Buzz
Chỉ trong vòng 5 ngày, đạo luật mã số HR8038 đã được cả ba cấp lập pháp và hành pháp Mỹ thông qua. Bắt đầu từ hạ viện ngày 20/4, tiếp đến thượng viện ngày 23/4, và tổng thống Joe Biden đã ký phê chuẩn vào ngày 24/4, rạng sáng theo giờ Việt Nam.HR8038 bao gồm các điều khoản hỗ trợ Ukraine, Israel, và các đồng minh của Mỹ, cùng với quy định quản lý các ứng dụng trực tuyến được xem là dưới sự kiểm soát của các thế lực thù địch nước ngoài. Điều này đã được đề xuất từ khi HR7521 được thông qua hồi giữa tháng 3.
ByteDance có 1 năm để tìm chủ mới cho TikTok Mỹ, gồm 270 ngày, tương đương khoảng 9 tháng để hoàn tất giao dịch và 90 ngày để chính phủ Mỹ xác nhận thương vụ hợp lý. Nếu đến cuối tháng 1/2025 mà không có chủ mới, TikTok sẽ ngừng phân phối thông qua các cửa hàng ứng dụng, dẫn đến việc người dùng Mỹ không còn nhận được cập nhật, và ứng dụng trên điện thoại của hơn 170 triệu người Mỹ sẽ không còn khả năng hoạt động.
Nói tóm lại, đây là động thái ép ByteDance thoái vốn TikTok, đảm bảo ứng dụng mạng xã hội này không còn là mối đe dọa an ninh và không bị lợi dụng bởi Trung Quốc để định hướng người Mỹ. Nhưng để đạt được điều này, quá trình từ cơ quan hành pháp đến thực hiện mục tiêu sẽ vừa phức tạp vừa mất nhiều thời gian, không phải chỉ là một câu nói đơn giản.
ByteDance chắc chắn sẽ khởi kiện
ByteDance sẽ tiến hành kiện tụng tại tòa án liên bang và tòa án tối cao Hoa Kỳ, cho rằng đạo luật mới này lợi dụng mối lo an ninh quốc gia để vi phạm quyền tự do ngôn luận của hàng trăm triệu người Mỹ.
Trung Quốc cũng có thể có phản ứng phản đối và kiểm soát. Tháng 8/2020, Bắc Kinh đã ban hành luật quản lý tài sản của các công ty Trung Quốc, bao gồm “các dịch vụ đề xuất thông tin được cá nhân hóa dựa trên phân tích dữ liệu,” mô tả thuật toán TikTok.
Điều này có thể dẫn đến việc ByteDance bán TikTok Mỹ mà không bao gồm thuật toán chính đã giúp TikTok nổi tiếng và thành công.
Vấn đề tiếp theo là tìm đơn vị hoặc liên minh có đủ nguồn lực tài chính để mua TikTok Mỹ từ ByteDance nếu công ty này phải thoái vốn sau khi thất bại trong kiện tụng và tuân thủ quy định mới của Mỹ.
Đưa nhau ra tòa
Jeff Kosseff, phó giáo sư luật an ninh mạng tại Học viện Hải quân Mỹ, nhận định: “Một điều chắc chắn là sẽ có kiện tụng.” Các luật sư của TikTok có thể tranh luận rằng việc buộc bán TikTok Mỹ cho chủ mới vi phạm quyền tự do ngôn luận, vì chủ mới có thể thay đổi quy định sử dụng, quản lý nội dung, và trải nghiệm người dùng hiện nay vốn rất tự do.
Michael Beckerman, phó chủ tịch quy định pháp lý của TikTok, cho biết trong một cuộc phỏng vấn tuần trước: “Chúng ta có Hiến pháp và quyền tu chính án thứ nhất là rất quan trọng. Chúng tôi sẽ tiếp tục đấu tranh vì quyền lợi của người dùng TikTok.”
Những tổ chức bảo vệ quyền công dân như American Civil Liberties Union, một trong những tiếng nói mạnh mẽ nhất phản đối đạo luật mới, có thể sẽ tham gia vụ kiện cùng TikTok.
Chính phủ Mỹ sẽ cần một chiến lược tranh tụng vững chắc để thuyết phục tòa án rằng quyền sở hữu TikTok của ByteDance có thể ảnh hưởng đến quyền tự do ngôn luận và đe dọa an ninh quốc gia.
TikTok đã nhiều lần thắng kiện tại tòa với lập luận dựa trên quyền tự do ngôn luận. Khi Tổng thống Trump ép ByteDance thoái vốn vào năm 2020, một thẩm phán liên bang đã chặn nỗ lực này vì cho rằng điều đó sẽ đóng cửa một nền tảng chia sẻ quan điểm của mọi người. Bang Montana từng cố cấm TikTok trên toàn bang vì thuộc sở hữu của một tập đoàn Trung Quốc, nhưng cũng bị một thẩm phán liên bang ngăn chặn vì lý do tương tự.
Cách duy nhất để cấm TikTok trên phạm vi hẹp ở Mỹ là cấm cài đặt ứng dụng này trên thiết bị do chính phủ và các bang cung cấp cho nhân viên làm việc.
Ai có khả năng mua TikTok?
Rất ít người hoặc tổ chức có đủ khả năng tài chính để mua TikTok Mỹ, và số lượng những đơn vị có nhu cầu thực sự còn ít hơn. Theo các nhà phân tích, giá trị của TikTok Mỹ có thể lên đến hàng chục tỷ USD.
ByteDance là một trong những startup công nghệ có giá trị nhất thế giới, ước tính vốn hóa khoảng 225 tỷ USD theo CB Insights.
Giá cao sẽ hạn chế số cá nhân, doanh nghiệp hay liên minh đầu tư có thể mua lại TikTok. Các tập đoàn công nghệ lớn như Meta hoặc Google có thể là ứng viên tiềm năng, nhưng sẽ đối mặt với các vấn đề liên quan đến cạnh tranh công bằng, dẫn đến việc thương vụ có thể thất bại.
Những quỹ đầu tư mạo hiểm hoặc các nhà đầu tư có thể hợp tác để mua TikTok. Một số cái tên đáng chú ý có thể bao gồm cựu bộ trưởng tài chính Mỹ dưới thời Trump, Steven Mnuchin, hay cựu CEO Activision, Bobby Kotick, cùng CEO OpenAI, Sam Altman, theo một số nguồn tin không chính thức.
Trước đây, khi tổng thống Trump buộc ByteDance phải bán TikTok Mỹ, ByteDance đã thảo luận với Microsoft và Oracle. Đã có lúc, liên minh Oracle và tập đoàn bán lẻ khổng lồ Walmart định mua lại TikTok Mỹ, nhưng vì lệnh của thẩm phán liên bang ngăn chặn việc ép ByteDance thoái vốn, nên đàm phán đã không thành công.
Quy trình thoái vốn phức tạp
Giả sử TikTok Mỹ buộc phải bán cho một bên khác theo quy định lý tưởng cho chính phủ và các nhà lập pháp Mỹ, quá trình này cũng không hề dễ dàng.
Luật mới quy định sau khi thoái vốn, ByteDance và TikTok không còn mối liên hệ nào. Tuy nhiên, nhân viên của TikTok vẫn sử dụng phần mềm của ByteDance trong công việc và giao tiếp hàng ngày. Đội ngũ nhân sự cũng trải rộng khắp toàn cầu, với các giám đốc cấp cao làm việc ở Singapore, Dublin, Los Angeles và Mountain View, California.
Chưa rõ liệu ByteDance sẽ bán toàn bộ TikTok, ứng dụng hoạt động trên toàn cầu ngoại trừ Trung Quốc (DouYin), hay chỉ bán mảng TikTok ở Mỹ. Hiện TikTok Mỹ có khoảng 7.000 nhân viên.
Tách riêng TikTok Mỹ để bán có thể là thách thức lớn. Thuật toán gợi ý nội dung, yếu tố quan trọng giúp TikTok thành công trên thế giới, chưa chắc sẽ thuộc về chủ mới. Luật năm 2020 của Trung Quốc giới hạn xuất khẩu công nghệ, kể cả các thuật toán do công ty Trung Quốc phát triển.
TikTok không có thuật toán đó liệu còn hấp dẫn không?
Vai trò khó đoán của Trung Quốc
Chính phủ Trung Quốc có thể phản đối và ngăn chặn thương vụ này nếu ByteDance và TikTok thất bại tại tòa liên bang Mỹ.
Khi HR7521 được hạ viện Mỹ thông qua vào tháng 3, quan chức Trung Quốc đã chỉ trích đạo luật này, nhưng chưa tuyên bố chính thức về việc cấm ByteDance thoái vốn TikTok Mỹ. Một năm trước, Bộ Thương mại Trung Quốc cho biết sẽ “phản đối mạnh mẽ” bất kỳ thương vụ bán ứng dụng nào của ByteDance.
Ngược lại, Trung Quốc có thể trả đũa bằng cách áp dụng biện pháp lên các tập đoàn Mỹ hoạt động tại nước này. Một ví dụ gần đây là Trung Quốc đã yêu cầu Apple gỡ bỏ ứng dụng Threads và WhatsApp của Meta khỏi App Store vì lý do an ninh quốc gia.
Lindsay Gorman, thành viên cấp cao tại German Marshall Fund, chuyên đầu tư vào các startup công nghệ tại Trung Quốc, cho biết quyết định của Trung Quốc về việc cho phép ByteDance bán TikTok vẫn còn là một ẩn số không thể đoán trước.
Theo The New York Times
