Đây là một tác phẩm thuộc dự án xuất bản hợp tác từ Spiderum và TopCV. Cuốn sách tổng hợp các cuộc phỏng vấn thực tế từ những cá nhân thành công trong ngành nghệ thuật, như Trung Anh (1977 Vlog), ca sĩ Orange, Táo, vv. Đây là cuốn sách đầu tiên trên thị trường cung cấp cái nhìn toàn diện về sáng tạo và nghệ thuật, cũng như các lựa chọn phổ biến trong giới trẻ. Sách mang đến một thế giới đa dạng về nghề nghiệp, từ những công việc phổ biến như ca sĩ, diễn viên cho đến những nghề 'ẩn' như producer, diễn viên lồng tiếng, thiết kế đồ họa, hội họa, creative director, đạo diễn, làm hình ảnh, viết văn...
Cuốn sách này giúp giới trẻ có cái nhìn sâu hơn về ngành nghề sáng tạo. Không chỉ dành cho học sinh cuối cấp lựa chọn ngành học, mà còn dành cho những người đã hoặc đang làm việc trong lĩnh vực này, để họ tìm được nguồn cảm hứng và động lực cho hành trình của mình. Lĩnh vực sáng tạo và nghệ thuật luôn mở cửa đón chào mọi người, bất kể nguồn gốc và vị thế của họ. Những người làm nghệ thuật không phải lúc nào cũng gặp khó khăn. Chỉ cần có đam mê, cơ hội sẽ đến, và hãy để bản thân thể hiện những gì mình làm tốt và đam mê. Hãy tiếp tục đọc để rút ra bài học và có hướng đi tốt hơn trong lựa chọn ngành nghề, đặc biệt nếu bạn là một học sinh cấp ba đang phân vân về tương lai của mình.
“Cuối cùng, cuộc đời là một hành trình để khám phá và hiểu về chính mình, để trải nghiệm và vui vẻ với những suy nghĩ và hành động của mình, để trưởng thành thông qua những lựa chọn đúng và sai. Hành trình đó thực sự thú vị và đầy bất ngờ, không có gì đáng sợ phải không?” - Phương Vũ - Sáng Lập Antiantiart.
Câu hỏi là khi bạn đã học một ngành khác, liệu bạn có thể tham gia vào lĩnh vực sáng tạo không? Trong lĩnh vực nghệ thuật và sáng tạo, có hai nhóm chính. Nhóm đầu tiên gồm những ngành nghề đòi hỏi kiến thức chuyên môn như đạo diễn, kiến trúc sư... Nhóm thứ hai gồm những ngành nghề tập trung vào năng khiếu và hình thức như thiết kế, người mẫu, streamer, ca sĩ, diễn viên... Thực tế, với nhóm thứ hai, người ta thường nghĩ rằng “không cần học thanh nhạc khi tôi đã hát hay” hoặc “chỉ cần có năng khiếu và gu thẩm mỹ là đã có thể thiết kế ra những sản phẩm hấp dẫn”... Nhưng một người trong môi trường học tập có hệ thống và một người chỉ dựa vào cảm hứng và năng khiếu bẩm sinh, người học có cơ hội tiến xa hơn. Vì một sản phẩm nghệ thuật không chỉ được công nhận dựa trên sự cảm hứng của giới trẻ.
“Làm đúng chưa chắc đã đẹp, nhưng làm đúng thì chắc chắn sẽ đẹp.”
Một chút về hai nền tảng công nghệ TopCV và Spiderum
TopCV là một nền tảng hàng đầu về tuyển dụng tại Việt Nam, mang lại cơ hội việc làm một cách nhanh chóng và thuận tiện cho hơn bốn triệu người dùng hiện tại. Họ hoạt động trực tuyến với mục tiêu giúp cá nhân tối ưu hóa cơ hội tìm kiếm việc làm và phát triển sự nghiệp. Đội ngũ chuyên gia của TopCV có kiến thức sâu sắc về nhiều lĩnh vực và hiểu rõ về xu hướng tuyển dụng hiện nay. Bạn có thể tạo CV của mình ngay trên nền tảng này một cách dễ dàng. Thay vì phải gửi CV trực tiếp đến từng công ty, bây giờ bạn chỉ cần một cú click chuột để nhà tuyển dụng thấy được học vấn, kỹ năng và kinh nghiệm làm việc của bạn.
Ngoài việc viết CV, TopCV còn cung cấp các dịch vụ khác như viết thư xin việc và tư vấn nghề nghiệp. Đội ngũ tư vấn của họ có thể giúp bạn xác định mục tiêu nghề nghiệp, chuẩn bị cho cuộc phỏng vấn và cung cấp lời khuyên về phát triển sự nghiệp của bạn.
Spiderum là một nền tảng trực tuyến dành cho cộng đồng viết và chia sẻ nội dung sáng tạo. Nơi này cung cấp một môi trường tự do cho các tác giả, nhà văn, blogger và những người yêu thích viết để đăng tải, chia sẻ và tương tác qua các bài viết.
Spiderum ra đời với mục tiêu xây dựng một cộng đồng sáng tạo và đa dạng, nơi mọi người có thể thể hiện ý tưởng, chia sẻ câu chuyện, kiến thức, kinh nghiệm và quan điểm của mình. Nền tảng này tập trung chủ yếu vào các chủ đề như văn học, văn hóa, xã hội, khoa học, công nghệ, kinh doanh và nhiều lĩnh vực khác.
Chinh phục thế giới sáng tạo – Hãy Đồng Hành cùng dòng chảy
Phương Vũ – Giám đốc Sáng tạo của Antiantiart (A.A.A) – Nhóm truyền thông chuyên về hình ảnh và video, cũng là người sáng lập của Nirvana Streetwear – Thương hiệu thời trang dành cho thanh niên.
“Khi nói đến lĩnh vực nghệ thuật sáng tạo, có lẽ nhiều người nghĩ rằng để thành công, bạn cần có nguồn gốc gia đình tốt, thông minh, có năng khiếu, mạng lưới quan hệ và học vấn đầy đủ... Vậy nếu bạn bắt đầu từ con số 0, liệu bạn có thể bước vào con đường này không?” – Phương Vũ.
Kể về tinh thần “Dứt khoát” của mình trong sự nghiệp, Phương Vũ chia sẻ rằng, khi còn học cấp 2, anh tham gia lớp học hip hop chỉ vì thấy các bạn tham gia trong đó trông thật phong trần. Bố mẹ ngăn cản nhưng với tính cách con người, càng bị cấm đoán, ta càng tò mò và theo đuổi mạnh mẽ hơn. Vì những điều dễ dàng và an toàn thường không bị cấm, và khi mọi thứ dễ dàng, ta thường không có động lực. Do đó, ta thường dấn thân vào những thách thức và mạo hiểm, vì con người ta sinh ra để khám phá thế giới bên ngoài và khám phá tiềm năng “bên trong” chính mình. Trong quá trình theo đuổi, vì không có tiền mua quần áo, anh bắt đầu kinh doanh thời trang, mua đồ cũ và bán lại. Anh đã bị đuổi khỏi 3 trường cấp 3, và cuối cùng, anh tốt nghiệp trong một lớp học đặc biệt với 24 học sinh ở khối 12, lớp học nằm dưới hầm của Đại học Nguyễn Trãi. Anh quyết tâm thi vào đại học để chứng minh cho bố mẹ thấy rằng mình cũng có khả năng như bao người khác. Anh đã nỗ lực và cuối cùng đã đỗ vào một trường đại học. Khi bố mẹ biết tin anh đỗ vào đại học, họ không tin và phải đi xác nhận thông tin nhiều lần. Thành công trong việc đỗ vào đại học đã giúp anh có một quan điểm mới về cuộc sống:
“Nếu bạn cố gắng, bạn có thể làm được nhiều điều.”
Tại đại học, anh đã gặp được nhiều bạn có sở thích giống anh và từ đó, anh khám phá ra niềm đam mê với hình ảnh qua việc chụp ảnh và chia sẻ chúng trên mạng xã hội với chiếc iPhone của mình. Sau đó, anh quyết định thi vào trường Sân khấu Điện ảnh (SKĐA), nơi anh bắt đầu sự nghiệp nhiếp ảnh báo chí. Với việc quay video, đó cũng chỉ là một công việc ngẫu nhiên vì anh không thích những video kém chất lượng của bạn bè trong lớp học hip hop và nhận ra rằng anh cũng có tài trong lĩnh vực này. Dần dần, anh có nhiều khách hàng đặt video và Antiantiart đã đánh dấu bước ngoặt trong sự nghiệp của Phương Vũ.
Tại SKĐA, anh học đúp ba năm, một phần là do không hợp với phong cách dạy học của các giáo viên ở trường, vì kiến thức “Nghệ thuật” của họ rất “cổ hủ”. Tuy nhiên, anh không đánh giá thấp việc đó, mà chỉ thấy rằng đó không phù hợp với con đường phát triển của bản thân, và do đó, anh quyết định tự tìm lối đi cho mình. Sự nghiệp của anh chỉ được tổng hợp trong cụm từ “Hãy Đi theo Dòng Chảy”. Anh thích tìm hiểu và học hỏi từ những điều mới lạ mà không cần có kế hoạch cụ thể. Đối với một người làm nghệ thuật, việc hiểu sâu sắc mỗi lĩnh vực và nhìn nhận sự tương quan giữa chúng sẽ giúp họ đơn giản hóa mọi thứ và lọc kiến thức từ một lĩnh vực sang một lĩnh vực khác. Từ đó, họ có thể kết hợp và tạo ra những sản phẩm nghệ thuật phù hợp với ý thức của đông đảo khán giả.
Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là bạn nên bỏ học ở trường hiện tại. Việc học, dù ở trường học hay trong cuộc sống, đều mang lại giá trị riêng của nó. Đó là cách bạn nhìn nhận mọi thứ từ cuộc sống xung quanh. Mỗi người có những trải nghiệm và cảm xúc riêng biệt, vì vậy khi tiếp xúc với một vật, họ sẽ có những đánh giá và cảm nhận khác nhau. Nếu bạn muốn có cái nhìn chính xác và gần gũi với cách mọi người nhìn nhận, bạn cần phải học nhiều điều, từ trường học đến các mối quan hệ xã hội, trải qua nhiều cảm xúc để phân tích chúng một cách rõ ràng.
Khi nói về công việc sáng tạo, bạn thường phải làm việc với khách hàng. Đối với những người dễ tính và có hiểu biết về nghệ thuật, họ sẽ đánh giá sản phẩm của bạn một cách chính xác, nêu ra những điểm mạnh và yếu, và khi đó cả hai đều có lợi. Nhưng đa số khách hàng không phải như vậy, họ luôn kỹ tính và chỉ trích sản phẩm mà bạn đã dành nhiều công sức để thực hiện. Nhưng đó là tính chất của công việc, mà bất kỳ ai bước vào nó cũng phải đối mặt. Họ trả tiền và bạn có trách nhiệm làm hài lòng họ và đáp ứng mong muốn của họ. Trách nhiệm này sẽ dần dần dẫn bạn đến mục tiêu mà thậm chí bạn còn không biết. Bạn phải chiến đấu với cảm giác thiếu động lực. Phụ thuộc quá nhiều vào cảm hứng sẽ làm bạn tự hủy hoại mình. Cảm hứng có phục vụ bạn hay bạn đang phải theo đuổi nó?
Thước phim trắng đen, thế giới phong phú của màu sắc
Vào ngày 30/8/2019, một video có hàng triệu lượt xem đã xuất hiện với cách kể chuyện hài hước, duyên dáng mang tên “Spoil phim mới Cậu Vàng cực mạnh (Cậu Vàng Trong Vai Chó Shiba)” và trở thành hiện tượng trên mạng xã hội với cái tên 1977 Vlog. Sau thành công này, 1977 Vlog đã sử dụng các tác phẩm văn học nổi tiếng, tạo ra các video “châm biếm” về hiện thực xã hội, kể nhiều câu chuyện về cuộc sống... Hai anh em sinh đôi Trung Anh và Việt Anh là những người sáng tạo các cảnh quay này.
Những cảnh quay cuốn hút hàng triệu trái tim khán giả, nhưng không ai biết rằng để có được chúng, hai anh em đã phải trải qua những trải nghiệm đáng sợ như đứng dưới trời nắng nóng 39 – 40 độ trong một căn nhà hoang, không có đèn, và chỉ thắp 4 cây nến xung quanh, sau đó đứng ngoài giữa trời mưa lớn vào nửa đêm 1 – 2 giờ, chờ đợi sét đánh chỉ để có một cảnh quay đẹp. Tuy vậy, sau những hành trình đó là những tiếng cười hạnh phúc, những kỷ niệm không thể nào quên.
Sự đam mê và yêu thích văn học, sự phê phán các vấn đề xã hội khiến hai anh em quyết định phát triển thể loại nghệ thuật mà họ yêu thích, đó là các thước phim về văn học. 1977 ra đời và trở thành một hiện tượng thực sự. Cái tên 1977: 1 ước mơ; 9 năm theo đuổi; Hai con số 7 tượng trưng cho “anh em sinh đôi”.
Khi bắt đầu hành trình sáng tạo, hai anh em mơ ước đến Tết 2019 sẽ nhận được sự công nhận. Nhưng thành công đến với họ nhanh chóng hơn sau chỉ 2 clip, và sau 4 clip, kênh của họ đã đạt được nút vàng. Họ cảm thấy bất ngờ khi mọi kế hoạch ban đầu đã bị thay đổi. Mọi người thường nghĩ rằng nghệ thuật đòi hỏi phải có trang thiết bị hiện đại, đặc biệt là khi làm video. Nhưng chỉ cần một chiếc máy tính bảng cũ, thậm chí không có thiết bị chống rung, hai anh em cũng đã có thể bắt đầu. Ban đầu, chỉ có 3 người trong team 1977 (Trung Anh, Việt Anh và Tân – một học sinh mới lên Hà Nội thi đại học năm 2000). Nếu bạn chú ý, bạn sẽ thấy rằng trong mọi cảnh quay, luôn chỉ có 2 người, vì người thứ ba luân phiên cầm máy quay. Chuyện của hai anh em muốn chia sẻ là không cần phải có tất cả trang thiết bị từ đầu, miễn là ý tưởng và nội dung của bạn đủ tốt, bạn vẫn có thể nhận được sự công nhận từ mọi người.
Hai anh em chủ yếu làm lại những tác phẩm đen trắng đã có trước đó. Điểm khác biệt là họ kết hợp giọng kể cổ điển với các sự kiện và thông tin hiện tại. Câu chuyện của họ phải được kể một cách hấp dẫn và mượt mà nhất có thể. Khi tạo nội dung, điều quan trọng là giữ vững những giá trị cốt lõi của cuộc sống. Không ít người sẵn lòng hy sinh những giá trị này chỉ để kiếm tiền. Nhưng đó chỉ là thành công tạm thời và thường không được đón nhận. Bạn phải xây dựng thương hiệu cá nhân, khẳng định sự khác biệt của mình so với người khác.
“Để đi xa và lâu dài, và được mọi người yêu quý, bạn phải dựa trên giá trị cốt lõi của mình để sáng tạo nội dung.”
Đối với người sáng tạo nội dung, điều mà mọi người thường lo lắng là việc làm sao để duy trì sức hấp dẫn của nội dung. Tất cả các sản phẩm mà chúng ta tạo ra chỉ có thời gian ngắn và sẽ trở nên nhạt nhẽo trong mắt khán giả. Để phát triển, chúng ta phải luôn tìm cách đổi mới, không nên khai thác những ý tưởng cũ kỹ. Khi đạt được một thành công nào đó, không nên tự mãn và phải tiếp tục nỗ lực. Bạn có thể tự do sáng tạo, nhưng đừng quên giữ cho mình đôi chân trên mặt đất. Hãy giữ sự khiêm tốn và nhận biết rõ những điều còn thiếu sót trong bản thân để tiếp tục hoàn thiện.
Ngoài thu nhập từ kênh youtube, hai anh em còn làm KOL cho các thương hiệu nổi tiếng, kiếm tiền từ quảng cáo và chia sẻ trên fanpage của mình. Khi đam mê và tinh thần trách nhiệm đặt lên hàng đầu, tiền bạc không còn quan trọng nữa. Chủ nhân của kênh youtube 1977 Vlog đã sử dụng giá trị đạo đức và xã hội để làm định hướng cho mình, trở thành người truyền cảm hứng và có tiếng nói trong cộng đồng. Độc đáo là một khía cạnh mà các nghệ sĩ cần chú ý. Các bộ phim đen trắng dường như không còn tồn tại trong thời đại số hiện nay. Nhưng hai anh em Trung Anh đã làm mới và tạo ra một trào lưu mới. Khi họ mới bắt đầu, có người đã nói rằng họ đi ngược lại thời đại khi làm phim đen trắng. Đôi khi, chúng ta cần phải đối mặt với sự phản đối từ đám đông, và dám bước vào những lĩnh vực mới mẻ. Hãy xây dựng thương hiệu cá nhân mà khi nhắc đến tên của bạn, mọi người sẽ liên tưởng ngay đến nó.
Mặc chiếc áo vest và thể hiện bản rap
Võ Hồ Thanh Vi (biệt danh là Táo) – người chuyên khám phá những nỗi buồn với mong muốn tìm kiếm lối thoát, với 10 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực này.
“Tôi muốn làm lành những vết thương trong tâm hồn của con người, loại bỏ đi những tối tăm nhất. Tôi muốn mọi người hiểu rằng nỗi đau không làm họ trở nên cô độc, bất lực hay nằm ngoài vòng luẩn quẩn của xã hội.”
Từ nhỏ, tôi đã có đam mê với nghệ thuật. Năm 2003, tôi tiếp xúc lần đầu với Rap. Đến năm 2010, tôi bắt đầu viết thơ và cover những bài hát của Lil’ Knight (LK). Tuy nhiên, vì không muốn mãi chỉ làm cover, sau một thời gian ngắn, tôi quyết định tạo ra những bài hát của riêng mình.
Tôi đã tham gia vào một nhóm Rap ở Cà Mau trong 2 năm nhưng gặp khó khăn trong việc hòa nhập do tôi sống ở ngoại ô Sài Gòn. Sau hai năm theo đuổi Rap, ý tưởng về việc sản xuất album bất ngờ nảy ra. Tôi mua một chiếc đĩa trắng với giá 2 ngàn rưỡi và mấy tờ giấy bọc, sau đó nhờ một người bạn vẽ hình graffiti và cắt ra để làm bìa album, bán với giá 5.000 đồng/chiếc. Mặc dù chỉ bán được 50 đĩa và lỗ 200.000 đồng, nhưng album đầu tiên này đã là động lực để tôi tiếp tục phấn đấu. Sau đó, tôi tham gia vào Rappervn.net và G-Fam (hai trang web nổi tiếng về rap thời điểm đó) và nhận được lời mời từ G-Fam trước. Cảm giác hạnh phúc khi được nhiều người biết đến tên Táo đã thúc đẩy tôi, vì ban đầu, tôi chọn rap chỉ để được công nhận từ mọi người.
Rap là sự kết hợp của nhiều yếu tố, bao gồm phần hát và phần rap, tạo nên sự hấp dẫn của bài hát. Tôi thường đánh giá một bài rap qua nội dung và cách thể hiện, ... Thông thường, mọi người thường tập trung vào việc tìm kiếm vần trước rồi mới viết các câu còn lại để tạo thành một câu chuyện có ý nghĩa. Tuy nhiên, đôi khi, việc tập trung quá nhiều vào vần có thể làm cho câu chuyện trở nên lệch lạc hoặc các vần xuất hiện gò bó, miễn cưỡng. Ngoài vần, flow và cảm xúc cũng rất quan trọng. Nếu bạn không nắm bắt được hai kỹ thuật này, cách bạn thể hiện rap có thể trở nên như việc đọc thơ hoặc chuyển sang một thể loại nhạc khác. Các bài rap của tôi trước đây thường được thực hiện acapella và ghép với beat, nhưng không phù hợp. Sau này, khi tôi sáng tác nhiều hơn, tôi đã tìm được cách để viết lời hợp nhịp với nhạc. Mặc dù rap đòi hỏi nhiều kỹ thuật, nhưng nó không yêu cầu phải có nhiều kiến thức phức tạp về âm nhạc. Điều này làm nên sự khác biệt giữa rap và các dòng nhạc khác (và cũng là lý do tôi chọn rap từ đầu).
Rap không chỉ là một dòng nhạc, mà còn là một cách thể hiện bản thân. Rap cho phép bạn kết hợp nhiều thể loại nhạc khác nhau như Jazz, Blues, Ballad,... Điều này cho phép chúng ta tự do sáng tạo và cảm thấy tự do. Nếu bạn tin tưởng vào bản thân mình, hãy dũng cảm bắt đầu ngay từ khi bạn nảy ra ý tưởng, và tiếp tục phát triển mà không ngừng. Dù người khác có nói gì đi chăng nữa, hãy luôn bước đi vì niềm tin của chính bạn. Một câu nói có thể làm cho những người đam mê khác không cảm thấy cô đơn trong cuộc đời này, đó là thông điệp mà Táo muốn gửi đến mọi người: “Hãy làm những việc mà bạn cho rằng không phí phạm”, vì chỉ khi đó bạn mới thực sự là chính mình.
Tự nhận thức về bản thân
Còn rất nhiều nghệ sĩ không được đề cập trong bài đánh giá này, vì nội dung đã quá dày đặc và có thể khiến bạn cảm thấy buồn ngủ. Bài viết chỉ nhắm tới một số nghệ sĩ hoặc những người làm nghệ thuật mà khi nhắc đến, mọi người sẽ chắc chắn biết hoặc có thể đã nghe tên của họ ở đâu đó ngoài kia. Cuốn sách tập hợp những chia sẻ về cuộc sống và kinh nghiệm cá nhân của những người đã thành công trên con đường mà họ đã chọn. Mỗi người đều có một khởi đầu đặc biệt và không giống với con đường truyền thống mà cha mẹ thường vẽ ra cho con cái. Mỗi người đều trang bị cho bản thân một bản lĩnh độc đáo. Tuy nhiên, việc thực hiện những điều mình mong muốn thực sự là một kỹ năng khó khăn. Nhưng chỉ cần vượt qua được 'cảnh giới' đó, có vẻ như không còn gì có thể làm bạn chán chường hơn mỗi ngày, thay vào đó là nguồn dopamine vô tận sẽ thúc đẩy bạn tiến tới những điều tuyệt vời hơn trong cuộc sống của mỗi người.
Tóm tắt bởi: Toàn Bùi - MyBook