Tổng hợp mở bài và kết bài cho các tác phẩm trọng điểm ôn thi vào lớp 10

1. Các chủ đề chính trong ôn thi môn Văn lớp 10

Đề thi Ngữ Văn thường xoay quanh các tác phẩm đã học trong chương trình lớp 9 của Bộ GD&ĐT, yêu cầu học sinh phải hệ thống hóa các tác phẩm để dễ dàng ghi nhớ kiến thức. Việc ôn tập cần có sự tổ chức hợp lý và hiệu quả.

Chương trình Ngữ Văn lớp 9 bao gồm 22 tác phẩm chủ yếu từ ba thể loại: văn bản thông thường, văn bản trữ tình, và văn bản tự sự. Học sinh nên chú trọng vào việc ôn tập các tác phẩm thơ, nâng cao kỹ năng soạn văn, lập dàn ý chi tiết và tìm hiểu thêm tư liệu bổ sung để chuẩn bị cho phần viết về phê phán văn học.

Danh sách các tác phẩm chính cần ôn tập như sau:

- 'Chuyện người con gái Nam Xương' của Nguyễn Dữ

- 'Chị em Thúy Kiều' của Nguyễn Du

- 'Cảnh ngày xuân' của Nguyễn Du

- 'Kiều ở Lầu Ngưng Bích' của Nguyễn Du

- 'Đồng chí' của Chính Hữu

- 'Bài thơ về tiểu đội xe không kính' của Phạm Tiến Duật

- 'Đoàn thuyền đánh cá' của Huy Cận

- 'Mã Giám Sinh mua Kiều' (trích Truyện Kiều) của Nguyễn Du

- 'Bếp lửa' của Bằng Việt

- 'Ánh trăng' của Nguyễn Duy

- 'Làng' của Kim Lân

- 'Lặng lẽ Sa Pa' của Nguyễn Thành Long

- 'Chiếc lược ngà' của Nguyễn Quang Sáng

- 'Mùa xuân nho nhỏ' của Thanh Hải

- 'Viếng lăng Bác' của Viễn Phương

- 'Sang thu' của Hữu Thỉnh

- 'Nói với con' của Y Phương

- 'Bên quê' của Nguyễn Minh Châu

- 'Những ngôi sao xa xôi' của Lê Mytour

- 'Hoàng Lê Nhất Thống Chí' của Ngô Gia Văn Phái

2. Tổng hợp các mẫu mở bài và kết bài cho các tác phẩm trọng điểm ôn thi lớp 10

 Chuyện người con gái Nam Xương (Nguyễn Dữ)

Mở bài

Trong văn học Việt Nam, hình ảnh người phụ nữ luôn là một chủ đề sâu sắc và quen thuộc. Cùng với 'Bánh trôi nước' của Hồ Xuân Hương và 'Truyện Kiều' của Nguyễn Du, 'Chuyện người con gái Nam Xương' của Nguyễn Dữ trong tập 'Truyền kì mạn lục' cũng không thể không được nhắc đến. Tác phẩm, dù dựa trên truyện dân gian 'Vợ chàng Trương', đã mang đến một cái nhìn mới và sâu sắc về cuộc sống và tư tưởng.

Kết bài

Thông qua câu chuyện về cuộc đời và cái chết đau thương của Vũ Nương, tác phẩm đã truyền tải một thông điệp sâu sắc về số phận của phụ nữ Việt Nam trong xã hội phong kiến. 'Chuyện người con gái Nam Xương' không chỉ là một tác phẩm tiêu biểu cho tài năng của Nguyễn Dữ mà còn là một biểu tượng của văn học Việt Nam.

 Hoàng Lê Nhất Thống Chí (Ngô Gia Văn Phái)

Mở bài

Tiểu thuyết lịch sử 'Hoàng Lê Nhất Thống Chí' nổi bật với việc ghi lại quá trình thống nhất vương triều nhà Lê trong bối cảnh lịch sử phức tạp. Dùng chữ Hán, tác phẩm không chỉ tường thuật về sự diệt Trịnh của Tây Sơn và trả lại Bắc Hà cho vua Lê mà còn phản ánh một giai đoạn đầy biến động của xã hội phong kiến Việt Nam từ cuối thế kỉ XVIII đến đầu thế kỉ XIX.

Kết bài

'Hoàng Lê Nhất Thống Chí' đã thành công trong việc khắc họa hình ảnh những anh hùng như Quang Trung với những chiến thắng lừng lẫy chống lại quân Thanh, cũng như những thất bại đau đớn của quân Thanh và số phận bi thảm của vua Lê Chiêu Thống.

 Truyện Kiều (Nguyễn Du)

Mở bài

Nguyễn Du là một tên tuổi sáng chói trong nền văn học Việt Nam trung đại, và 'Truyện Kiều' chính là tác phẩm nổi bật nhất của ông. Được coi là kiệt tác văn học với giá trị vô giá, 'Truyện Kiều' có nhiều đoạn trích xuất sắc, trong đó một đoạn (tên đoạn trích) đặc biệt nổi bật, thể hiện rõ nét (mô tả nội dung của đoạn trích).

Kết thúc

'Truyện Kiều' không chỉ là một kiệt tác văn học mà còn có giá trị sâu rộng đối với văn hóa và dân tộc Việt Nam. Đặc biệt, đoạn trích (tên đoạn trích) đã góp phần không nhỏ vào sự phong phú và tinh tế của nội dung và nghệ thuật của tác phẩm.

Đoạn trích Chị em Thúy Kiều

Mở bài

'Truyện Kiều' là một trong những tác phẩm vĩ đại nhất của văn học Việt Nam. Trong số những đoạn trích nổi bật, 'Chị em Thúy Kiều' là một phần không thể thiếu, để lại ấn tượng sâu đậm trong lòng người đọc.

Kết thúc

Đoạn trích 'Chị em Thúy Kiều' khắc họa tinh tế vẻ đẹp và tài năng của hai chị em, đồng thời phản ánh dự cảm về số phận của họ qua cái nhìn sâu sắc và tài hoa của Nguyễn Du.

Đoạn trích Cảnh ngày xuân

Mở bài

Nguyễn Du, một biểu tượng vĩ đại của văn học dân tộc, đã mang đến cho độc giả một trải nghiệm sống động về vẻ đẹp tươi mới của mùa xuân qua đoạn trích 'Cảnh ngày xuân' trong 'Truyện Kiều', thể hiện sức sống tràn đầy và sự tinh tế của mùa xuân.

Kết thúc

Đoạn trích 'Cảnh ngày xuân' là một tác phẩm nghệ thuật tuyệt vời về mùa xuân, thể hiện sự nhạy cảm và bút pháp tinh tế của Nguyễn Du, đại diện cho vẻ đẹp văn hóa và nghệ thuật của dân tộc Việt Nam.

Đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích

Mở bài

Nguyễn Du đã đưa văn học chữ Nôm của Việt Nam lên đỉnh cao vào thế kỷ XVIII với kiệt tác 'Truyện Kiều'. Sự quyến rũ của tác phẩm không chỉ đến từ tài năng văn chương của ông mà còn từ lòng nhân ái sâu sắc đối với nhân vật phụ nữ bạc mệnh. Trong số các đoạn trích nổi bật, 'Kiều ở lầu Ngưng Bích' là một phần không thể bỏ qua.

Kết bài

Đoạn trích 'Kiều ở lầu Ngưng Bích' nổi bật với sự thể hiện sâu sắc nỗi cô đơn, nỗi buồn và lòng trung thành của Thúy Kiều. Đây là một trong những phần đặc sắc nhất của 'Truyện Kiều', minh chứng cho tài năng vĩ đại của Nguyễn Du.

Lục Vân Tiên (Nguyễn Đình Chiểu)

Bắt đầu

Nguyễn Đình Chiểu, một nhà thơ vĩ đại của dân tộc, đã để lại dấu ấn sâu đậm qua tác phẩm 'Lục Vân Tiên'. Trong tác phẩm này, một đoạn trích (tên đoạn trích) nổi bật, đóng vai trò quan trọng trong việc làm sáng tỏ nội dung tư tưởng và nghệ thuật của toàn bộ tác phẩm.

Kết thúc

Đoạn trích (tên đoạn trích) đã thể hiện xuất sắc (mô tả nội dung của đoạn trích), góp phần làm nổi bật giá trị văn học và phong cách đặc trưng của Nguyễn Đình Chiểu trong 'Lục Vân Tiên'.

Đồng chí (Chính Hữu)

Mở bài

Văn học không chỉ phản ánh hiện thực mà còn mang đến cảm xúc chân thật từ trải nghiệm của tác giả. Bài thơ 'Đồng chí' của Chính Hữu khắc họa hình ảnh 'anh bộ đội cụ Hồ' với sự giản dị và đáng trân trọng, làm nổi bật những phẩm chất cao đẹp của nhân vật.

Kết thúc

Qua bài thơ 'Đồng chí', Chính Hữu đã khắc họa một cách chân thực và tự nhiên hiện thực cuộc sống của người chiến sĩ. Bài thơ không chỉ phản ánh tình đoàn kết và sự gắn bó giữa các đồng đội mà còn để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc.

Bài thơ về tiểu đội xe không kính (Phạm Tiến Duật)

Mở bài

Có những tác phẩm chỉ để lại ấn tượng thoáng qua và nhanh chóng bị lãng quên, nhưng cũng có những tác phẩm khiến độc giả nhớ mãi. 'Bài thơ về tiểu đội xe không kính' của Phạm Tiến Duật là một trong số đó. Bài thơ vẽ nên hình ảnh những người lính Trường Sơn trong thời kỳ chống Mỹ, thể hiện sự dũng cảm, tinh thần lạc quan và sự kiên cường không sợ hãi trước mọi thử thách trên chiến trường.

Kết bài

Bài thơ 'Bài thơ về tiểu đội xe không kính' không chỉ nổi bật trong thơ ca thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, mà còn là một bức tranh sống động về cuộc sống và tinh thần của những người lính lái xe trên rừng Trường Sơn trong những năm tháng khắc nghiệt của cuộc chiến. Phạm Tiến Duật đã thành công trong việc khắc họa hình ảnh này một cách chân thực và sinh động.

Đoàn thuyền đánh cá (Huy Cận)

Mở bài

Thơ ca thường mở cánh cửa vào cuộc sống và lấy cảm hứng từ những trải nghiệm thực tế. Bài thơ 'Đoàn thuyền đánh cá' của Huy Cận là một ví dụ điển hình, tái hiện vẻ đẹp của quê hương và tinh thần lao động nhiệt huyết của người dân ven biển.

Kết bài

Trong tác phẩm 'Đoàn thuyền đánh cá', Huy Cận đã khéo léo vẽ nên bức tranh sinh động về sự hòa quyện giữa thiên nhiên và lao động con người. Tác phẩm không chỉ thể hiện niềm vui và niềm tự hào của tác giả đối với quê hương và thiên nhiên, mà còn là hình mẫu cho sự hòa nhập và tận hưởng công việc cùng môi trường xung quanh.

Bếp lửa (Bằng Việt)

Mở bài

Trong thơ của Xuân Quỳnh, tiếng gà trưa thường gợi nhớ về những kỷ niệm ấm áp của tuổi thơ dưới sự che chở của bà. Ngược lại, trong thơ của Bằng Việt, hình ảnh bếp lửa lại nổi bật, khiến độc giả nhớ về tình cảm đặc biệt và sự ấm áp từ người bà.

Kết bài

Bài thơ 'Bếp lửa' không chỉ khơi dậy những ký ức cảm động về tình bà cháu mà còn tôn vinh lòng kính trọng, tình yêu và lòng biết ơn của người cháu đối với bà, gia đình, quê hương và đất nước.

Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ (Nguyễn Khoa Điềm)

Mở bài

Nguyễn Khoa Điềm, một trong những nhà thơ gắn bó với cuộc kháng chiến chống Mỹ, đã để lại dấu ấn sâu đậm với tác phẩm 'Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ'. Tác phẩm này nổi bật với việc chuyển tải (nội dung vấn đề cần nghị luận) đến độc giả.

Kết bài

Nguyễn Khoa Điềm trong 'Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ' đã khắc họa sâu sắc tình mẫu tử và lòng yêu nước của người phụ nữ miền Tây Thừa Thiên, thể hiện một cách chân thực và xúc động. Tác phẩm này là minh chứng rõ nét cho phong cách nghệ thuật độc đáo của ông.

Ánh trăng (Nguyễn Duy)

Bắt đầu

Nguyễn Duy, một trong những nhà thơ trẻ tiêu biểu trong thời kỳ chống Mỹ, đã để lại dấu ấn mạnh mẽ với tác phẩm 'Ánh trăng'. Viết vào năm 1978, bài thơ này không chỉ nổi bật với thông điệp về lòng trung thành mà còn phản ánh tình nghĩa sâu sắc.

Kết luận

Với phong cách thơ mộc mạc và hình ảnh chân thực, Nguyễn Duy đã khắc họa sâu sắc những kỷ niệm gian nan của cuộc sống người lính gắn bó với thiên nhiên và quê hương. Tác phẩm 'Ánh trăng' không chỉ là một bài thơ, mà còn là một gương soi để mỗi người tự chiêm nghiệm về cuộc sống hiện tại của mình.

Làng (Kim Lân)

Mở đầu

Tình yêu quê hương và đất nước là giá trị cốt lõi trong văn hóa Việt Nam, được thể hiện qua nhiều tác phẩm văn học. Truyện ngắn 'Làng' của Kim Lân là một minh chứng rõ ràng cho tình cảm sâu sắc đó.

Kết luận

Trong 'Làng', Kim Lân đã tinh tế khắc họa tình yêu quê hương và lòng yêu nước của những người nông dân phải rời bỏ quê hương để tìm kiếm cuộc sống mới. Tác phẩm này mang đến một bức tranh chân thực về đời sống và tâm tư của người dân Việt Nam.

Lặng lẽ Sa Pa (Nguyễn Thành Long)

Mở đầu

'Lặng lẽ Sa Pa' của Nguyễn Thành Long là một tác phẩm vinh danh những người lao động âm thầm nhưng đầy tự hào. Nguyễn Thành Long đã nhấn mạnh rằng trong sự tĩnh lặng của Sa Pa, chúng ta thường nghĩ về những người làm việc siêng năng mà không được ghi nhận.

Kết luận

'Lặng lẽ Sa Pa' là minh chứng rõ nét cho tài năng của Nguyễn Thành Long trong việc khắc họa hình ảnh những người lao động giản dị nhưng đầy phẩm giá. Tác phẩm tập trung vào hình ảnh một thanh niên đơn độc làm việc tại trạm khí tượng trên đỉnh núi, từ đó tôn vinh giá trị và ý nghĩa của những công việc thầm lặng.

Chiếc lược ngà (Nguyễn Quang Sáng)

Mở đầu

Gia đình luôn giữ vai trò quan trọng và thiêng liêng trong lòng mỗi người. Trong các tác phẩm văn học viết về chủ đề này, truyện ngắn 'Chiếc lược ngà' của Nguyễn Quang Sáng nổi bật nhờ cách diễn tả sâu sắc tình cảm cha con trong bối cảnh chiến tranh đầy khó khăn.

Kết luận

'Chiếc lược ngà' mang đến cho độc giả một cái nhìn sâu sắc về tình cảm cha con giữa ông Sáu và bé Thu, làm nổi bật giá trị của tình cảm gia đình trong những năm tháng chiến tranh.

Con cò (Chế Lan Viên)

Mở đầu

Chế Lan Viên là một trong những cây bút sáng giá của văn học Việt Nam thế kỷ XX, nổi bật với những tác phẩm chứa đựng triết lý và suy tư sâu sắc. Bài thơ 'Con cò' là một ví dụ tiêu biểu, phản ánh tình mẫu tử bằng những hình ảnh gần gũi và cảm động.

Kết luận

Bài thơ 'Con cò' của Chế Lan Viên, với sự ca ngợi tình mẫu tử và giá trị của lời ru, không chỉ thể hiện rõ rệt phong cách sáng tác độc đáo của tác giả mà còn làm nổi bật ý nghĩa sâu sắc của tình cảm mẹ con trong cuộc sống.

Mùa xuân nho nhỏ (Thanh Hải)

Mở đầu

Thiên nhiên là một chủ đề yêu thích trong thơ ca, mỗi nhà thơ lại mang đến một góc nhìn riêng. Trong 'Mùa xuân nho nhỏ', Thanh Hải không chỉ khắc họa vẻ đẹp tươi mới của thiên nhiên mà còn bày tỏ tình yêu sâu sắc với quê hương và khát vọng cống hiến.

Kết luận

Dù sách đã được khép lại, nhưng cảm xúc từ 'Mùa xuân nho nhỏ' vẫn còn mãi trong tâm trí. Tác phẩm không chỉ bày tỏ tình yêu sâu sắc đối với quê hương và cuộc sống mà còn phản ánh ước vọng chân thành của nhà thơ trong việc cống hiến hết mình cho đất nước.

Viếng lăng Bác (Viễn Phương)

Mở đầu

Chủ tịch Hồ Chí Minh, vị lãnh tụ được kính trọng sâu sắc của dân tộc Việt Nam, đã trở thành nguồn cảm hứng cho nhiều tác phẩm văn học. Trong đó, bài thơ 'Viếng lăng Bác' của Viễn Phương, viết năm 1976 sau khi miền Nam giải phóng và đất nước thống nhất, là một tác phẩm nổi bật. Bài thơ được viết khi Viễn Phương thăm lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Hà Nội, thể hiện lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc đối với lãnh tụ.

Kết luận

Bài thơ 'Viếng lăng Bác' của Viễn Phương tỏa sáng với những tình cảm chân thành và thiêng liêng. Mỗi câu chữ, mỗi hình ảnh trong tác phẩm đều chạm đến trái tim người đọc bằng sự sâu lắng và cảm xúc chân thật.

Sang thu (Hữu Thỉnh)

Mở đầu

Mùa thu, với vẻ đẹp đầy cảm xúc, là nguồn cảm hứng cho nhiều nhà thơ. Trong 'Sang thu', Hữu Thỉnh đã khắc họa tinh tế khoảnh khắc giao mùa từ hè sang thu, tạo nên một bức tranh thu tươi đẹp và thanh bình của vùng quê Việt Nam.

Kết luận

Bài thơ 'Sang thu' của Hữu Thỉnh là một tác phẩm xuất sắc trong việc diễn tả sự chuyển mình tinh tế của thiên nhiên từ cuối hè sang đầu thu. Trước vẻ đẹp của mùa giao mùa, tác giả không chỉ bộc lộ tình yêu thiên nhiên sâu sắc mà còn chiêm nghiệm về ý nghĩa cuộc sống.

Những ngôi sao xa xôi (Lê Mytour)

Mở đầu

Lê Mytour, một tác giả nữ nổi tiếng với truyện ngắn, đã thể hiện sâu sắc tâm lý nhân vật qua ngòi bút tinh tế của mình. Trong các tác phẩm của chị, 'Những ngôi sao xa xôi' được viết vào năm 1971, nổi bật lên như một bức tranh sinh động về giai đoạn kháng chiến chống Mỹ ác liệt.

Kết luận

Tác phẩm 'Những ngôi sao xa xôi' của Lê Mytour là một minh chứng sắc nét cho tâm hồn tinh khiết, lòng dũng cảm và tinh thần lạc quan của thế hệ trẻ Việt Nam thời bấy giờ. Truyện đã để lại dấu ấn sâu đậm về cuộc sống và chiến tranh trong lòng người đọc.

3. Kinh nghiệm ôn thi vào lớp 10 môn Ngữ Văn

Nhiều học sinh nghĩ rằng thành công trong môn Ngữ Văn phụ thuộc vào năng khiếu và may mắn. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, với phương pháp ôn tập đúng đắn, việc nâng cao điểm số môn Văn hoàn toàn có thể đạt được. Dưới đây là một số gợi ý và kinh nghiệm ôn thi hiệu quả cho các bạn học sinh.

Thay vì học thuộc lòng hoặc chỉ tập trung vào vài bài cụ thể, học sinh nên tránh phương pháp này. Thay vào đó, các bạn nên dành thời gian để đọc hiểu, tóm tắt và sử dụng sơ đồ tư duy để tổ chức kiến thức. Chỉ khi nắm vững các đặc điểm của từng tác phẩm, các bạn mới có thể phân tích một cách sâu sắc và nâng cao điểm số môn Văn.

Với thời gian eo hẹp, học sinh nên chú trọng vào việc nâng cao kỹ năng viết và làm văn theo các chủ đề ôn tập tổng quát, để tránh bị lúng túng trong kỳ thi. Đồng thời, việc nghiên cứu và làm quen với các dạng đề thi gần đây là rất cần thiết, giúp các bạn hiểu rõ xu hướng ra đề và cách chấm điểm, từ đó ôn tập hiệu quả hơn.

Đây là toàn bộ nội dung từ Mytour về việc tổng hợp các mở bài và kết bài của các tác phẩm quan trọng trong ôn thi vào lớp 10. Cảm ơn quý độc giả đã theo dõi và quan tâm đến bài viết của chúng tôi!