Buzz
Tổng là một đơn vị hành chính địa phương cấp trung gian, nằm giữa huyện và xã, tồn tại trước năm 1945 tại Việt Nam.
Dựa trên các văn bia cổ, tổng đã xuất hiện từ thời Lê sơ. Ví dụ, văn bia năm 1471 ở xã La Khê, Vũ Thư, Thái Bình và bia năm 1513 ở đền Vũ Bị, Bình Lục, Hà Nam đều đề cập đến cấp tổng.
Các văn bia từ thời Mạc thường nhắc đến cấp tổng nhiều hơn. Tuy nhiên, trong các thời kỳ Lê, Mạc, và Lê-Trịnh, tổng không phải là đơn vị hành chính chính thức như đạo, lộ, châu, phủ, huyện, xã, mà là một liên kết giữa các xã lân cận, chia sẻ đặc điểm văn hóa, tín ngưỡng, địa lý để thực hiện các công việc chung như thủy lợi, bảo trì, cúng tế tại đình hoặc chùa chung và chống trộm cướp.
Vào đầu thế kỷ 19, tổng được công nhận là một đơn vị hành chính chính thức. Mỗi tổng bao gồm khoảng 10 xã, thôn. Cai tổng, người đứng đầu chính quyền tổng, do tri phủ hoặc tri huyện mà tổng thuộc về chỉ định. Chính quyền tổng có nhiệm vụ chính là thu thuế và duy trì an ninh, nhưng thường dựa vào chính quyền xã để thực hiện các nhiệm vụ này.
Nhận thức về 'tổng' trong văn hóa dân gian
Có một câu tục ngữ Việt Nam:
- Vác tù và hàng tổng
Nói về việc làm việc một cách bận rộn và phô trương, nhưng thực chất không hiệu quả.
Chưa đỗ ông nghè đã đe hàng tổng.
- Đinh Khắc Thuân (2005), Về đơn vị hành chính 'Tổng' ở Việt Nam, Nghiên cứu Lịch sử, số 1 (344), trang 16-20, Viện Sử học, Hà Nội, tháng 1.
