Buzz
1. Các điểm kiến thức quan trọng cần ghi nhớ
Bạn có thể tải xuống chi tiết về các điểm trọng tâm của môn Lịch Sử qua liên kết sau: Tại đây
Nhật Bản
- Nhật Bản trong nửa đầu thế kỉ XIX và trước năm 1868: Vào đầu thế kỉ XIX, chế độ Mạc phủ ở Nhật đối mặt với khủng hoảng nghiêm trọng, suy yếu trên tất cả các lĩnh vực như kinh tế, chính trị và xã hội.
- Chính trị: Nhật Bản dưới chế độ quân chủ chuyên chế.
+ Thiên hoàng là người đứng đầu quốc gia
+ Quyền lực thực sự nằm trong tay Shogun, người đứng đầu chính quyền Mạc phủ
- Các cường quốc thực dân phương Tây dùng sức mạnh quân sự yêu cầu Nhật Bản mở cửa
- Kinh tế: Nông nghiệp vẫn phụ thuộc vào hệ thống sản xuất phong kiến lạc hậu; thường xuyên xảy ra tình trạng mất mùa và đói kém;...; Trong các thành phố, các yếu tố của hệ thống sản xuất tư bản chủ nghĩa bắt đầu phát triển mạnh mẽ:
+ Các xưởng thủ công lớn bắt đầu xuất hiện.
+ Những thành phố và cảng thương mại sầm uất cũng đang hình thành.
- Xã hội: Hệ thống đẳng cấp vẫn được duy trì:
+ Tầng lớp Daimyo - quý tộc phong kiến lớn, quản lý các lãnh địa trong nước và nắm quyền lực tuyệt đối trong lãnh địa của mình.
+ Tầng lớp Samurai mất dần quyền lực
+ Các giai cấp và tầng lớp mới xuất hiện: Tầng lớp tư sản công thương nghiệp ngày càng trở nên giàu có nhưng không có ảnh hưởng chính trị; Tầng lớp bình dân thành phố ngày càng tăng trưởng.
+ Cuộc sống của các tầng lớp nhân dân gặp nhiều khó khăn, tạo nên mâu thuẫn rõ rệt với chế độ phong kiến chuyên chế.
Do đó, Nhật Bản đứng trước hai sự lựa chọn:
+ Tiếp tục duy trì chế độ phong kiến lỗi thời, đối mặt với sự xâm lược của các nước phương Tây.
+ Thực hiện cải cách để đưa quốc gia phát triển theo mô hình tư bản chủ nghĩa.
Cuộc cải cách Minh Trị
- Nguyên nhân: Vào giữa thế kỉ XIX, Nhật Bản đối mặt với sự suy yếu và khủng hoảng nghiêm trọng trên mọi lĩnh vực.
+ Nhật Bản phải đối phó với sự đe dọa xâm lược từ các thế lực thực dân phương Tây.
- Kết quả đạt được: + Nhật Bản đã tránh được nguy cơ trở thành thuộc địa của các cường quốc phương Tây.
- Nhật Bản trở nên thịnh vượng nhờ theo đuổi con đường tư bản chủ nghĩa
- Tính chất: Cuộc cách mạng tư sản đã được thực hiện thông qua các cải cách và đổi mới đất nước.
- Ý nghĩa: + Đảm bảo Nhật Bản duy trì được độc lập và mở đường cho sự phát triển của chủ nghĩa tư bản tại quốc gia này
- Có tác động đáng kể đến phong trào giải phóng dân tộc ở một số nước châu Á.
ẤN ĐỘ:
- Tình hình kinh tế - xã hội nửa cuối thế kỷ XIX:
+ Từ đầu thế kỷ XVIII, Ấn Độ rơi vào tình trạng khủng hoảng và suy yếu, bị các quốc gia phương Tây xâm lược.
+ Đến giữa thế kỷ XIX, Ấn Độ đã trở thành thuộc địa của Anh.
- Chính sách cai trị của Anh:
+ Kinh tế: khai thác lương thực, thực phẩm, tài nguyên và bóc lột nhân công.
+ Chính trị: Chính phủ Anh trực tiếp quản lý Ấn Độ dưới chế độ trực trị.
+ Xã hội: Tầng lớp phong kiến bản xứ bị mua chuộc; Khối đoàn kết dân tộc bị chia rẽ
Cuộc khởi nghĩa Xipay (1857 - 1859)
- Nguyên nhân: + Nguyên nhân cơ bản: Mâu thuẫn giữa nhân dân Ấn Độ và thực dân Anh
+ Nguyên nhân cụ thể: Binh lính Xi pay bị sĩ quan Anh đối xử tồi tệ, khinh thường, đồng thời xúc phạm tinh thần dân tộc và tín ngưỡng, dẫn đến sự bất mãn và nổi dậy.
- Ý nghĩa: + Biểu hiện lòng yêu nước và tinh thần chiến đấu kiên cường
+ Nhận thức về sự độc lập của người dân Ấn Độ
+ Cung cấp nhiều bài học quý giá cho các phong trào đấu tranh sau này.
2. Câu hỏi luyện tập có lời giải
1. Vào giữa thế kỷ XIX, quyền lực thực tế của Nhật Bản thuộc về nhóm chính trị nào?
Tướng quân Shōgun
2. Vào giữa thế kỷ XIX, Nhật Bản là một quốc gia:
Phong kiến bảo thủ và trì trệ
3. Đặc điểm nổi bật của xã hội Nhật Bản giữa thế kỷ XIX là:
Hệ thống đẳng cấp vẫn được duy trì
4. Từ đầu thế kỷ XIX đến trước năm 1868, tầng lớp nào trong xã hội Nhật Bản đã dần chuyển mình thành giai cấp tư sản?
Samurai (võ sĩ)
5. Quốc gia nào là nước đầu tiên sử dụng sức mạnh quân sự để buộc Nhật Bản phải mở cửa?
Mỹ
6. Vào cuối thế kỷ XIX, các nước tư bản phương Tây đã áp dụng chính sách hay biện pháp gì để buộc Nhật Bản phải mở cửa?
Áp lực quân sự
7. Từ đầu thế kỷ XIX đến trước năm 1868, đặc điểm chủ yếu của nền kinh tế Nhật Bản là gì?
Nông nghiệp lạc hậu
8. Sự suy yếu của xã hội Ấn Độ từ đầu thế kỷ XVII bắt nguồn từ cuộc tranh chấp quyền lực giữa:
Các chúa phong kiến
9. Vào cuối năm 1885, chính đảng đầu tiên của giai cấp tư sản Ấn Độ được thành lập với tên gọi là gì?
Đảng Quốc dân đại hội (hay còn gọi là Đảng Quốc đại)
10. Trong những năm cuối thế kỷ XIX và đầu thế kỷ XX, phương pháp đấu tranh chính của Đảng Quốc đại là gì?
Ôn hòa, yêu cầu chính phủ thực dân thực hiện các cải cách
11. Đảng Quốc đại đã đưa ra những yêu cầu gì đối với Chính phủ thực dân Anh trong cuộc đấu tranh?
Được tham gia vào các hội đồng trị sự, nhận sự hỗ trợ để phát triển ngành công nghiệp, và thực hiện một số cải cách về giáo dục và xã hội.
12. Lý do Đảng Quốc đại bị phân rẽ thành hai phái là gì?
Sự thỏa hiệp của một số lãnh đạo Đảng cùng với chính sách mâu thuẫn của chính quyền thực dân Anh
13. Các cường quốc phương Tây đã lợi dụng tình hình nào để cạnh tranh xâm lược Ấn Độ?
Cuộc tranh giành quyền lực giữa các lãnh chúa phong kiến trong nước đã làm suy yếu Ấn Độ.
14. Mục đích của thực dân Anh trong việc thực hiện chính sách chia rẽ và trị là gì?
Kích thích thêm mâu thuẫn về chủng tộc và tôn giáo ở Ấn Độ.
15. Vì sao phong trào dân tộc ở Ấn Độ phải tạm dừng?
Do chính sách chia rẽ của thực dân Anh và sự phân hóa trong Đảng Quốc đại
3. Bài tập tự luyện
1. Chính sách nào dưới đây không thuộc về các phương pháp cai trị của thực dân Anh tại Ấn Độ?
a. Sử dụng tay sai người bản xứ để thiết lập chính quyền thống trị
b. Đưa hối lộ cho các tầng lớp có ảnh hưởng trong giai cấp phong kiến bản địa
c. Chính sách chia rẽ để trị
d. Kích thích mâu thuẫn về chủng tộc, tôn giáo và đẳng cấp trong xã hội
2. Ý kiến nào sau đây không phải là chính sách kinh tế mà thực dân Anh thực hiện tại Ấn Độ từ giữa thế kỷ XIX?
a. Tích trữ lương thực và nguyên liệu để gửi về chính quốc
b. Đầu tư vốn vào các ngành kinh tế chủ chốt và phát triển chúng
c. Mở rộng khai thác tài nguyên một cách toàn diện
d. Bóc lột lao động để thu lợi nhuận
3. Ý nghĩa nào dưới đây không thuộc về cao trào cách mạng 1905 - 1908 tại Ấn Độ?
a. Chứa đựng ý thức dân tộc mạnh mẽ
b. Đánh thức lòng yêu nước của nhân dân Ấn Độ, hòa cùng phong trào dân tộc và dân chủ ở châu Á
c. Mở đường cho sự phát triển của chủ nghĩa tư bản tại Ấn Độ
d. Thể hiện tinh thần kiên cường và đấu tranh của nhân dân Ấn Độ
4. Tại sao thực dân Anh lại từ chối các yêu cầu về chính trị, kinh tế và văn hóa của Đảng quốc đại?
a. Để duy trì sự bảo thủ và kìm hãm sự phát triển của thuộc địa nhằm dễ dàng kiểm soát
b. Để buộc tư sản Ấn Độ phải luôn tuân theo chính quyền thực dân Anh trong mọi lĩnh vực
c. Để ép buộc giai cấp tư sản Ấn Độ phải đồng thuận với chính quyền thực dân Anh
d. Để hạn chế sự phát triển của giai cấp tư sản Ấn Độ, từ đó dễ dàng quản lý hơn sau này
5. Những điểm khác biệt của phong trào 1905 - 1908 so với các phong trào trước đây là gì?
a. Được dẫn dắt bởi các tư sản, mang đậm tinh thần dân tộc và kêu gọi độc lập
b. Do các tư sản lãnh đạo, với mục tiêu chính là bảo vệ quyền lợi chính trị và kinh tế của giai cấp
c. Có sự chỉ đạo của Đảng Quốc đại và sự tham gia của công nhân cũng như nông dân
d. Thu hút được sự tham gia đông đảo của quần chúng nhân dân
6. Ý kiến nào không đúng về chính sách cải cách quân sự trong cuộc Duy tân Minh Trị?
a. Xây dựng và đào tạo quân đội theo mô hình phương Tây
b. Thay thế hệ thống trưng binh bằng chế độ nghĩa vụ quân sự
c. Chính phủ kiểm soát ngành đóng tàu và sản xuất vũ khí
d. Nhập khẩu vũ khí từ phương Tây để nâng cấp quân đội
Bài viết trên Mytour đã cung cấp cho bạn đọc thông tin chi tiết về chủ đề: Kiến thức trọng tâm lịch sử lớp 11. Cảm ơn bạn đã đọc và theo dõi bài viết này.
