Top 10 Bài văn đánh giá sâu sắc về tác phẩm 'Cảnh ngày hè' của Nguyễn Trãi

Khám phá bài thơ, chúng ta bắt đầu với hình ảnh thiên nhiên rực rỡ.

Rồi hóng mát thuở ngày trường

Hoè lục đùn đùn tán rợp giường

Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ

Hồng liên trì đã tiễn mùi hương

Từ chữ 'rồi' ở đầu câu thơ, có thể nói về tâm trạng 'bất đắc chí' của nhà thơ. Câu thơ đầu, dù chỉ sáu từ, đã đủ diễn đạt về thời gian, hoàn cảnh và tâm trạng của nhà thơ. Điều này là sự sáng tạo khi Nguyễn Trãi Việt hoá thơ Đường luật, thay đổi cách ngắt nhịp, tạo thanh bằng ở cuối câu giúp câu thơ nghe như tiếng thở dài, không giống lời than thở. Hình ảnh mở đầu về thiên nhiên rực rỡ và con người thư thái, hóng mát thuở ngày trường, tận hưởng cảnh đẹp.

Ba câu thơ tiếp theo, dưới bút tài của Nguyễn Trãi, tạo nên bức tranh thiên nhiên sống động, đầy màu sắc. Màu xanh của cây hoè, màu đỏ của hoa lựu, màu hồng của hoa sen, màu vàng lung linh của ánh nắng chiều. Tất cả hòa quyện, tạo nên cảnh vật đặc trưng của mùa hè. Hình ảnh cây hoè, với từ 'đùn đùn' và động từ 'giương', diễn đạt sự sum xuê, nẩy nở, làm cho cây hoè như có hồn, bức tranh như sống động hơn. Nguyễn Trãi cảm nhận cảnh vật không chỉ bằng thị giác mà còn bằng thính giác và khứu giác. Nhịp thơ 3/4 kết hợp với động từ 'phun' tạo nên cảnh vật nổi bật nhưng không chói chang, mát dịu, tinh tế. Bức tranh cảnh ngày hè sinh động, đặc sắc hơn với âm thanh và mùi vị. Dù miêu tả vào cuối ngày, khi mặt trời lặn, nhưng mọi thứ vẫn tràn đầy sức sống với những từ ngữ như 'đùn đùn', 'giương', 'phun', 'tiễn', 'lao xao', 'dắng dỏi'. Những từ ngữ này thể hiện tâm trạng, ước mong cống hiến cho nhân dân, cho đất nước.

Cảnh ngày hè của Nguyễn Trãi không chỉ hiện hữu trong màu sắc tươi đẹp của thiên nhiên mà còn qua nhịp sống sôi nổi của nhân dân.

Lao xao chợ cá làng ngư phủ

Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương

Hai từ láy 'lao xao', 'dắng dỏi' diễn đạt âm thanh của làng chài quen thuộc - sự lao xao của chợ cá, rộn rã của tiếng ve. Nguyễn Trãi quan sát cuộc sống, cảm nhận nó với tâm hồn mở rộng, một tình yêu sâu đậm với thiên nhiên và cuộc sống. Tiếng lao xao, tiếng ve có thể là tiếng lòng ông, của người yêu thiên nhiên tha thiết. Thiên nhiên và cuộc sống, mặc dù là cuối ngày, vẫn tràn ngập sức sống. Nguyễn Trãi, mặc dù đã lui về ẩn dật, nhưng tâm hồn ông luôn yêu thiên nhiên, yêu quê hương, đất nước. Ở đây, Nguyễn Trãi không chỉ là người đón nhận cảnh ngày hè một cách thoải mái, mà còn là người quan tâm đến cuộc sống của nhân dân.

Hai câu cuối cùng của bài thơ là nơi tác giả gửi gắm tâm tư và suy nghĩ, thể hiện rõ vẻ đẹp tâm hồn của Nguyễn Trãi.

Dễ có Ngu cầm đàn một tiếng
Dân giàu đủ khắp đòi phương

Câu thơ cuối cùng, với sự ngắn gọn và nhịp 3/3, dồn nén cảm xúc của cả bài. Tác giả khao khát đem tài trí của mình, tư tưởng yêu nước và thương dân, vào thực hành. Điều này là chủ đạo của bài thơ. Mặc dù ông đón nhận cảnh ngày hè một cách ung dung trong một ngày nhàn rỗi, nhưng luôn suy nghĩ và lo lắng cho nhân dân, cho đất nước. Cảm nhận cảnh ngày hè nhưng vẫn quan tâm đến cuộc sống của nhân dân. Nghe thấy tiếng tấp nập, lao xao của làng chài, ông quan tâm, lo cho dân, cho nước. Ông ước mong có cây đàn của vua Ngu Thuấn để mang lại hạnh phúc, ấm no cho nhân dân và đất nước. Điều này chỉ có thể thực hiện được nếu có lòng yêu quê hương, đất nước sâu sắc, khiến ông cảm nhận hết vẻ đẹp mùa hè ở làng chài quê hương thanh bình.

Bài thơ Cảnh ngày hè không chỉ thể hiện tình yêu thiên nhiên và đời sống của Nguyễn Trãi mà còn là bài học gửi gắm cho thế hệ trẻ về lòng yêu nước, ước mong cống hiến cho đất nước.

Nguyễn Trãi, bậc danh nhân văn hóa kiệt xuất của dân tộc, tỏa sáng trong văn võ và tâm hồn trong sáng. Ông hiến dâng cuộc đời mình cho sự độc lập, bình yên và ấm no cho nhân dân.

Bảo kính cảnh giới (Cảnh ngày hè) - một kiệt tác của Nguyễn Trãi trong thơ Nôm, đưa chúng ta vào bức tranh thiên nhiên rực rỡ của mùa hè và tâm hồn yêu nước của thi nhân. Bài thơ với thể thơ Đường luật thất ngôn xen lục ngôn, với những câu thơ du dương như những niềm vui nhỏ trong cuộc sống phong phú và bi kịch của thi nhân. Cảnh ngày hè được phân chia thành hai phần, tái hiện hình ảnh tự nhiên và cuộc sống con người, mang lại một bức tranh đầy sức sống và tầm vóc tư tưởng của Nguyễn Trãi.

Mở đầu bằng câu thơ thất luật, Nguyễn Trãi bắt đầu mỗi ngày bằng tâm thế thoải mái, thư thái, thưởng thức vẻ đẹp thiên nhiên. Hình ảnh cây hòe, lựu đỏ, sen hồng tươi tắn làm nổi bật bức tranh thiên nhiên tràn đầy sức sống, khác biệt và đẹp đẽ. Sự chăm sóc kỹ lưỡng trong từng chi tiết thể hiện tâm hồn thơ mộng và tinh tế của Nguyễn Trãi.

Cuộc sống sinh động của con người được mô tả qua bức tranh chợ cá và tiếng ve cầm lầu tịch dương. Âm thanh 'lao xao' của chợ cá làng chài gợi lên không khí sôi động và no đủ của miền quê. Bức tranh lầu tịch dương trong buổi chiều tà làm dịu đi nỗi buồn, tạo nên một không gian thanh bình, hòa mình trong âm thanh dịu dàng của ve. Tuy nhiên, bản chất tâm hồn nhạy cảm của Nguyễn Trãi vẫn để lại dấu vết nhẹ nhàng trong sự hòa quyện của cuộc sống.

Bất ngờ đến từ niềm vui của Nguyễn Trãi không chỉ là để ngắm cảnh, mà là mong muốn dành hết tâm lực, tình yêu quê hương để đem lại hạnh phúc cho nhân dân. Khát vọng cao đẹp ấy được thể hiện qua mong ước sở hữu cây đàn của vua Nghiêu Thuấn, để ca tụng cuộc sống ngày nay và hy sinh cho hạnh phúc của mọi người trên khắp miền đất này. Cuối cùng, Nguyễn Trãi như thốt lên, lòng nhân ái như 'bui một tấc', vẫn đong đếch trong những thăng trầm của cuộc sống.

Nguyễn Trãi, nhân vật thiêng liêng trong lịch sử Việt Nam, là người hùng vừa có tài văn vừa có tài quân sự. Tấm lòng yêu nước và tình thương dân là đặc trưng hiếm có của ông, không ngừng hiện hữu dưới mọi hoàn cảnh. Ông đã để lại dấu ấn vĩ đại trong văn hóa và thơ ca tiếng Việt, đặt nền móng cho sự phát triển của thể loại này. Trong tập thơ tiêu biểu mở đầu cho văn học chữ Nôm - 'Quốc âm thi tập', không thể không nhắc đến 'Cảnh ngày hè' - một kiệt tác thơ ca.

'Cảnh ngày hè' là bức tranh tâm hồn của Nguyễn Trãi trước vẻ đẹp của mùa hè. Bài thơ này đánh dấu số 43 trong tập 'Bảo kính cảnh giới' của 'Quốc âm thi tập', tác phẩm nổi tiếng của ông. Thông qua bức tranh cảnh ngày hè, Nguyễn Trãi truyền đạt tình yêu thiên nhiên, tình yêu đời, tình yêu nhân dân và tình yêu đất nước.

Câu thơ đầu tiên khởi đầu với nhịp điệu chậm rãi: 'Rồi hóng mát thuở ngày trường'. 'Ngày trường' ở đây là biểu tượng cho những ngày hè dài. Câu thơ mở đầu thể hiện tâm hồn nhàn nhã, thoải mái của Nguyễn Trãi trước vẻ đẹp của mùa hè. Bức tranh ngày hè được tái hiện qua hình ảnh của ba loại cây đặc trưng:

'Hòe lục đùn đùn tán rợp giương'

'Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ'

'Hồng liên trì đã tiễn mùi hương'

Thơ mô tả sự sống động của thiên nhiên mùa hè thông qua màu sắc rực rỡ của cây cỏ. Bức tranh tươi sáng với màu xanh của hòe, màu đỏ của lựu, màu hồng của sen. Nguyên tắc tạo màu sắc tươi tắn, sinh động của bức tranh là sự tự do và phô diễn vẻ đẹp của thiên nhiên.

Cảnh ngày hè không chỉ đẹp về mặt màu sắc mà còn hòa mình vào âm thanh nhộn nhịp của chợ cá làng chài: 'Lao xao chợ cá làng ngư phủ'. Tiếng ồn ào, náo nhiệt của chợ cá như âm thanh cuộc sống đầy ấm no của con người. Bức tranh được bổ sung bởi hình ảnh 'Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương'. Trong bức tranh tĩnh lặng của chiều tà, tiếng ve trở thành bản nhạc diệu kỳ, đánh thức mọi giác quan. Âm thanh ve là biểu tượng cho sự sống sót và phồn thịnh, giúp tạo nên bức tranh hòa quyện giữa yên bình và sôi động của cuộc sống.

Vào khoảnh khắc đẹp đẽ ấy, tiếng Ngu cầm được vang lên:

'Dẽ có Ngu cầm đàn một tiếng,

Dân giàu đủ, khắp đòi phương'

Nguyễn Trãi kể câu chuyện về cây đàn của vua Ngu Thuấn, ca ngợi thời kỳ thịnh trị và hạnh phúc của nhân dân. Hai câu thơ này thể hiện lòng mong ước về một cuộc sống an lạc cho nhân dân. Cả bài thơ là sự pha trộn tuyệt vời giữa ngôn ngữ, âm nhạc và hình ảnh, tạo nên một tác phẩm thơ ca tinh tế và sâu sắc của Nguyễn Trãi.

Bài thơ là một bức tranh thi trung hữu họa, giúp hiểu rõ hơn về tâm hồn và tư tưởng của nhà thơ vĩ đại này. Nguyễn Trãi không chỉ là người yêu thiên nhiên mà còn là người yêu thương con người, yêu nước của mình. Bức tranh ngày hè không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật mà còn là biểu tượng của tình yêu quê hương và tình thương nhân dân.

Nguyễn Trãi, danh nhân anh hùng, là thi sĩ lỗi lạc với những sáng tác vô song. Dù bị đày ải xa Côn Sơn, ông vẫn dành trái tim nồng thắm cho đất nước qua những bài thơ sâu lắng. Trong bản thơ 'Cảnh ngày hè,' Nguyễn Trãi vẽ lên bức tranh hồn nhiên của mùa hè quê hương, đồng thời chia sẻ tâm sự chân thành của mình.

Quốc âm thi tập, một kho tàng thơ ca bằng chữ Nôm của Nguyễn Trãi, đặc biệt nổi bật với bài 'Cảnh ngày hè.' Qua từng dòng thơ, người đọc hòa mình vào bức tranh sinh động của một mùa hè tràn ngập màu sắc, đồng thời cảm nhận được tâm hồn và tâm tư đằng sau từng câu thơ.

Câu đầu tiên, với hình ảnh Nguyễn Trãi dừng chân dưới bóng cây hòa mình trong hơi mát, tạo ra một không gian bình yên. 'Rồi hóng mát thuở ngày trường' - câu thơ này không chỉ là một miêu tả đơn giản mà còn là cảm xúc thanh thản, nhẹ nhàng nhưng đầy ý nghĩa. Những chữ 'rồi' hay 'rỗi' đều tạo điểm nhấn, như một hơi thở nhẹ nhàng và sâu lắng. Thơ thoải mái nhưng cũng chứa đựng một nỗi niềm tận cùng.

Bức tranh thiên nhiên trong bài thơ không chỉ là một hiện thực mà còn là triết lý sống của Nguyễn Trãi. Những dòng thơ về hòe lục, thạch lựu, hồng liên, như một bức tranh nghệ thuật, thể hiện sự phong phú và tràn đầy năng lượng của cuộc sống. Thiên nhiên không chỉ là một chủ đề mà còn là nguồn cảm hứng tuyệt vời cho Nguyễn Trãi.

Bài thơ cũng đưa người đọc đến với chợ cá sôi động, với tiếng ve rộn ràng chiều tà. 'Lao xao chợ cá làng ngư phủ, dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương' - câu thơ này không chỉ là mô tả về cuộc sống hằng ngày mà còn là một tình cảm sâu sắc với quê hương, với cuộc sống bình dị nhưng tràn đầy hạnh phúc.

Bản thân Nguyễn Trãi, bằng cách lắng nghe những thanh âm của cuộc sống, đã chứng minh tình yêu thương và sự hiểu biết sâu sắc về con người và thiên nhiên. 'Lao xao chợ cá làng ngư phủ, dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương' - đây không chỉ là âm thanh của cuộc sống mà còn là nhịp điệu của trái tim yêu đời.

Chốn quan trường tù túng, đối mặt với những khó khăn, Nguyễn Trãi đã chọn về với thiên nhiên để tìm lại nguồn động viên và sức sống. Bài thơ không chỉ là một bức tranh mô tả mà còn là một lời chia sẻ tâm huyết, sự hy sinh và niềm tin vào cuộc sống và nhân dân.

Bài thơ kết thúc bằng hình ảnh Ngu cầm đàn, tượng trưng cho một thời kỳ thịnh trị và hạnh phúc. 'Dễ có Ngu cầm đàn một tiếng, dân giàu đủ khắp đòi phương' - câu thơ này là một ước mơ về một xã hội công bằng và thịnh vượng. Nguyễn Trãi, dù bị xô đổ và đày ải, vẫn không ngừng kêu gọi và hy sinh cho lý tưởng cao cả của mình.

Qua từng cung bậc cảm xúc, từng đường nét tinh tế của bài thơ, Nguyễn Trãi đã để lại một tác phẩm vĩ đại, là nguồn cảm hứng bất tận cho những người yêu thơ và tìm hiểu về tâm hồn Việt Nam.

Bài văn cảm nhận về mùa hè tươi vui

Thủ tướng Phạm Văn Đồng từng miêu tả Nguyễn Trãi như là người đầu đội trời Việt Nam, chân đạp đất Việt Nam, và tâm hồn lộng gió thời đại. Những tình cảm và tâm hồn của Nguyễn Trãi được thể hiện qua bài thơ 'Cảnh ngày hè', một trong những tác phẩm nổi bật trong bộ thơ 'Bảo kính cảnh giới'.

Thiên nhiên màu mỡ và tươi tắn là nguồn cảm hứng bất tận cho Nguyễn Trãi. Bài thơ không chỉ là sự miêu tả về mùa hè rực rỡ mà còn chứa đựng những tâm tư, nỗi niềm của Ức Trai. Nhà thơ không chỉ đưa đọc giả đến với vẻ đẹp của thiên nhiên mà còn là hành trình sâu rộng vào tâm hồn và tình cảm nhân văn.

Mỗi câu thơ đều là một bức tranh sinh động về mùa hè, từ hình ảnh những bông hoa thạch lựu đỏ rực, đến sắc hồng của ao sen, và tiếng ve ầm ĩ như là bản nhạc của mùa hạ. Bức tranh không chỉ tập trung vào vẻ đẹp bề ngoài mà còn là sự sống động, sôi động của tự nhiên.

Ngoài ra, Nguyễn Trãi còn gợi mở về cuộc sống thường nhật, những phiên chợ náo nhiệt, tiếng cười, tiếng nói của nhân dân, tạo nên bức tranh vô cùng ấm áp và gần gũi. Tình yêu quê hương, tình yêu nhân dân hiện hữu trong từng câu thơ, là nguồn động viên lớn lao cho tâm hồn của Nguyễn Trãi.

Bài thơ không chỉ đơn thuần là sự tản mát trong những ngày hè nồng nàn mà còn là cơ hội để Nguyễn Trãi thể hiện tình cảm sâu sắc và lòng trung hiếu với đất nước, nhân dân. Cuộc sống đầy màu sắc và ý nghĩa của mùa hè được bày tỏ một cách tinh tế và chân thành qua từng câu từ của nhà thơ tài danh.

Bằng ngôn ngữ tinh tế và hình ảnh sinh động, Nguyễn Trãi đã làm cho 'Cảnh ngày hè' trở thành một kiệt tác thơ ca về mùa hè, về tình yêu quê hương và về tâm hồn nhân văn sâu sắc của một anh hùng dân tộc.

Nguyễn Trãi, không chỉ là người anh hùng lãnh đạo giải phóng dân tộc, mà còn là một nhà thơ vĩ đại, để lại dấu ấn to lớn trong văn hóa Việt Nam. Bài thơ 'Cảnh ngày hè' là một tác phẩm xuất sắc trong tập thơ Nôm 'Quốc âm thi tập'.

Tác phẩm này không chỉ là bức tranh thiên nhiên tươi đẹp mà còn là hiện thực cuộc sống của những người lao động bình dị. Nguyễn Trãi đã sử dụng thể thơ thất ngôn Đường luật một cách tinh tế, mang đến cho độc giả một trải nghiệm sâu sắc và ý nghĩa.

'Cảnh ngày hè' không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật xuất sắc, mà còn là nguồn cảm hứng cho tâm hồn yêu thiên nhiên và quan tâm đến cuộc sống cộng đồng. Nguyễn Trãi, với tâm hồn thanh cao và lòng yêu dân, đã để lại di sản vô song trong văn chương Việt Nam.

Trong khoảng thời gian từ khi rời quân và sống ẩn mình tại Côn Sơn, Nguyễn Trãi sáng tác nhiều bài thơ xuất sắc, trong đó có bài thơ số 43 trong chuỗi thơ Bảo kính cảnh giới. Bức tranh phong cảnh mùa hè độc đáo được tác giả vẽ lên, nhưng qua đó vẫn thấp thoáng lời thổ lộ tâm sự cá nhân.

Câu đầu tiên của bài thơ mang đến ấn tượng nhẹ nhàng, êm dịu:

“Rồi hóng mát thuở ngày trường”.

Nơi đây, Nguyễn Trãi, ông ngồi dưới bóng cây như đang thư giãn trong không khí mát mẻ thực sự. Những nhiệm vụ quân sự và cung đình đã được giải quyết, ông trở lại với cuộc sống giản dị, thanh bình, gần gũi với thiên nhiên. Một số phiên bản dịch có thể là “Rỗi, hóng mát thuở ngày trường”. Tuy nhiên, từ “rỗi” hoặc “rồi” đều làm nổi bật sự chú ý của độc giả. Thời gian rảnh rỗi, mọi việc đã qua đi. “Ngày trường” càng làm tăng sự chú ý. Câu thơ không chỉ là hình ảnh Nguyễn Trãi ngồi hóng mát, mà còn chứa đựng tâm sự, gánh nặng cá nhân “Nhàn rỗi ta hóng mát cả một ngày dài”. Cuộc sống suy tàn, những ước mơ và ý chí của tác giả bị chôn vùi, không còn gì nữa, ông buộc phải rời xa, từ bỏ tất cả để “hóng mát” suốt cả ngày, để giải toả tâm sự, gánh nặng đè nặng lên vai.

Quay trở lại với thiên nhiên, ông có cơ hội gần gũi hơn. Ông hưởng thụ, say mê với vẻ đẹp của thiên nhiên.

“Hòe lục đùn đùn tán rợp giường

Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ

Hồng liên trì đã tiễn mùi hương”

Cảnh mùa hè được thể hiện qua tâm hồn, tình cảm của ông, thiên nhiên tràn đầy sức sống. Cây lục trúc nảy nở nhanh chóng, tán lá lớn dần như một bức tranh rộng bung ra giữa trời, với những cành lá xanh tươi. Những cây thạch lựu còn phun thức đỏ, ao sen tỏa hương, màu hồng của cành hoa tô điểm sắc thắm. Qua con mắt của Nguyễn Trãi, sự sống động vẫn tồn tại, cuộc sống là một khu vườn hoa đa dạng. Cảnh thiên nhiên như chuyện cổ tích bởi nó được nhìn nhận qua con mắt của một thi sĩ đa cảm, có tình yêu đối với cuộc sống.

Qua cảnh mùa hè, tình cảm của Nguyễn Trãi cũng được thể hiện một cách sâu sắc:

“Lao xao chợ cá làng Ngư phủ

Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương”.

“Chợ” là biểu tượng của sự thái bình trong tâm trí của người Việt. Chợ đông vui là đất nước thịnh trị, dân giàu đủ. Chợ tan rã có thể là dấu hiệu của biến động, loạn lạc, chiến tranh, đau buồn... cùng với tiếng ve hò vào buổi chiều tà, tạo ra một cuộc sống nhộn nhịp, hạnh phúc, và giàu có nơi thôn dã. Những đoạn thơ này thể hiện tình cảm sâu sắc của Nguyễn Trãi:

“Dẽ có Ngu cầm đàn một tiếng

Dân giàu đủ khắp đòi phương'.

“Dân giàu đủ', cuộc sống của người dân ngày càng ấm no, hạnh phúc là điều mà Nguyễn Trãi từng mơ ước và mong đợi. Ở đây, ông nhắc đến Ngu cầm, được biết đến từ thời vua Nghiêu và vua Thuấn, nổi tiếng với bản nhạc “Nam Phong” ca ngợi cuộc sống thịnh vượng, sản xuất nhiều thóc lúa và ngô khoai. Vì vậy, tác giả muốn sử dụng tiếng đàn của vua Thuấn để ca ngợi cuộc sống giàu có, hạnh phúc, tràn đầy âm thanh hạnh phúc. Những ước mơ này chứng tỏ Nguyễn Trãi là một nhà thơ lớn với trái tim nhân ái cao cả. Ông luôn quan tâm đến cuộc sống của nhân dân, chăm sóc cho cuộc sống của họ. Đó là một ước mơ lớn. Có thể nói rằng, dù triều đình có đuổi theo Nguyễn Trãi, ông vẫn sống lạc quan, yêu đời, và hy vọng ước mơ lý tưởng của mình sẽ thành hiện thực, để nhân dân có một cuộc sống an nhàn.

Bài thơ này làm rõ tâm sự, nỗi niềm của Nguyễn Trãi khi ở Côn Sơn, với tình yêu nước và lòng nhân ái vẫn “cuồn cuộn nước triều Đông”. Ông yêu thiên nhiên, mê mải trong vẻ đẹp của cây cỏ. Thiên nhiên có lẽ đã giúp Nguyễn Trãi thoát khỏi những khoảnh khắc u tối trong cuộc đời mình. Mặc dù sống chung với thiên nhiên, nhưng ông vẫn giữ trong mình “một tấc lòng ưu ái cũ”. Nguyễn Trãi không quên lý tưởng nhân dân, lòng nhân nghĩa, và mong muốn thôn xóm vắng lặng không còn tiếng oán than và đau buồn.

Nguyễn Trãi, một tên tuổi lừng lẫy, khiến mỗi người khi nhắc đến đều ngưỡng mộ trước những sáng tác nghệ thuật của ông. Với một lượng tác phẩm đồ sộ, Nguyễn Trãi đã chinh phục khán giả bằng những thể loại và phong cách độc đáo. Nếu Bình Ngô Đại Cáo thể hiện sự kiện lịch sử với lời văn sắc bén, thì Cảnh Ngày Hè lại là một bức tranh thiên nhiên và tâm trạng cá nhân cuốn hút. Bài thơ nằm trong tập quốc âm thi tập của ông.

Đầu tiên, hãy tìm hiểu câu thơ đầu để hiểu rõ tâm trạng được truyền đạt:

'Rồi hóng mát thuở ngày trường,'

Từ 'rồi' thường thường làm phó từ để diễn đạt việc gì đó đã xong, hay là một tính từ chỉ tình trạng rảnh rỗi, nhàn rỗi. Ngữ pháp thường đặt nó ở cuối hoặc sau một danh từ nào đó, nhưng ở đây, Nguyễn Trãi đã sắp xếp nó đầu câu để làm nổi bật tình trạng nhàn hạ của mình. Biện pháp này thể hiện sự linh hoạt và sáng tạo nghệ thuật. Có thể thấy tác giả đã sử dụng thứ tự từ ngữ ngược lại để làm nổi bật tâm trạng nhàn rỗi. Cuộc sống khi trở về ẩn dật khiến cho nhà thơ cảm nhận sự rảnh rỗi, có thể nói giống như sự 'nhàn' của Nguyễn Bỉnh Khiêm.

Sau đó, trong sáu câu thơ tiếp theo, nhà thơ thấy như không có công việc gì để làm, vì vậy ông dành thời gian thưởng thức thiên nhiên trong những ngày hè, vẽ lên bức tranh tuyệt vời:

'Hòe lục đùn đùn tán rợp giường.

Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ,

Hồng liên trì đã tiễn mùi hương.

Lao xao chợ cá làng ngư phủ,

Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương.'

Bức tranh cảnh ngày hè được tạo ra thông qua sự đa dạng của màu sắc hoa quả, mùi thơm thoang thoảng bay, và âm thanh sôi động của cuộc sống làng quê. Màu sắc rực rỡ của hoa và quả, như màu đỏ của hoa hòe trải đều trên một bức tường nào đó. Màu của thạch lựu đang phun lên, tô điểm cho những thức đỏ. Hương thơm của bông sen hồng trong đầm, tỏa ra không gian làng quê, được thể hiện thông qua động từ 'tiễn'. Những âm thanh của chợ cá sôi động, cùng với tiếng ve kêu rộn ràng trên lầu tịch dương.

Đối diện với những màu sắc, âm thanh, và hương thơm ấy, Nguyễn Trãi muốn sử dụng đàn của vua Ngu Thuấn để sáng tác những giai điệu thái bình. Điều này thể hiện lòng yêu thương nhân dân không bao giờ hết của nhà thơ:

'Lẽ có Ngu cầm đàn một tiếng,

Dân giàu đủ khắp đòi phương.'

Bằng bài thơ này, Nguyễn Trãi đã tạo nên một bức tranh sinh động về mùa hè miền quê với sự hòa mình vào thiên nhiên và niềm vui của cuộc sống lao động, cùng mong ước nhân dân luôn sống trong hạnh phúc và sung túc.

Nguyễn Trãi, không chỉ là một nhà anh hùng mà còn là người sáng tạo văn hóa, nhà thơ vĩ đại của dân tộc, mở đầu cho việc sáng tác thơ nôm. Trong tác phẩm của mình, bài thơ cảnh ngày hè hay còn được biết đến với tên gọi Bảo kính cảnh giới, Nguyễn Trãi đã tạo ra một tác phẩm đặc sắc. Bức tranh của Cảnh Ngày Hè không chỉ là vẻ đẹp của thiên nhiên mà còn là tâm hồn yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống và yêu nhân dân.

Đầu bài thơ là mô tả về cuộc sống nhàn hạ của Nguyễn Trãi khi ông rút khỏi xã hội:

Rồi hóng mát thuở ngày trường

Câu thơ ngắn gọn với 6 tiếng, âm điệu kéo dài, tạo nên hình ảnh của một ngày dài nhàn nhã, ông sống một cách thư thái. Tuy nhiên, việc hóng mát không mang lại sự nhàn hạ thực sự, vì Nguyễn Trãi không phải là người nhàn, ông đã dành cuộc đời mình cho nước. Trong những phút thanh nhàn, Nguyễn Trãi hòa mình vào thiên nhiên tươi đẹp và cuộc sống sôi động:

Hòe đục đùn đùn tán rợp giường

Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ

Hồng liên trì đã tiễn mùi hương

Ba câu thơ đầu tiên tái hiện một bức tranh về thiên nhiên, với màu sắc và hình ảnh đặc trưng của mùa hè. Cảnh sắc bao gồm bông hoa hòe dưới sân, tạo nên bóng mát. Động từ 'đùn đùn' mô tả cảnh vật rộng lớn, toàn cảnh và đầy sức sống, tạo ra cảm giác rộn ràng và phóng khoáng. Bức tranh nổi bật với màu đỏ của hoa lựu và sắc hồng nhẹ nhàng của hoa sen, tạo ra một hình ảnh tươi tắn, rực rỡ và tràn đầy sức sống. Nguyễn Trãi không chỉ chia sẻ về vẻ đẹp của thiên nhiên, mà còn cảm nhận cuộc sống lao động bình dị:

Lao xao chợ cá làng ngư phủ

Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương

Có vẻ như ông chủ động đưa cảm nhận của mình đến cuộc sống của nhân dân làng chài, để không tạo ra khoảng cách quá lớn. Cảnh sôi động của chợ cá làng ngư, âm thanh ve 'dắng dỏi' gần gũi và nhịp nhàng. Tiếng ve như là một bản đàn cuốn hút, mạnh mẽ và tràn đầy sức sống. Tất cả hòa quyện tạo nên bức tranh hoàn hảo về sự phối hợp giữa màu sắc, âm thanh và cuộc sống con người. Thiên nhiên và cuộc sống ngoại kia là nguồn cảm hứng không ngừng cho Nguyễn Trãi, thúc đẩy ông hòa mình vào niềm vui của sự sống và quên đi những lo âu về nước nhà:

Dẽ có Ngu Cầm đàn một tiếng

Dân giàu nước mạnh khắp đòi phương

Thiên nhiên và cuộc sống ngoại kia thổi vào hồn ẩn sĩ những khát vọng lớn lao hướng tới đất nước, tới cuộc sống chung:

Bảo kính cảnh giới - gương báu răn mình, có sức chứa đựng vô cùng lớn những giá trị tư tưởng và khát vọng hướng về thiên nhiên và cuộc sống của vị anh hùng dân tộc. Bài thơ mở ra cho dân tộc một con đường mới để phát triển thơ tiếng Việt.

Nhắc đến Nguyễn Trãi, hình ảnh của một nhà quân sự, chính trị tài ba hiện lên. Ông viết nên Bình Ngô đại cáo như một lời tuyên ngôn độc lập, một vị lãnh đạo có tấm lòng yêu nước thương dân cao cả. Tuy nhiên, ngoài con người chính trị ấy, vẫn tồn tại một Nguyễn Trãi Hoàng có vẻ thanh thoát như ông tiên ở trong nhà ngọc. Hình ảnh này đã góp phần làm đẹp hình tượng Nguyễn Trãi được Lê Thánh Tông mệnh danh Ức Trai tâm thượng quang khuê tảo. Truyền đạt trong Cảnh ngày hè, bức tranh thiên nhiên sống động, ta cảm nhận được nỗi lòng của người Tóc nên bạc bởi lòng ưu ái, nhàn cư mà chẳng nhàn tâm:

Rồi hóng mát thuở ngày trường,

Hoè lục đùn đùn tán rợp giường.

Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ,

Hồng liên trì đã tiễn mùi hương.

Lao xao chợ cá làng ngư phủ,

Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương.

Dẽ có Ngu cầm đàn một tiếng,

Dân giàu đủ khắp đòi phương.

Thi nhân xưa thường sử dụng bút pháp vịnh để giao tiếp với thiên nhiên. Ngược lại, Nguyễn Trãi tập trung vào việc mô tả, tả một cách sinh động. Bức tranh Cảnh ngày hè làm nổi bật sức sống của mùa hè. Nguyễn Trãi dùng từ ngữ để khắc họa cảnh quan, từ câu thơ về mát mẻ đến hình ảnh của chợ cá nhộn nhịp và tiếng cầm ve diệu kỳ. Mỗi câu thơ là một nét vẽ tinh tế, tạo nên bức tranh động. Họa sĩ của từng đường nét, màu sắc, và âm thanh sự sống. Bức tranh thể hiện không gian tràn đầy màu sắc và sức sống của mùa hè đất Bắc. Nguyễn Trãi không chỉ mô tả về màu sắc, mà còn về hương thơm. Mặc dù ông nói đã tiễn mùi hương, nhưng hương sen vẫn còn bay phảng phất trong không gian cùng với gió mùa hè rực rỡ.

Bức tranh thiên nhiên sinh động và tràn trề sức sống, thể hiện sự giao cảm tinh tế của nhà thơ với cảnh vật. Nguyễn Trãi nhận thức thiên nhiên qua nhiều giác quan: thị giác, thính giác, khứu giác, và thậm chí là 'linh giác' nhạy bén. Ông hòa phối màu sắc, âm thanh, và đường nét theo quy luật của hội họa và âm nhạc, tạo ra một bức tranh vừa có hình, vừa có hồn, vừa sâu sắc. Bức tranh không chỉ về thiên nhiên tạo vật mà chủ yếu là về con người, về nhân dân. Đó chính là điểm cuối cùng của hồn thơ Nguyễn Trãi, không phải ở thiên nhiên mà ở con người, ở nhân dân. Bức tranh cuối cùng là kết tinh cho vẻ đẹp của một con người tâm hồn sâu sắc và tình yêu quê hương đặc biệt - Nguyễn Trãi.