Tổng hợp soạn văn Mây và sóng (đầy đủ)

ND chính

Bố cục

Bố cục: 2 phần

- Phần 1: (Từ đầu đến “xanh thẳm”): Cuộc trò chuyện của em bé với mây và mẹ

- Phần 2: (Còn lại): Cuộc trò chuyện của em bé với sóng và mẹ.

Câu 1

Câu 1 (trang 88 SGK Ngữ văn 9, tập 2)

Lời nói của em bé gồm hai phần có nhiều nét giống nhau.

a) Nhận diện những điểm tương đồng và khác biệt (về số lượng dòng thơ, cách sắp xếp hình ảnh, cách trình bày thơ,...) giữa hai phần và phân tích vai trò của những điểm tương đồng và khác biệt đó trong việc thể hiện chủ đề của bài thơ.

b) Giả sử không có phần thứ hai, liệu thông điệp của bài thơ có đầy đủ và hoàn chỉnh không?

Trả lời: 

Đây là một bài thơ văn xuôi không bị ràng buộc bởi quy tắc thơ và không có sự kết hợp vần. Tuy nhiên, bài thơ vẫn có sự lưu loát và mềm mại: điều này có thể nhìn thấy qua cách bố cục, cách sắp xếp dòng thơ.

Lời nói của em bé trong bài thơ Mây và sóng gồm hai phần có nhiều điểm tương đồng, liên quan đến hai bối cảnh thiên nhiên lôi cuốn được sáng tạo bằng sự tưởng tượng. Cảnh mây đầu tiên, cảnh sóng sau cùng đã đánh bại em bé rời nhà để đi chơi. Mọi đứa trẻ đều thích chơi. Một số trẻ đã bị hấp dẫn bởi lời mời, nhưng cuối cùng, tình yêu của mẹ luôn thắng.

* Điểm tương đồng: bố cục, số lượng dòng thơ, cách sắp xếp hình ảnh theo trình tự nói lời mời, từ chối và sáng tạo tưởng tượng trò chơi.

* Điểm khác biệt:

- Đối tượng: mây – sóng.

- Trò chơi: em là mây và mẹ là trăng – em là sóng và mẹ là bờ biển lạ kì.

- Không gian: trên bầu trời – dưới đại dương.

b) Mây và sóng cũng có thể được xem xét là sự bày tỏ tình cảm của em bé với mẹ. Sự thổ lộ đó tự nhiên, liền mạch. Điều đáng chú ý ở đây là sự thổ lộ không phải là sự thổ lộ trong hoàn cảnh bình thường mà là sự thổ lộ trong những tình huống khó khăn, không chỉ xảy ra một lần. Chính vì vậy, chỉ khi có phần thứ hai, thông điệp của bài thơ mới trở nên đầy đủ. Chỉ có như vậy, tình yêu của em bé dành cho mẹ mới được thể hiện đầy đủ.

Câu 2

Câu 2 (trang 88 SGK Ngữ văn 9, tập 2)

Xác định vị trí của dòng thơ 'Con hỏi:...' ở mỗi phần.

(Gợi ý: Hãy giải thích tại sao em bé không từ chối ngay lời mời của những người sống 'trên mây' và những người sống 'dưới sóng')

Trả lời:

- Ở mỗi phần, khi những người sống “trên mây” và những người sống “dưới sóng” mời rủ, chú bé đều hỏi lại:

Con hỏi: “Làm sao mình có thể lên đó được?'

Con hỏi: “Làm thế nào mình có thể ra ngoài đó được '

Chú bé hỏi và những người đó đã trả lời, hướng dẫn.

- Nếu chú bé từ chối ngay lời mời của những người đó, thì tình cảm sẽ không chân thực vì trẻ con nào cũng thích chơi. Khi nghe lời mời rủ, hai lần, mỗi lần chú bé đều trông rất băn khoăn. Một số trẻ con bị cuốn hút bởi lời mời, nhưng cuối cùng, tình yêu thương của mẹ vẫn chiến thắng. Chỉ cần nghĩ đến việc mẹ đang chờ đợi ở nhà, mẹ không muốn chú bé đi chơi là chú bé đã từ chối lời mời mọi trò chơi hấp dẫn đó.

Câu 3

Câu 3 (trang 88 SGK Ngữ văn 9, tập 2)

- So với các trò chơi của những người “trên mây” và “trong sóng' trong thế giới tự nhiên, các trò chơi của 'mây và sóng” mà em bé sáng tạo ra thú vị và hấp dẫn hơn nhiều.

- Em bé không chỉ biến mình thành “mây” (chính em bé biến thành mây mà còn có mặt trăng, hiện thân của mẹ để cùng sống dưới một mái nhà để được ôm ấp, nhận ánh sáng dịu dàng. Em bé không chỉ biến mình thành “sóng” (chính em bé biến thành sóng) mà còn có “bến bờ kì lạ” hiện thân của mẹ, luôn rộng lượng tiếp đón em “lăn, lăn mãi vào lòng”.

Câu 4

Câu 4 (trang 88 SGK Ngữ văn 9, tập 2)

Nêu các thành công nghệ thuật của bài thơ trong việc tạo hình ảnh thiên nhiên (chú ý đến các hình ảnh mây, trăng, sóng, bờ biển).

Trả lời:

- Hình ảnh mây, trăng, sóng, bờ biển, bầu trời… đều đẹp đẽ và tự nhiên.

+ Đây là trí tưởng tượng của em bé.

+ Hai hình ảnh này là biểu tượng cho cuộc sống sôi động, hấp dẫn xung quanh, có sức hút kỳ lạ với con người.

+ Chúng là những hình ảnh ẩn dụ cho những lời mời gọi trong cuộc sống.

- Là những hình ảnh lấp lánh, huyền ảo có tính biểu tượng, tạo ra sự logic.

Câu 5 => 6

Câu 5 (trang 88 SGK Ngữ văn 9, tập 2)

Phân tích ý nghĩa của câu thơ 'Con lăn, lăn, lăn mãi... ở chốn nào'.

Trả lời:

- Bển bờ kì lạ là biểu tượng của tấm lòng mẹ bao dung rộng mở với con. Sự so sánh tình mẹ con với mây, trăng, sóng, biển, bờ bến, nhà thơ đã nâng cao tình cảm đó lên tầm cao mới. Đặc biệt là hai câu cuối bài:

“Con lăn, lăn, lăn mãi rồi sẽ cười vang rồi tan vào lòng mẹ'.

Và không ai trên thế gian này biết rằng con ta ở chốn nào”.

- Nói “không ai trên thế gian này biết mẹ con ta ở chốn nào” nghĩa là mẹ con ta ở khắp mọi nơi không thể chia cách, tách rời, phân biệt được. Tình mẹ con mãi là thiêng liêng, bất diệt ở khắp mọi nơi.

Câu 6 (trang 88 SGK Ngữ văn 9, tập 2)

Ngoài ý nghĩa ca ngợi tình mẹ con, bài thơ còn có thể gợi ra điều gì nữa?

Trả lời:

Ngoài việc khen ngợi tình mẹ con, bài thơ Mây và sóng của Ta-go còn gợi ra nhiều điều khác để suy ngẫm.

- Để khước từ những cám dỗ và quyến rũ trong cuộc đời, con người cần có một điểm tựa vững chắc. Tình mẹ con là một trong những điểm tựa vững chắc đó.

- Hạnh phúc không chỉ ở “trên mây” cao vời, hay “trong sóng” xa xôi, mà hạnh phúc ở ngay trong cuộc sống đời thường và được xây dựng bởi chính con người.