1. Nguyên nhân dẫn đến sự mất cân bằng oxy hóa
1.1. Định nghĩa mất cân bằng oxy hóa
Quá trình oxy hóa bắt đầu với các phân tử được gọi là gốc tự do. Chúng thường được tạo ra khi cơ thể tiếp xúc với không khí ô nhiễm, tia X, thuốc trừ sâu, thuốc lá,... hoặc trong quá trình trao đổi chất của tế bào. Sự tích tụ quá mức của gốc tự do làm hỏng cấu trúc của tế bào, bao gồm cả màng tế bào và DNA. Khi cơ thể sản xuất gốc tự do vượt quá khả năng kiểm soát, điều này dẫn đến tình trạng mất cân bằng oxy hóa.
1.2. Tại sao lại xuất hiện hiện tượng thiếu cân bằng oxy hóa
Lí do xuất hiện hiện tượng thiếu cân bằng oxy hóa là vì tác động của các yếu tố sau đây:
Nguyên nhân gây ra thiếu cân bằng oxy hóa
- Khí trời ô nhiễm.
- Tiêu thụ lượng bia, rượu lớn.
- Hít phải khói thuốc lá.
- Chất độc hại.
- Mức đường trong máu cao.
- Dùng quá nhiều chất béo không no.
- Tác động của tia xạ.
- Vi nấm, vi khuẩn hoặc virus gây nhiễm trùng.
- Hấp thụ quá mức kẽm, đồng, magie, sắt.
- Trong cơ thể có quá ít hoặc quá nhiều oxy.
- Tổn thương mô do tập thể dục với độ cường độ cao trong thời gian dài.
- Thiếu chất chống oxy hóa.
- Sử dụng quá nhiều chất chống oxy hóa nhân tạo.
2. Tác động xấu và cách kiểm soát cân bằng oxy hóa
2.1. Tác động xấu
Với cơ thể mỗi người, quá trình oxy hóa là cần thiết và tự nhiên. Gốc tự do khi hoạt động đúng cách giúp cơ thể chống lại bệnh tật, nhưng khi có hiện tượng thiếu cân bằng oxy hóa xảy ra, chúng tấn công mô mỡ, protein và DNA trong cơ thể. Dần dần, tình trạng này có thể gây ra nhiều bệnh lý như:
- Mắc bệnh tiểu đường.
- Xơ cứng động mạch.
- Xơ vữa động mạch.
- Viêm nhiễm.
- Áp lực máu tăng cao.
- Ung thư.
- Bệnh tim mạch.
- Quá trình lão hóa.
- Bệnh Parkinson, Alzheimer.
2.2. Biện pháp phòng tránh và kiểm soát
Mỗi người không thể tránh khỏi tình trạng mất cân bằng oxy hóa trong cơ thể, nhưng có thể khắc phục bằng cách:
- Bổ sung vào cơ thể những loại thực phẩm giàu chất chống oxy hóa.
Để bảo vệ cơ thể khỏi sự tấn công của gốc tự do, chế độ ăn giàu chất chống oxy hóa là rất quan trọng. Trong khẩu phần hàng ngày, bạn cần bổ sung các loại thực phẩm như cam, quýt, cherry, cà chua, tỏi, quế, rau cải xanh,... Những thực phẩm này có thể được chế biến thành salad, sinh tố,... để làm phong phú hơn bữa ăn.
Bổ sung thực phẩm giàu chất chống oxy hóa giúp kiểm soát tốt tình trạng mất cân bằng oxy hóa
- Sử dụng nước kiềm ion
Nước kiềm ion có thể giúp cân bằng gốc tự do. Theo các nhà khoa học Nhật Bản, nước điện giải chứa nhiều Hydro hoạt tính có thể trung hòa gốc tự do và khử trùng. Không chỉ vậy, nó còn thẩm thấu sâu vào tế bào để loại bỏ các gốc tự do có hại và duy trì hoạt chất có ích. Uống nước kiềm ion với nhiều Hydro không chỉ ngăn ngừa lão hóa, cải thiện hệ miễn dịch mà còn tăng cường chức năng nội tạng.
- Sử dụng thực phẩm chức năng chống oxy hóa
Có một số loại thực phẩm chức năng giúp đối phó với tình trạng mất cân bằng oxy hóa, nhưng cần tư vấn từ bác sĩ để đảm bảo an toàn.
- Có lối sống khoa học
Mất cân bằng oxy hóa cũng có thể được phòng ngừa và kiểm soát hiệu quả thông qua việc hình thành thói quen sống lành mạnh như:
+ Tập thể dục đều đặn: Việc này không chỉ cải thiện hệ thống miễn dịch, giảm nguy cơ bệnh ung thư mà còn tăng cường khả năng tự chống oxy hóa. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng việc tập thể dục cần phải vừa phải, không quá sức để tránh ảnh hưởng xấu cho sức khỏe.
+ Tránh xa thuốc lá: Trong khói thuốc chứa nhiều nicotine sẽ tạo ra các gốc tự do có hại, vì vậy để phòng ngừa và kiểm soát tình trạng mất cân bằng oxy hóa thì tuyệt đối không nên hút thuốc lá.
Ngủ đủ giấc theo quy luật giúp cơ thể hoạt động cân bằng
+ Ngủ đủ giấc: Việc này giữ cho hoạt động của cơ thể cân bằng. Khi ngủ đủ giấc theo đúng quy luật, từ 6 - 8 tiếng mỗi đêm sẽ kích thích sản xuất hormone và các chất chống oxy hóa, giúp tái tạo năng lượng và cân bằng gốc tự do.
+ Cẩn thận với hóa chất: Hóa chất độc hại vẫn phổ biến trong cuộc sống hàng ngày và gây nguy hiểm cho sức khỏe. Vì vậy, để kiểm soát tốt tình trạng mất cân bằng oxy hóa, hạn chế tiếp xúc với chúng.
+ Hạn chế ăn quá nhiều: Điều này có thể dẫn đến mất cân bằng oxy hóa. Vì thế, nên ăn nhỏ gọn các bữa ăn hàng ngày theo khẩu phần hợp lý với cơ thể.
+ Sử dụng kem chống nắng: Sử dụng kem chống nắng thường xuyên giúp ngăn ngừa tác động xấu của tia cực tím và chống lại oxy hóa, đặc biệt là oxy hóa da.
+ Hạn chế sử dụng chất kích thích: Chất kích thích khiến cơ thể sản sinh quá nhiều gốc tự do, vì vậy nên hạn chế sử dụng thực phẩm chứa chất này.
+ Thực hiện kiểm tra sức khỏe định kỳ: Việc này giúp chúng ta hiểu rõ tình trạng sức khỏe của mình, phát hiện sớm các vấn đề và đưa ra biện pháp khắc phục, tránh những hậu quả xấu.
Tóm lại, tình trạng mất cân bằng oxy hóa có thể ảnh hưởng đến bất kỳ ai, bất kỳ lúc nào. Tuy nhiên, bằng cách chọn lựa chế độ ăn uống hợp lý, lối sống lành mạnh, và tập thể dục, mỗi người có thể tự bảo vệ và kiểm soát tình trạng này để ngăn ngừa các bệnh lý có hại cho sức khỏe.