sông xanh biếc
Nước gương trong vắt phản chiếu bóng dáng những hàng tre
Tâm hồn tôi như một buổi trưa hè rực rỡ
Ánh nắng tỏa xuống làm mặt sông lấp lánh'
Dòng sông đó thực sự là một cảnh vật thơ mộng, mang lại cho người đọc cảm giác an yên và tĩnh lặng. Mỗi câu thơ như những nét vẽ tạo nên bức tranh quê hương tuyệt đẹp, khiến mọi người đều nhớ về dòng sông của riêng mình.
Tế Hanh yêu quý dòng sông không chỉ vì vẻ đẹp của nó, mà còn vì đây là nơi lưu giữ vô vàn kỷ niệm tuổi thơ của ông. Dòng sông trở thành người bạn tri kỷ, chứng kiến mọi niềm vui, nỗi buồn và trò chơi của thời thơ ấu:
“Ôi dòng sông đã gắn bó với cả cuộc đời tôi!
Tôi sẽ luôn gìn giữ tình cảm tươi mới này
Sông của quê hương, sông của tuổi trẻ
Sông của miền Nam yêu dấu của nước Việt”
Dòng sông không chỉ đơn giản là một dòng nước, mà còn là kho chứa những ký ức không thể phai mờ. Hình ảnh những trò chơi tuổi thơ như bơi lội, bắt cá, và nhảy từ trên cao xuống nước được mô tả một cách sống động và đầy cảm xúc:
“Khi bờ tre vang vọng tiếng chim hót
Khi mặt nước lấp lánh những con cá nhảy
Nhóm bạn của tôi tụ tập vui vẻ
Những đàn chim non chơi đùa trên sông
Tôi đưa tay ôm lấy dòng nước mát
“Dòng sông mở nước, ôm tôi vào lòng”
Dòng sông giống như một người bạn tri kỷ, luôn ở bên, bảo vệ và chia sẻ cùng tác giả. Nhà thơ khéo léo sử dụng biện pháp nhân hóa, khiến dòng sông trở thành một người bạn biết cảm xúc, luôn che chở và chăm sóc.
Mặc dù có sự gắn bó sâu sắc với dòng sông quê, nhưng mỗi người đều phải lớn lên và rời xa quê hương. Dòng sông vẫn lặng lẽ chờ đợi những người bạn cũ trở về. Hình ảnh dòng sông trong ký ức của những người ra đi vẫn luôn sống động và đầy sự nhớ nhung:
“Vẫn trở về, lưu luyến bên sông”
Hình ảnh cô em gái với đôi má hồng”
Nỗi nhớ về dòng sông quê không chỉ là nỗi nhớ một dòng nước, mà còn là nỗi nhớ của tình yêu lứa đôi, của những kỷ niệm trong sáng và đẹp đẽ:
“Khi trở thành những chàng trai cầm súng ra trận, nỗi nhớ về dòng sông quê của nhà thơ còn gắn liền với hình ảnh cô em gái má ửng hồng. Đó là mối tình trong sáng, mới mẻ mà tác giả luôn giữ gìn. Nỗi nhớ về con sông quê giờ đây càng trở nên mãnh liệt và da diết hơn vì nó gắn liền với tình yêu đôi lứa. Thật lãng mạn nhưng cũng đầy bi thương!”
Bài thơ được viết trong bối cảnh tác giả phải tập kết ra miền Bắc để tiếp tục chiến đấu sau kháng chiến chống Pháp, khi hai miền Nam Bắc còn phân cách. Quảng Ngãi lúc bấy giờ thuộc miền Nam, chưa được phân chia như hiện nay, vì thế nhà thơ đã viết:
“Hôm nay tôi sống giữa miền Bắc
Sờ vào ngực, cảm nhận trái tim thì thầm nhắc nhở”
Hai từ thiêng liêng, hai từ “miền Nam”.
Tình cảm của Tế Hanh dành cho dòng sông quê không chỉ là tình yêu đối với một con sông cụ thể, mà là tình yêu đối với tất cả những dòng sông quê hương trên toàn quốc. Nhà thơ đã diễn tả tình cảm này một cách sâu sắc qua những câu thơ đầy cảm xúc:
“Quê hương ơi! Trái tim tôi như sông
Tình Bắc Nam hòa chung một dòng
Không có chướng ngại nào cản bước được”
Tôi sẽ trở lại nơi mình luôn mơ ước
Tôi sẽ trở về với dòng sông quê hương
Tôi sẽ về với dòng nước đầy tình cảm”
Dòng sông quê hương trở thành biểu tượng cho tình yêu đất nước chân thành và bền bỉ. Dù gặp phải bao khó khăn và thử thách, hình ảnh con sông xưa vẫn mãi hiện hữu trong tâm trí tác giả, nơi chứa đựng những ước mơ và tình cảm sâu lắng. Đây cũng là nỗi nhớ của những người xa quê luôn hướng về những điều thân thuộc của quê nhà.
Tác giả so sánh lòng mình với dòng sông, nhấn mạnh sự gắn bó sâu sắc giữa tâm hồn con người với quê hương. Qua việc lặp lại cụm từ “tôi sẽ”, nhà thơ gửi gắm niềm tin vào một tương lai tươi sáng, nơi đất nước sẽ được thống nhất và ông sẽ trở về để hòa mình vào dòng sông quê hương.
Tình cảm sâu nặng của con người đối với quê hương luôn chạm đến trái tim người đọc. Khi phân tích bài thơ 'Nhớ con sông quê hương', chúng ta càng cảm nhận rõ hơn nỗi niềm ấy. Nhà thơ, dù đang ở nơi chiến trường xa xôi, vẫn luôn day dứt nỗi nhớ quê, đặc biệt là dòng sông gắn bó với những kỷ niệm tuổi thơ trong sáng và thanh xuân rạng ngời. Với giọng thơ hào hứng, hòa quyện giữa những xúc cảm hoài niệm và hồi tưởng, tác giả đã vẽ nên một bức tranh dòng sông quê vừa chân thực vừa sống động.
