Bài tập Ngữ văn lớp 7 từ sách Chân trời sáng tạo bao gồm toàn bộ câu hỏi trong sách giáo khoa có đáp án chi tiết, cùng lời giải kèm theo. Điều này giúp các em có nhiều gợi ý hơn cho việc soạn bài trước khi đến lớp. Đồng thời, đây cũng là tài liệu hữu ích giúp giáo viên nhanh chóng xây dựng giáo án. Dưới đây là nội dung chi tiết của tài liệu.
Câu hỏi: Đọc Lời của cây
Câu hỏi 1: Lời đầu tiên trong bài thơ thuộc về ai? Lời cuối cùng là của ai? Cơ sở nào để khẳng định điều này?
Lời giải:
- Lời đầu tiên trong bài thơ thuộc về tác giả.
- Lời cuối cùng là của cây.
- Dựa vào các câu thơ mô tả, thể hiện tâm trạng của mầm cây, chúng ta xác định rằng lời đầu tiên trong bài là của tác giả. Đối với lời cuối cùng, tác giả đã làm cho cây nói như một con người, với cây mà nói “khi cây đã thành”, biểu hiện con người hóa, chính thức tự nhận “tôi”.
Câu hỏi: Em đã từng quan sát quá trình phát triển của một cây, một bông hoa hoặc một con vật chưa? Điều này gợi lên trong em những suy nghĩ hoặc cảm xúc gì?
Đáp án:
Tôi đã quan sát sự phát triển của chú chó con từ khi nó mới sinh ra cho đến khi trưởng thành. Tôi cảm thấy điều này thật kỳ diệu và thú vị vì sự thay đổi rõ rệt của chú chó.
TRẢI NGHIỆM CÙNG VĂN BẢN
Câu hỏi 1: Bạn hình dung thế nào về quá trình nảy mầm qua hình ảnh 'nhú lên giọt sữa'?
Đáp án:
Hiện tượng nảy mầm có thể được so sánh với giọt sữa trắng trong suốt, đã khiến tôi hình dung ra một chiếc mầm cây nhỏ bé, non nớt nhưng đầy sự dễ thương.
Câu hỏi 2: Chú ý các động từ miêu tả quá trình phát triển của hạt mầm trong các khổ thơ 2, 3, 4.
Đáp án:
Các động từ miêu tả quá trình phát triển của hạt mầm là:
+ Khổ 2: nhú, thì thầm, gọi.
+ Khổ 3: nằm, nghe.
+ Khổ 4: kiêng, nghe, đón.
Câu hỏi 2: Tìm những hình ảnh, từ ngữ đặc sắc mà tác giả đã dùng trong bài thơ để miêu tả quá trình từ hạt thành cây và thể hiện điều đó qua sơ đồ.
Đáp án:
Một số hình ảnh, từ ngữ đặc sắc mà tác giả đã sử dụng trong bài thơ để mô tả quá trình từ hạt thành cây và thể hiện điều đó qua sơ đồ:
- Khi còn là hạt: ' nằm lặng thinh'.
- Khi đã nảy mầm: 'nhú lên giọt sữa', 'thì thầm', 'kiêng gió bắc', 'kiêng mưa giông', 'đón tia nắng hồng'.
Khi biến thành cây, ta nghe thấy màu xanh, bắt đầu bập bẹ và góp phần vào sự xanh đỏ của đất trời.
Trong thơ, câu 'Ghé tai nghe rõ', 'Nghe mầm mở mắt' làm thể hiện mối quan hệ chặt chẽ giữa hạt mầm và người đang lắng nghe.
Bài giải nhấn mạnh vào sự giao cảm sâu sắc giữa thiên nhiên và nhà thơ qua những câu như 'Ghé tai nghe rõ', 'Nghe mầm mở mắt', thể hiện tình yêu thương và sự nâng niu sự sống.
Các hình ảnh, từ ngữ trong thơ tái hiện tình cảm, cảm xúc chân thành mà tác giả dành cho những mầm cây, là tình yêu thương và lòng nâng niu.
Tác giả thể hiện tình cảm sâu lắng đối với những mầm cây qua các từ ngữ, hình ảnh trong thơ, là sự yêu thương và sự quan tâm đặc biệt.
Bài giải phân tích những cảm xúc, tình cảm mà tác giả dành cho những mầm cây qua những hình ảnh và từ ngữ như Hạt nằm lặng thinh, Ghé tai nghe rõ, Nghe bàn tay vỗ, Nghe tiếng ru hời, Nghe mầm mở mắt.
Tác giả thể hiện tình cảm nâng niu, yêu thương và sự trân trọng đặc biệt đối với những mầm cây.
Câu 5 tập trung vào việc xác định và phân tích các biện pháp tu từ chủ yếu trong văn bản và tác dụng của chúng.
Bài giải tập trung vào phân tích các biện pháp tu từ được sử dụng trong văn bản và giải thích tác dụng của chúng.
Bài giải tập trung vào việc phân tích các biện pháp tu từ chủ yếu được sử dụng trong văn bản và giải thích tác dụng của chúng.
Các biện pháp tu từ sử dụng trong văn bản bao gồm nhân hóa, ẩn dụ và hoán dụ. Tác dụng của chúng là làm cho các câu thở trở nên đa nghĩa, đa thanh, giàu hình ảnh và sinh động.
Câu 6 nhận xét về cách gieo vần, ngắt nhịp trong bài thơ và chỉ ra vai trò của vần và nhịp trong việc thể hiện 'tiếng nói của cây'.
Bài giải tập trung vào phân tích nhịp thơ và cách sử dụng vần trong bài thơ để thể hiện cảm xúc và ý nghĩa của cây.
Nhịp thơ 2/2 dễ thuộc, dễ nhớ, đều đặn như nhịp đưa nôi, vừa diễn tả nhịp điệu êm đềm của đời sống cây xanh, vừa thể hiện tình yêu thương trìu mến của tác giả.
Nhịp thơ 1/3 (Rằng các bạn ơi) nói lên sự khác biệt, nhấn mạnh vào khao khát của cây khi muốn được con người hiểu và giao cảm.
Việc sử dụng cách gieo vần, ngắt nhịp đã làm cho bài thơ trở nên sống động với nhịp điệu vui tươi, phù hợp với nội dung của nó.
Câu 7 xác định chủ đề và thông điệp mà văn bản muốn truyền đạt đến độc giả.
Bài giải tập trung vào phân tích chủ đề và thông điệp của bài thơ.
- Chủ đề của bài thơ là tình yêu thương, sự trân trọng đối với những mầm xanh của thiên nhiên. Thông điệp là khuyến khích lắng nghe tiếng nói của thế giới tự nhiên, yêu thương và bảo vệ sự sống từ những mầm non, và nhấn mạnh vai trò của mỗi cá nhân trong việc tạo ra sự sống và sự phát triển.
Câu 8 yêu cầu độc giả tưởng tượng mình là một cây, một bông hoa hoặc một con vật cưng trong nhà và viết ra cảm xúc khi sống trong vai trò đó.
Bài giải tập trung vào việc trình bày câu chuyện của chú mèo Mi Mi và mối quan hệ đặc biệt với cậu chủ.
Tôi là chú mèo Mi Mi, được cậu chủ nhặt về từ ngoài đường. Mặc dù vậy, tôi luôn được yêu chiều như con cưng trong nhà. Mỗi ngày trôi qua đều là một ngày đầy niềm vui. Cậu chủ thường vuốt ve, ôm tôi mỗi tối đi ngủ. Tôi cảm thấy may mắn và hạnh phúc với những điều đó.
Câu hỏi 'Đọc Sang thu'
Chuẩn bị đọc
Câu hỏi yêu cầu chia sẻ cảm nhận về thiên nhiên trong thời khắc giao mùa.
Trả lời:
Em cảm thấy rất hứng thú và muốn chiêm ngưỡng những thay đổi nhỏ nhặt trong thiên nhiên vào lúc giao mùa.
TRẢI NGHIỆM CÙNG VĂN BẢN
Câu hỏi 1: Em tưởng tượng như thế nào về hình ảnh 'Có đám mây mùa hạ/ Vắt nửa mình sang thu'?
Trả lời:
Theo em, hình ảnh 'Có đám mây mùa hạ/ Vắt nửa mình sang thu' là biểu tượng cho thời điểm chuyển giao giữa mùa thu và mùa hạ. Trong đó, cảnh sắc và đám mây đều phản ánh sự lưu luyến và sự chuyển đổi của thời tiết.
Câu hỏi 2: Điểm chung của những từ ngữ như chùng chình, dềnh dàng, vắt nửa mình, vơi dần là gì?
Trả lời:
Những từ như chùng chình, dềnh dàng, vắt nửa mình, vơi dần đều miêu tả sự thay đổi của cảnh vật và tạo ra sự ngập ngừng, chậm rãi, như muốn níu giữ thời gian vào thời điểm chuyển mùa một cách tinh tế.
Câu hỏi 1: Bài thơ tả cảnh thiên nhiên vào thời điểm nào? Làm sao để em nhận biết điều đó?
Bài giải:
Bài thơ mô tả cảnh thiên nhiên vào thời điểm giao mùa hạ - thu đã được thể hiện rõ nhất qua hình ảnh và câu thơ:
'Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu.'
Đám mây như một cây cầu nối giữa hai mùa thu và hạ, đậm chứa sự lưu luyến và bịn rịn, đồng thời thể hiện đầy tâm trạng của thi nhân.
Câu hỏi 2: Tìm những từ ngữ, hình ảnh miêu tả những biến động của thiên nhiên trong bài thơ. Qua cách miêu tả đó, em cảm nhận như thế nào về tâm hồn của nhà thơ?
Bài giải:
- Các từ ngữ mô tả những biến động của thiên nhiên trong bài thơ:
+Bỗng: Đột ngột, đầy ngạc nhiên.
+ Phả vào: Hương thơm tràn ngập mạnh mẽ lan tỏa ra thành dòng, không chỉ thoang thoảng. Nhà thơ cảm nhận hương ổi và sự se lạnh của gió đầu thu.
+ Chùng chình: Miêu tả như con người, biểu hiện sự nhỏ nhặn, chậm rãi vương vấn bên lề đường làng.
+ Có vẻ như: Mùa thu về không rõ ràng, đột ngột nhưng nhẹ nhàng khiến nhà thơ không dám tin, không dám chắc.
Hình ảnh mô tả những biến động của thiên nhiên trong bài thơ:
+ Hương vị: 'bỗng nhận ra hương ổi' - mùi của ổi chín lan tỏa trong không gian.
+ Hình ảnh: cơn gió se lạnh, sương mù thu, dòng sông, đàn chim bay vội vã, từng đám mây trôi lững lờ, ánh nắng nhạt đi, mưa cũng dần dần tạnh và tiếng sấm cũng dần dần yếu đi.
=> Từ đó, ta thấy nhà thơ Hữu Thỉnh là một người có tâm hồn giao cảm với thiên nhiên của quê hương, đất nước. Đó là những cảm nhận vô cùng tinh tế và sự quan sát tỉ mỉ đã bộc lộ rõ tình yêu thiết tha với thiên nhiên của ông.
Câu hỏi 3: Việc ngắt nhịp và gieo vần trong bài thơ Sang thu ảnh hưởng như thế nào đến việc thể hiện nội dung văn bản?
Bài giải:
Trong bài thơ Sang thu, việc sử dụng những câu thơ ngắn, ngắt nhịp nhanh kết hợp với việc miêu tả thiên nhiên một cách tinh tế, độc đáo đã thể hiện được sự phong phú của khoảnh khắc giao mùa, làm cho cảnh sắc thiên nhiên hòa quyện với tâm trạng của tác giả, giúp bộc lộ những điều mà tác giả đã muốn truyền đạt.
Câu hỏi 4: Theo em, chủ đề của bài thơ Sang thu là gì? Tác giả muốn truyền đạt thông điệp gì đến người đọc qua bài thơ này?
Bài giải:
- Theo em, chủ đề của bài thơ thể hiện những cảm xúc sâu lắng và nhận thức nhạy bén của tác giả Hữu Thỉnh về sự chuyển biến nhẹ nhàng và rõ rệt của mùa thu từ cuối hạ sang đầu thu. Đồng thời, bài thơ cũng thể hiện những trải nghiệm sâu sắc của nhà thơ.
- Tác giả muốn truyền đạt thông điệp: khi bước vào tuổi trung niên, con người sẽ trở nên bình tĩnh hơn để đối mặt với những thay đổi đột ngột của cuộc sống, những thách thức của cuộc đời. Đồng thời, bài thơ cũng khẳng định rằng đất nước sẽ vững vàng hơn trong mọi khó khăn, thử thách và sẵn sàng tiến vào tương lai.
Câu hỏi 5: Nếu tiêu đề Sang thu được thay đổi thành Thu hoặc Mùa Thu, liệu có phản ánh đúng nội dung của bài thơ không? Tại sao?
Bài giải:
Nếu tiêu đề Sang thu được thay đổi thành Thu hoặc Mùa Thu, sẽ không thể hiện hết những ý muốn và thông điệp mà tác giả muốn gửi đến trong bài thơ. Bởi vì tiêu đề 'Sang thu' đã phản ánh sự lựa chọn thời gian, sự chuyển biến giữa hai mùa. Ngoài ra, 'sang thu' cũng có thể đồng thời ám chỉ tuổi trung niên của con người. Tuổi trung niên được coi là một giai đoạn vững vàng, sẵn sàng đối mặt với những biến động của cuộc sống. Do đó, việc thay đổi tiêu đề sẽ làm mất đi ý nghĩa sâu sắc của bài thơ.
Câu hỏi 6: Đọc bài thơ Sang thu, em học được điều gì về cách tác giả quan sát và cảm nhận về thiên nhiên?
Bài giải:
Thông qua bài thơ Sang thu, em nhận thấy tác giả Hữu Thỉnh đã có cảm nhận và quan sát rất tinh tế với những hình ảnh giàu sức biểu cảm thông qua nhiều yếu tố, sử dụng nhiều giác quan (khứu giác, thị giác, xúc giác, thính giác) và cảm xúc sâu lắng của trái tim yêu thiên nhiên.
Câu hỏi 7: Chọn một từ ngữ trong bài thơ mà em cho là đặc biệt hay nhất. Viết ít nhất một câu để giải thích lựa chọn của em.
Bài giải:
Em ấn tượng nhất với từ 'phả' trong câu thơ:
Bỗng nhận ra hương ổi
Thổi lên trong gió se
Với từ 'thổi', em dễ dàng hình dung được mùi hương của quả ổi tươi mát, thơm ngát, được gió thổi đi xa xa, lan tỏa khắp không gian.
..........
Mời bạn tải File tài liệu để xem thêm chi tiết bài tập