Top 10 Bài viết Phân tích hình ảnh những chiếc xe không kính trong tác phẩm 'Bài thơ về tiểu đội xe không kính' của Phạm Tiến Duật (Ngữ văn 9) xuất sắc

“Đêm nay, đoàn quân hành quân ra trận. Những hàng quân bước đi trên con đường của Bác” (trích từ “Bác đang cùng chúng cháu hành quân”). Những câu thơ quen thuộc của tác giả Huy Thục đã tái hiện hình ảnh các đoàn quân ra chiến trường với lòng yêu nước nồng nàn. Trên những con đường hành quân ấy, không chỉ có các đơn vị bộ đội, dân công, mà còn có những tiểu đoàn xe “bon bon” vượt qua khó khăn để thực hiện nhiệm vụ kháng chiến. Điều này đã được tác giả Phạm Tiến Duật khắc họa rõ nét qua “Bài thơ về tiểu đội xe không kính”, tạo nên một hình ảnh đặc biệt, phong phú và sâu sắc về những chiếc xe không kính.

Trước hết, hình ảnh những chiếc xe không kính là biểu tượng cụ thể, rất quen thuộc trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ. Trên con đường Trường Sơn huyết mạch, những chiếc xe vẫn kiên cường tiến lên, vượt qua mưa bom bão đạn, các hố bom và sự truy lùng của kẻ thù để tiếp tế cho miền Nam. Những chiếc xe không chỉ chứa đựng thực phẩm, vũ khí mà còn là biểu hiện của sự quan tâm, giúp đỡ của miền Bắc đối với “miền Nam thân yêu”. Chính vì vậy, bất chấp mọi khó khăn, hình ảnh những chiếc xe vẫn gắn liền với sự can đảm và tinh thần chiến đấu mãnh liệt, giống như nhạc sĩ Ánh Dương đã ca ngợi trong bài hát “Chào em cô gái Lam Hồng”: “Xe ta bon trên những con đường giữa làng quê, băng qua suối, đèo, đồi nương (mà) xe ta vẫn bon ra chiến trường”.

Từ hình ảnh quen thuộc trên con đường Trường Sơn, hình tượng những chiếc xe không kính đã gợi lên hiện thực khắc nghiệt và khó khăn của chiến trường. Ngay từ những câu thơ đầu tiên, tác giả Phạm Tiến Duật đã làm nổi bật điều này:

“Không có kính không phải vì xe không có kính
Bom giật bom rung kính vỡ đi rồi”

Sự lặp lại của từ “không có” cùng với cách viết theo lối khẩu ngữ và văn xuôi khẳng định sự thiếu thốn của các kính xe. Điệp ngữ “bom giật, bom rung” nhấn mạnh sự tàn khốc của chiến tranh - nơi mà mưa bom bão đạn luôn rình rập. Những chiếc xe không kính cũng thể hiện sự gian khổ và khó khăn mà quân và dân ta phải đối mặt trong những năm chiến tranh:

“Không có kính, ừ thì có bụi
Bụi phun tóc trắng như người già”

Hoặc như:

“Không có kính, ừ thì ướt áp
Mưa tuôn, mưa xối như ngoài trời”

Biện pháp điệp cấu trúc câu “Không có..., ừ thì” kết hợp với hình ảnh “gió”, “bụi”, “mưa” trong các phép so sánh như: “Bụi phun tóc trắng như người già”, “Mưa tuôn, mưa xối như ngoài trời” đã làm nổi bật sự khắc nghiệt của thiên nhiên và cuộc chiến đấu. Theo thời gian, những chiếc xe càng trở nên tồi tệ hơn:

“Không có kính, rồi xe không có đèn
Không có mui xe, thùng xe có xước”

Tác giả Phạm Tiến Duật đã khéo léo sử dụng biện pháp liệt kê: “Không có kính”, “không có đèn”, “không có mui xe”, “thùng xe có xước” để mô tả những chiếc xe dần bị tàn phá, mất đi các bộ phận quan trọng, từ đó làm nổi bật sự tàn phá dữ dội của chiến tranh.

Hình tượng những chiếc xe không kính còn là biểu tượng ẩn dụ cho vẻ đẹp của những người lính lái xe - “trái tim người cầm lái”. Trong những buồng lái không kính là những con người vững vàng tay lái với tinh thần hiên ngang, bình thản:

“Ung dung buồng lái ta ngồi
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng”

Dù thấy những hiểm nguy phía trước, họ vẫn giữ tinh thần lạc quan, bình tĩnh để đối mặt với khó khăn và hy sinh. Họ vượt qua mọi thử thách bằng thái độ điềm tĩnh và niềm tin, qua những hành động như: “Chưa cần rửa, lái trăm cây số nữa/ Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha”. Lối nói khẩu ngữ và văn xuôi giúp tác giả khắc họa vẻ đẹp lạc quan, yêu đời và chút ngang tàn của người lính lái xe. Trên những chiếc xe đó, các chiến sĩ đã chia sẻ khó khăn với tinh thần đồng đội qua việc “bắt tay nhau qua cửa kính vỡ rồi”. Đặc biệt, trong những chiếc xe không kính là “trái tim người cầm lái” tràn đầy tinh thần yêu nước và lý tưởng cách mạng, sẵn sàng chiến đấu vì miền Nam: “Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước /Chỉ cần trong xe có một trái tim”.

Như vậy, hình tượng những chiếc xe không kính không chỉ phản ánh hiện thực khốc liệt của chiến trường mà còn thể hiện vẻ đẹp của những người lính lái xe trong cuộc kháng chiến chống Mỹ. Tất cả được làm nổi bật qua thể thơ tự do, kết hợp các biện pháp tu từ và giọng điệu thơ mang tính khẩu ngữ với chút ngang tàn và dí dỏm.

Trong kho tàng văn học kháng chiến, có rất nhiều tác phẩm viết về người lính, nhưng những mô tả về các phương tiện vận tải như những chiếc xe chở lương thực và đạn dược lại không nhiều. Chúng ta bắt gặp những chiếc xe kỳ lạ trong câu ca dao:

“Xe đấu xe lạ xe lùng
Đầu xe bẹp rúm, chắn bùn không còn
Ghế ngồi như bàn ch
Thùng xe gỗ mục trông thật thảm thương
Đêm đêm lăn bánh trên đường trường
Chiến dịch nào cũng vượt mức không nhường”

Phạm Tiến Duật đã góp phần làm nổi bật sự kỳ quặc của những chiếc xe này trong tác phẩm “Bài thơ về tiểu đội xe không kính”. Bài thơ không chỉ khắc họa hình ảnh những người lính dũng cảm mà còn làm nổi bật những chiếc xe đặc biệt và độc đáo.

Từ nhan đề bài thơ, hình ảnh những chiếc xe không kính đã hiện ra, gây sự tò mò cho người đọc. Những chiếc xe ấy trông như thế nào và làm nhiệm vụ gì? Câu thơ mở đầu bằng một loạt các phủ định:

“Không có kính không phải vì xe thiếu kính
Bom nổ, bom rung kính đã vỡ hết”

Câu thơ như lời nói tự nhiên, buột miệng thành thơ. Câu đầu khẳng định những chiếc xe này vốn có kính như những chiếc xe khác. Câu thơ thứ hai giải thích tại sao những chiếc xe lại không còn kính: “bom nổ, bom rung” đã làm vỡ kính. Từ “bom” xuất hiện hai lần cùng với các động từ giật và rung đã làm rõ sự tàn phá khốc liệt của chiến tranh. Phạm Tiến Duật cũng miêu tả sự biến dạng của những chiếc xe không kính:

“Không có kính, rồi xe mất đèn
Không có mui, thùng xe xước xát”

Điệp từ “không có” và biện pháp liệt kê đã nhấn mạnh những khó khăn, thiếu thốn mà các chiến sĩ phải đối mặt. Những khó khăn chồng chất như thử thách lòng kiên cường của người lính. Những chiếc xe mặc dù đầy thương tích vẫn tiếp tục chiến đấu vì miền Nam, điều này cho thấy chiến tranh chỉ làm hư hỏng vẻ ngoài của xe chứ không thể phá hủy ý chí của người lính.

Những chiếc xe không kính tuy bị tàn phá nhưng cũng tạo điều kiện cho các chiến sĩ hòa mình với thiên nhiên. “Gió, chim, ánh sao trời” đồng hành cùng họ trên suốt chặng đường ra chiến trường. Hơn nữa, từ những ô kính vỡ cũng là cơ hội để các chiến sĩ tiếp thêm sức mạnh cho nhau: “Bắt tay nhau qua cửa kính vỡ”.

Những chiếc xe không kính là hình ảnh đặc biệt và sáng tạo trong văn học Việt Nam, phản ánh sự khốc liệt của chiến tranh và nổi bật sự kiên cường của các chiến sĩ lái xe trên đường Trường Sơn.

“Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước
Mà lòng phơi phới dậy tương lai”

Đó chính là tinh thần kiên cường của các chiến sĩ Trường Sơn. Trong những trang thơ, hình ảnh các anh hiện lên với sự hài hước và tinh thần lạc quan. Mặc dù đối mặt với hiểm nguy và khó khăn, nhưng nụ cười dũng cảm và tinh nghịch của các anh vẫn luôn nở trên môi. Không thể không nhắc đến người lính lái xe không kính trong “Bài thơ về tiểu đội xe không kính” của Phạm Tiến Duật. Chắc chắn rằng nhà thơ đã có nhiều trải nghiệm trực tiếp với những chiếc xe ấy để có thể viết nên những vần thơ chân thực và sống động như vậy.

“Không kính không phải vì xe không có kính
Bom giật bom rung kính vỡ đi rồi”

Đoạn thơ mở đầu bằng một cách giới thiệu giản dị và chân thành. Những chiếc xe không kính gắn bó mật thiết với các chiến sĩ. Dù bom đạn rung chuyển, họ vẫn vững tay lái, tiếp tục lao vào trận chiến. Hãy lắng nghe các anh kể về bản thân mình với giọng điệu vui vẻ, đầy sức sống:

“Ung dung buồng lái ta ngồi
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng”

Câu thơ mở đầu bằng từ “Ung dung” để nhấn mạnh sự bình tĩnh, tự tin của người lính khi điều khiển một chiếc xe không kính. Họ không sợ hãi, không tránh né, mà đối mặt trực diện với khó khăn và hy sinh vì lý tưởng cao cả. Mặc dù lái xe không kính có nhiều thử thách, nhưng các khó khăn lại rất bất ngờ:

“Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng
Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim
Như sa, như ùa vào buồng lái”

Những câu thơ phản ánh thực tế một cách chân thực, từ gió xoa mắt đến con đường chạy thẳng vào tim, sao trời và chim bất ngờ sa vào buồng lái. Những hình ảnh này như chính nhà thơ đang cầm vô lăng và trải nghiệm thực tế.

Dù đối mặt với khó khăn, người lính lái xe vẫn không hề sợ hãi. Họ tiếp tục với tinh thần hiên ngang, bình thản và kiên cường. Các anh chấp nhận mọi khó khăn như một điều hiển nhiên:

“Không có kính, ừ thì có bụi
Bụi phun tóc trắng như người già
Chưa cần rửa, phì phèo châm điếu thuốc
Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha.

Không có kính, ừ thì ướt áo
Mưa tuôn, mưa xối như ngoài trời
Chưa cần thay, lái trăm cây số nữa
Mưa ngừng, gió lùa khô mau thôi”

Nhà thơ tiếp tục vẽ ra những khó khăn của người lính với sự bình thản và vui vẻ. Khó khăn như bụi và mưa được chấp nhận như điều tất yếu, và họ tiếp tục công việc với thái độ thản nhiên:

“Chưa cần rửa phì phèo châm điếu thuốc
Chưa cần thay, lái trăm cây số nữa
Mưa ngừng, gió lùa khô mau thôi”

Sự bình thản của người lính lái xe thể hiện qua từng câu thơ, giọng thơ có sự pha trộn của tinh thần ngang tàng và sự kiên cường. Hai khổ thơ thể hiện vẻ đẹp của người lính: dũng cảm, hiên ngang, và không ngại khó khăn. Họ tiếp tục hành trình với quyết tâm giải phóng miền Nam. Chiến tranh dù tàn phá vật chất nhưng không thể làm suy yếu tinh thần con người. Trái lại, sự tàn phá chỉ làm nổi bật hơn tinh thần kiên cường và ý chí quyết tâm:

“Những chiếc xe từ trong bom rơi
Đã về đây họp thành tiểu đội
Gặp bạn bè suốt dọc đường đi tới
Bắt tay nhau qua cửa kính vỡ rồi”

Trong hoàn cảnh khắc nghiệt, các chiến sĩ lái xe gắn bó với nhau như một gia đình:

“Bếp Hoàng Cầm ta dựng giữa trời
Chung bút đĩa nghĩa là gia đình đấy”

Hình ảnh “những chiếc xe từ trong bom rơi” biểu thị sự gan dạ của các chiến sĩ vượt qua thử thách. Tình cảm của họ khi gặp nhau thật đặc biệt:

“Bắt tay nhau qua cửa kính vỡ rồi”

Và:

“Lại đi, lại đi trời xanh thêm”

Câu thơ mang một vẻ lãng mạn và lạc quan:

“Không có kính, rồi xe không có đèn

Dù chiếc xe bị biến dạng bởi bom đạn, không có kính, không đèn, không mui, nhưng đoàn xe vẫn tiến về miền Nam vì một lý tưởng cao cả. Sức mạnh của đoàn xe được tập trung vào trái tim kiên cường và yêu nước của người lái xe. Tình yêu tổ quốc và đồng bào đã thúc đẩy họ tiếp tục hành trình với tinh thần kiên định và bình thản. Con người với trái tim nồng cháy và ý chí kiên cường là người chiến thắng:

“Chỉ cần trong xe có một trái tim”

Bài thơ đã khắc họa hình ảnh người lính lái xe một cách đẹp đẽ và dí dỏm. Đó là hình ảnh tiêu biểu của thế hệ trẻ trong kháng chiến chống Mỹ, với tinh thần anh hùng, sống đẹp và đầy lý tưởng. Họ sẵn sàng làm bất cứ việc gì, đi bất cứ đâu vì Tổ quốc, trong gian khổ vẫn giữ vững niềm tin và lạc quan vào chiến thắng. Đó chính là chủ nghĩa anh hùng trong thời đại Hồ Chí Minh.

Phạm Tiến Duật, nhà thơ nổi bật trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, chủ yếu viết về các chiến sĩ và thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn. Là thành viên của đoàn 559, ông đặc biệt chú ý đến những người lái xe trên con đường khốc liệt này. Phạm Tiến Duật đã thể hiện rõ tư thế hiên ngang, tinh thần dũng cảm và niềm vui sôi nổi của họ, cùng với ý chí chiến đấu vì miền Nam. “Bài thơ về tiểu đội xe không kính” là một minh chứng điển hình cho chủ đề này.

Tứ thơ được xây dựng từ hình ảnh độc đáo: những chiếc xe không kính chắn gió vẫn băng băng trên đường:

“Không có kính không phải vì xe không có kính
Bom giật, bom rung kính vỡ đi rồi
Ung dung buồng lái ta ngồi
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng”

Lời thơ của Phạm Tiến Duật rất tự nhiên, không khác gì lời nói hàng ngày. Sự gian khổ, nguy hiểm như bom làm vỡ kính xe được kể lại một cách bình thản. Đối với người lính lái xe thời kháng chiến, đó là chuyện bình thường. Ngay từ khổ thơ đầu, nhà thơ đã vẽ ra tư thế hiên ngang của họ. Điệp từ “nhìn” được nhấn mạnh ba lần cùng với cách ngắt nhịp hai - hai - hai: “nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng” thể hiện rõ sự hiên ngang của họ. Mặc dù bom đạn luôn rơi, họ vẫn giữ nguyên tư thế ung dung như không có chuyện gì xảy ra.

Và không có kính lại mang đến điều thú vị, bởi:

“Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng
Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim
Như sa, như ùa vào buồng lái”

Chỉ những người trong cuộc mới có thể viết những câu thơ vừa đẹp vừa chính xác như vậy. Tâm hồn các chiến sĩ lái xe thật lãng mạn. Nhờ không có kính, sao trời và cánh chim trở thành bạn đồng hành của họ. Hình ảnh “Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim” diễn tả chính xác cảm giác của người lái xe không kính, đồng thời thể hiện sự gắn bó của họ với con đường Trường Sơn, con đường đánh Mỹ để giải phóng miền Nam.

Những chiến sĩ lái xe thật trẻ trung, hồn nhiên và có phần ngang tàng đáng yêu, đúng kiểu của lính lái xe:

“Không có kính, ừ thì có bụi
Bụi phun tóc trắng như người già
Chưa cần rửa, phì phèo châm điếu thuốc
Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha”

Hình ảnh “phì phèo châm điếu thuốc” và tiếng cười “ha ha” trẻ trung càng làm nổi bật sự hiên ngang và tâm hồn lạc quan của họ trong những năm tháng khốc liệt.

Những người lái xe đã coi gian khổ như không:

“Không có kính, ừ thì ướt áo
Mưa tuôn, mưa xối như ngoài trời
Chưa cần thay, lái trăm cây số nữa
Mưa ngừng, gió lùa khô mau thôi”

Cụm từ “ừ thì ướt áo” thể hiện sự bình thản với sự việc. “Mưa tuôn, mưa xối như ngoài trời” cũng không đáng lo ngại. Tất cả sẽ qua nhanh: “Mưa ngừng, gió lùa khô mau thôi?”. Vẫn giữ cái chất giọng ngang tàng đáng yêu của người lính lái xe.

Gắn bó giữa các chiến sĩ lái xe cũng được miêu tả rất chính xác và hợp phong cách ngang tàng của họ:

“Những chiếc xe từ trong bom rơi
Đã về đây họp thành tiểu đội,
Gặp bè bạn suốt dọc đường đi tới
Bắt tay qua cửa kính vỡ rồi”

Những con người này đều trải qua những khó khăn và nguy hiểm giống nhau. Chính vì thế, họ chào nhau bằng cái bắt tay cảm thông và tin cậy. Câu thơ “Bắt tay qua cửa kính vỡ rồi” mang ý nghĩa sâu sắc. Sự gắn bó thân thiết ấy còn được nhà thơ diễn tả qua bữa ăn dã chiến của họ: “Chung bát đũa nghĩa là gia đình đấy”. Họ coi nhau như anh em trong một nhà, cùng chia sẻ khó khăn. Đời sống chiến đấu càng thiếu thốn, gian khổ càng gắn kết họ lại với nhau.

Bài thơ kết thúc bằng nhận thức sâu sắc của người lính lái xe:

“Không có kính, rồi xe không có đèn,
Không có mui xe, thùng xe có
Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước
Chỉ cần trong xe có một trái tim”

Có thể còn nhiều gian khổ, mất mát và hy sinh, nhưng không thể cản bước của người lái xe và của dân tộc. “Trái tim” ở đây là trái tim yêu thương đồng bào miền Nam, trái tim sẵn sàng chiến đấu vì sự nghiệp giải phóng đất nước.

Bài thơ về tiểu đội xe không kính mang một chất giọng riêng quý giá. Chất giọng tự nhiên pha chút ngang tàng phù hợp với các chiến sĩ lái xe thời chiến. Bài thơ giúp người đọc hiểu rõ đời sống chiến đấu gian khổ của họ, tư thế hiên ngang, tâm hồn trẻ trung lãng mạn và ý chí cao đẹp. Phạm Tiến Duật đã đóng góp quý giá cho nền thơ ca chống Mỹ cứu nước.

Cuộc chiến đấu chống Mỹ cứu nước của dân tộc ta là một bản anh hùng ca vĩnh cửu. Trong những tháng ngày sục sôi khí thế “Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước,” nhân dân miền Bắc đã không tiếc sức lực và của cải để chi viện cho miền Nam thân yêu. Trong số các đoàn quân nối tiếp nhau ra trận, có chàng trai trẻ Phạm Tiến Duật. Thơ của ông không quyến rũ người đọc bằng những từ ngữ hoa mỹ hay âm điệu du dương mà làm say đắm bằng sự tự nhiên, sống động, và phong cách lính tráng độc đáo. “Bài thơ về tiểu đội xe không kính” là một ví dụ tiêu biểu cho phong cách thơ đó.

Bài thơ xoay quanh hai hình ảnh chính: những chiếc xe và những người lính lái xe. Những chiếc xe không kính và lý do của nó được trình bày qua những câu thơ mộc mạc như một lời giải thích, mà trước tác giả có lẽ chưa ai nhận ra sự thơ mộng trong vẻ tự nhiên của ngôn từ:

“Không có kính không phải vì xe không có kính
Bom giật, bom rung, kính vỡ đi rồi”

Cách giải thích đơn giản và ngộ nghĩnh tạo nên sự thú vị cho người đọc. Cảm hứng thơ bắt nguồn từ thực tại khốc liệt trên chiến trường với “bom giật, bom rung,” giúp chúng ta hình dung sự tàn phá của đạn bom trên những nẻo Trường Sơn năm ấy. Dù thiếu đi những phương tiện vật chất cơ bản, lại là cơ sở để người lái xe thể hiện phẩm chất cao đẹp và sức mạnh tinh thần lớn lao của họ:

“Ung dung buồng lái ta ngồi
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng”

Dù trên những chiếc xe không kính, dưới làn bom đạn của kẻ thù, an toàn của các anh khó mà đảm bảo. Nhưng thái độ của các anh bình thản và tự tin đến không ngờ. Trong tư thế ung dung và cái nhìn bao quát cả đất trời còn chứa niềm kiêu hãnh của người làm chủ hoàn cảnh, tự hào ngắm nhìn thiên nhiên. Nhịp thơ cân xứng, ý thơ trôi chảy, và lời thơ nhẹ nhàng như diễn tả hình ảnh những đoàn xe lăn bánh trên các nẻo đường ra trận. Cái vất vả và nguy hiểm được miêu tả bằng những hình ảnh giản dị và chân thực đến từng chi tiết:

“Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng
Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim
Như sa, như ùa vào buồng lái”

Xe không kính, gió lùa mạnh vào ca bin, người lái xe không chỉ cảm nhận mà còn nhìn thấy “gió vào xoa mắt đắng.” Cử chỉ trìu mến và dịu dàng của gió làm đắng những đôi mắt cay xè vì thiếu ngủ. Và hơn thế nữa, nắng mưa gió bụi của Trường Sơn đã trở thành những bạn đồng hành:

“Không có kính ừ thì có bụi
Bụi phun tóc trắng như người già
Không có kính ừ thì ướt áo
Mưa phun mưa xối như ngoài trời”

Điệp từ “ừ thì,” “chưa cần” kết hợp với hình ảnh “phì phèo châm điếu thuốc,” giọng “cười ha ha” hào sảng làm nổi bật chất bình dị và anh hùng của những chàng trai trẻ biết biến vất vả thành giây phút thư giãn. Qua đó tôn vinh tinh thần cứng cỏi và nghị lực của những người vượt lên hoàn cảnh để làm chủ hoàn cảnh. Có lẽ ai đã từng đến Trường Sơn mới hiểu hết nỗi gian nan của người lái xe. Đường Trường Sơn gập ghềnh, mưa như trút nước, mùa khô bụi mù trời. Bom đạn của quân thù không làm các anh chùn bước, thì gió, bụi, mưa sa của thiên nhiên cũng chẳng là gì. Trên những chiếc xe không kính, tâm trạng người chiến sĩ lái xe vẫn phơi phới:

“Gặp bè bạn suốt dọc đường đi tới
Bắt tay qua cửa kính vỡ rồi”

Lạ lùng thay, sự hiểm nguy của những chiếc xe không kính lại trở thành sự tiện lợi khi các chàng lính gặp nhau, bởi họ không cần phải xuống xe mà vẫn có thể bắt tay nhau thể hiện tình cảm. Dù công việc vất vả và hiểm nguy, nhưng phút nghỉ ngơi của những người lính lại vô cùng giản dị:

“Bếp Hoàng Cầm ta dựng giữa trời
Chung bát đũa nghĩa là gia đình”

Cuộc sống dù giản dị nhưng ấm áp tình cảm. Những người lính không chỉ là đồng chí mà còn là những người trong cùng một gia đình. Sau những phút nghỉ ngơi, họ lại tiếp tục công việc với niềm tin mãnh liệt vào ngày mai chiến thắng. Tuy nhiên, càng gần đến miền Nam, những chiếc xe ngày càng hư hỏng:

“Không có kính rồi xe không có đèn
Không có mui xe, thùng xe có xước”

Khi các chiếc xe “không kính” bị gói lại, các con số không khác lại mở ra: “không đèn,” “không mui,” chỉ còn một thứ duy nhất thêm vào là “có xước.” Như vậy, cả “không có” và “có” đều là tổn thất và hư hại. Điệp ngữ “không có” được nhắc lại ba lần như nhân lên ba lần thử thách khốc liệt của chiến tranh, làm nổi bật sự trụi trần của chiếc xe vận tải. Vượt dãy Trường Sơn, đi qua đạn bom khói lửa của kẻ thù, những chiếc xe như một dũng sĩ kiên cường. Thú vị thay:

“Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước
Chỉ cần trong xe có một trái tim”

“Trái tim” là một hoán dụ chỉ người chiến sĩ lái xe yêu nước, căm thù giặc, sống trẻ trung, sôi nổi và lạc quan. Câu thơ khép lại nhưng con mắt thơ vẫn mở ra. Ta nhận ra người chiến sĩ lái xe là một phần không thể thiếu, là con mắt, bộ não, và linh hồn của xe. Có trái tim, chiếc xe trở thành một cơ thể sống, một khối thống nhất với người chiến sĩ. Ta hiểu vì sao cả đoàn xe có thể vượt qua dãy Trường Sơn khói lửa, vì sức mạnh của nó kết tụ trong trái tim gan góc, kiên cường và đầy yêu thương. Có lẽ vì vậy nhiều người cho rằng đây là hình ảnh trái tim cầm lái.

Bài thơ thú vị với giọng điệu trẻ trung và lính tráng. Chất giọng ấy bắt nguồn từ sức trẻ, từ tâm hồn phơi phới của thế hệ chiến sĩ Việt Nam mà tác giả đã từng sống và trải nghiệm. Ngôn ngữ thơ giản dị, hình ảnh sáng tạo và nhạc điệu linh hoạt đã tạo nên sức hấp dẫn sâu sắc của bài thơ trong lòng độc giả.