Tổng hợp kiến thức Ngữ văn - Lớp 9
1. Các điểm cần ghi nhớ
1. Các nguyên tắc cơ bản của hội thoại
- Nguyên tắc về lượng
- Nguyên tắc về chất
- Nguyên tắc về mối quan hệ
- Nguyên tắc về phong cách
- Nguyên tắc về tác phong lịch sự
2. Cách sử dụng xưng hô trong hội thoại
Trong trao đổi thông tin, cần phân tích hoàn cảnh, đối tượng, mục đích, và nội dung để chọn từ ngữ xưng hô phù hợp.
Ví dụ: Khi Vua Quang Trung gặp người cống sĩ ở huyện La Sơn là Nguyễn Thiếp tại dinh và hỏi:
- Quân Thanh đang chiến đấu, tôi chuẩn bị triển khai binh lính đến hỗ trợ. Dự đoán chiến lược và duy trì, chiến thắng hay thất bại, quý vị nghĩ sao?
Sử dụng từ ngữ xưng hô để thể hiện sự lịch thiệp, khiêm nhường, thể hiện vai trò phù hợp của Vua Quang Trung: tôi - quý vị
3. Phương pháp trích dẫn trực tiếp và gián tiếp
- Trích dẫn trực tiếp: tái hiện lại lời thoại của nhân vật một cách chính xác, đặt trong ngoặc kép
- Trích dẫn gián tiếp: diễn đạt lại ý nghĩa của lời nói, ý kiến của người khác với sự điều chỉnh phù hợp
II. Bài tập thực hành
Bài 1: Hãy chuyển các đoạn thoại sau thành dạng trích dẫn gián tiếp
Khi gặp người cống sự La Sơn là Nguyễn Thiếp tại dinh, Vua Quang Trung hỏi:
- Khi quân Thanh đến tấn công, tôi sẽ sắp xếp binh lính để chống lại. Ý định và chiến lược, liệu bạn nghĩ tôi nên làm gì?
Thiếp bày tỏ:
- Trong hoàn cảnh hiện tại, tình hình trong nước đang rối ren. Quân Thanh đang tiến đến từ xa, không rõ tình hình quân ta mạnh hay yếu, không hiểu rõ về tình hình, vì vậy không biết làm thế nào để chống lại. Nếu chúa công đi trong thời gian không quá mười ngày, quân Thanh sẽ bị tiêu diệt.
Gợi ý:
Bài 1
- Khi Vua Quang Trung hỏi ý kiến người cống sự La Sơn về việc triển khai quân đội để đối phó với quân Thanh, Nguyễn Thiếp chỉ ra rằng do quân Thanh không hiểu rõ địa thế và tình hình của quân ta, vì vậy không thể đánh giữ. Nếu nhà vua tiến hành chiến dịch này không quá mười ngày, quân Thanh sẽ bị tiêu diệt.
- Nguyễn Thiếp cho biết quân Thanh không nắm vững thông tin về địa bàn và tình hình quân ta, do đó không thể đánh giữ. Nếu vị chúa công tiến hành chuyến đi này không quá mười ngày, quân Thanh sẽ bị phá huỷ.