Tổng quan về bài thơ 'Ông đồ' của Vũ Đình Liên

Trải qua chương trình học Ngữ văn lớp 8, bạn sẽ khám phá bài thơ 'Ông đồ' của nhà thơ Vũ Đình Liên. Tác phẩm này tả lại cảnh đời đầy cảm động của người nông dân già, thể hiện sự thương xót trước số phận khó khăn của họ và tình cảm nhớ nhung về quá khứ.

Trong bài viết này, Mytour muốn giới thiệu về nhà thơ Vũ Đình Liên và nội dung của bài thơ 'Ông đồ'. Hãy cùng khám phá chi tiết ngay dưới đây.

Điệu nhạc của Cụ Ông

Mỗi xuân hoa đào nở
Lại thấy cụ già ngồi
Đậy bàn mực, giấy đỏ
Dòng người qua phố vội.

Bao nhiêu người mướn viết
Ngợi khen tài sáng gió
“Hoa tay thảo một nét
Như phượng múa, rồng đuôi.”

Nhưng năm qua năm vắng
Người thuê viết đâu rồi?
Giấy đỏ buồn nỗi nhớ;
Mực đọng trong nỗi sầu…

Đào năm nay vẫn nở,
Ông đồ xưa đâu rồi?
Người xa muôn năm trước
Con hồn nay ở đâu?

I. Giới thiệu về Vũ Đình Liên

- Vũ Đình Liên (1913 - 1996), quê gốc Hải Dương, lưu trú chủ yếu tại Hà Nội.

- Là một trong những nhà thơ tiên phong của phong trào Thơ Mới.

- Thơ của ông thường mang đậm tình thương và hoài niệm về quê hương.

- Bên cạnh việc sáng tác, ông còn tham gia nghiên cứu, dịch thuật và dạy văn học.

- Một số tác phẩm nổi bật của ông bao gồm: Ông đồ, Lòng ta là những hàng thành quách cũ, Luỹ tre xanh, Nhớ Cao Bá Quát…

II. Giới thiệu về bài thơ Ông đồ

1. Bối cảnh sáng tác

- Bài thơ Ông đồ tập trung vào những người thầy dạy học chữ Nho trong quá khứ.

- Mỗi khi Tết đến, ông đồ thường được nhiều người thuê để viết chữ, câu đối để trang trí trong nhà.

- Nhưng từ khi chế độ thi cử của thời phong kiến bị loại bỏ, việc viết chữ Nho không còn được coi trọng nữa, vào những ngày Tết, ít người chơi chữ, dẫn đến tình trạng thất thế của ông đồ.

- Tác giả đã sáng tác bài thơ để thể hiện sự tiếc nuối, lòng xót thương với hình ảnh những ông đồ một thời, cũng như những giá trị văn hóa truyền thống đang dần mất đi.

2. Hình thức thơ

Bài thơ “Ông đồ” được viết theo thể thơ ngũ ngôn (năm chữ).

3. Sơ đồ

Bao gồm 3 phần:

• Phần 1: Từ đầu đến: “Như phượng múa, rồng bay”. Miêu tả ông đồ trong quá khứ.
• Phần 2: Tiếp theo đến “Mực đọng trong nghiên sầu”. Miêu tả ông đồ hiện tại.
• Phần 3: Phần còn lại. Sự tiếc thương của nhà thơ trước hoàn cảnh của ông đồ.

4. Cốt truyện

Bài thơ ông đồ đã thể hiện tình cảnh bi ai của “ông đồ”, đồng thời thể hiện niềm cảm thương chân thành trước một nhóm người đang chịu khổ và nỗi nhớ nhà cũ của nhà thơ.

5. Nghệ thuật

Phong cách sáng tạo của bài thơ Ông đồ được thể hiện qua việc sử dụng thể thơ ngũ ngôn đặc trưng, với lời văn bình dị nhưng chứa đựng nhiều cảm xúc sâu sắc, và sử dụng các biện pháp tu từ độc đáo…

III. Dàn ý phân tích bài thơ Ông đồ

(1) Bắt đầu

Giới thiệu và hướng dẫn về bài thơ Ông đồ: Vũ Đình Liên là một trong những nhà thơ đáng chú ý của phong trào Thơ mới. Bài thơ “Ông đồ” thể hiện một cách rõ ràng phong cách sáng tạo của tác giả.

(2) Phần chính

a. Diễn tả về ông đồ trong quá khứ

- Ông đồ xuất hiện trên đường phố, với cành đào và bàn thư pháp có mực tàu và giấy đỏ.

- Ông viết câu đối như một nghệ sĩ thư pháp: “Hoa tay thảo những nét/Như phượng múa, rồng bay” khiến mọi người ngưỡng mộ: “Hoa tay thảo những nét/Như phượng múa, rồng bay”.

=> Một kỷ niệm về quá khứ đẹp đẽ.

b. Thông tin về ông đồ trong thời hiện tại

- Trong mỗi năm, ông đồ trở nên vắng lặng, biểu hiện cho sự lãng quên dần dần của con người theo thời gian.

- Câu hỏi đầy xúc động: “Người thuê viết nay ở đâu?” phản ánh nỗi buồn và hối tiếc.

- Biểu tượng hóa như “giấy đỏ buồn không tươi”, “mực dâng trong nghiên niềm đau”: thể hiện nỗi buồn của nghệ sĩ khi không còn được nhớ đến.

- Hình ảnh của “lá vàng rơi trên tờ giấy”, “nơi ngoài phố mưa bụi bay”: tạo ra cảm giác cô đơn và lạnh lẽo.

c. Cảm xúc bi ai của nhà thơ trước tình cảnh của ông đồ

- Thời gian: “Năm nay hoa đào lại nở” thể hiện sự trở lại của mùa xuân, một vòng tuần hoàn không ngừng của thời gian.

- Hình ảnh “không thấy”: là sự phủ nhận sự hiện diện của một người đã từng tồn tại, một người được ngưỡng mộ.

- Câu hỏi sâu lắng cuối bài “Những người thuê viết năm cũ/Hồn ở đâu bây giờ?”: như một lời than thở trách móc về số phận không may.

(3) Kết bài

Khẳng định giá trị nghệ thuật và nội dung của bài thơ “Ông đồ”: Bằng cách sử dụng thể thơ ngũ ngôn đơn giản nhưng sâu sắc, cùng với sự cô đọng và giàu cảm xúc trong lời văn, bài thơ đã thành công trong việc thể hiện tình cảnh đáng thương của những người ông đồ, từ đó thể hiện niềm thương cảm chân thành trước sự khốn khó của họ và nỗi nhớ mong cảnh xưa của tác giả.