Top 10 Bài văn phân tích hai khổ thơ cuối trong 'Sóng' của Xuân Quỳnh xuất sắc

Chắc hẳn ai cũng nhớ những bài thơ tình của Xuân Diệu, với những dòng thơ đầy cảm xúc như 'Làm sao sống được mà không yêu/ Không nhớ không thương một kẻ nào'. Tình yêu, đề tài vĩnh cửu, luôn là nguồn cảm hứng bất tận của các nhà thơ. 'Sóng', một trong những tác phẩm xuất sắc nhất của Xuân Quỳnh về tình yêu, không chỉ làm chúng ta trải qua những rung động, mà còn đưa ta đến với những cung bậc cảm xúc sâu sắc, từ nỗi nhớ nhung đến lòng chung thủy. Cuối bài thơ, tác giả lại nhấn mạnh niềm khao khát một tình yêu trọn vẹn, đong đầy dù thời gian có trôi qua bất cứ khoảng không gian, thời gian nào.

Cuộc đời tuy dài thế

Năm tháng vẫn đi qua

Như biển kia dẫu rộng

Mây vẫn bay về xa

Làm sao được tan ra

Thành trăm con sóng nhỏ

Giữa biển lớn tình yêu

Để ngàn năm còn vỗ

Xuân Quỳnh, với tâm hồn đầy hiện đại, khát khao sống trọn vẹn, bền vững với tình yêu. Bài thơ không chỉ làm ta cảm nhận được sức sống của tình yêu, mà còn là niềm tin vào sức bền vững của nó. Với chị, tình yêu không chỉ là để hưởng thụ, mà còn là để dâng hiến. Điều đó thật đẹp và thiêng liêng, khiến cuộc sống trở nên ý nghĩa hơn.

Trong những dòng thơ duyên dáng, Xuân Quỳnh đã lồng ghép những tư tưởng sâu sắc về thời gian, hạnh phúc và tình yêu. Chữ 'tan ra' không chỉ đơn thuần là một hiện thực, mà là cảm xúc sâu thẳm về sự hữu hạn của cuộc đời, nỗi lo âu về sự mong manh của hạnh phúc. Điều đó làm cho bài thơ trở nên sống động, chân thực, như một bức tranh tuyệt vời về tình yêu và cuộc sống.

Xuân Quỳnh, người phụ nữ tài năng, biểu tượng của sự dung dị và hiện đại. Bài thơ 'Sóng' không chỉ là hình ảnh của một tình yêu đẹp, mà còn là nguồn động viên, khích lệ chúng ta sống trọn vẹn, tận hưởng hạnh phúc và tin tưởng vào giá trị bền vững của tình yêu trong cuộc sống.

“Yêu là chết trong vùng tâm hồn

Vì yêu là chắc chắn đã yêu”

Tình yêu luôn là đề tài vô cùng phong phú trong thơ ca Việt Nam. Xuân Quỳnh, so với sự nóng bỏng và hối hả của Xuân Diệu, đã đưa tình yêu vào một góc kín đáo, đầy nghệ thuật, với nhiều xao lạc nhưng cũng đắm chìm đặc biệt. 'Sóng' là một trong những bài thơ nổi tiếng của Xuân Quỳnh, sử dụng hình ảnh sóng để diễn đạt tâm hồn người phụ nữ trong tình yêu. Đặc biệt, hai khổ thơ cuối của bài thơ đã nói lên tâm trạng lo lắng khi yêu cùng niềm khát khao mãnh liệt muốn sống hết mình vì tình yêu của đời mình.

Trong tình yêu, người phụ nữ có nhớ có mong đợi và hy vọng. Không chỉ vậy, lo âu về hạnh phúc mong manh luôn hiện diện trong tâm hồn người phụ nữ. Điều đó được Xuân Quỳnh thể hiện qua bốn câu thơ:

“Cuộc đời tuy dài thế

Năm tháng vẫn đi qua

Như biển kia dầu rộng

Mây vẫn bay về xa”

Từ sự lo lắng cho tình yêu, hạnh phúc, nữ thi sĩ suy tư đến cuộc sống và năm tháng. 'Cuộc đời tuy dài' nhưng người phụ nữ lo âu 'năm tháng vẫn đi qua'. Điều đó nhấn mạnh cuộc sống dù có dài nhưng so với sự trôi chảy của bánh xe thời gian vô tận thì cuộc sống vẫn thật nhỏ bé và trôi nhanh. Nữ thi sĩ đã rất khéo léo khi mượn hình ảnh âm dụ 'biển' và 'mây' để nói lên cảm xúc lo âu của mình. Trong thơ ca viết về tình yêu, biển là một hình ảnh quen thuộc và mang giá trị biểu cảm lớn, chúng ta đã gặp nhiều hình ảnh của biển như:

“Chỉ có thuyền mới hiểu

Biển bao la nhường nào

Chỉ có biển mới biết

Thuyền đi đâu về đâu”

Với Xuân Quỳnh, dù biển kia có 'rộng' lớn bao nhiêu, dung dưỡng đến mấy nhưng tình yêu của người thi sĩ vẫn là áng mây là tình yêu nhỏ bé mong manh vẫn có thể 'bay về xa' mãi mãi. Tâm hồn người phụ nữ khi yêu là như vậy, dù đang hạnh phúc bao nhiêu, say đắm bao nhiêu vẫn mang một chút trăn trở và nghi ngờ về sự bền vững của tình yêu. Bởi vậy, những lo âu thấp thoáng thường trực trong tâm hồn nữ sĩ Xuân Quỳnh cũng là điều dễ hiểu.

Từ sự lo âu về sự bền vững trong tình yêu mong manh, nữ thi sĩ bày tỏ niềm khát khao mãnh liệt muốn sống hết mình với tình yêu vĩnh hằng:

“Làm sao được tan ra

Thành trăm con sóng nhỏ

Giữa biển lớn tình yêu

Để nghìn năm còn vỗ”

Hai từ 'làm sao' mở đầu câu thơ vang lên như một câu hỏi tự tư cho thấy nữ thi sĩ đang mong mỏi tìm kiếm một phép màu để có được tình yêu chân thành, hạnh phúc vô cùng. Từ những con sóng lòng trong tình yêu, nữ thi sĩ Xuân Quỳnh khát khao 'được tan ra' thành 'trăm con sóng nhỏ'. Điều đó cho thấy từ những trăn trở, nữ sĩ trở nên khao khát mãnh liệt và cháy bỏng vô cùng, ao ước một tình yêu trọn vẹn, tròn đầy. Đối với trái tim đang yêu của người thi sĩ, dường như một con sóng vẫn chưa đủ, một con sóng quá nhỏ so với 'biển lớn tình yêu' mênh mông, lớn lao. Bởi thế, ước muốn tan ra thành 'trăm con sóng nhỏ' của nữ thi sĩ là hy vọng, là khao khát vô cùng chính đáng. Nữ thi sĩ không chỉ ước muốn tan thành trăm con sóng mà còn khát khao 'nghìn năm còn vỗ'. Hình ảnh 'nghìn năm còn vỗ' cho thấy khát khao mãnh liệt cùng việc sống hết mình mãi mãi trong tình yêu. Đọc câu thơ, người đọc hình dung ra những con sóng đang xôn xao đua nhau xô vào bờ. Đó cũng chính là nhịp tim, là tiếng sóng lòng của thi sĩ Xuân Quỳnh vẫn đang thiết tha, khao khát và say đắm được sống với tình yêu vĩnh hằng.

Hai khổ thơ chỉ với tám câu thơ ngắn gọn, hình ảnh thơ đặc sắc đã tạo nên sức gợi lớn đối với người đọc, người nghe. Nhịp thơ khi nhịp nhàng, lúc đồn dẹp tựa như tiếng sóng vỗ đập lúc nhanh, lúc chậm mang cho người đọc cảm giác như được hòa mình vào bài thơ, được sống trong những phút giây đắt đỏ hạnh phúc của tâm hồn một người đang yêu. Đó là một trong những đặc sắc nghệ thuật tạo nên dấu ấn riêng cho bài thơ 'Sóng' của nữ thi sĩ Xuân Quỳnh.

Gấp trang thơ lại mà hình ảnh những con sóng đang xôn xao đua nhau xô vào bờ vẫn như hiện lên trong tâm trí người đọc. Bài thơ “Sóng” của Xuân Quỳnh cũng như hai khổ thơ cuối đã diễn tả thành công tâm trạng của người phụ nữ khi yêu luôn thấp thoáng lo âu về sự mong manh trong tình yêu, đồng thời cũng nhấn mạnh khát khao mãnh liệt và vô cùng cháy bỏng của nữ sĩ muốn sống hết mình trong tình yêu vĩnh hằng. Bằng cách sử dụng hình ảnh “sóng” để nói lên tiếng lòng của mình, bài thơ trở thành một tác phẩm xuất sắc đã và sẽ để lại nhiều dư vang trong trái tim bạn đọc và đặc biệt là những tâm hồn đang say đắm trong tình yêu.

Ngoài tài năng đa dạng của Xuân Quỳnh, chắc chắn nhà thơ còn in dấu sâu trong trái tim người đọc bởi sự giàu cảm xúc, chân thành và đậm đà của một tâm hồn mộng mơ. Trong kho tàng thơ ca khổng lồ của mình, “Sóng” đứng nổi bật suốt tác phẩm với hình ảnh sóng biển để diễn đạt tình yêu mãnh liệt giữa những con người trẻ. Đặc biệt, thông qua hai khổ thơ cuối cùng, nhà thơ nhấn mạnh ý muốn tìm kiếm một tình yêu trọn vẹn, đầy đủ dù trong bất kỳ không gian, thời gian nào.

Được sáng tác vào năm 1967, thời điểm mà chủ đề tình yêu là nguồn cảm hứng của nhiều tác giả, nhưng lại ít tác phẩm được sáng tác bởi những nhà thơ nữ. Chính vì điều này, “Sóng” của Xuân Quỳnh trở nên quý giá hơn.

Khi con người chìm đắm trong những cảm xúc sôi nổi của trái tim, chắc chắn chúng ta chỉ mơ tới những ngày tháng hạnh phúc, tươi mới để xua đi mọi lo lắng. Tuy nhiên, Xuân Quỳnh tin rằng, hạnh phúc có thể đạt được nếu có kiên nhẫn, sức mạnh được hình thành từ ý chí của con người.

Nhà thơ đã viết hai khổ thơ cuối cùng như sau:

“Cuộc đời tuy dài thế

Năm tháng vẫn đi qua

Như biển kia dù rộng lớn

Mây vẫn bay về xa”

Tình yêu có sự lãng mạn, nhưng không thể tránh khỏi những thực tế đời sống. Đôi khi, chúng ta thường yêu mà không suy nghĩ, nhưng điều đó không thực sự đẹp, đúng nghĩa nếu nó không thống nhất với những lý do của cuộc sống. Thường, cuộc sống đầy những thách thức, chỉ khi chúng ta cùng nhau vượt qua mọi gian khó, tình yêu của chúng ta mới trở nên vững bền, tỏa sáng. Đó cũng là ước muốn của tất cả những ai đang yêu, muốn yêu và muốn được yêu.

Cuộc sống có bao nhiêu là dài, nhưng đối với tình yêu, hết mình trong từng ngày tháng có lẽ là rất dài. Trước mắt, sẽ có nhiều khó khăn, hình ảnh của biển được nhà thơ sử dụng để mở rộng ý nghĩa của từ “dài” trong cuộc sống. Cả rộng lớn và rất dài, nhưng mây vẫn trôi, vạn vật vẫn sinh tồn và tình yêu của chúng ta cũng sẽ tồn tại theo thời gian.

Xuân Quỳnh mô tả sóng biển như tình yêu “rung động trong ngực trẻ”, sau đó, bà thể hiện ước muốn mạnh mẽ như sau:

“Làm sao được tan ra

Thành trăm con sóng nhỏ

Giữa biển lớn tình yêu

Để nghìn năm còn vỗ”

Một câu hỏi nhẹ nhàng “Làm sao” như thay lời muốn nói của biết bao cặp nam thanh nữ tú. Khi yêu, con người chúng ta sẽ đặt ra hàng trăm nghìn câu hỏi, và thật khó để tìm ra câu trả lời. Tình yêu của Xuân Quỳnh phải lớn lao đến mức có thể đạt được ước muốn “tan ra” như vậy. Uớc muốn biến thành trăm ngàn “con sóng nhỏ” để hòa mình vào cuộc sống rộng lớn, bỏ qua mọi lo lắng để hòa mình vào hương vị ngọt ngào của tuổi trẻ, tình yêu và hạnh phúc. Dù có ai đó biết được “tình ai có đổi thay” sau này, nhưng hôm nay, chúng ta sẽ sống như chưa từng sống, sống để mang tình yêu đến mọi nơi, không phân biệt giới hạn về không gian. Tác giả mang đến sự nhiệt huyết và lòng khao khát mạnh mẽ của tình yêu để chia sẻ với mọi người, để tình yêu tồn tại đến hàng nghìn năm sau.

Kết thúc bài thơ, những lời thơ vẫn vang mãi, khổ thơ cuối cùng với năm chữ và nhịp điệu nhanh, mạnh mẽ hơn, thể hiện ý chí mạnh mẽ và thúc đẩy sự yêu thương. Dù cuộc sống đại dương có bao nhiêu sóng gió, tình yêu vẫn sẽ tồn tại mãi. Sóng biển cũng là biểu tượng của những thách thức và rủi ro trong cuộc sống, nhưng sẽ có những khoảnh khắc mưa tan, gió ngừng để tình yêu lan tỏa.

“Sóng” vẫn là một tác phẩm nổi bật khi truyền đạt chủ đề về tình yêu lứa đôi. Qua những dòng thơ của Xuân Quỳnh, độc giả có thể trải nghiệm những cảm xúc chân thực, tuyệt vời của những người đang yêu. Dù trải qua bao nhiêu sóng gió, Xuân Quỳnh vẫn sống hết mình cho cuộc sống. Thơ của bà sẽ còn tồn tại mãi vào hôm nay và cả mai sau...

“Em trở về theo đúng nghĩa trái tim em

Là máu thịt cuộc sống hàng ngày ai cũng có

Ngừng đập chỉ khi cuộc sống dừng lại

Nhưng em vẫn yêu anh khi linh hồn đã rời bỏ”

(Tự hát)

Tình yêu luôn là điều kỳ diệu và thiêng liêng đối với mỗi người, một cảm xúc quý giá và đáng trân trọng. Nữ sĩ Xuân Quỳnh dành cho tình yêu một khoảng trời yêu thương, khiến mỗi chữ, mỗi từ mà bút của bà viết đều khiến người đọc xao xuyến. Nếu trong “Tự hát”, Xuân Quỳnh mô tả một trái tim yêu đầy mãnh liệt, kiên cường đến khi dừng hơi thở, thì trong “Sóng”, nhà thơ đưa ta qua những cung bậc cảm xúc, những ký ức đẹp, lòng trung thành lớn lao của người con gái khi yêu. Và không chỉ vậy, hai khổ thơ cuối bài còn hé lộ những lo lắng và khát khao sâu thẳm trong tình yêu:

“Cuộc đời tuy dài thế

Năm tháng vẫn trôi qua

Như biển kia dù rộng lớn

Mây vẫn bay về xa”

Hạnh phúc sẽ ra sao, liệu có đến được bến bờ tình yêu hay sẽ phải chịu lưng chừng, với khoảng cách không ngừng. Liệu rằng, hạnh phúc có mong manh, có thể tan vỡ như pha lê tinh khôi nhưng một khi đã rơi rơi xuống thì mãi mãi không thể hồi phục. Thời gian vẫn quay, luôn làm cho con người khắc khoải vì mối lo, nỗi sợ về những gì sẽ đến với họ, khi thời gian trôi qua không chờ đợi ai, chỉ chảy đi không ngừng như thế. Xuân, hạ, thu, đông, bốn mùa vẫn luân phiên theo chu kỳ, dừng lại trước trái tim của những người tiếc nuối vì thời gian. Cuộc sống có “dài” đến nhường nào nhưng nó vẫn là có hạn, không thể duy trì mãi mãi theo thời gian, và vì vậy, lúc này, Xuân Quỳnh đang lo lắng, suy nghĩ cho tình yêu, cho ' năm tháng qua đi' không thể quay lại, tình yêu ngày hôm nay sẽ thành cũ của ngày hôm qua. Người con gái càng yêu nhiều, càng thương nhiều, thì càng lo sợ nhiều, điều đó là hoàn toàn tự nhiên bởi khi yêu mà không nghĩ suy về tương lai, ai có thể? Xuân Quỳnh cũng như vậy, đầy lo âu cho tình yêu, giống như áng mây kia, biển có rộng lớn, có lòng dung thông, có sóng đợi chờ tình yêu nhưng mây kia vẫn bay đi, bay đến những chân trời xa xăm, nơi có lẽ đã có biển, đã có sóng, có “em”.

Tác giả lo âu, nghĩ suy nhưng không dừng lại với tình yêu, không quên những kỷ niệm. Trái tim vẫn đập mãnh liệt khi yêu và được yêu, vẫn muốn sống hết mình cho tình yêu ngày hôm nay, cho hiện tại:

“Làm sao để tan thành

Thành hàng trăm con sóng nhỏ

Giữa đại dương tình yêu

Để vẫn vỗ mãi mãi qua ngàn năm”

Phải làm sao, làm sao để có thể hóa thân thành từng con sóng, từng con sóng luân phiên vỗ vào bờ, phát ra tiếng đập của tình yêu, tạo nên bản nhạc của những thứ tình cảm. 'Làm sao' chỉ là hai từ nhưng đong đầy khát khao, mong muốn trong trái tim mỗi người, đầy cảm xúc và tình yêu. Khao khát yêu, khao khát hạnh phúc luôn luôn tồn tại trong trái tim mỗi người, khao khát đó càng lớn, càng mãnh liệt trong trái tim những người đang yêu. Vì thế, trăm con sóng ngày đêm vẫn tiếp tục vỗ vào bờ biển lớn của tình yêu như là những con sóng cuồn cuộn, tràn ngập. Trăm con sóng đó vẫn vỗ mãi mãi, dù qua bao nhiêu năm nữa, dù thời gian có trôi qua nhưng không bao giờ chôn lấp được biển kia, không bao giờ che phủ được tình yêu ấy, bởi nó sẽ mãi là vĩnh cửu, bền vững.

Tác giả kể lại tâm sự của nhiều người, đặc biệt là những người trẻ. Người ta nói rằng, trong tình yêu, đàn ông nên là người chủ động nhưng với Xuân Quỳnh, nhà thơ đã vượt lên trên ranh giới đó, trở thành người chủ động, biểu hiện cho mong muốn tự do của trái tim, đem đến quan điểm mới mẻ và nhân văn về tình yêu. Có những thứ như tình yêu không phải ai cũng dễ dàng có được nhưng lại có thể mất đi nhanh chóng nếu có sự thay đổi, bởi vậy, trong tình yêu, luôn cần sự trung thành, sự nuôi dưỡng và thậm chí là những lỗi lạc cho tình yêu ấy. Để có một tình yêu đẹp, tình yêu thơ, luôn tồn tại với sự trân trọng và lưu giữ như tình yêu của thi sĩ Xuân Quỳnh và Lưu Quang Vũ.

Có những đoạn thơ tình đẹp như lời hòa nhạc của chim hòa mi, đa sắc đa âm giữa bản hòa nhạc của mùa xuân. Có những đoạn thơ nói lên niềm tin và mong ước về tình yêu hạnh phúc như làn gió nhẹ nhàng:

“Cuộc đời dẫu dài lắm

…

Để ngàn năm vẫn vỗ”

Đây là hai khổ thơ cuối bài ngũ ngôn trường thiên - một tác phẩm thơ tình tuyệt vời, nói lên lòng khát khao tình yêu của người con gái.

Tình yêu như con sóng trên biển: “Mạnh mẽ êm dịu - ồn ào và lặng lẽ”. Có những lúc “em” cảm thấy cô đơn giữa cõi xa xôi:

“Những lời thương nhớ đợi chờ ngàn lần em muốn nói

Nhưng bây giờ chỉ còn có sóng và em”

(Chỉ có sóng và em)

Đôi khi lại là ngập tràn trong những kỷ niệm chờ đợi:

“Hiện tại của em bây giờ chỉ là nỗi nhớ

Thời gian ơi sao không đổi màu”

(Thời gian trắng)

Khổ thơ này là lời nguyện cầu của em về một tình yêu chân thành và vững chắc. Hình ảnh sóng biển tập trung cảm xúc khác nhau:

“Làm sao để tan ra

Thành trăm con sóng nhỏ

Giữa đại dương tình yêu

Để ngàn năm vẫn vỗ”

Hai tiếng “làm sao” kêu gọi một khát khao nồng nàn từ tâm hồn “em”. Sóng trên biển vẫn tồn tại mãi mãi. “Trăm con sóng nhỏ” dâng trào, xôn xao rì rào “giữa đại dương tình yêu” mang vẻ đẹp nhân văn cao quý của tình yêu. Đó là mong ước của người con gái sống trong hạnh phúc bền vững như những con sóng vỗ mãi trên “biển lớn tình yêu” qua ngàn năm. Con số “ngàn năm”, “nghìn năm”, một lần nữa làm cho trái tim chúng ta xao xuyến:

“Nghìn năm giao ước kết đôi

Non non nước nước không nguôi thề trọn đời”

(Thề non nước, Tản Đà)

Tình yêu không làm cho em trở nên hữu ích và tự ái; ngược lại, tình yêu của em sẽ luôn tràn ngập trong tình thương của đồng bào, xã hội. Một tư duy vô cùng đẹp, sáng tạo trong tình yêu. Một trái tim nồng nàn và nhân từ vô cùng!

Nói về thơ là nói về âm nhạc, về vần điệu. Đoạn thơ trên mang lại vẻ đẹp nhẹ nhàng, êm dịu. Vần điệu đa dạng, âm nhạc phong phú. Sự kết hợp giữa vần bằng và vấn trắc, giữa vần liền và vần cách rất tinh tế, nhịp nhàng. Từ “qua” gặp vần với “xa” và “ra”; từ “nhỏ” nối vần với “vỗ”, khiến cho bản thơ trở nên rất thú vị khi đọc lên.

Đoạn thơ này tập trung vào vẻ đẹp. Một ý tưởng tuyệt vời: niềm tin vào tình yêu hạnh phúc. Lời thơ rất đẹp: thanh thoát, sâu sắc. Tâm hồn thơ đầy ắp, ngọt ngào. Hình ảnh “con sóng nhỏ” và “đại dương tình yêu” thật sáng tạo. Đoạn thơ mang đến vẻ đẹp nhân văn cao quý.

Trên thế gian này đã có bao nhiêu trái tim đập vì tình yêu, bao nhiêu câu thơ tình được viết! Và mỗi ngày, tình yêu lại chợt mở ra như một trang sách mới. Tình yêu không biết tuổi tác, và thơ tình yêu càng không bao giờ già. Trong thế giới văn chương, đã có không ít những nhà thơ nổi tiếng như Rimbaud, Verlaine, Puskin, Byron... mỗi người mang một phong cách, một sắc thái riêng. Xuân Quỳnh, với bài thơ Sóng, đã làm cho cung bậc tình yêu trở nên phong phú. Bài thơ của Xuân Quỳnh không chỉ thể hiện tình yêu nồng nàn của tuổi trẻ mà còn là lời ca ngợi cho khát vọng của con người đối với tình yêu. Trong thơ của Xuân Quỳnh, tình yêu không chỉ đơn thuần là tình yêu tuổi trẻ ngọt ngào, hò hẹn, mà còn là tình yêu hạnh phúc kết nối với cuộc sống chung.

Đọc khổ thơ cuối, chúng ta không khỏi nhớ đến những câu trong bài Tự Hát của Xuân Quỳnh:

“Em trở về bản chất trái tim em

Như là máu thịt của cuộc sống bình thường,

Biết ngừng đập khi cuộc sống kết thúc

Nhưng biết yêu anh ngay cả khi sự sống đã dừng lại”

Có điều gì đó gần gũi giữa những dòng thơ ấy, vì cả hai khổ thơ, mặc dù không thuộc cùng bài thơ, nhưng đều là sự khẳng định về tình yêu. Một tình yêu đẹp luôn vượt qua những khó khăn, thách thức, và dám đối mặt để bảo vệ những ước mơ, khát vọng chân chính, tin tưởng vào tương lai, tin tưởng vào hạnh phúc của chính mình và của những người khác. Và một tình yêu chung thủy đầy sức mạnh, nỗi nhớ sẽ có một dấu hiệu dừng lại, và đó chính là người mình yêu:

“Ở ngoài đại dương

Hàng ngàn con sóng kia

Con nào cũng về bờ

Dù có muôn vàn cách trở

Cuộc sống dẫu dài lắm

Năm tháng vẫn trôi qua

Như biển kia dù rộng lớn

Mây vẫn bay về xa”

Xuân Quỳnh nhận thức được những khó khăn trong hành trình đến với hạnh phúc, nhưng với trái tim rộng lớn, cô ấy vẫn tin tưởng mãnh liệt vào tình yêu. Đây là sức mạnh của tình yêu trong thơ của Xuân Quỳnh, một sức mạnh không phải tình yêu nào cũng có, đó là sức mạnh của niềm tin. Khi yêu, niềm tin không bao giờ kết thúc, dù cuộc đời có dẫn đến hồi kết, và Xuân Quỳnh đã đi qua con đường đó, nhưng cô ấy vẫn mơ mộng. Niềm tin trong thơ của cô ấy lớn lao bấy nhiêu, ước mơ cũng to lớn bấy nhiêu:

“Làm thế nào để tan biến

Thành hàng trăm con sóng nhỏ

Trong biển lớn tình yêu

Để ngàn năm vẫn vỗ”

Ước mơ về tình yêu là vĩnh cửu, thậm chí cả ước mơ cũng mang hình dạng của người tình yêu đã khuất. Ở đây, Xuân Quỳnh chạm vào điều gì đó rất giống với “biển” của Xuân Diệu. Chất đam mê mãnh liệt toát ra từ từng câu chữ khi Xuân Diệu viết:

“Đã hôn, lại hôn nữa

Cho đến khi mãi mãi

Đến khi cả đất trời kết thúc

Anh mới dừng lại”

Nhưng Xuân Diệu một ngày nào đó sẽ “dừng lại”, trong khi Xuân Quỳnh nói “ngàn năm vẫn vỗ”, vẫn giữ chất đam mê mãnh liệt nhưng kết hợp với sự chín chắn của suy nghĩ. Tình yêu trong thơ Xuân Quỳnh có sự sâu sắc, đồng điệu tuyệt vời. Vậy là, có ai dám nói rằng tình yêu trong thơ Xuân Quỳnh ngây thơ, giản dị, và ngọt ngào không! Tình yêu trong thơ cô ấy chỉ là nỗi khao khát, là sự chứa đựng sâu sắc của tâm hồn, là tình yêu hạnh phúc gắn liền với cuộc sống. Tình yêu của Xuân Quỳnh chính là tình yêu sâu sắc của nhiều người đã yêu, đang yêu, và sẽ yêu sắp tới.

Đầy đủ các cảm xúc của người đang yêu, niềm khao khát mãnh liệt, đam mê không ngừng, nỗi nhớ nồng thắm cùng sự sôi nổi và suy nghĩ chín chắn... sau đó là ước mơ, Xuân Quỳnh đã mô tả một cách tinh tế và tài năng trong bài thơ Sóng. Sau này, chúng ta sẽ gặp một Xuân Quỳnh đam mê, một Xuân Quỳnh nồng nàn, một Xuân Quỳnh nhân hậu trong nhiều bài thơ khác. Tuy nhiên, rõ ràng, ở bài thơ Sóng, Xuân Quỳnh đã thể hiện khá đầy đủ phong cách thơ của mình. Trong những năm chiến tranh gay cấn, thơ tình của Xuân Quỳnh mang lại hy vọng vào sự sống, tin vào con người hơn nữa. Thơ tình của Xuân Quỳnh mang lại sự yên bình cho tâm hồn người đọc, mang lại tình yêu cho những người đang yêu.

Xuân Diệu đã một lần viết:

“Làm sao sống không yêu

Không nhớ thương kẻ nào”

Đúng vậy, tình yêu như một phần không thể thiếu trong cuộc sống, đã và đang trở thành nguồn cảm hứng vô tận của những nhà thơ. Mỗi bài thơ về tình yêu mang đến những cảm xúc đặc biệt, mỗi câu chuyện tình yêu là một trang cổ tích đẹp mắt mà những nhà thơ muốn chia sẻ.

“Sóng” của Xuân Quỳnh là một trong những tác phẩm xuất sắc nhất về đề tài tình yêu. Nếu tình yêu của Xuân Diệu luôn đầy cuồng nhiệt và hối hả, thì Xuân Quỳnh lại hiển thị sự kín đáo, đậm chất trăn trở và say đắm. Bài thơ đưa ta qua nhiều tình cảm, nỗi nhớ đậm sâu, và tình yêu chân thành. Đặc biệt, ở cuối bài thơ, tác giả không chỉ mô tả trăn trở mà còn khao khát tình yêu vĩnh hằng:

“Cuộc đời trải bao năm tháng

Không ngừng trôi như biển lớn

Mây vẫn bay về xa xăm”

Làm sao có thể tan biến

Trong trăm con sóng nhỏ bé

Giữa biển lớn tình yêu

Để ngàn năm còn vỗ”

Cuộc đời của Xuân Quỳnh không hề êm đềm, đầy sóng gió. Bài thơ không chỉ chứa đựng nhiều cảm xúc với nhiều biến động khác nhau, mà còn thể hiện lòng chung thủy trong tình yêu. Thơ của chị dịu dàng, sâu lắng, nhẹ nhàng, nhưng tràn đầy sức sống và khao khát mãnh liệt - đó là những đặc điểm thường thấy trong những bài thơ trữ tình của chị. Bài thơ “Sóng” là kết quả của chuyến đi thực tế ở vùng biển Diêm Điền vào cuối năm 1967, được xuất bản trong tập thơ “Hoa dọc chiến hào”. Trong những năm chiến tranh, khi mọi người trẻ tuổi rời xa gia đình để tham gia tiền tuyến, bài thơ này đặt ra vấn đề về tình yêu thay vì những hình ảnh về chiến tranh. Nó được xem như một bông hoa lạ, nở giữa cuộc kháng chiến.

Xuân Quỳnh là người nhạy bén với sự trôi chảy của thời gian. Chị hiểu rõ về sự hữu hạn của cuộc sống và mong muốn tận hưởng hạnh phúc ở hiện tại. Mặc dù thời gian còn dài, nhưng ý thức về sự ngắn ngủi và mong manh của hạnh phúc hiện lên như một điều lo lắng:

“Cuộc đời trải bao năm tháng

Không ngừng trôi như biển lớn

Mây vẫn bay về xa xăm”

Xuân Quỳnh không chỉ nói về thời gian như một khía cạnh rộng lớn mà còn nhấn mạnh về ý thức về sự hữu hạn của cuộc sống. “Biển cả” rộng lớn nhưng vẫn có giới hạn, còn “mây trời” thì tượng trưng cho sự phiêu dạt vô tận. Khổ thơ nói lên nỗi lo lắng về thời gian trôi qua. Thời gian luôn tiếp tục, bốn mùa thay đổi, nó không chờ đợi ai, cũng không dừng lại vì bất kỳ ai. Tình yêu là vô tận, vĩnh cửu, tồn tại mãi mãi qua thời gian. Sóng biển ngàn năm vẫn còn, vẫn lăn vào bờ, chỉ có thời gian cuộc sống con người là hữu hạn. Tại thời điểm này, chúng ta thấy được lo lắng của Xuân Quỳnh về sự bền vững của tình yêu. Đối với chị, dù “biển cả” có bao la đến đâu, lòng của phụ nữ vẫn nhỏ bé và mong manh, vẫn có thể “bay về xa xăm” mãi mãi. Tâm hồn của phụ nữ khi yêu là như vậy, dù có hạnh phúc đến đâu, say đắm đến mức nào, vẫn mang theo chút trăn trở và hoài nghi về sự bền vững của tình yêu.

Những dự cảm và lo âu không làm cho chị trở nên tiêu cực hoặc bi quan, mà ngược lại, chúng trở thành nguồn động viên cho những khát vọng trong tâm hồn của chị:

“Làm sao có thể tan biến

Trong trăm con sóng nhỏ bé

Giữa biển lớn tình yêu

Để ngàn năm còn vỗ”

Người phụ nữ hiện đại đó mong muốn một tình yêu trọn đời, vĩnh hằng, sống với “biển lớn tình yêu”, ao ước sống với tình yêu vĩnh cửu của con người và cuộc đời. Đó cũng là cách để người phụ nữ chống lại quy luật khắc nghiệt của cuộc sống. Chị muốn biến thành “trăm con sóng nhỏ” để tình yêu của chị mãi mãi với thời gian. “Biển” của Xuân Diệu có thể nồng nàn đến đâu, nhưng sẽ có ngày hạnh phúc tan biến, trong khi “Sóng” của Xuân Quỳnh sẽ vẫn vỗ mãi nghìn năm. “Tan biến” không đủ mạnh mẽ như “nghiến nát” của Xuân Diệu, nhưng nó sâu sắc hơn, là sự sâu sắc của hai khao khát hòa mình thành một - yêu hết mình. Con sóng của Xuân Quỳnh có sự nữ tính, nó không chỉ tìm kiếm hạnh phúc để trải nghiệm, mà còn để hiến dâng. Hạnh phúc dành cho người khác là vẻ đẹp thánh thiện của phụ nữ trong tình yêu.

Với thể thơ năm chữ, giàu tính tự sự và biểu cảm, với những biện pháp tu từ như nhân hóa, ẩn dụ, hoán dụ… đoạn thơ thể hiện ước vọng về một tình yêu đẹp, mới mẻ trong tâm hồn, kết hợp với quan điểm về người phụ nữ khi yêu. Ngoài tình yêu riêng, nó còn mang đến ước vọng về tình yêu bất tử, vĩnh hằng, vẻ đẹp của cuộc sống và tình yêu chung trong tâm hồn của người phụ nữ. Tình yêu không chỉ là sự kết hợp giữa cá nhân và cộng đồng, quê hương và đất nước, mà còn là tình yêu vĩnh hằng bất diệt.

Thơ là bản hòa nhạc muôn đời của tâm hồn, là nhịp thở của con tim. Thơ vẫn là cuộc sống, là trí tuệ, là lời kêu gọi hãy quay về bản chất thực để vươn lên cao, đẹp, đến tầm cao của khát vọng sống, của giá trị sống”. Và “Sóng” của Xuân Quỳnh có lẽ là một trong những minh chứng thuyết phục nhất cho nhận định này, đặc biệt là hai khổ thơ cuối của bài thơ.

“Sóng” được sáng tác năm 1967 trong chuyến đi công tác ở vùng biển Diêm Điền. Trước khi “sóng” ra đời, Xuân Quỳnh đã trải qua những đau khổ trong tình yêu, nỗi lòng và tâm hồn của nữ sĩ như được đổ vào cảm xúc của lời thơ. Bài thơ thuộc tập “Hoa dọc chiến hào”. Bao gồm chín khổ thơ, mỗi khổ là một tâm tư của người con gái trong tình yêu. Từ quy luật của tình yêu đến hành trình tìm kiếm nguồn cội tình yêu, từ nỗi nhớ đến tấm lòng trung thành, hai khổ cuối của “sóng” truyền đạt niềm tin và khát vọng bất tử hóa tình yêu, ý thức về một tình yêu cao đẹp của người con gái khao khát yêu, sống trọn với tình yêu và trái tim.

Con người có yêu thì mới có lo. Càng yêu tha thiết, nỗi lo càng da diết khôn nguôi. Xuân Quỳnh, với trái tim đa cảm và tâm hồn đầy trắc ẩn, nhạy cảm với sự trôi chảy của thời gian và hữu hạn của đời người. Thơ của nữ sĩ thường chứa đựng những nỗi lo âu về những điều bất trắc:

“Em không dám nghĩ là vĩnh viễn

Hôm nay yêu mai đã phải xa rồi”

Hoặc:

“Lời yêu mỏng mảnh như màu khói

Ai biết lòng anh có đổi thay”

Nỗi khắc khoải thường trực đó cũng xuất hiện trong “sóng”:

“Cuộc đời tuy dài thế

Năm tháng vẫn đi qua

Như biển kia dẫu rộng

Mây vẫn bay về xa”

Giọng thơ lắng lại, pha chút suy tư ngậm ngùi, nhà thơ nhận thức về những giới hạn. Cuộc đời dù dài, cũng có điểm kết thúc. Biển cả dù rộng lớn, vẫn có bờ, và như vậy, tình yêu con người cũng không phải là vĩnh viễn, có thể biến đổi trong dòng chảy thời gian. Lời thơ của nữ sĩ làm nổi bật nỗi buồn tiếc về sự hữu hạn của đời người và sự mong manh của tình yêu, hạnh phúc.

Với cá tính mạnh mẽ và trái tim hừng hực ngọn lửa tình yêu, trong nỗi thấp thỏm lo âu, niềm tin về tình yêu của Xuân Quỳnh cũng phần nào hé lộ. “Năm tháng” và “mây trời” không chỉ là thời gian lớn, không gian mênh mông, mà còn là biểu tượng của sức mạnh vô tận. “Cuộc đời” và “biển cả” không chỉ là sự dài lâu của cuộc sống, rộng lớn của không gian, mà còn là những khó khăn, trở ngại. Nghệ sĩ có tài khiến cho câu thơ đa nghĩa. Không chỉ thể hiện nỗi lo âu, đoạn thơ còn khẳng định rằng, trong cuộc sống, không có giới hạn nào, không có thách thức nào mà con người không vượt qua được. Sự bao la của biển cả đã thức tỉnh niềm tin của nữ sĩ về tình yêu như một hành trang, con người có thể đạt được mục tiêu của cuộc sống, viết lên những giới hạn của đời sống.

Quan hệ từ “dẫu - vẫn”, “tuy - vẫn” mang tính chất khẳng định, làm cho nỗi lo chỉ thoáng như những đợt sóng trào lên rồi tan vào lòng biển cả, trong khi niềm tin lại mãi mãi là điểm tựa của tâm hồn.

Thời gian trôi, đời người ngắn ngủi, nhưng khát vọng yêu và sống của con người lại hướng đến cái vô hạn vô tận. Làm thế nào để giải quyết nghịch lý này? Mỗi trái tim yêu dường như chọn một giải pháp riêng. Trước đây, Xuân Diệu từng hối thúc sống nhanh chóng, gấp gáp, đua với thời gian để thưởng thức hạnh phúc:

“Mau lên chứ vội vàng lên với chứ

Em ơi em tình non sắp già rồi”

Nay, Xuân Quỳnh ước ao được tan thành trăm con sóng nhỏ để hòa vào biển lớn tình yêu:

“Làm sao được tan ra

Thành trăm con sóng nhỏ

Giữa biển lớn tình yêu

Để ngàn năm còn vỗ”

Tha thiết với tình yêu, đắm đuối trong người tình, luôn khao khát hạnh phúc, đó là những cảm xúc luôn đong đầy trong trái tim người phụ nữ. Hòa mình vào những xúc cảm đó, Xuân Quỳnh tìm cho mình một giọng điệu riêng. Phụ nữ Việt Nam thời xưa thường ít nói lên khát khao, tình yêu, hạnh phúc của mình. Nếu có, họ cũng chỉ ước mơ nên duyên vợ nên chồng:

“Có phải duyên nhau thì thắm lại

Đừng xanh như lá bạc như vôi”

Hoặc chỉ dám mong muốn hạnh phúc trăm năm:

“Trăm năm tạc một chữ đồng đến xương”

Khát vọng tình yêu của Xuân Quỳnh mạnh mẽ hơn. Hai chữ “làm sao” lột tả hết những trăn trở băn khoăn của người con gái khi yêu. “Tan ra” không phải là mất đi, vào hư vô, mà là khát vọng hóa thân thành sóng để hòa mình vào vô tận của biển cả, của vô hạn của ngàn năm. Đó là mong muốn bất tử hóa tình yêu, dùng tình yêu nối dài cuộc sống qua sự hữu hạn và mong manh của đời người. Đó là khát vọng được sống hết mình vì tình yêu.

Có như thế, tình yêu mới có thể tồn tại với thời gian, chiến thắng cái hữu hạn, mong manh của cuộc sống như sóng vỗ ngàn năm giữa biển rộng lớn. Khát vọng bất tử hóa tình yêu không chỉ thể hiện qua “Sóng”, mà sau này, trong “Tự hát”, nữ sĩ cũng thể hiện:

“Em trở về đúng nghĩa trái tim em

Là máu thịt đời thường ai chẳng có

Vẫn ngừng đập khi cuộc đời không còn nữa

Biết yêu anh ngay cả khi chết đi rồi”

“Thơ xuất phát từ tâm hồn con người”. Sự khám phá vẻ đẹp của người phụ nữ trong tình yêu là biểu hiện của sâu sắc tâm hồn nhà thơ. Với phong cách hiện đại nhưng vẫn giữ được bản sắc dân tộc, say mê tình yêu và khao khát yêu, “Sóng” đã đặt ra một dấu ấn quan trọng trong lịch sử thơ tình dân tộc.

Nhà thơ Xuân Quỳnh mang lại nhận thức sâu sắc khi so sánh thơ với cuộc sống: “Thơ, giống như người con gái trong gia đình, nếu nhan sắc là điều thu hút ban đầu, thì đức hạnh mới là chìa khóa giữ cho mối quan hệ sống mãi mãi”. Với những vần thơ của bài “Sóng”, cảm nhận về tình yêu tan vào sóng để hiến dâng và trường tồn mãi mãi:

“Cuộc đời tuy dài thế

Năm tháng vẫn đi qua

Như biển kia dẫu rộng

Mây vẫn bay về xa

Làm sao được tan ra

Thành trăm con sóng nhỏ

Giữa biển lớn tình yêu

Để ngàn năm còn vỗ”

Qua cách sử dụng các cặp từ như “tuy…vẫn”, “dẫu…vẫn”, nghệ sĩ tài ba Xuân Quỳnh đã làm cho giọng thơ trở nên mạnh mẽ, vững chắc, và kiên định hơn rất nhiều. Đoạn thơ đặc sắc của Xuân Quỳnh: “Năm tháng vẫn đi qua - Mây vẫn bay về xa” tạo nên một không gian rộng lớn, một khoảng thời gian vô cùng mênh mang và vô tận. Đồng thời, hình ảnh như “cuộc đời”, “biển” là nhắc nhở về sự dài lớn và bao la của cuộc sống, với những khó khăn, trở ngại mà tình yêu đối diện. Đề cập đến khó khăn và trở ngại trong tình yêu, đó cũng là một cách để nhà thơ khẳng định một sự thật rằng: bất kỳ thử thách nào, khó khăn nào, cũng có thể vượt qua, không có khoảng cách, không giới hạn nào mà con người không thể đối mặt và vượt qua. Niềm tin mạnh mẽ đó như nhắc nhở chúng ta về câu thơ:

“Tay ta nắm chặt tay người

Dẫu qua trăm núi ngàn đèo, cũng qua”

Khổ thơ chứa đựng nỗi lo âu, nỗi buồn về sự trôi chảy của thời gian và sự hữu hạn của cuộc sống, đặc biệt là của tình yêu, nổi cảm về hữu hạn này thường thấy ở những người từng trải qua mất mát, tổn thương và do đó luôn khát khao sự bình yên, khát khao sự vĩnh hằng. Nhưng sau cùng, sau nỗi lo âu là niềm tin trong trắng và trọn vẹn mà nữ sĩ Xuân Quỳnh đặt vào tình yêu chân thành và chân chính.

“Làm sao được tan ra

Thành trăm con sóng nhỏ”

Hình ảnh của hàng trăm nghìn con sóng vượt qua những khoảng cách xa xôi để về bến bờ, như một sự khẳng định rằng con người có thể vượt lên mọi giới hạn, thách thức để hành trình cùng nhau đến cuối cùng của cuộc sống dài lớn. Khát vọng tan ra thành trăm con sóng nhỏ của người con gái là xác nhận cho khao khát được sống trong cái vô tận của thời gian, không gian cuộc đời. Điều đó có thể coi như là mong muốn vĩnh cửu hóa một tình yêu đẹp, thiêng liêng của người con gái, hay chính là niềm khát khao rực cháy của nhà thơ. Khát vọng đó cũng gợi nhớ đến câu chuyện về “nàng tiên cá” hoá thân thành bọt biển để tình yêu của mình trở nên trọn vẹn và hạnh phúc.

Những vần thơ của “Sóng” truyền đạt nhịp đập rộn ràng của trái tim đang hướng về một tình yêu mãnh liệt. Chính vì thế, bài thơ “Sóng” đã trở thành một bản tình ca đẹp nhất trong văn chương hiện đại: đó cũng là khát vọng cao đẹp thường lưu luyến trong thơ của Xuân Quỳnh. Như Đê Gốc đã nói: “Chừng nào tâm hồn của một người cần tới tâm hồn của người khác, chừng đó tác phẩm nghệ thuật vẫn còn thiết thực với con người”.

Nhà thơ Xuân Quỳnh nổi tiếng là biểu tượng đại diện cho thế hệ những nhà thơ trẻ chống Mỹ. Thông qua tác phẩm, bà đã lồng ghép tâm hồn phụ nữ phong lưu, tươi tắn và tràn đầy khao khát về cuộc sống bình dị. Bài thơ 'Sóng', sáng tác năm 1967 trong hành trình thực tế tại vùng biển Diêm Điền, là một tác phẩm xuất sắc, thể hiện rõ phong cách thơ đặc trưng của Xuân Quỳnh, đặc biệt là trong tập 'Hoa dọc chiến hào'. Trong bài thơ, hai khổ cuối cùng là bức tranh tâm hồn nhà thơ, cũng như của người phụ nữ, trong tình yêu:

'Cuộc đời tuy dài thế

Năm tháng vẫn đi qua

Như biển kia dẫu rộng

Mây vẫn bay về xa'

Bốn dòng đầu thể hiện triết lý về quá trình sống. Hình ảnh năm tháng trôi qua được so sánh với biển và mây. Biển vẫn rộng lớn, nhưng không giữ được mây. Tương tự, trong tình yêu của tác giả, dù phụ nữ có bao dung và trắc trở thế nào, thì theo thời gian, người đàn ông vẫn không thể ở bên mãi mãi.

Bốn dòng thơ sau đó thể hiện khát vọng mạnh mẽ về tình yêu của nhà thơ:

“Làm sao được tan ra

Thành trăm con sóng nhỏ

Giữa biển lớn tình yêu

Để ngàn năm còn vỗ”

Câu hỏi 'Làm sao được tan ra' là khao khát yêu thương và hạnh phúc của nhà thơ. Hình ảnh sóng là biểu tượng liên tục xuất hiện trong bài thơ. Từ đó, nó trở thành biểu tượng cho khát vọng tình yêu của nhà thơ. Như bao người con gái khác, Xuân Quỳnh thực sự muốn tan ra thành hàng trăm con sóng nhỏ, để đắm chìm trong tình yêu bình dị mãi mãi. Điều này có thể hiểu là ước mơ đơn giản của một người phụ nữ mong muốn được yêu thương, như Xuân Quỳnh.

Điều này có thể liên kết với mong đợi về tình yêu của giới trẻ ngày nay. Trong cuộc sống, chúng ta thấy nhiều câu chuyện tình đẹp. Họ đến với nhau qua tình yêu, tạo nên những mối quan hệ chân thành. Họ muốn hạnh phúc và mang lại hạnh phúc cho đối phương, từ đó cùng nhau hoàn thiện, đi đến cuối con đường.

Ngược lại, cũng có những mối quan hệ vượt quá giới hạn lý trí, đầy rủi ro, và kết quả là sự lệ thuộc vào tình cảm của đối phương, khiến mối quan hệ không ổn định. Khát vọng yêu thương là điều bình thường, nhưng nếu đòi hỏi quá mức, khiến mất giá trị bản thân và kìm hãm sự phát triển của đối phương, thì đó không phải là mối quan hệ bền vững.

Tóm lại, hai khổ thơ cuối bài Sóng của Xuân Quỳnh thực sự là bức tranh tâm hồn sâu sắc của nhà thơ cũng như của người phụ nữ, với khát vọng được yêu thương một cách bình dị trong tình yêu của mình.