Buzz
A. Đề thi vào lớp 10 môn Văn TP. Hồ Chí Minh
Câu 1:
Hãy đọc bức thư dưới đây:
Gửi em yêu quý!
Em suy nghĩ về cuộc sống xung quanh và những người thân yêu. Tuy nhiên, đôi khi vì sự e ngại, em che giấu cảm xúc của mình; vì sợ hãi, em âm thầm chôn vùi những ước mơ cá nhân; vì không nhận thức đầy đủ về ý nghĩa của việc bày tỏ, em bỏ qua cơ hội chia sẻ. Để rồi, bao tình cảm đẹp đẽ trôi qua không kịp nắm bắt. Để nỗi lòng tích tụ ngày càng nhiều, làm cho tâm hồn trở nên nặng nề, và cuộc sống thiếu đi những màu sắc tươi sáng.
Em có nhận ra rằng có những lúc tâm tư cần được bày tỏ, ước muốn cần được chia sẻ, và tình cảm cần được thể hiện? Nhiều khi, việc diễn đạt suy nghĩ thành lời sẽ mang đến sự đồng cảm và chia sẻ, tạo nên mối liên kết giữa con người với nhau và lan tỏa những điều tích cực, tốt đẹp.
Đây là khi bác sĩ Đặng Thùy Trâm nhấn mạnh trách nhiệm của tuổi trẻ đối với đất nước qua Nhật ký của mình:
Giống như bao thanh niên khác, mình đã lên đường ra tiền tuyến, và tuổi trẻ của mình đã trải qua những cuộc chiến khốc liệt giữa bom đạn. Tuổi trẻ của mình đã ngấm mồ hôi, nước mắt, và máu xương của những người đang sống và những người đã hy sinh. Tuổi trẻ của mình đã cứng cáp qua thử thách của chiến trường, và cũng đã cháy bỏng bởi ngọn lửa căm thù đang rực cháy không ngừng.
Đây là lúc nhà thơ Lưu Quang Vũ bày tỏ nỗi lòng về những lỗi lầm thời thơ ấu trong bài thơ Gửi mẹ:
Mẹ ơi, nếu con có cơ hội trở lại tuổi thơ
Con sẽ không còn lẩn tránh việc học hành nữa
Đứa con trai đã nhiều lần phạm lỗi và bướng bỉnh
Sẽ không làm mẹ phải đau lòng thêm lần nào nữa
Khi triết gia trẻ tuổi Bao Nakashima bộc bạch về sự độc đáo của chính mình trong tác phẩm Mắt kính không vướng bụi:
Tôi không thể trở thành bất kỳ ai khác
Và không ai khác có thể trở thành tôi.
Hãy nhớ rằng không phải mọi suy nghĩ đều cần phải nói ra, nhưng có những ý nghĩ nhất định cần được diễn đạt. Để thể hiện cảm xúc. Để giải tỏa tâm trạng. Để bộc lộ cái tôi riêng. Để hiểu và yêu thương nhau hơn.
Luôn có những người sẵn sàng lắng nghe bạn.
Giáo viên của bạn
Thực hiện các yêu cầu sau:
a) Dựa vào bức thư, hãy chỉ ra ít nhất hai lợi ích của việc diễn đạt suy nghĩ thành lời (0,5 điểm).
b) Tìm một thành phần biệt lập trong đoạn thơ của Lưu Quang Vũ (0,5 điểm).
c) Lời chia sẻ của bác sĩ Đặng Thùy Trâm giúp bạn hiểu gì về tuổi trẻ Việt Nam trong thời kỳ chiến tranh? (1,0 điểm)
d) Bạn có đồng tình với quan điểm của triết gia Bao Nakashima: 'Tôi không trở thành ai khác / Không ai khác có thể trở thành tôi'? Giải thích lý do của bạn trong khoảng 4-6 dòng (1,0 điểm).
Câu 2:
Trên con đường đời, một lần tôi vấp ngã
Có bàn tay nâng đỡ giúp tôi đứng dậy
Tôi lặng lẽ. Quên lời cảm ơn. Đó là lúc
Ngẩng đầu lên, Người đã rời xa
(Lê Minh Quốc, Từng ngày ba mẹ thở theo con, NXB Kim Đồng 2022)
Dựa vào ý thơ trên cùng với trải nghiệm cá nhân, hãy viết một bài văn dài khoảng 500 chữ với tiêu đề: 'Nếu những ý nghĩ tốt đẹp không được bày tỏ thành lời'…
Câu 3: (4 điểm)
Học sinh chọn 1 trong 2 đề bài dưới đây:
Đề 1
Viết một bài luận phân tích về một bài thơ hoặc một đoạn thơ khiến em suy ngẫm về tình yêu quê hương của người Việt và khao khát ca ngợi tình cảm đó. Hãy chỉ rõ ảnh hưởng của đoạn thơ đó đối với em.
Đề 2
Câu lạc bộ: Chúng ta cùng lớn lên với sách
Thông báo quan trọng
Chủ đề sinh hoạt tháng 6
Các bạn hãy gửi bài viết cho câu lạc bộ theo các yêu cầu dưới đây:
- Lựa chọn một tác phẩm hoặc đoạn trích liên quan đến chủ đề tình cảm gia đình.
- Soạn một bài luận phân tích, trình bày quan điểm của bạn về tình cảm gia đình trong tác phẩm hoặc đoạn trích đó. Đồng thời, chia sẻ cách bạn tiếp cận và hiểu (đọc) đoạn trích hoặc tác phẩm đã chọn.
Hạn chót nộp bài là 10h ngày 6/6/2023
ĐÁP ÁN ĐỀ THI VĂN 10 TP.HCM 2023
Câu 1:
a. Hai lợi ích của việc chuyển những suy nghĩ thành lời là:
+ Cung cấp cơ hội chia sẻ và đồng cảm;
+ Xây dựng mối liên kết giữa các cá nhân.
b. Các thành phần biệt lập trong đoạn thơ của Lưu Quang Vũ:
+ Thành phần biệt lập được gọi là 'Mẹ ơi'.
c. Dựa trên nội dung đoạn trích từ cuốn Nhật ký của bác sĩ Đặng Thùy Trâm, học sinh có thể nhận thấy hình ảnh tuổi trẻ Việt Nam trong thời kỳ chiến tranh.
+ Họ là những thanh niên và thiếu nữ dũng cảm, rời khỏi ghế nhà trường để đáp lời kêu gọi thiêng liêng của tổ quốc, quyết tâm bảo vệ quê hương. Họ không sợ hãi trước nguy hiểm và khó khăn, quyết tâm theo đuổi lý tưởng giải phóng miền Nam và thống nhất đất nước.
+ Thế hệ trẻ này không quên, họ đã trải nghiệm, hiểu và trân trọng những hy sinh lớn lao của thế hệ đi trước. Những hy sinh đó đã tiếp thêm sức mạnh và động lực để họ tiếp tục con đường gian khó, với quyết tâm bảo vệ và xây dựng Tổ quốc ngày càng vững mạnh.
+ Đó cũng là hình ảnh của tuổi trẻ kiên cường, dũng cảm và mạnh mẽ. Sự bản lĩnh của họ không chỉ được tôi luyện qua thử thách của chiến tranh mà còn từ lòng yêu nước sâu sắc và ý chí vững vàng để vượt qua mọi khó khăn.
d. Triết gia nhỏ nhắn Bao Nakashima đã đưa ra một quan điểm sâu sắc: 'Tôi không thể trở thành người khác / Và không ai khác có thể trở thành tôi.' Quan điểm này mở ra nhiều góc nhìn và thách thức cho thí sinh khi phải thể hiện ý kiến cá nhân về câu nói này.
Có thể một số thí sinh sẽ ưa thích quan điểm này vì nó thể hiện sự tự chủ, cá nhân hóa và giữ gìn bản sắc cá nhân. Bao Nakashima duy trì 'tôi' mà không bị thay đổi hay mất đi đặc trưng riêng, điều này có thể khuyến khích ý thức độc lập và tự giác trong quá trình phát triển bản thân.
Câu 2:
* Giải thích:
- Giải thích ý nghĩa thơ: Trong cuộc sống, khi đối mặt với những khó khăn và thất bại, chúng ta sẽ nhận được sự hỗ trợ từ những người xung quanh mình.
- Vấn đề cần thảo luận: Nếu những suy nghĩ tích cực không được thể hiện thành lời, chúng ta sẽ cảm thấy hối tiếc. Ngược lại, chúng sẽ tạo nên nền tảng cho tình yêu thương và sự gắn bó giữa con người với nhau.
* Thảo luận:
- Sự đẹp đẽ của những suy nghĩ tốt không chỉ nằm ở việc bày tỏ lòng biết ơn, mà còn ở khả năng lan tỏa và chia sẻ niềm vui cũng như sự giúp đỡ mà chúng ta nhận được. Khi chúng ta không chỉ giữ những hành động tốt cho riêng mình mà còn truyền tải chúng đến cộng đồng, chúng ta tạo ra một chuỗi tích cực, lan tỏa sự lạc quan và lòng tốt.
- Việc thể hiện những suy nghĩ và tình cảm tích cực qua lời nói, hành động, hay cả những cử chỉ nhỏ, giúp chúng ta không chỉ bộc lộ bản thân mà còn xây dựng sự kết nối và hiểu biết sâu sắc hơn giữa mọi người. Khi chúng ta không thể biểu đạt những suy nghĩ và tình cảm tốt thành lời hoặc hành động, cuộc sống có thể trở nên nhạt nhẽo và trống rỗng. Việc chia sẻ và thể hiện lòng biết ơn không chỉ làm cho chúng ta cảm thấy nhẹ nhàng và hạnh phúc hơn mà còn tạo ra một môi trường giao tiếp tích cực và gần gũi hơn.
- Để chuyển những suy nghĩ tốt đẹp thành lời nói, trước tiên cần nhận thức và đánh giá cao những đóng góp và sự hỗ trợ từ những người xung quanh. Khi chúng ta nhận ra điều này, việc diễn đạt suy nghĩ thành lời sẽ trở nên dễ dàng hơn. Để thể hiện lòng biết ơn đúng cách, cần chọn đúng thời điểm để người giúp đỡ cảm nhận được sự trân trọng của chúng ta. Đây không chỉ là phép lịch sự mà còn thể hiện sự tôn trọng và quan tâm đến người khác.
* Ví dụ:
- Những lời cảm ơn khi nhận được sự hỗ trợ từ những người xung quanh như bác bảo vệ, cô bán nước, hay người bạn...
- Các hoạt động tri ân, tưởng nhớ những anh hùng liệt sĩ và những người có công với đất nước và dân tộc...
- Lắng nghe và hỗ trợ các ý tưởng khởi nghiệp khi phù hợp: đổi giấy, quần áo cũ lấy cây xanh; sử dụng túi làm từ vật liệu tái chế...
* Mở rộng vấn đề:
- Thể hiện sự phản đối đối với những quan điểm và hành động sai trái: những người ích kỷ, vô cảm, không biết chia sẻ và cảm thông; không biết bày tỏ lòng biết ơn;...
* Bài học và nhận thức:
- Nhận thức được tầm quan trọng và giá trị của việc chia sẻ những điều tốt đẹp và tích cực trong cuộc sống.
- Phát động việc truyền bá các hình mẫu người tốt và hành động đúng để những người xung quanh có thể rút ra bài học quý giá trong cách ứng xử và hành động của mình.
- Nên thể hiện và bày tỏ những suy nghĩ, cảm xúc chân thành để mọi người có thể cảm nhận được những điều tốt đẹp mà bạn mong muốn lan tỏa.
Câu 3:
Đề 1:
1. Giới thiệu tổng quan về tác giả và tác phẩm:
- Tác giả: Phạm Tiến Duật (1941-2007), quê ở huyện Thanh Ba, tỉnh Phú Thọ. Các bài thơ của Phạm Tiến Duật thường phản ánh tinh thần đồng đội, quyết tâm và niềm tự hào của thanh niên thời kỳ đó. Ông sử dụng ngôn ngữ sinh động và hình ảnh rõ nét để khắc họa các tình huống, cảnh vật và cảm xúc của những người lính và thanh niên xung phong trên tuyến đường quan trọng như Trường Sơn.
- Đoạn thơ trích từ bài 'Bài thơ về tiểu đội xe không kính', được sáng tác vào năm 1969, trong giai đoạn kháng chiến chống Mỹ ác liệt trên tuyến đường Trường Sơn.
+ Nguồn gốc: bài thơ nằm trong tập thơ 'Vầng trăng quầng lửa'.
+ Tóm tắt: Những chiếc xe không kính đã trở thành hình ảnh đặc trưng của các chiến sĩ lái xe trên con đường Trường Sơn trong thời kỳ chống Mỹ. Hình ảnh này được miêu tả một cách độc đáo và đầy tính biểu tượng, thể hiện tinh thần dũng cảm và sự kiên cường không ngừng của những người lính.
2. Phân tích đoạn thơ
- Đoạn thơ trong tác phẩm tạo nên sự tương phản rõ rệt giữa hai yếu tố quan trọng: vật chất và tinh thần, bên ngoài và bên trong của chiếc xe. Sự đối lập này được thể hiện qua hình ảnh những chiếc xe ban đầu không có kính, nhưng sau các trận mưa bom bão đạn, chúng bị bom Mỹ làm biến dạng đến mức chỉ còn lại phần khung trần trụi.
a. Hai câu thơ đầu: Tình cảnh khốc liệt của chiến tranh
- Sử dụng biện pháp liệt kê để mô tả những khiếm khuyết của chiếc xe: không có kính, không có đèn, không có mui, và thùng xe bị trầy xước.
- Điệp ngữ 'không có' được lặp lại ba lần.
→ Sự thiếu thốn và biến dạng nghiêm trọng của những chiếc xe không chỉ là hình ảnh của tổn thất vật chất mà còn là biểu hiện của sự tàn phá, đau thương và tinh thần chiến đấu kiên cường của các chiến sĩ, những người đã trải qua những thời kỳ khốc liệt trên chiến trường.
b. Hai câu thơ sau: Ý chí chiến đấu vì giải phóng miền Nam và thống nhất đất nước:
- Dù bị tàn phá và biến dạng nghiêm trọng, những chiếc xe không kính vẫn băng băng tiến về chiến trường. Chúng trở thành biểu tượng của sự kiên trì, bền bỉ và tinh thần chiến đấu không bao giờ ngừng.
- Tác giả giải thích một cách bất ngờ và lý trí: 'Chỉ cần trong xe có một trái tim'.
+ Hình ảnh hoán dụ: trái tim được dùng để biểu thị người lính.
+ Đối lập với những cái 'không có' là một cái 'có'. Một bên là hiện thực tàn khốc, còn bên kia là sức mạnh ý chí, tình yêu nước, niềm tin và hi vọng vào chiến thắng.
+ Đây không chỉ là sự kiên cường, dũng cảm vượt qua mọi khó khăn mà còn là sức mạnh của tình yêu tổ quốc.
→ Hình ảnh trái tim thường gợi lên những biểu tượng sâu sắc và tâm linh, góp phần tạo nên sự kết nối cảm xúc mạnh mẽ và sâu lắng với người đọc.
* Tóm tắt về nội dung và nghệ thuật.
3. Liên hệ cá nhân
- Tâm hồn và ý chí kiên cường của thế hệ thanh niên thời đó, khi họ hy sinh và đối mặt với khó khăn của cuộc chiến, để lại một di sản vô giá không thể phai mờ. Họ trở thành biểu tượng của sự quyết tâm, dũng cảm và tình yêu quê hương, ghi dấu ấn sâu sắc trong lịch sử và tâm trí dân tộc.
- Tinh thần hy sinh và quyết tâm bảo vệ tổ quốc đã truyền cảm hứng mạnh mẽ, thúc đẩy chúng ta sống có trách nhiệm và cống hiến cho gia đình, quê hương và đất nước. Đây là nguồn động viên lớn lao, là bài học sống động khắc sâu trong trái tim mỗi người Việt, khuyến khích hành động vì mục tiêu chung và sự thịnh vượng của đất nước.
Tinh thần này cũng góp phần xây dựng một xã hội giàu lòng yêu nước, trách nhiệm và đoàn kết. Nó khuyến khích mọi người hiểu sâu sắc giá trị của sự hy sinh và cống hiến, đồng thời tạo nên một tinh thần hợp tác, sẵn sàng hỗ trợ nhau để kiến tạo một tương lai sáng lạn cho đất nước.
- Biểu hiện: thể hiện qua các hành động cụ thể (nỗ lực học tập, rèn luyện để trở thành người có đủ khả năng và tài năng; lao động chăm chỉ; dũng cảm chống lại cái ác và cái xấu;...).
4. Tổng kết
- Tóm tắt lại tinh thần yêu nước được thể hiện trong khổ thơ.
- Khẳng định và kêu gọi lòng yêu nước của mỗi công dân Việt Nam.
Đề 2:
1. Tổng quan về tác giả và tác phẩm
- Tác giả: Nguyễn Quang Sáng (1932 - 2014), sinh ra tại huyện Chợ Mới, tỉnh An Giang. Tác phẩm của ông chủ yếu xoay quanh cuộc sống và con người Nam Bộ trong các cuộc kháng chiến và thời kỳ hòa bình.
- Tác phẩm: truyện ngắn Chiếc lược ngà
+ Hoàn cảnh sáng tác: được viết vào năm 1966 (khi tác giả đang hoạt động ở chiến trường Nam Bộ) và đã được xuất bản trong tập truyện cùng tên.
+ Tóm tắt: tình huống trong truyện, dù bất ngờ nhưng rất tự nhiên, đã khắc họa tình cha con sâu sắc và cao cả trong bối cảnh chiến tranh ác liệt.
2. Cảm nhận về tình cha con trong tác phẩm Chiếc lược ngà
a. Tình cảm của ông Sáu: tình cha ấm áp và sâu lắng
- Khi chia tay, ông Sáu cảm thấy rất lưu luyến, mong muốn 'ôm con, hôn con' nhưng lo sợ con sẽ 'giãy lên' hoặc 'bỏ chạy', nên ông chỉ đứng từ xa nhìn.
- Khi bé Thu nhận ra cha, ông Sáu không kìm được xúc động, một tay ôm con, tay kia dùng khăn lau nước mắt. Chi tiết giọt nước mắt thể hiện sự cảm động mạnh mẽ:
+ Giọt nước mắt hạnh phúc trên khuôn mặt người cha không chỉ xoa dịu nỗi đau mà còn làm nổi bật sức mạnh kỳ diệu của tình yêu gia đình. Đó là giọt nước mắt chứa đựng niềm hạnh phúc từ tình yêu và sự quan tâm của con, đồng thời là dấu ấn của những tổn thương đã qua. Sự hiện diện của bé Thu và cách cô bé gọi 'Ba' đã làm tan chảy trái tim người cha, mang lại niềm vui, làm dịu nỗi đau và góp phần hàn gắn những vết thương trong tâm hồn ông.
+ Giọt nước mắt hạnh phúc trên gương mặt ông Sáu thể hiện sự phong phú về tình yêu và lòng nhân ái của ông. Dù đã trải qua nhiều thử thách và mất mát trong các cuộc chiến, cảm xúc của ông không thể chống lại sức mạnh của tình yêu khi gặp lại người thân yêu. Hình ảnh này gợi lên sự cảm động sâu sắc, cho thấy sức mạnh của tình thương trong tâm hồn người lính và chứng minh ý chí sống và hy vọng về một tương lai tươi sáng.
- Tại căn cứ, ông Sáu đã gửi gắm toàn bộ tình cảm và nỗi nhớ đứa con vào việc làm cây lược ngà tặng con. Việc ông cẩn thận làm từng chiếc răng của cây lược như một thợ bạc, thể hiện sự hy sinh, tình yêu thương và sự quan tâm chân thành. Cây lược không chỉ là một món quà quý giá mà còn là biểu tượng của sự chân thành và tình cảm sâu sắc mà ông muốn gửi gắm.
→ Cây lược ngà không chỉ là một món đồ vật, mà còn là biểu tượng tuyệt vời của tình cảm cha con sâu sắc và sự yêu thương thân thiết. Sự tinh tế và chân thành của cây lược được thể hiện qua từng chi tiết mà ông Sáu đã dồn tâm huyết để tạo ra.
b. Tình cảm của bé Thu: tình yêu con chân thành và mãnh liệt
- Trong khoảnh khắc chia tay, 'đôi mắt rộng lớn của cô bé bỗng nhiên trở nên xao động'. Đôi mắt này thu hút sự chú ý với nhiều ý nghĩa và cảm xúc sâu sắc. Nó không chỉ gợi lên nỗi lòng man mác, mà còn thể hiện sự hối tiếc của Thu vì những hành động chưa phải lúc nào cũng đúng với ba.
→ Tất cả nỗi niềm giấu kín trong đôi mắt của bé Thu là biểu hiện sống động của tình cha con sâu sắc. Đôi mắt ấy là biểu tượng tinh tế của tình yêu chân thành, lòng biết ơn và kính trọng đối với người cha, đồng thời là nơi chứa đựng những ước mơ, hy vọng và lo lắng trong cuộc sống.
- Khi Thu 'kêu lên': 'Ba...a...a...ba!', đây là khoảnh khắc tình cha con bừng sáng. Tiếng gọi 'ba' mà Thu đã kìm nén trong lòng giữa những thử thách cuộc đời, nay bộc lộ một cách đầy cảm xúc. Tiếng gọi này không chỉ đơn thuần là một từ, mà còn là biểu hiện của cảm xúc sâu sắc và khao khát lâu nay bị chôn giấu.
- Hành động 'Cô bé hôn ba từ đầu đến chân, từ tóc, cổ, vai đến cả vết thẹo dài trên má của ba' như một cách xin lỗi và thể hiện tình yêu vô bờ bến, sự kính trọng đối với ba.
*Tóm tắt về tình cha con của ông Sáu trong tác phẩm Chiếc lược ngà.
3. Kết nối với bản thân
- Xác định vấn đề: cách bạn giao tiếp và hiểu về tác phẩm Chiếc lược ngà.
- Chia sẻ quan điểm của bạn về tác phẩm Chiếc lược ngà:
+ Trước tiên, đọc và cảm nhận tình cảm cha con của ông Sáu được diễn tả qua tác phẩm
+ Sau đó, tìm hiểu về bối cảnh sáng tác và so sánh với tình hình thực tế của đất nước: Chiếc lược ngà được viết năm 1966, tại chiến trường Nam Bộ trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ.
+ Cuối cùng, đặt tình phụ tử trong bối cảnh chia ly của chiến tranh để cảm nhận sự sâu sắc và thiêng liêng của tình cảm này, đồng thời nhận thức được sự tàn khốc, ác liệt của chiến tranh.
+ Từ nội dung của tác phẩm, hãy liên hệ và đánh giá cuộc sống xung quanh, tình cha con, tình cảm gia đình và tình yêu quê hương; đồng thời bày tỏ lòng biết ơn đối với những thế hệ đã hy sinh trong cuộc kháng chiến giành độc lập dân tộc.
