Tổng hợp Top 40 Phân tích bài thơ Con Cò (hay, ngắn gọn)

Danh sách các bài văn Phân tích bài thơ Con Cò xuất sắc nhất, ngắn gọn với dàn ý chi tiết, sơ đồ tư duy và các mẫu văn được lựa chọn kỹ lưỡng từ những bài văn xuất sắc của học sinh lớp 9. Hi vọng rằng thông qua phân tích bài thơ Con Cò này, các bạn sẽ thêm yêu thích môn văn và viết văn tốt hơn.

Danh sách Top 40 Phân tích bài thơ Con Cò

Phân tích bài thơ Con Cò - Mẫu số 1

Bài thơ Con Cò tuy nhỏ bé về đề tài nhưng chứa đựng những ý nghĩa sâu sắc, tôn vinh tình mẹ và thể hiện lòng nhân ái, tình thương vô bờ bến.

Chế Lan Viên viết bài thơ Con Cò vào năm 1962, được đăng trong tập Hoa Ngày Thường - Chim Báo Bão (1967). Bài thơ mang dáng dấp của những bài hát dân ca, ru ngọt ngào vào hồn người, truyền tải tình cảm một cách chân thành và nhẹ nhàng. Với 51 câu thơ tự do, từ ngắn nhất chỉ 2 chữ đến câu dài nhất 8 chữ, bài thơ nối tiếp nhau một cách liền mạch, như một khúc ru dịu dàng, thể hiện tình yêu thương và hi vọng của người mẹ dành cho con cái.

Trong đoạn 1, hình ảnh người mẹ ôm con trên tay, ru con bằng bài hát 'Con Cò Bay'. Mẹ nhìn con mình 'Con còn bế trên tay - Con chưa hiểu con cò', lòng mẹ tràn ngập tình thương. Mẹ yêu con vô điều kiện như thể con là chính con cò trong ca dao, mẹ luôn chăm sóc, che chở cho con ấm áp và hạnh phúc:

Cò đơn, cò phải tự mình tìm kiếm thức ăn,

Con có mẹ, con chơi và sau đó lại ngủ.

Mẹ đã dành cho con thơ tất cả. Với vòng tay dịu dàng của mẹ. Với lời ru êm đềm của mẹ. Với dòng sữa ngọt ngào của mẹ. Những biểu tượng nghệ thuật đó đã tạo nên hình ảnh vững chãi của tình mẫu tử bao la. Nhịp thơ như là nhịp đập của võng, nhịp lắc của chiếc cánh nôi nhẹ nhàng, êm ái:

Hãy ngủ đi! Ngủ đi! Ngủ đi!

Chiếc cành mềm mại, mẹ đã sẵn lòng nâng lên!

Trong lời ru của mẹ, có hơi thở của mùa xuân.

Con chưa hiểu con cò, con vẹt

Con chưa biết những cành mềm mẹ hát.

Với sữa mẹ dồi dào, con ngủ không lo lắng.

Câu 'ngủ yên', 'con chưa biết', và 'con cò' được lặp lại nhiều lần, tạo ra một bầu không khí ấm áp, ngọt ngào và đầy cảm xúc trong thơ.

Trong phần thứ hai, mẹ ru con vào giấc ngủ yên bình: 'Ngủ yên! Ngủ yên! Ngủ yên!'. Nhìn con thơ, lòng mẹ tràn đầy ước mơ. Con sẽ lớn lên, con sẽ đi học.

Khi con lớn lên, con sẽ đi theo bước cò đến trường học.

Cánh trắng của cò lượn theo bước chân nhỏ bé.

Khi con trưởng thành, con sẽ trở thành một nhà thơ. Cuộc đời con sẽ đầy sáng tạo, không ngừng cố gắng bay cao. Hình ảnh của cánh cò trắng... thể hiện ước mơ tươi đẹp của mẹ về tương lai của con. Con sẽ thừa hưởng lòng can đảm từ cha. Một câu hỏi nho nhỏ hiện ra trong lòng mẹ. Ở đoạn thơ cuối cùng, tiếng ru của con, tiếng hát của mẹ vang vọng, đầy ấm áp. Mẹ nghĩ về tương lai của con, và tình yêu thương vô bờ của mẹ. Như một lời nguyện của mẹ:

Cho dù ở gần con

Cho dù ở xa con

Dù lên rừng hay xuống biển,

Cò vẫn sẽ tìm con

Và cò mãi yêu thương con

Dù con lớn lên, con vẫn là con của mẹ

Dù cuộc đời trôi qua, lòng mẹ vẫn theo dõi con

Chữ 'dù' và 'vẫn' được nhấn mạnh, thể hiện sự bền vững và mạnh mẽ của tình mẫu tử. Không có gì cao hơn núi, không có gì sâu hơn biển, và không có gì bằng lòng mẹ thương con.

Phần kết thúc của bài thơ chứa đựng triết lí sâu sắc và tình cảm chan chứa. Khi nghĩ về con cò trong ca dao, người mẹ nghĩ về tương lai của con và cảm thấy đồng cảm với số phận của những con cò nhỏ bé trong cuộc sống:

À ơi!

Một con cò nhỏ thôi,

Cánh cò mẹ ru hát

Cũng là cuộc sống,

Đập cánh qua nơi nào.

Có thể người mẹ hiền đang lặng lẽ suy ngẫm về câu hát: 'Nước trong mới xáo, đừng xáo nước đục lòng con cò?”. Thác trong còn hơn sống đục, đó là bài học cuộc sống ý nghĩa và sâu sắc từ thời xa xưa.

Bài thơ Con cò dù có đề tài nhỏ nhưng chứa đựng ý nghĩa sâu sắc: ca ngợi tình mẹ bao la, diễn đạt về tình yêu cuộc sống. Rất nhân từ và ấm áp.

Dàn ý Phân tích bài thơ Con cò

I. Mở bài

- Giới thiệu tác giả Chế Lan Viên và bài thơ Con cò.

II. Thân bài

1. Phân tích ý nghĩa của biểu tượng con cò

* Hình ảnh con cò qua lời ru từ thơ ấu

- Hình tượng con cò ẩn dụ cho người phụ nữ nông dân vất vả, giàu đức hi sinh.

+ Con cò được sử dụng trong câu ca dao như một lời hát ru.

+ Hình ảnh con cò ký ức về cuộc sống thôn quê đến thành thị, giản dị, ít biến động.

- Hình ảnh con cò trong lời ru của mẹ: con cò biểu tượng cho sự vất vả, chăm chỉ trong câu ca dao.

→ Con cò trở thành biểu tượng của những người nông dân chịu khó, vất vả. Hình ảnh con cò chạm vào lòng đứa con.

* Con cò gần gũi, thân thiết với đứa con qua lời ru dịu dàng, ngọt ngào

- Từ lời ru của mẹ, con cò bước ra gần với đứa con thơ, và trở thành bạn thân thiết của nó.

- Cò đã dành sự gắn bó với con từ khi còn nhỏ bé trong nôi, qua thời gian ở trường đến khi trưởng thành.

→ Cò trở thành người bạn đồng hành thân thiết, luôn bay vượt qua thời gian và không gian, theo từng ước mơ và khát vọng của con.

* Hình ảnh con cò là biểu trưng cho tấm lòng nhân hậu và bao la của mẹ dành cho cuộc sống của con

- Từ sự hiểu biết sâu xa về lòng của người mẹ, nhà thơ tổng hợp và tóm tắt cảm xúc.

- Câu thơ chứa đựng nhiều tình cảm, triết lý, khẳng định tình mẫu tử vững chắc (qua từ “dù” và “vẫn”).

- Cuối bài thơ, âm điệu và lời ru được kết lại trong hình ảnh.

=> Chỉ với hình ảnh con cò trong lời ru của mẹ, bài thơ mang đến nhiều bài học về cuộc đời và tình cảm sâu lắng của mẹ dành cho con, thể hiện qua âm điệu tình tứ của những lời ru.

2. Nghệ thuật trong bài thơ

- Sử dụng thể thơ tự do nhưng vẫn giữ được dáng dấp của thơ lục bát, truyền đạt cảm xúc mạnh mẽ.

- Bài thơ mang âm điệu dân ca, ấm áp như một điệu ru ngọt ngào.

- Sự sáng tạo hình ảnh và biểu tượng gần gũi với đời sống hàng ngày vẫn có khả năng truyền đạt ý nghĩa sâu sắc.

III. Kết luận

- Khẳng định giá trị của bài thơ: Bài thơ là sự ca ngợi tình mẹ con và ý nghĩa của lời ru trong cuộc sống mỗi người, được thể hiện qua hình ảnh con cò trong những câu ca dao quen thuộc.

Sơ đồ Phân tích bài thơ Con cò

Phân tích bài thơ Con cò - mẫu 2

Ai đó đã từng nói: 'Kì quan tuyệt phẩm nhất của tạo hóa là trái tim người mẹ'. Đề tài về tình mẹ - tình mẫu tử luôn là nguồn cảm hứng cho các thi nhân, khơi gợi biết bao nhiêu cảm xúc trong lòng người. Nhà thơ Nguyễn Duy trong bài thơ 'Ngồi buồn nhớ mẹ ta xưa...' đã viết:

'Ta đi trọn kiếp con người

Cũng không đi hết mấy lời mẹ ru.'

Hay Chế Lan Viên đã viết: “Thêm một người trái đất sẽ trật hơn. Nhưng thiếu mẹ, thế giới đầy nước mắt. Đối với con, riêng mẹ là duy nhất. Mẹ từng ngày dõi theo bước.”. Tác phẩm 'Con cò' của Chế Lan Viên thể hiện rõ tình yêu thương và ý nghĩa của lời ru mẹ đối với cuộc sống của mỗi người.

Bài thơ mở đầu với hình ảnh con cò qua lời ru của mẹ đến với tuổi thơ của người con, và toàn bộ tác phẩm tập trung vào hình ảnh con cò biểu tượng cho tấm lòng mẹ và ý nghĩa của lời ru trong cuộc đời con người. Tác giả không chỉ lấy ý tưởng từ những câu ca dao về con cò mà còn tạo ra hình ảnh giàu cảm xúc, đem đến một không gian sống nông thôn Việt Nam yên bình và mộc mạc.

“Cò bay lả, cò bay la

Bay từ cổng nhà bay ra cánh đồng

Cò bay lả, cò bay la

Bay từ nhà ra Đồng Đăng.

Hình ảnh 'Con cò ăn đêm, con cò xa tổ, cò gặp cành mền, cò sợ xáo măng…” tượng trưng cho cuộc sống khó khăn của những người nông dân, phụ nữ, những người mẹ vất vả, kiên trì lặn lội để kiếm sống, đồng thời thể hiện lòng hi sinh, phẩm giá cao quý của họ. Câu thơ khiến người đọc nhớ đến những câu ca dao xưa về cánh cò vất vả, lao động trong cơ cực:

“Cò bay la, cò bay lả

Cò bay lả, cò bay la

Con cò ở cổng phủ,

Con cò ở Đồng Đăng…”

Trong bài thơ, qua lời ru của mẹ, hình ảnh con cò đã chạm đến tâm hồn trẻ thơ một cách vô thức. Nhưng qua những lời ru ngọt ngào, thiết tha ấy của mẹ, điệu hồn dân tộc, lối sống của ông cha dần thấm vào tâm hồn ngây thơ, non nớt của những đứa trẻ, hình thành trong em ý thức về nguồn cội, về tình yêu quê hương, đất nước. Đây là bước đầu của con đường tiến vào thế giới tâm hồn của mỗi người. Đứa trẻ chưa hiểu và cũng chưa cần hiểu ý nghĩa của những lời ru ấy, chỉ cần nghe với trái tim, với vô thức để đón nhận tình yêu và sự chở che của mẹ:

“Con chưa biết con cò, con vạc

Con chưa biết những cành mềm mẹ ru hát,

Mẹ cho sữa nhiều, con ngủ không lo âu….”

Để làm nổi bật tình cảm mẫu tử thiêng liêng, bền chặt, Chế Lan Viên sử dụng nghệ thuật tương phản giữa con cò và người con:

“Cò một mình cò phải tìm kiếm thức ăn

Con có mẹ, con chơi rồi lại ngủ.”

 'Con cò' thì một mình, cô đơn, suốt năm tháng, không phân biệt ngày nắng hay mưa, ban ngày hay ban đêm, mùa đông hay mùa hạ, chỉ mình nó 'tìm kiếm thức ăn'. Ngược lại, người con dưới sự chăm sóc chu đáo của người mẹ, bằng tình thương con trọn vẹn, mẹ luôn ở bên con nên con vô tư 'chơi rồi lại ngủ'. Qua đó, người đọc mới cảm nhận hết được tình mẹ dành cho con là bao la, rộng lớn đến đâu!.

Thậm chí, mẹ vẫn còn lo sợ rằng con sẽ hoảng sợ khi gặp cánh cò bị nạn trong giấc mơ qua lời ru của mẹ về cò:

“Ngủ yên! Ngủ yên! Cò ơi, đừng sợ!

Cành mềm rồi, mẹ sẵn sàng nâng con lên!”

Cách ngắt nhịp 2/2/2/2 đều đặn, kết hợp với từ 'ngủ yên' được lặp lại hai lần và các dấu chấm cảm liên tiếp xuất hiện, tạo ra một nhịp điệu thơ ngọt ngào, nhẹ nhàng, thiết tha, hoàn hảo cho lời ru của mẹ: vỗ về, ầu ơ, chăm sóc.... Đồng thời, giúp cho người con có thể yên tâm, ngủ sâu trong giấc mơ êm đềm.

Tóm lại, bằng cách sáng tạo kết hợp với những câu ca dao về hình ảnh con cò trong lời ru của mẹ, nhà thơ đã diễn tả sâu sắc và cảm động về tình yêu thương, sự chăm sóc, và lòng mẹ ru con. Theo lời ru của mẹ, con cò đã trưởng thành và trở thành người bạn đồng hành thân thiết của đứa con, luôn ở bên đỡ đầu trên mọi chặng đường cuộc sống (đoạn II). Từ khi còn nhỏ trong nôi: 'Con ngủ yên thì cò cũng ngủ/Cánh của cò hai đứa đáp chung đôi'. Khi đi học: 'Mai khôn lớn con theo cò đi học / Cánh trắng cò bay theo gót đôi chân'. Khi trưởng thành: 'Cánh cò trắng lại bay hoài không nghỉ / Trước hiên nhà / Và trong hơi mát câu văn…'.

Như vậy, con cò đã trở thành biểu tượng cho tình mẹ, sự dẫn dắt, chăm sóc nhẹ nhàng và kiên nhẫn của người mẹ. Tình yêu và lời ru của mẹ đã giúp đứa con lớn lên, phát triển, mang lại cho con niềm vui và hy vọng, là nguồn năng lượng vô tận cho cuộc sống của con. Giọng thơ trầm tư, cảm động chuyển từ nỗi lòng của người mẹ hiền sang triết lí, sâu sắc. Đến đoạn ba, hình ảnh con cò được nhấn mạnh với ý nghĩa biểu tượng cho tình mẹ luôn ở bên con suốt cuộc đời.

Phân tích bài thơ Con cò - mẫu 3

Chế Lan Viên viết bài thơ Con cò vào năm 1962, được in trong tập Hoa ngày thường - Chim báo bão (1967). Bài thơ Con cò mang âm điệu đồng dao, nhịp thơ và giọng điệu thơm vào tâm hồn dân ca, hồn ca dao một cách tĩnh lặng và nhẹ nhàng. Với 51 câu thơ tự do, câu ngắn nhất chỉ 2 chữ, câu dài nhất 8 chữ, tạo thành một dòng thơ ru ngọt ngào, dịu dàng, thể hiện tình thương và ước mơ của người mẹ hiền dành cho con.

Ở đoạn 1, người mẹ ôm con trên tay, ru với bài 'Con cò bay lả bay la... Con cò mà đi ăn đêm...' Nhìn con thơ 'Con còn bế trên tay - Con chưa biết con cò', lòng mẹ đầy tình thương. Mẹ yêu con cò trong ca dao cảnh đời; mẹ chăm sóc con với nhiều ân cần. Con được sống trong hạnh phúc và yên bình trong lòng mẹ:

Cò một mình, cò phải kiếm lấy thức ăn,

Con có mẹ, con chơi rồi lại ngủ.

Mẹ đã ban cho con thơ mọi điều. Cánh tay hiền hậu của mẹ. Lời ru êm đềm của mẹ như dòng sông êm dịu. Dòng sữa ngọt ngào từ mẹ. Những nghệ thuật tinh tế đã tạo ra hình ảnh vững chắc về tình mẫu tử bao la. Nhịp thơ như nhịp đập của võng, nhịp đưa nhẹ nhàng của nôi, vỗ về:

Ngủ yên! Ngủ yên! Ngủ yên!

Cành mềm, mẹ sẵn tay nâng lên!

Trong lời ru của mẹ, hơi xuân đong đầy.

Con chưa hiểu con cò, con vạc

Con chưa biết những cây mềm mẹ ru

Sữa mẹ dồi dào, con ngủ không lo toan.

Điều từ 'ngủ yên', 'con chưa hiểu' và 'con cò' lặp đi lặp lại nhiều lần làm cho tiếng thơ trở nên ấm áp, ngọt ngào, dịu dàng. Ở đoạn 2, mẹ ru con ngủ sâu, ngủ ngon lành: 'Ngủ yên! Ngủ yên! Ngủ yên!'. Nhìn con thơ mà lòng mẹ tràn đầy hy vọng.

Con sẽ trưởng thành, con đi học.

Con trưởng thành, con theo cò đi học,

Cánh cò trắng bay theo bước chân con.

Mai sau lớn lên, con sẽ trở thành thi sĩ. Cuộc đời con sẽ đầy sáng tạo, chăm chỉ bay không ngừng nghỉ. Hình ảnh cánh cò trắng bay... thể hiện ước mơ tươi đẹp của mẹ về tương lai của con. Con sẽ tiếp nối truyền thống của cha mẹ. Một câu hỏi nhẹ nhàng nảy ra trong lòng mẹ hiền:

Lớn lên, lớn lên, lớn lên...

Con sẽ làm gì?

Con sẽ trở thành thi sĩ!

Cánh cò trắng vẫn bay không ngừng nghỉ

Ở trước hiên nhà

Và trong hơi thở của câu văn...

Trong đoạn thơ cuối cùng, tiếng ru của con, tiếng hát của mẹ dâng lên ngân nga, tràn đầy sự lan tỏa. Mẹ suy ngẫm về tương lai của con và tình thương vô bờ của mình. Như một lời thề của mẹ:

Dù ở gần con

Dù ở xa con

Leo núi xuống biển,

Cò sẽ tìm thấy con

Cò mãi yêu thương con

Dù con lớn lên, vẫn là con của mẹ

Đi suốt cuộc đời, lòng mẹ vẫn đi theo con.

Chữ 'dù', chữ “vẫn” được nhấn mạnh, thể hiện ý thơ sâu sắc, tình mẫu tử vững bền như núi đá. Không có gì cao hơn núi, sâu hơn biển, và rộng lớn như tình mẹ dành cho con. Phần cuối, lời thơ chứa đựng sự triết lí sâu sắc, nghĩ về cuộc sống của con cò trong ca dao, và suy ngẫm về tương lai của con mai sau, mẹ nghĩ về số phận, về định mệnh của những chú cò nhỏ, đáng thương trong cuộc sống:

Ôi đứa con ơi!

Một chú cò duy nhất,

Con cò ru bởi mẹ

Đời chỉ là một

Vỗ cánh từ nơi nôi.

Có thể người mẹ hiền đang lặng lẽ nhớ lại câu hát: 'Có nước thì xáo dòng chảy - Đừng xáo nước đục lòng con cò ?” Thác nước sáng sủa hơn làng còn bơ vơ, điều đó thể hiện ý nghĩa cuộc sống đầy ý nghĩa, đáng quý từ lâu. Bài thơ Con cò dù có đề tài nhỏ bé nhưng chứa đựng ý nghĩa sâu sắc: tôn vinh tình mẹ vô biên, diễn đạt về tình thương cuộc sống. Vô cùng nhân ái và chân thành.

Phân tích bài thơ Con cò - mẫu 4

Chế Lan Viên là một trong những nhà thơ lỗi lạc nhất trong văn học Việt Nam. Dù sáng tác trước và sau Cách mạng tháng Tám, thơ ông luôn nét tính triết lí sâu sắc, mang hình ảnh thơ biểu trưng giàu ý nghĩa. Con cò là một ví dụ điển hình cho điều này.

Từ tên của tác phẩm, ý nghĩa rõ ràng hiện lên. Con cò, biểu tượng của sự thanh bình và đẹp đẽ, gợi nhớ về hình ảnh những cánh cò trắng lượn bay giữa đồng ruộng: “Con cò bay lả bay la/ Bay từ cửa phủ bay ra cánh đồng”. Đồng thời, nó cũng là ký hiệu cho tình mẫu tử vĩ đại, mãnh liệt theo dõi con suốt cuộc đời.

Tác phẩm được chia thành ba phần rõ ràng: Phần 1 là kỷ niệm về tuổi thơ qua lời ru của mẹ; Phần 2 là hình ảnh con cò đi theo con suốt cuộc đời; Phần 3 tác giả sử dụng con cò để diễn đạt những suy tư sâu xa về tình mẫu tử.

Tuổi thơ với hình ảnh con cò thật ngọt ngào qua lời ru của mẹ:

“ Con cò bay la
Con cò bay lả
Con cò cổng phủ,
Con cò Đồng Đăng…”

Mỗi câu thơ chỉ bốn chữ, nhưng hình ảnh con cò lặp đi lặp lại tạo ra giai điệu dịu dàng, ấm áp của lời ru mẹ. Nhờ con cò trong lời ru của mẹ, thế giới xung quanh mở ra, cho con khám phá, đó là thế giới quen thuộc của quê hương. Nhưng đối diện với những con cò vất vả, lẻ loi trong cuộc đời: “cò một mình, cò phải kiếm ăn” “con cò ăn đêm/ con cò xa tổ/ cò gặp cành mềm/ cò sợ xáo măng…”. Đó là biểu tượng cho số phận của những con cò bất hạnh, nhưng cũng là sự ca ngợi cho tình yêu thương và hi sinh của mẹ. Tác giả dùng thủ pháp đối lập, kể về những con cò khổ cực nhưng cũng không quên nhấn mạnh đến tình yêu thương bao bọc, che chở của mẹ: “con có mẹ, con chơi rồi lại ngủ”, “cành có mềm, mẹ đã sẵn tay nâng”, “sữa mẹ nhiều, con ngủ chẳng phân vân”. Điều đó thể hiện sự yêu thương sâu sắc của mẹ dành cho con. Lời ru ngọt ngào đã xua tan mọi lo âu, mang lại cho con giấc ngủ an lành.

Ở phần thứ hai, con cò luôn ở bên con suốt tuổi thơ hạnh phúc: “Ngủ yên! Ngủ yên! Ngủ yên/ Cho cò trắng đến làm quen/ Cò đứng quanh nôi/ Rồi cò vào tổ./ Con ngủ yên thì cò cũng ngủ/ Cánh của cò hai đứa đắp chung đôi”. Câu thơ lặp lại “ngủ yên” ba lần, như một lời ru êm đềm, đôi bàn tay dịu dàng, vỗ về giấc ngủ của con. Cùng với nhân hóa “cò đến làm quen” “cò đứng quanh nôi”... con cò trở nên gần gũi như một người bạn thân thiết của con. Dù con lớn lên, con cò vẫn đồng hành cùng con, vun đắp những ước mơ, hoài bão của con. Tác giả mong muốn con trưởng thành thành một người có tâm hồn nhạy cảm, yêu cái đẹp và có trái tim nhân hậu, như mẹ đã mong ước. Con cò chính là hình ảnh của mẹ, sẽ luôn bên con suốt cuộc đời.

Sau những lời ru, thể hiện tình yêu thương sâu đậm, phần kết tác phẩm nói về ý nghĩa của những lời ru.

“Dù gần hay xa con
Dù lên rừng hay xuống biển,
Cò vẫn sẽ tìm con
Cò mãi yêu con
Dù con lớn lên vẫn là con của mẹ,
Đi suốt cuộc đời, lòng mẹ vẫn theo con.”

Hình ảnh con cò trở thành biểu tượng cho tình mẹ vô bờ bến. Tác giả sử dụng sự tương phản: gần - xa; lên rừng - xuống biển, thể hiện những khó khăn mà con sẽ gặp phải trong cuộc đời, nhưng mẹ sẽ luôn tìm kiếm con, mãi mãi bên cạnh con. Hai dòng cuối cùng thể hiện sự trung thành, sâu sắc, vĩnh hằng của cánh cò, của tình mẹ.

Phân tích bài thơ Con cò - mẫu 5

“Ta sống hết cuộc đời con người
Nhưng không đi hết những lời ru của mẹ”

(Ngồi buồn nhớ mẹ ta xưa – Nguyễn Duy)

Tình mẫu tử là tình cảm cao quý, thiêng liêng, đã trở thành nguồn cảm hứng bất tận cho nhiều thế hệ nhà thơ. Tình yêu thương ấm áp của mẹ là động lực giúp con vượt qua những khó khăn trong cuộc sống. Lời ru của mẹ ghi sâu trong tâm trí của trẻ thơ, bài thơ Con cò của Chế Lan Viên mở ra hình ảnh con cò trong văn học dân gian, biến thành biểu tượng cho tình yêu của mẹ đối với con.

Chế Lan Viên (1920 – 1989), tên thật Phan Ngọc Hoan, xuất thân từ Quảng Trị nhưng lớn lên tại Bình Định. Ông là một nhà thơ nổi tiếng của Việt Nam trong thế kỷ 20. Phong cách thơ của Chế Lan Viên độc đáo, sáng tạo, kết hợp sự tinh tế và triết lí, trữ tình lãng mạn. Thơ của ông đa dạng và phong phú với hình ảnh sắc nét và trí tưởng tượng đa dạng. Bài thơ Con cò được viết vào năm 1962, xuất hiện trong tập Hoa ngày thường - Chim báo bão (1967).

Bắt đầu bài thơ, lời ru mẹ êm đềm như đưa con vào giấc ngủ bình yên. Mẹ thương con cò với mọi khó khăn trên đường đời, dành cho con biết bao yêu thương, quan tâm. Con được sống hạnh phúc trong lòng mẹ:

“Cò một mình, cò phải tìm kiếm thức ăn,
Con có mẹ, con chơi xong lại đi ngủ.”

Hình ảnh con cò đơn độc trong đêm tối tìm kiếm thức ăn thật đáng thương, nó chỉ một mình giữa bóng tối, không ai che chở, không ai vỗ về. Những hình ảnh 'Con cò ăn đêm, con cò xa tổ, cò gặp cành mềm, cò sợ xáo măng,...' là tượng trưng cho những người lao động nông dân, những người phụ nữ lao động kiếm sống nhưng rất giàu tình thương, lòng hi sinh cao cả. Tình mẹ vô bờ bến, mẹ hy sinh giấc ngủ êm đềm để hát ru con vào giấc ngủ, ngồi quanh nôi nhìn con ngủ say, lòng mẹ hạnh phúc biết bao. Vòng tay bao bọc của mẹ, câu hát dịu dàng của mẹ, sự ấm áp của sữa mẹ, tất cả thể hiện tình mẫu tử vô bờ bến của người mẹ hiền:

“Ngủ yên! Ngủ yên! Cò ơi, đừng sợ!
Cành mềm, mẹ đã sẵn tay nâng!
Trong lời ru của mẹ, ấm hơi xuân.
Con chưa biết con cò, con vạc
Con chưa biết những cành mềm mẹ hát
Sữa mẹ nhiều, con ngủ không lo lắng.”

Từ “Ngủ yên”, “con chưa biết” được Chế Lan Viên lặp đi lặp lại tạo nên nhịp thơ sống động, mang lại hơi ấm dịu dàng. Nhịp thơ cũng là nhịp ru con vào giấc ngủ bình yên.

Những câu thơ tiếp theo là ước mơ, niềm tin mà người mẹ dành cho con. Rồi trong tương lai, khi con trưởng thành xa vòng tay mẹ để tìm đến những ngã rẽ mới, mẹ hy vọng con trở thành người có ích cho xã hội:

“Con lớn lên, con đi học cùng con cò,
Cánh trắng cò theo bước chân của con.

Nhìn thấy con thơ ngủ say, lòng mẹ tràn đầy hy vọng, khi con lớn lên và đi học, mẹ hi vọng con sẽ trở thành thi sĩ, đó là nguồn hạnh phúc vô tận của mẹ. Tác giả sử dụng điệp ngữ “lớn lên”, “con”,… tạo nên nhịp thơ phấn khởi như niềm mong đợi hồi hộp của mẹ về một tương lai tươi sáng cho đứa con. Hình ảnh “cánh cò trắng” bước theo con qua những thử thách của cuộc sống, trở thành người bạn đồng hành, gắn bó với con vượt qua mọi gian khó.

Mạch thơ đầy niềm vui bỗng chốc chuyển sang sắc màu triết lý, suy tư về cuộc đời. Phần kết của bài thơ là những câu thơ trừu tượng với những hình ảnh sâu sắc, tình yêu thương của mẹ luôn theo dõi con suốt cuộc đời:

“Dù ở gần con
Dù ở xa con
Lên rừng xuống bể
Cò sẽ tìm con
Cò mãi yêu con”

“Cò” là biểu tượng cho người mẹ vất vả, dù phải đối mặt với muôn vàn khó khăn, nhưng mẹ vẫn không bao giờ quên con của mình. Dù phải trải qua nhiều gian nan, mẹ vẫn luôn yêu thương, bảo vệ con. Sự kết hợp giữa điệp ngữ và sự đối lập “gần – xa”, “lên – xuống” làm cho ý thơ trở nên sâu sắc, gợi lên cảm xúc sâu xa, tha thiết. Tình mẫu tử là thiêng liêng và rộng lớn, vượt qua mọi khó khăn và trở ngại, lòng mẹ luôn dõi theo con suốt cuộc đời.

“Con dù lớn vẫn là con của mẹ
Đi hết đời lòng mẹ mãi theo con”

Với tình yêu thương vô bờ bến, trong trái tim mẹ, dù con lớn lên, vẫn là con của mẹ, vẫn là đứa trẻ ngây thơ như ngày nào. Khi con lớn lên, khi mẹ già đi, sức mẹ dần suy giảm nhưng tình mẹ vẫn luôn dành cho con. Điều đó thật cảm động! Tình yêu của mẹ vô hạn nhưng không thể đo lường, nó lớn hơn cả núi sông, không gì có thể so sánh với tấm lòng của người mẹ.

Lời ru không chỉ là mở đầu mà còn là kết thúc của bài thơ, Chế Lan Viên đã sử dụng ý thơ một cách sáng tạo để vẽ nên hình ảnh mộc mạc, gần gũi của cánh cò trong cuộc sống hàng ngày của người Việt Nam:

“ À ơi!
Một con cò thôi,
Con cò mẹ hát
Cũng là cuộc đời
Vỗ cánh qua nôi.”

Những con cò lẻ loi trong đêm tối, những hình ảnh con cò trong ca dao xa xưa gợi lại cho người mẹ nhiều suy tư. Mẹ suy nghĩ về cuộc sống của đứa con sau này, trên con đường phía trước có bao nhiêu khó khăn và thách thức, liệu con có vững tin để tiếp tục đi? Mẹ cũng suy ngẫm về những con cò nhỏ bé, chúng thực sự đáng trân trọng và đáng quý trọng.

Bài thơ Con Cò của Chế Lan Viên đã thành công trong việc sáng tạo hình tượng con cò, thể hiện sâu sắc tình mẫu tử và ý nghĩa của lời ru đối với mỗi con người. Tác phẩm nhắc nhở chúng ta hãy trân trọng tình thương gia đình, đừng bỏ lỡ những giá trị quan trọng trong cuộc sống vì những mối quan tâm của tuổi trẻ.

Phân tích bài thơ Con cò - mẫu 6

Tình mẫu tử từ lâu đã làm cho nhiều nhà thơ cảm hứng. Tình cảm cao quý đó không chỉ lan tỏa đến tác giả mà còn chạm đến lòng của người đọc. Nhiều tác phẩm đã được sáng tác với tình cảm sâu lắng, đặc biệt ở thể loại này, và trong số đó, không thể không nhắc đến 'Con cò' của Chế Lan Viên.

“Con cò” được sáng tác bởi Chế Lan Viên vào năm 1962 và được xuất bản trong tập thơ “Hoa, ngày thường – Chim báo bão”. Bài thơ sử dụng hình ảnh cánh cò quen thuộc trong văn hóa dân gian để thể hiện tình thương và lòng mẹ lớn lao, sâu nặng. Tác giả bắt đầu bài thơ bằng những dòng thơ nhẹ nhàng, êm đềm:

“Con còn bế trên tay

Con chưa biết con cò

Nhưng trong lời ru của mẹ

Có cánh cò đang vẫy

Con cò bay la

Con cò bay lả

Con cò trên cành cao

Con cò ở Đồng Đăng”

Những dòng thơ khơi gợi hình ảnh mẹ ôm con trên tay, một hình ảnh quen thuộc và ấm áp. Đó là kỷ niệm về những lời ru 'ầu ơ' từ bà, từ mẹ - những lời ru tinh thần quan trọng từ khi chúng ta còn nhỏ. Trong giai điệu ấy, mẹ gợi nhớ về quê hương, về cánh đồng lúa mùa chín, về những danh lam thắng cảnh của đất nước.

Đó không chỉ là tình yêu với quê hương mà còn là lòng thương xót đối với cuộc sống khó khăn của những người lao động. Mẹ không chỉ thương con cò nơi đất đai khó khăn, mà còn trao cho nó biết bao yêu thương trọn vẹn:

'Cò một mình, cò phải kiếm lấy ăn,

Con có mẹ, con chơi xong lại ngủ'.

Hình ảnh con cò từ lâu đã trở thành biểu tượng cho người lao động nông dân, sống cuộc sống vất vả từ sớm đến tối. Trong bài thơ này, Chế Lan Viên vẫn tái hiện hình ảnh của con cò qua những tình tiết như 'con cò ăn đêm, con cò xa tổ, gặp cành mềm, phải xáo măng...'. Từ đó, tác giả khéo léo liên kết với hình ảnh của đứa con thơ ngây được cha mẹ bao bọc. Mẹ đã dành cho con tất cả để con được sống trong sự yên bình, hạnh phúc, và ấm no:

'Ngủ yên! Ngủ yên! Ngủ yên!'

'Cành có mềm, mẹ đã sẵn tay nâng!'

Trong lời ru của mẹ, hơi xuân vương vấn

Con chưa biết con cò, con vạc

Con chưa biết những cành mềm mẹ hát

Con ngủ say, sữa mẹ nồng nàn”

Điệp ngữ “ngủ yên”, “con chưa biết”, “con cò” được lặp đi lặp lại mang đến cho người đọc cảm giác quen thuộc, gần gũi. Nó làm cho người đọc cảm nhận được tình thương sâu đậm mà mẹ dành cho con.

Ngày con dần lớn, từ lời ru của mẹ:

“Con khôn lớn, con theo cò đi học,

Cánh cò trắng theo bước chân con

Dù là lúc nhỏ hay lớn, mẹ luôn bên con, theo con đi học. Chế Lan Viên thông minh khi dùng hình ảnh con cò để diễn đạt tình thương, sự che chở của mẹ dành cho con. Và cánh cò cũng sẵn sàng đỡ bước chân con.

Những lời ru của mẹ kèm theo hình ảnh con cò đã giúp con lớn lên, dẫn dắt con qua mọi khó khăn, và trở thành nguồn động viên cho những ước mơ của con:

Lớn lên! Lớn lên! Lớn lên!

Con làm gì? Con làm thi sĩ!

Cánh cò trắng vẫn bay không ngừng nghỉ

Trước hiên nhà, và trong hơi mát của lời văn.

Bóng dáng con lớn dần, niềm vui mẹ tràn đầy, kỳ vọng tỏa sáng ở đâu đó trong tương lai rộng mở của đứa con. Từ những cảm xúc ấy, bài thơ trôi vào những suy tư sâu xa, tri thức thấu hiểu:

Dù nơi nào có con

Dù dặn dò nơi nào

Trên núi dưới biển

Cò vẫn tìm con

Cò mãi mãi yêu con

Những dòng thơ như lời cam kết, mẹ vẫn luôn ở bên con, dù cuộc sống có khó khăn đến đâu, dù gian khổ có bao phủ cả con đường. Mẹ sẽ luôn ở đây, bên con, luôn che chở, âu yếm con. Suốt từ đầu đến cuối bài thơ, hình ảnh con cò trắng tinh khôi, một biểu tượng của mẹ yêu thương vô điều kiện con của mình, luôn hiện hữu rất mạnh mẽ trong tâm trí chúng ta.

“Dù con trưởng thành, vẫn mãi là trái tim của mẹ

Bước đi suốt cuộc đời, lòng mẹ luôn theo bước con”.

Hai câu thơ kia chứa đựng biết bao tình cảm, biết bao sự cao quý được trao gửi. Ý thơ dường như đơn giản nhưng cảm xúc trong đó lại vô cùng sâu thẳm. Không chỉ muốn nói về tình mẫu tử cao quý, ý thơ còn chứa đựng lòng biết ơn sâu sắc của con đối với mẹ.

Đọc bài thơ “Con Cò” của Chế Lan Viên, ta như lạc vào không gian của những câu chuyện dân gian quen thuộc, như trải qua lại những kỷ niệm đẹp của tuổi thơ và đặc biệt là có thể cảm nhận được từng hơi ấm yêu thương của mẹ hiện hữu trong từng chữ, từng câu.

Phân tích bài thơ Con Cò - mẫu 7

Chế Lan Viên, một nhà thơ với phong cách sáng tạo độc đáo, kết hợp sâu sắc giữa triết học và trữ tình, đã để lại dấu ấn sâu đậm trong văn học dân tộc thế kỷ XX. Bài thơ Con Cò là một trong những tác phẩm xuất sắc của ông, để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc.

Bài thơ sử dụng hình ảnh quen thuộc của con cò, một biểu tượng thường xuất hiện trong ca dao, dân ca của dân tộc. Kết hợp với lời ru của mẹ, bài thơ tôn vinh tình mẫu tử và giá trị tinh thần của lời ru đối với tâm hồn con người.

Hình ảnh con cò thường được dùng như biểu tượng của người nông dân, đặc biệt là của phụ nữ, những người mẹ tận tụy, mộc mạc và hy sinh vì gia đình. Vì vậy, hình ảnh con cò được sử dụng một cách sáng tạo và độc đáo:

“Con cò bé trên tay

Con chưa biết con cò

Nhưng trong tiếng hát của mẹ

Có cánh cò đang vỗ cánh:

Con cò vỗ cánh la

Con cò vỗ cánh lả

Con cò bay cao

Con Cò Đồng Đăng”

Những câu thơ như là tiếng ru quen thuộc từ bà của mẹ. Chế Lan Viên đã lấy những lời ru ấy để thể hiện ý nghĩa biểu tượng của hình ảnh con cò. Bối cảnh của bài thơ chính là khi người mẹ ru con. Đứa con nhỏ bé được mẹ ru bằng những lời ru ngọt ngào, để nó có thể yên bình chìm vào giấc ngủ. Trong lời ru ấy, người mẹ đã truyền đạt cho con hình ảnh về con cò, để sau này con lớn lên sẽ hiểu và yêu thêm, hiểu thêm về nó:

“Con cò bay cao, cò phải kiếm ăn

Có mẹ bên cạnh, con chơi rồi lại ngủ

Con cò ăn vào buổi tối

Con cò rời tổ đi xa

Cò chạm vào cành mềm

Cò lo sợ xáo măng…”

Sự vất vả của con cò khi phải tìm kiếm thức ăn ở nhiều nơi, kể cả ban đêm, từ đồng lúa đến vùng đất khô cằn. Trái lại, đứa con chỉ cần ăn và ngủ, mọi thứ khác đều đã được mẹ lo. Trong tiếng ru ấy, thể hiện rõ cuộc sống đầy gian khổ của con cò, nhưng mẹ vẫn luôn là điểm tựa đáng tin cậy, che chở con suốt cuộc đời. Tiếng ru vẫn vọng lên như thế:

“Ngủ yên! Ngủ yên!

Cò ơi, đừng lo sợ!

Cành có mềm, mẹ đã sẵn sàng nâng con lên!

Trong lời ru của mẹ, sưởi ấm làn gió xuân,

Con chưa biết những cành mềm mẹ ru

Sữa mẹ nhiều, con ngủ không lo lắng”

Lời ru ấm áp, đậm chất tình thân. Hình ảnh con cò luôn dõi theo những lời ru của mẹ như một phần không thể thiếu trong cuộc sống. Đó là nguồn gốc của sự tinh tế trong tâm hồn mỗi người. Từ lời ru, con cảm nhận được sự êm đềm, sự ân cần và sự che chở. Dù con còn nhỏ, nhưng con có khả năng cảm nhận qua trực giác. Hình ảnh con cò được hình thành từ trí tưởng tượng và trải nghiệm. Và từ đó, con cò trở thành người bạn đồng hành của tuổi thơ:

“Ngủ yên! Ngủ yên! Ngủ yên!

Cho con cò trắng đến gần

Cò đứng ở bên giường

Và cò đậu bên tổ.

Khi con ngủ yên, con cò cũng ngủ ngon lành.

Cánh cò kéo dài, bóng hai đứa chung một bó”

Con cò trở thành bạn đồng hành của con từ thuở nhỏ đến khi lớn lên. Cánh cò luôn bảo vệ con giống như mẹ luôn theo sát bên con. Đó là biểu tượng của tình yêu thương bao la của người mẹ luôn dõi theo con suốt cuộc đời. Những dòng thơ dịu dàng, xúc động:

“Dù ở bên cạnh con,

Dù ở xa con

Trên núi hay dưới biển,

Cò vẫn sẵn sàng tìm kiếm con

Cò mãi yêu con”

Đó là tình thương chân thành, sâu sắc của người mẹ luôn hướng về con. Từ đó, nhà thơ rút ra một quy luật tình cảm vĩnh hằng của mẹ dành cho con:

“Dù con lớn, vẫn là con của mẹ

Đi suốt cuộc đời, lòng mẹ vẫn đi cùng con”

Tình mẹ vô biên, không thể đo lường cũng như không bao giờ cạn kiệt. Phần cuối của bài thơ với nhịp điệu nhẹ nhàng để kết thúc ý nghĩa của hình tượng con cò trong lời ru của mẹ:

“Ồ ơi!

Một con cò duy nhất,

Con cò hát ru

Là cả cuộc đời

Ngủ đi! Ngủ đi!

Để cánh cò, đôi cánh vạc,

Đến cả bầu trời

Hát quanh giường

Bài thơ được viết với phong cách nghệ thuật độc đáo. Thông qua thể thơ tự do, nhà thơ có thể thể hiện cảm xúc một cách tự nhiên, sống động. Bài thơ cũng là lời ru, là triết lý về cuộc đời. Bài thơ Con Cò là một bài ca ru sâu sắc về tình mẫu tử. Nó đưa người đọc trở về tuổi thơ, với hình ảnh cánh cò vẫy vùng từng chiều buổi chiều, những giấc mơ mộng mơ trong những ngày hè ấm áp.

Phân tích bài thơ Con cò - mẫu 8

Ai sinh ra và lớn lên tại Việt Nam đều mang theo, dù ít dù nhiều, những ấm áp từ những lời ru, những lời yêu thương êm đềm mà mẹ đã hát. Ai là người con của đất nước Việt Nam, đều có một góc ký ức tuổi thơ trong sáng, hồn nhiên, với hình ảnh cánh cò trắng vùng vẫy trong kí ức, trong tâm trí.

Chế Lan Viên cũng vậy, ông là con người Việt Nam, dòng máu Việt nam chảy trong tâm hồn ông, được gọi là Lạc Hồng. Vì vậy, trong thơ của ông, dù là sâu sắc suy ngẫm hay triết lý, vẫn mang những hơi ấm của lời ru ngọt ngào của mẹ, vẫn kỷ niệm về tuổi thơ ngọt ngào, và vẫn nghe tiếng cánh cò vỗ trong gió. Bài thơ “Con cò” là một minh chứng rõ ràng cho tinh thần thơ như vậy.

“Con cò ôm trên tay

Con chưa hiểu về cánh cò

Nhưng trong tiếng hát của mẹ

Có cánh cò vẫy bay”

Rất tự nhiên, mẹ cảm thấy con vẫn còn nhỏ bé lắm, vẫn phải ôm trên tay của mẹ. Con chưa biết gì về cánh cò trắng, chưa biết gì về cuộc sống xung quanh, chỉ nhận thức về cuộc sống một cách không tự ý. Mặc dù không tự ý, nhưng dường như đứa trẻ đã cảm nhận được cánh cò trắng đang bay đến gần, đã nghe thấy giai điệu ngọt ngào trong lời ru.

Con cò bay la

Con cò bay lả

Con cò vùng vẫy

Con cò ở Đồng Đăng

Thi sĩ không phải trích dẫn toàn bộ ca dao, chỉ gợi lên một phần, nhưng ngay lập tức tạo ra một không khí quen thuộc. Nơi đó yên bình và thư thái. Nơi đó có cánh cò, có những hình ảnh tuyệt đẹp đã ăn sâu vào tiềm thức của vô vàn thế hệ con người. Ở đó, chúng ta vẫn nghe tiếng cuộc sống khó khăn, vất vả của người nông dân và đặc biệt là của phụ nữ Việt Nam, những người chị, những người mẹ, tiếng của những đứa con yêu thương tha thiết, sẵn lòng hy sinh cho cánh cò kia, dù có sa ngã, dù có chết đi cũng muốn 'xáo nước trong' để không mang sự xấu xa cho đàn con nhỏ.

Lời ru của mẹ có con bé nhỏ, có cánh cò yếu đuối, không còn là những bài hát ru nữa, mà là những tâm tình chân thành từ trái tim của người mẹ nhân từ, bao dung. Dù lời ru mang theo nhiều điều như thế, đứa trẻ vẫn ngủ ngon lành. Tình mẹ trong lời ru vẫn âu yếm tâm hồn non nớt, vẫn trao cho con tình yêu và sự che chở hoàn hảo. Khung cảnh của quá khứ dần dần kết thúc, đưa con người trở về hiện tại, với mẹ, với em:

Ngủ yên! Ngủ yên! Cò ơi, đừng sợ!

Cánh cò mềm mẹ đã sẵn lòng nâng

Lời ru của mẹ trước đây vẫn trầm buồn, vang vọng trong giai điệu dài, xa vắng nhưng giờ đây sao mềm mại, sao quấn quýt đến lạ thường, vỗ về, đưa giấc mơ yêu thương, thi sĩ dạo bước vào vùng trời vô tận của tri thức, nơi mà cuộc sống hiện hữu:

Con dù lớn đi chăng nữa vẫn là con của mẹ

Đi suốt cuộc đời lòng mẹ vẫn đi theo con.

“Dù”, “vẫn”, như một sự khẳng định kiên định hơn bao giờ hết. Nó rõ ràng như chính cuộc sống. Dù con lớn lên, dù con trưởng thành đến đâu, trước lòng mẹ con vẫn mãi bé bỏng. Ánh nắng mặt trời luôn ấm áp trái tim con, và mẹ, mẹ mãi yêu con, yêu con với tình thương mãi mãi theo từng bước đi của con.

Tình mẹ là vô hạn, lời ru của mẹ là êm dịu, tha thiết, suốt cuộc đời con được trải nghiệm, suốt cuộc đời con tìm thấy, nhưng liệu con đã thấu hiểu, cả cuộc đời mẹ đã trao gửi vào đó tất cả tình cảm, tất cả sự che chở, tất cả tình yêu thương êm đềm tha thiết:

Chúng ta trải qua cuộc đời con người

Nhưng không thể hiểu hết mọi lời mẹ ru

(Nguyễn Duy)

Nhà thơ Nguyễn Duy đã viết những câu thơ như thế bởi qua trải nghiệm, ông đã thấu hiểu sâu sắc về tình yêu của mẹ dành cho con. Còn Chế Lan Viên, thi sĩ tìm thấy trong hình ảnh cánh cò bay từ lời hát, một triết lý thiêng liêng đủ chiếu sáng mọi tâm hồn sâu thẳm nhất.

Có lẽ khi hiểu được điều mình luôn tìm kiếm trong cả cuộc đời, nhà thơ phải kìm nén cảm xúc đến nghẹn ngào, để viết nên điều đã ùa về trong lòng từ lâu, rằng tình mẹ là vĩnh hằng, không bao giờ mất đi, luôn ở bên chúng ta trong cuộc sống, rằng trái tim mẹ vô hạn, không biên giới, luôn ôm ấp tâm hồn mỗi con người.

Với mẹ, con là niềm hạnh phúc bền vững, là sự sống, sự tồn tại, con mang lại cho mẹ sự sống, niềm vui lớn nhất trong cuộc đời. Chúng ta chỉ có thể diễn đạt như vậy về điều không thể thay đổi đó, vì nó đã nói lên mọi thứ trong cuộc sống. Biểu tượng của tình mẹ là thiêng liêng, biểu tượng của cuộc sống là ấm áp:

À ơi

Một đứa trẻ thôi

Em bé nghe mẹ hát

Đời là một chặng đường

Cánh cò vỗ cánh qua giấc mơ

Tình mẹ luôn theo sát con suốt những năm tháng, trở thành bậc thang cho đứa trẻ bước vào cuộc sống. Con sẽ tiến lên vững vàng với niềm tin: 'Cánh cò trắng vươn bay theo bước chân'. Cánh cò của tuổi thơ sẽ mang đến giấc mơ tươi đẹp, dẫn dắt em đến những miền xa. Như cánh cò trong thơ của Trần Đăng Khoa, mang nắng về để thức dậy mỗi buổi sáng: “Cánh cò trắng mang nắng qua dòng sông…”

Cánh cò của Chế Lan Viên biết làm hồn lên bầu trời, đưa hy vọng của những ngôi sao mơ ước, cho tương lai của em đẹp đẽ, sáng rực trong vẻ đẹp vô tận. Trong hàng ngàn màu sắc lung linh ấy, có một màu dịu dàng của tình mẫu tử, truyền tải cho con. Cánh cò ngày xưa hiểm nguy trong ca dao, chỉ còn cánh cò em, ngủ yên trong vòng tay mẹ.

Em và cánh cò trở nên một trong lòng yêu thương ấm áp. Như thế, đứa bé ngủ yên trong tình mẹ dạt dào, trong sự che chở, chăm sóc, âu yếm vô bờ bến. Đứa bé chấp nhận tình yêu, lời ru vô thức để sau này mang hơi ấm của lời ru vô thức ấy đi cùng suốt cuộc đời.

Lời ru – giọt mật đầu tiên mẹ dành cho em trong cuộc đời, là dòng sóng mang tình thương mẹ, là không khí của trời đất ngấm vào lời ru. Em ngủ say, ngủ say trong vòng tay mẹ, ngủ say trong tình yêu thương của trời đất ban tặng cho những thiên thần, cho những tâm hồn nhỏ bé. Và lúc ấy, dù:

“Em chưa biết cánh cò, con vạc là gì

Em chưa biết những bài hát dịu dàng của mẹ

Sữa mẹ nhiều, em ngủ sâu không lo nghĩ”

Mẹ vẫn gọi em, mẹ vẫn nhắc tên em, sự lặp lại những lời yêu thương ấy là lời nhắn nhủ, là cách mẹ thể hiện tình yêu thương, tràn đầy yêu thương dành cho em. Cánh cò, cánh vạc vẫn bay, vang xa mãi âm điệu tình mẹ vô tận ấy. Em có hiểu tình mẹ không? Nhưng không sao, hãy ngủ đi em ạ, vì giấc ngủ của em cũng là thanh bình, là bình yên trong lời ru ấm áp, dịu dàng của mẹ.

Cánh cò đến, trong lời ru của tuổi thơ, dịu dàng, êm ái như vậy, theo ta đi suốt những chặng đường dài, gắn bó bền bỉ, yêu thương mãi cho con người vững chắc nhất: “Ngủ yên! Ngủ yên! Ngủ yên!”. Lời ru của mẹ ôm trọn em vào giấc ngủ, ngọt ngào, bình yên như tình mẹ từ thuở xưa vẫn thế, nhẹ nhàng nâng đỡ cuộc đời của em. Và cánh cò, từ một miền xa xăm nào đó, lại đến bên em cùng lời ru của mẹ, mang theo tình thương ấm áp trong giấc ngủ trẻ thơ:

Đến với em, cò trắng ơi!

Cánh cò bên quanh nôi, sau đó về tổ

Em ngủ yên thì cò cũng ngủ

Lý do vĩnh cửu của tình mẹ, của lời ru ru con. Không cần phải suy luận sâu xa, không cần phải trau chuốt lời văn, ý thơ. Nhẹ nhàng, giản dị thôi, nhưng đủ để làm xúc động tận sâu thẳm tâm hồn người đọc:

“Dù ở gần em

Dù ở xa em

Trên rừng, dưới bể

Cò sẽ tìm em

Cánh cò mãi yêu con”

Ta tự hỏi liệu còn điều gì có thể sánh kịp tình mẫu tử, một tình yêu vô biên, mạnh mẽ hơn tất cả, vượt qua mọi khó khăn, gắn kết mọi nẻo đường, một tình yêu mênh mông, quyền năng, khiến trái tim chúng ta rung động, thấm nhuần, dù chỉ là cái nhìn đầu tiên. Ôi! Tình mẫu tử... có lẽ là điều thiêng liêng nhất trong vũ trụ này. Dù ở bất cứ nơi nào, trong mọi hoàn cảnh, trái tim của mẹ luôn như đôi cánh cò, luôn bên con, luôn chìm đắm trong việc tìm kiếm, truyền cho con niềm tin, sức mạnh để đối mặt với cuộc sống.

Thực ra, em bé vẫn còn rất nhỏ, vẫn đang ngủ bên cạnh nôi thơ, nhưng ước mơ của mẹ về một tương lai tươi sáng cho con luôn bám theo tình yêu không dứt. Mẹ tự trò chuyện với lòng mình, trong đó chứa đựng tình yêu thương chân thành dành cho con:

“Lớn lên, lớn lên, lớn lên…

Con sẽ làm gì?

Con sẽ làm thi sĩ

Và cánh cò trắng sẽ vẫn bay mãi không ngừng nghỉ

Ở trước hiên nhà

Và trong hơi lạnh của từng câu văn…”

Chưa bao giờ ước mơ nồng nhiệt, sâu sắc như vậy, mẹ ước mơ và trao gửi ước mơ đó cho bước chân của con, khi con sẽ bước đi trên con đường cuộc đời, vươn lên đạt tới những khát vọng mà mẹ đã ấp ủ bằng tất cả niềm tin. Mẹ tự đặt ra câu hỏi và tự trả lời cho nó: mẹ muốn con trở thành một thi sĩ, mang lại cái đẹp cho cuộc sống qua những bài thơ về mẹ, về con, và về cuộc sống hàng ngày mà mẹ đã dành cho con để nuôi lớn. Mẹ mong muốn cuộc đời của con mãi mãi tươi đẹp, như một bài thơ đẹp nhất.

Phân tích bài thơ Con cò - mẫu 9

Con cò là biểu tượng quen thuộc trong văn hóa dân gian Việt Nam từ xa xưa. Hình ảnh của con cò đã được thể hiện qua ca dao, dân ca với những ý nghĩa sâu sắc. Nó đại diện cho hình tượng của phụ nữ Việt Nam, người mẹ kiên nhẫn và yêu thương. Nhờ sự cảm nhận sâu sắc từ tình mẫu tử, và vẻ đẹp của hình ảnh con cò, tác giả Chế Lan Viên đã sử dụng tài liệu là ca dao, dân ca để viết nên bài thơ Con cò, ca ngợi tình mẹ và sự cố gắng khổ cực của người mẹ trong việc nuôi dưỡng con lớn.

Bài thơ Con cò được sáng tác vào năm 1962, được xuất bản trong tập thơ Hoa, ngày thường – Chim báo bão (1967) của Chế Lan Viên. Trong bài thơ, tác giả sử dụng hình ảnh của con cò để tượng trưng cho tình yêu thương và hy vọng của người mẹ dành cho đứa con nhỏ của mình.

Hình ảnh của con cò qua bài thơ chứa đựng nhiều ý nghĩa tượng trưng, luôn biến đổi trong âm nhạc và lời ru. Hình ảnh con cò tượng trưng cho tâm trạng trong trắng, cho những khó khăn trong quá khứ, cho niềm vui và những ước mơ hiện tại, và cho tình yêu thương vô tận của người mẹ dành cho đứa con bé bỏng của mình. Dường như, với tính chất tượng trưng của mình, con cò trong mọi tình huống đều đúng, và luôn gây ấn tượng sâu sắc cho người đọc.

Trên bức tranh thơ, cánh cò không tự nhiên mà hiện hữu, không tự dễ dàng như muôn ngàn dòng chữ của thi sĩ, mà nó phải vươn ra từ một miền xa xôi. Chế Lan Viên đã thức tỉnh cánh cò từ giấc ngủ, gọi cò về với những lời ru ấp ủ trong tâm hồn thi nhân để sau đó, qua những lời ru của mẹ trên bức tranh thơ, con cò bắt đầu đến với tuổi thơ diệu kì của đứa trẻ. Dịu dàng, êm ái, người mẹ bắt đầu thổ lộ, tâm tình với tình yêu thương tha thiết:

Con vẫn được ôm trên tay mẹ

Con vẫn chưa biết cánh cò là gì

Nhưng trong lời ru của mẹ

Cánh cò vẫn luôn bay

Rất tự nhiên, mẹ nhận ra con vẫn còn bé bỏng, vẫn còn phải ôm trên tay mẹ. Con chưa biết gì về cánh cò trắng, chưa hiểu gì về cuộc sống xung quanh, chỉ đơn giản là đón nhận cuộc sống một cách vô thức. Mặc dù chỉ là vô thức nhưng dường như đứa trẻ đã cảm nhận được sự hiện diện của cánh cò trắng đang bay đến bên mình, đã nghe thấy giai điệu ngọt ngào, trong trẻo của lời ru.

Em vẫn chưa thấu hiểu tình mẹ, nhưng mơ hồ, em đã cảm nhận được sự che chở, sự vỗ về thiêng liêng bên em, một tình yêu thương êm đềm, dịu dàng. Và cánh cò bắt đầu phiêu lưu, mơ mộng trong lời ru của mẹ:

Con cò lả bay

Con cò lả bay

Con cò vẫy cánh lên cao

Con cò ở Đồng Đăng

'Cò phải tự kiếm mồi

Con có mẹ, con chơi đùa rồi lại ngủ.

'Cò đâu đâu

Con cò lạc xa tổ,

Cánh cò vô tình gặp cành mềm

Cánh cò sợ rụng xáo măng…'

Ngủ yên đi! Ngủ yên đi! Cò ơi, đừng lo sợ!

Cành cây mềm mại, mẹ đã sẵn lòng nâng em!

Trong tiếng ru của mẹ hòa huyền diệu như xuân,

Con chưa hiểu con là gì, con vạc.

Con chưa biết những cành mềm mẹ ru,

Nhờ sữa mẹ nhiều, con ngủ không lo âu.

Thi sĩ không trích lại từng lời ca dao, chỉ gợi lên để một không gian xa xăm tự nhiên hiện hữu. Đó là nơi thanh bình, yên bình, nơi mà cánh cò và những hình ảnh tuyệt vời khác đã thấm vào tiềm thức của bao thế hệ. Ở đó, ta cảm nhận được cuộc sống bình dị, vất vả của người nông dân, đặc biệt là những người phụ nữ, những người mẹ Việt Nam, và tiếng thơm của tình mẹ dành cho con yêu.

Ta thấy cánh cò sẵn lòng hy sinh vì con, dù đối mặt với nguy hiểm, thậm chí là cái chết, chỉ mong con được sống bình yên. Mỗi lời ru, mỗi ca dao, dù trong thơ hiện đại, vẫn đong đầy niềm vui và nỗi buồn, khiến người đọc phải suy tư sâu xa. Người mẹ ru con giữa cuộc sống khó khăn, đầy thách thức, khiến con trải qua nhiều cảm xúc. Mẹ ru con giữa những trận gió nóng của mùa hè, khiến con cảm nhận được sự khắc nghiệt của cuộc sống.

Giữa gió nóng của trưa hè oi bức,

Mẹ ru tôi trên những hạt cát nóng bỏng.

Dù biết con vẫn còn bé bỏng trước cuộc sống, mẹ muốn ru con nghe để con hiểu được tình yêu của mẹ và lòng bao la dành cho con. Mẹ muốn con cảm thấy yên bình, bởi mẹ luôn sẵn lòng che chở: 'cành cây mềm mại, mẹ đã sẵn lòng nâng'.

Câu thơ khiến ta xúc động trước tình mẹ vô bờ bến, sâu sắc, luôn vỗ về, che chở từ khi ta còn nhỏ bé. Và khi ta từng bước trưởng thành, mẹ vẫn luôn ở bên cạnh chia sẻ:

Ngủ yên! Ngủ yên! Ngủ yên!

Để cò trắng đến gần hơn,

Cánh cò đứng chờ quanh nôi,

Rồi cò sẽ vào tổ nơi.

Con ngủ yên thì cò cũng nghỉ,

Cánh cò kề bên đôi ta cùng xích đôi.

Mai khi trưởng thành, con theo cánh cò đi học

Cánh trắng của cò vẫn bay theo bước chân con

Lớn lên, lớn lên, lớn lên…

Con muốn làm gì? Con muốn làm thi sĩ!

Cánh cò trắng vẫn tiếp tục bay không ngừng nghỉ

Trước nhà, trong dáng hình mát của câu văn…

Và trong làn hơi mát của từ ngữ…

Khổ thơ thứ hai có thể chia thành ba giai đoạn, nhưng vẫn giữ ý nghĩa của hình ảnh cò gắn bó mật thiết và trở thành người bạn đồng hành với cuộc đời của con trẻ từ lúc ấu thơ cho đến khi trưởng thành. Phần đầu tiên là về mối quan hệ gần gũi giữa cò và trẻ thơ trong suốt thời thơ ấu. Cò 'đứng ở quanh nôi', sau đó cò 'vào trong tổ'; khi con ngủ thì cò cũng ngủ theo.

Hình ảnh của cò ở đây không chỉ là con cò đơn giản nữa, mà cò còn là biểu tượng của người mẹ ân cần, vỗ về, dìu dắt con từng bước từ khi còn nhỏ. Khi con lớn hơn một chút, tình yêu của mẹ dành cho con ra sao? Phần thứ hai: Khi con trở thành người trưởng thành, đi học cùng cánh cò,Cánh trắng của cò vẫn theo gót bước của con.

Đó là sự đồng hành của người mẹ với con trong giai đoạn tuổi teen. Khi con bắt đầu bước vào cuộc sống, đứa trẻ cần sự dìu dắt của mẹ. Nhưng mẹ sẽ không dìu dắt con mãi mãi, mà theo thời gian, mẹ sẽ dạy con tự mình bước đi trên đôi chân của mình. Ban đầu, cò dẫn con đi học. Nhưng dần dà, cánh trắng của cò chỉ theo bước chân con.

Khi con ở tuổi teen, tình yêu của mẹ dành cho con đã được thể hiện theo cách khác. Mẹ không còn bao bọc con nữa, mà chỉ ở bên con, theo dõi mỗi bước đi của con. Mẹ muốn con tự mình đi trong cuộc sống. Chỉ có như vậy, bước chân con mới mạnh mẽ, không sợ ngã. Ta cảm nhận được tình yêu của mẹ sâu đậm và rộng lớn.

Phần cuối nói về hình ảnh cò - hình ảnh mẹ đã đi vào tiềm thức, trở thành nguồn cảm hứng cho con người khi trưởng thành. Dù con làm nghề nào, hình ảnh của mẹ vẫn là nguồn động viên, giúp con thành công hơn trên con đường sự nghiệp. Hình ảnh của mẹ trở nên quan trọng trong cuộc sống của mỗi người. Khổ thơ cuối cùng đơn giản nhưng lại gây nhiều xúc động với người đọc bởi lời mẹ chân thành và yêu thương.

Dù ở gần con,

Dù ở xa con,

Đi lên rừng, xuống bể

Cò luôn tìm con,

Cò mãi yêu thương con.

Dù con lớn lên, vẫn là con của mẹ,

Qua bao năm tháng, trái tim mẹ vẫn dành cho con.

Có phải đây cũng là cuộc sống của tất cả những người mẹ có con trưởng thành, với những con đường và những quyết định riêng? Dù ở bất kỳ nơi nào, trong bất kỳ hoàn cảnh nào, mẹ vẫn mở lòng yêu thương, vẫn là điểm tựa cho con vì: 'dù con lớn lên vẫn là con của mẹ'. Vì thế: 'qua bao năm tháng, trái tim mẹ vẫn dành cho con'. Có biết bao nhiêu loại tình cảm trên thế gian này, nhưng có tình nào bằng lòng mẹ, bao la, sâu sắc và vô tận như tình mẹ dành cho chúng ta.

Tình yêu của mẹ thật bao la, lời ru của mẹ thật êm đềm, tha thiết, suốt đời con được hưởng, suốt đời con tìm kiếm, nhưng liệu con có thấu hiểu được. Cả cuộc đời của mẹ đã đặt vào đó toàn bộ tình cảm, toàn bộ sự chở che, toàn bộ tình yêu thương êm đềm và tha thiết: Chúng ta đi suốt cuộc đời Con không thể hiểu hết những điều mẹ ru. (Ngồi buồn nhớ mẹ ngày xưa – Nguyễn Duy)Bài thơ mở đầu bằng những câu hát ru và kết thúc bằng lời ru ấm áp:

À ơi! Một chú cò thôi,

Con cò mẹ ru

Cũng là cuộc đời

Vỗ cánh qua nôi.

Ngủ đi! Ngủ đi!

Cho cánh cò, cánh vạc,

Cho cả bầu trời

Đến ru bên nôi.

Lời ru lúc này tràn ngập tình mẹ thiêng liêng. Cụm từ 'ngủ đi', 'cánh cò, cánh vạc', 'nôi' gợi nhớ về kí ức tuổi thơ, về giấc ngủ ngọt lành từ nôi, là dấu ấn đặc biệt trong lòng mỗi người.

Chế Lan Viên viết bài thơ này với sự hiểu biết sâu sắc về tình mẫu tử. Ông truyền đạt tình yêu mẹ qua từng dòng thơ tinh tế, sâu lắng. Tình mẹ, một giá trị mà mỗi người đều cảm nhận được.

Bài thơ Con cò của Chế Lan Viên mở ra một góc nhìn mới về tình mẹ trong cuộc sống. Mỗi lần đọc lại, bài thơ đều làm ta cảm nhận sâu sắc hơn về sự quý báu của tình mẹ. Đó là trách nhiệm của chúng ta trước tình yêu mẹ bao la, trước đất nước chúng ta hôm nay.

Cùng với những tác phẩm khác trong tập thơ Hoa ngày thường - Chim báo bão, Ánh sáng và phù sa, bài thơ Con cò giúp chúng ta hiểu rõ hơn về ý nghĩa sâu sắc của tình mẹ.

Phân tích bài thơ Con cò - lớp 10

Chế Lan Viên, một trong những nhà thơ nổi tiếng của phong trào Thơ mới, đã để lại dấu ấn đặc biệt với tập thơ đa dạng và phong phú. Bài thơ Con cò được sáng tác vào năm 1962, truyền đạt một thông điệp ru bằng tình yêu thương mẹ dành cho con.

Lời ru từ lâu đã chìm vào tiềm thức, vào tuổi thơ của mỗi người. Với khổ thơ tự do, từ ngữ giản dị, bài thơ đã lan tỏa đi sự dịu dàng và thấm thía. Bài thơ mở đầu bằng hình ảnh con cò qua lời ru của mẹ đến với tuổi thơ ngọt ngào:

Con nằm trong vòng tay

Con chưa biết con cò

Nhưng trong lời mẹ ru

Cánh cò vẫn mải bay.

Qua cách gọi mẹ - con, tác giả đã đóng vai mẹ để nói với con. Tác giả giới thiệu đứa con nhỏ, đang được mẹ bế, được ngủ yên trong lời hát ngọt ngào và lời ru của mẹ:

Con cò vẫn cất cánh

…..

Con cò vỗ cánh bay xa

Con cò vỗ cánh vờn lả

Con cò vỗ cánh trên cổng phủ

Con cò vỗ cánh tại Đồng Đăng.

Lời ru mô tả cảnh đồng lúa, phố xá, không gian và địa danh quê hương của người Việt. Tác giả cũng gợi lên hình ảnh cò mẹ, một biểu tượng liên tưởng đến con người lao động đẹp đẽ. Sử dụng hình ảnh con cò để diễn đạt về con người. Thơ của Chế Lan Viên khơi gợi sự suy tư về sự sáng tạo của ca dao.

Cò vất vả, cò phải tìm kiếm thức ăn,

Con ở bên mẹ, chơi vui rồi lại đi ngủ.

Con cò ra ngoài ăn vào buổi tối,

Con cò rời tổ xa xôi,

Cò gặp cành cây mềm mại,

Cò lo sợ khi bị xáo xác...

Nhà thơ đã sử dụng ca dao, chọn lọc từ ngữ để tạo ra bức tranh hình ảnh. Con cò đi kiếm ăn vào ban đêm, gặp phải tai nạn và qua đời, nhưng khi qua đời, nó vẫn ân cần với con, muốn qua đời một cách nhẹ nhàng để con không phải gánh chịu nhiều tiếng xấu. Điều này thể hiện lòng mẹ, tình yêu thương mẹ dành cho con, luôn mong muốn điều tốt lành cho con dù trong mọi tình huống.

Mẹ yêu thương con cò trong câu ca dao về sự trắc trở, mẹ dành cho con biết bao tình thương. Vòng tay mềm mại của mẹ, che chở cho con, lời ru êm đềm và sữa mẹ ngọt ngào đã nuôi dưỡng con lớn khôn. Tình mẹ con qua lời thơ thể hiện sâu sắc và cảm động. Nhịp thơ như nhịp vỗ về thể hiện sự yêu thương dồi dào vô biên.

Ngủ đi! Ngủ đi! Cò bé ơi, đừng sợ ! .

Ngọn cành êm đềm, mẹ đã sẵn lòng đỡ !

Trong tiếng ru của mẹ, hơi xuân tràn ngập,

Con chưa hiểu rõ về con cò, con vạc,

Con chưa biết về những cành mềm mẹ ru,

Sữa mẹ đủ nhiều, con ngủ không nghi ngờ.

Tuyên ngôn “ngủ đi!”, “con chưa biết”,”con cò” làm cho văn phong thơ trở nên dịu dàng, ấm áp, cảm động và sâu lắng. Nhịp thơ êm đềm lặp lại khi tuyên ngôn “ngủ yên !” được nhắc đi nhắc lại ba lần trong khổ thơ thứ hai – khi mẹ nói về mối quan hệ thân thiết giữa con và con cò trắng. Nhà thơ thể hiện tình yêu thương dành cho trẻ thơ khi để cho người mẹ hát:

… Cho con cò trắng đến làm bạn

Cò ở quanh nôi đứng nhìn

Rồi cò vào tổ bên

Khi con ngủ yên thì cò cũng vậy.

Và thật đẹp, cảnh cò và đứa con ngủ chung trong tổ như hai thiên thần bé nhỏ: 'Cánh của cò, hai đứa đắp chung đôi'.

Ngắm nhìn con thơ ngủ, lòng mẹ tràn đầy ước mơ, mong con lớn khôn, đi học:

Mai con khôn lớn, theo cò đi học

Cánh của con cò trắng bay theo bước chân con

Mai sau khi lớn lên, con sẽ trở thành một nhà thơ. Cuộc sống của con sẽ đầy sáng tạo, tận tụy với nghệ thuật 'bay hoài không nghỉ'. Hình ảnh cánh cò trắng bay... thể hiện ước mơ tươi đẹp của mẹ về tương lai của con. Con sẽ tiếp nối truyền thống của cha mẹ. Một câu hỏi đến với mẹ yêu thương:

Lớn lên, lớn lên, lớn lên…

Con sẽ làm gì?

Con sẽ trở thành nhà thơ

Cánh của con cò trắng vẫn bay hoài không ngừng

Trước cửa hiên nhà

Và trong hơi mát của từng câu văn...

Dù con có trở thành nhà thơ hay không, con sẽ luôn theo đuổi một nghề nào đó mang lại ý nghĩa cho cuộc sống. Cánh cò trắng của tuổi thơ sẽ mãi bay theo tiếng ru của mẹ, đi cùng con suốt cuộc đời dài... Phần thơ cuối cùng, là tiếng ru của con, là tiếng hát của mẹ yêu thương. Trong đoạn thơ này, từ hình ảnh của con cò trong lời ru, tác giả diễn đạt về tình mẹ và cuộc sống.

Dù ở gần con,

Dù ở xa con,

Lên rừng, xuống bể,

Cò sẽ tìm con,

Cò sẽ mãi yêu con.

Con dù trưởng thành vẫn là con của mẹ,

Đi suốt cuộc đời, lòng mẹ vẫn đồng hành cùng con.

Chữ “dù”, “vẫn” được nhấn mạnh, thể hiện sự kiên định của tình mẹ với con. Không có gì cao quý hơn tình thương mẹ dành cho con. Cảm xúc sâu lắng về tình mẹ được tôn vinh trong những dòng thơ cuối cùng. Mẹ luôn ở bên con, đỡ con khi con gặp khó khăn, và tiếp tục dìu dắt con trên con đường cuộc sống. Lòng mẹ ơi, có bao giờ nguôi hẳn đâu!

Những dòng thơ cuối cùng đề cao triết lý sâu sắc về tình mẫu tử. Nhớ về hình ảnh con cò trong dân ca, ngẫm nghĩ về tương lai của con, mẹ tưởng tượng về số phận của những con cò bé nhỏ, đầy đáng thương trong thế giới này.

À ơi!

Một con cò duy nhất,

Con cò mẹ ru

Cũng chính là quãng đời

Bay vỗ cánh qua cửa sổ.

Có lẽ người mẹ hiền đang lo lắng về đứa con cò trong những giai điệu xưa, suy tưởng về cuộc sống:

Con cò đi kiếm ăn đêm

Đậu lên cành mềm rồi xuống ao ngực trắng

Ôi ông ơi, ông hãy cứu tôi ra

Con ở đây, ông đừng làm phiền tôi nữa

Hãy xáo nước sao cho trong lạnh

Đừng làm nước mờ đục buồn lòng con cò.

Thác nước trong vẫn hơn sống trong mù mịt, đó là ý nghĩa của cuộc sống quý báu từ xưa đến nay.

Ngủ đi! Ngủ đi!

Cho cánh cò, cánh vạc,

Cho cả sắc trời

Đến và hát lên

Vòng quanh nôi.

Bài thơ kết thúc bằng hình ảnh một cuộc sống mới bình yên, êm đềm, hạnh phúc của tuổi thơ... Bài thơ Con cò toả ra âm nhạc đồng quê, nhịp thơ và tiếng thơ lưu truyền vào tâm hồn ca dao, dân ca một cách sâu lắng, dịu dàng. Năm mươi mốt dòng thơ tự do, từ ngắn nhất hai chữ, câu dài nhất tám chữ xen kẽ, thành bản nhạc ru êm dịu, ngọt ngào, mang ý nghĩa sâu sắc: Bài thơ ca ngợi tình mẹ bao la, sâu sắc, tôn vinh cuộc đời chứa đầy tình người. Bài thơ đã nói với chúng ta: Hãy hết lòng vì tuổi thơ. Tình mẫu tử thật thiêng liêng, cao quý!

Phân tích bài thơ Con cò - mẫu 11

Hình tượng con cò trải khắp bài thơ được khám phá từ truyền thống ca dao và được tác giả phát triển, xây dựng thành biểu tượng cho tình thương của người mẹ và ý nghĩa của lời ru trong cuộc sống của mỗi người.

Mở đầu bài thơ là hình ảnh con cò qua lời ru mà mẹ, bà hát, hình ảnh của những phụ nữ nông dân lao động vất vả, nhưng giàu lòng hi sinh và những câu ca dao dùng làm lời ru.

“Con cò bay lả bay la

Bay từ Cổng phủ lên cánh đồng

Con cò bay lả bay la

Bay từ cánh phủ bay về Đồng Đăng…”

Đây là những cánh cò lả bay la dọc theo đồng lúa xanh mướt, bay về những mái nhà tranh yên bình. Hình ảnh con cò khắc họa cuộc sống từ làng quê đến phố thị, tĩnh lặng, bình yên, ít biến động. Cuộc sống ấy là quê hương thân thương với cánh cò vờn. Hình ảnh con cò là nét đặc trưng, dịu dàng của làng quê Việt Nam. Con cò có thể là hồn của quê hương, mà mẹ truyền vào giấc mơ của con.

Hình ảnh con cò trong lời ru của mẹ còn là “Con cò ăn đêm, con cò xa tổ, cò gặp cành mềm, cò sợ xáo măng”. Đó là hình ảnh con cò vất vả, mải miết trong ca dao:

“Con cò mà đi ăn đêm

Đậu phải cành mềm lộn cổ xuống ao

Ông ơi ông vớt tôi nao

Tôi có lòng nào ông hãy xáo măng”

Hoặc câu ca dao:

“Cái cò lặn lội bờ sông

Gánh gạo nuôi chồng tiếng khóc nỉ non.”

Đó là hình ảnh cánh cò kiên trì, là biểu tượng của người mẹ, người phụ nữ lao động, cần cù, chăm chỉ kiếm sống nuôi chồng, nuôi con. Hình ảnh này không còn là con cò trắng yên bình mà trở thành biểu tượng của những người nông dân lao động, cực nhọc, thậm chí còn khó khăn hơn khi cò gặp cành mềm.

Qua những lời ru của mẹ, hình ảnh con cò đến với tâm hồn tuổi thơ một cách tự nhiên. Đây là sự bắt đầu của hành trình khám phá thế giới tâm hồn mỗi người, qua những lời ru, những ca dao dân gian, mở ra điệu nhạc của dân tộc. Trong tuổi thơ, đứa trẻ chưa thể hiểu và không cần phải hiểu ý nghĩa của những lời ru này

“Con chưa biết con cò con vạc.

Con chưa biết những cành mềm mẹ hát”.

Chỉ cần được vỗ về trong tiếng ru êm đềm, dịu dàng của mẹ, chúng nhận lãnh bằng cảm giác vô thức tình yêu vô biên và sự che chở của mẹ: “Sữa mẹ nhiều, con ngủ không lo lắng”. Điệu nhịp vẫn lặp lại, xen kẽ nhau trong từng dòng thơ kết hợp với tu từ nhân hóa và so sánh đã tạo ra vẻ đẹp cho câu thơ, làm cho ý thơ sâu sắc hơn. Kết thúc bằng hình ảnh bình yên của cuộc sống, giấc ngủ sâu của trẻ thơ.

Hình ảnh con cò thấm vào tâm hồn trẻ thơ cùng với tiếng ru ngọt ngào, dịu dàng, trở nên thân thiết và sẽ luôn đi cùng con trên hành trình cuộc đời: Từ lời ru của mẹ, con cò ra đón tiếp đứa trẻ bé bỏng. Sau đó, con cò trở thành người bạn thân thiết, gần gũi.

Khi còn trong nôi “Con ngủ yên thì cò cũng ngủ. Cánh cò đậu chung đôi với đứa bé”. Khi con đi học “Mai sau khi lớn lên, con đi học theo cò. Cánh cò trắng theo gót chân của con”. Và khi con trưởng thành “Cánh cò trắng vẫn bay không ngừng. Trước nhà, và trong hơi mát của lời văn.”

Như vậy, con cò đã trở thành người bạn đồng hành thân thiết hơn bất kỳ ai khác. Cánh cò không mệt mỏi vượt qua mọi không gian và thời gian, luôn ở bên con từ lúc con mới sinh, từ khi đi học, từ trước nhà, từ trong văn chương. Cánh cò dường như đang theo đuổi từng ước mơ, khát vọng của con. Do đó, hình ảnh con cò là biểu tượng của tình mẹ, là sự dìu dắt nhẹ nhàng, kiên nhẫn của mẹ và mẹ mong muốn con có tâm hồn yêu quê hương.

Hình ảnh con cò cũng là biểu tượng của tấm lòng yêu con của mẹ, luôn ở bên con suốt cuộc đời: Từ sự hiểu biết tình cảm của mẹ, nhà thơ đã tổng hợp một quy luật tình cảm có ý nghĩa sâu sắc và vững chắc: “Con dù lớn lên, vẫn là con của mẹ. Đi đến cuối cuộc đời, lòng mẹ vẫn đi theo con”. Câu thơ chứa đựng triết lý, trí tuệ. Triết lý của trái tim. Từ các từ “dù”, “vẫn”, đã khẳng định tình mẫu tử là bền chặt, không thể phá vỡ. Có gì cao quý hơn núi, sâu sắc hơn biển, và bao la hơn là tình yêu của mẹ dành cho con.

“Dù ở gần con

Dù con ở nơi xa xôi

Trên núi xuống biển khơi

Cò vẫn tìm kiếm con

Và mãi mãi yêu thương con

Dù con lớn lên đi xa

Đi hết cuộc đời, lòng mẹ vẫn dõi theo con

Ôi, đứa con yêu dấu!

Một chú cò nhỏ

Con cò trong bài hát ru của mẹ

Cũng là cuộc sống

Vỗ cánh bên nôi

Hãy ngủ đi, hãy ngủ đi!

Để cho cánh cò và cánh vạc

Được trải dài cả bầu trời

Mãi hát ru

Xung quanh nôi

Một chú cò nhỏ

Hồn cò vẫn hiện hữu