Tổng quan về hiện tượng nổi mề đay

1. Mề đay là gì?

Mề đay là phản ứng dị ứng của mao mạch, gây sưng phù, ửng đỏ và ngứa ngáy. Có thể tự khỏi sau 1-2 tuần hoặc trở thành mề đay mạn tính, có xu hướng tái phát.

Triệu chứng bao gồm sưng phù, ban đỏ, ngứa, có thể lan rộng đến nhiều vùng trên cơ thể. Mề đay cũng có thể xuất hiện khi cơ thể nóng lên do ma sát, tắm nước nóng hoặc vận động.

Các dấu hiệu đặc trưng của bệnh nổi mày đay là sưng phù màu đỏ 

Nguyên nhân gây ra mề đay

Nguyên nhân gây mề đay có cơ chế phức tạp, chủ yếu thông qua kháng thể IgE kích thích sản xuất histamin. Histamin kích thích triệu chứng ở các cơ quan hô hấp và dạ dày, cũng như gây phù mao mạch dưới da và kích thích cảm giác ngứa.

Mề đay thường gặp

Thuốc, thực phẩm, nọc độc, tác nhân đường hô hấp, nhiễm trùng, và tiếp xúc với chất gây dị ứng có thể gây ra mề đay.

Một số thực phẩm hàng ngày cũng có thể gây nổi mày đay.

Mề đay vật lý

Là loại mề đay do tác động từ bên ngoài, thường do cơ chế miễn dịch của cơ thể và chiếm phần lớn trường hợp mề đay. Nguyên nhân bao gồm vận động quá mức, ma sát, ánh sáng mặt trời, lạnh, hoặc nóng.

Vấn đề về mề đay có thể xuất phát từ các vấn đề trong hệ thống cơ thể.

Các bệnh như lupus ban đỏ, viêm mạch, tiểu đường,... cũng có thể gây ra tình trạng nổi mày đay cho bệnh nhân.

Nguyên nhân của mày đay có thể liên quan đến yếu tố di truyền.

Nhiều trường hợp mày đay có liên quan đến yếu tố di truyền.

Mày đay có thể phát sinh mà không cần có nguyên nhân cụ thể.

Phần lớn các trường hợp nổi mày đay, còn được biết đến là mề đay vô căn vì không thể xác định được nguyên nhân của loại bệnh này.

2. Phương pháp chẩn đoán và điều trị nổi mày đay

Phương pháp chẩn đoán bệnh nổi mề đay

Ngoài các triệu chứng đã được mô tả, có thể thực hiện một số xét nghiệm cận lâm sàng để có kết quả chính xác hơn.

• Thực hiện xét nghiệm sinh thiết da để loại trừ khả năng nổi mày đay do viêm mạch. 

• Thực hiện xét nghiệm hấp thụ dị nguyên phóng xạ, xét nghiệm miễn dịch huỳnh quang để xác định nguyên nhân gây bệnh khi nghi ngờ nổi mày đay do thuốc, thức ăn, bụi bẩn,…

• Thực hiện xét nghiệm máu để tìm kiếm các dấu hiệu của nổi mày đay.

• Thực hiện xét nghiệm chức năng sinh hóa như: chức năng gan, thận, tiểu đường, mỡ máu,...

Nổi mày đay gây cảm giác ngứa ngáy khó chịu và thường xuất hiện không đều.

Phương pháp điều trị.

• Trường hợp bị mề đay nhẹ, bệnh sẽ tự hết mà không cần điều trị. 

• Một số loại thuốc được sử dụng để điều trị nổi mề đay: 

• Sử dụng các loại thuốc bôi chứa menthol để làm mát da, giảm ngứa, sử dụng kết hợp các loại kem dưỡng ẩm giúp làm dịu da. 

• Thuốc tiêm Epinephrine, giúp điều trị mày đay nhanh, và tác dụng hiệu quả hơn đối với mày đay cấp, tuy nhiên thuốc chỉ có tác dụng tạm thời và phải lưu ý khi chữa trị cho người già.

• Các thuốc kháng histamin như Hydroxyzine, Cyproheptadine, Terfenadin,… Tuy nhiên, một số loại kháng sinh có thể gây ngủ, không được dùng cho phụ nữ có thai và đang cho con bú, một số loại kháng sinh không gây ngủ như astemizol. Thuốc kháng cholin được sử dụng khi cơ thể nổi mề đay do tăng thân nhiệt khiến cơ thể đổ nhiều mồ hôi.

• Các loại kháng sinh khi không được sử dụng hợp lý, dùng liều quá cao, kết hợp với thuốc không phù hợp,… có thể gây rối loạn nhịp tim và gây ra một số tác dụng không mong muốn. 

• Đối với mề đay mạn tính, cần xác định nguyên nhân gây nổi mày đay và loại trừ yếu tố gây bệnh, kiêng cử các đồ uống có men, cồn, sử dụng thuốc kháng sinh histamin ít nhất trong 3 tháng, sau đó giảm dần rồi mới dừng hẳn.

Dù ăn mặc thoải mái, nhưng có thể giảm ngứa bằng cách chọn những bộ đồ rộng rãi, mát mẻ.

Ngoài việc sử dụng thuốc, bệnh nhân có thể áp dụng các phương pháp điều trị toàn thân như tắm nước lạnh, chườm lạnh, mặc quần áo rộng rãi và thoải mái; nghỉ ngơi đủ để giảm căng thẳng, duy trì chế độ ăn uống lành mạnh để tăng cường sức khỏe.