1. Đồng lòng chiến đấu
Nhạc sĩ Doãn Quang Khải đã chia sẻ về hành trình sáng tác bài hát “Đồng lòng chiến đấu”: “Trong những năm chiến tranh ác liệt, tôi đã trải qua nhiều chiến trường như Hà Sơn Bình, Hà Nam Ninh, Việt Bắc, Bình Trị Thiên, và Tây Nguyên. Năm 1950, khi được đi học tại Trường lục quân Trần Quốc Tuấn, tôi bắt đầu sáng tác âm nhạc.
Một ngày, khi đọc báo Quân đội Nhân dân, tôi đọc khẩu hiệu “Vì nhân dân phục vụ” trên bản Vệ Quốc Đoàn (nay là Quân đội Nhân dân). Tôi thấy khẩu hiệu đó rất ý nghĩa và quyết định sáng tác bài hát. Từ chữ “Vì nhân dân phục vụ”, tôi đã tạo ra bài hát với các cặp từ như “Đồng lòng chiến đấu, Vì Tổ quốc yêu thương”. Bài hát được sáng tác nhanh chóng và trở thành một trong những tác phẩm xuất sắc nhất của tôi.”
“Đồng lòng chiến đấu” không chỉ là một bản nhạc chào mừng quân đội mà còn truyền tải tinh thần đoàn kết, sự hy sinh cao quý và lòng yêu nước sâu sắc.
2. Dấu chân tròn trên bãi cát
Đây là một tác phẩm thuộc thể loại nhạc trữ tình cách mạng của nhạc sĩ Trần Tiến. Bài hát nói về đề tài những người thương binh - liệt sĩ, làm say đắm lòng người và được nhiều người yêu thích. Câu chuyện kể về một người thương binh trở về từ chiến trường, cơ thể vẫn bất lực nhưng anh ta vẫn mỗi ngày mang theo đôi nạng gỗ đến trường làng, dạy những em thơ về những bản hát yêu quê hương...
Nhạc sĩ Trần Tiến chia sẻ về hành trình sáng tác, kể về buổi đi dạo trên bãi biển Tiền Hải (Thái Bình) năm 1981, khi ông bắt gặp những dấu chân tròn trên cát. Đó là dấu nạng của một anh thương binh, mất chân, đang trên đường đến trường dạy học cho các em nhỏ trong làng. Tình cảm với hình ảnh ấn tượng này đã trở thành nguồn cảm hứng cho bài hát 'Dấu chân tròn trên bãi cát'. Nhạc sĩ Trần Tiến thậm chí chưa bao giờ gặp gỡ người thương binh này một lần nào cho đến thời điểm phỏng vấn vào tháng 7 năm 2009.
Bài hát đã trở thành một tác phẩm đặc sắc, được nhiều ca sĩ trình bày. Hình ảnh ông Trần Tiến ôm đàn guitar, hát 'Dấu chân tròn trên bãi cát' là điều mà nhiều người hâm mộ nhớ đến.
3. Đóa hoa đỏ
Bài hát mang đậm nét bình dị, nhưng tâm hồn của Đóa hoa đỏ toát lên niềm tin vào một ngày mai huy hoàng, được nhạc sĩ Thuận Yến phổ nhạc từ bài thơ Thời hoa đỏ của nhà thơ Nguyễn Đức Mậu. Thuận Yến chia sẻ về nguồn cảm hứng sáng tác ca khúc khi anh và em trai nhớ lại những ký ức chiến trường, nhớ về đồng đội đã ra đi và những người còn lại. Đây là một trong những bản cách mạng được đông đảo thế hệ người nghe yêu thích, từng được biểu diễn bởi nhiều nghệ sĩ như Cẩm Vân, Trọng Tấn, Tùng Dương và ca sĩ Thanh Lam - con gái của nhạc sĩ Thuận Yến.
Khi nhắc đến bài hát này, Trọng Tấn chia sẻ: “Không chỉ là một tác phẩm văn học hay, Đóa hoa đỏ còn là một kiệt tác âm nhạc. Bài hát đậm chất cảm xúc, tình cảm sâu sắc về những người lính. Mỗi khi tôi hát “Đóa hoa đỏ”, tâm hồn tôi cảm nhận sự hy sinh để đổi lấy tự do, độc lập cho dân tộc. Khi âm nhạc vang lên với những từ ngữ: “…Việt Nam ơi ! Việt Nam ! Núi cao như tình mẹ bốn mùa tóc bạc nỗi thương con/ Việt Nam ơi ! Việt Nam ! Ngọn núi nơi anh ngã xuống…”, lòng tôi tràn ngập xúc động, lòng bi tráng…
4. Chốn xa xôi
Bản hit 'Chốn xa xôi' được sáng tác năm 1979 bởi nhạc sĩ Thế Song, lấy cảm hứng từ chuyến hành trình tận cùng các đồng đội. Trong bữa tiệc gặp mặt với các chiến sĩ hải quân trạm 48 chuyên sửa chữa tàu biển, nhạc sĩ Thế Song bắt nguồn cảm xúc từ những câu chuyện đầy gian khổ, nỗi nhớ quê hương và người thân, cũng như những dấu ấn xao xuyến trong tâm hồn, khát khao gặp lại người con gái yêu dấu...
Lời thứ nhất của bài hát được hoàn thành trên đường từ Quảng Ninh về Hà Nội, trong khi lời thứ hai được sáng tác tại căn nhà riêng của ông ở phố Hàng Bột (nay là Tôn Đức Thắng).
'Chốn xa xôi' chắc chắn sẽ làm say đắm trái tim người nghe, với sự thể hiện xuất sắc của nhiều nghệ sĩ như Trọng Tấn, Tùng Dương, làm mới và ghi dấu ấn riêng trong lòng khán giả.
5. Trống vang nơi chiến trường
Khi nhắc đến chiến dịch Điện Biên Phủ, không thể không kể đến “Trống vang nơi chiến trường” – một tác phẩm âm nhạc của nhạc sĩ Hoàng Vân. Những tấm gương hy sinh anh dũng trên chiến trường đã truyền cảm hứng cho nhạc sĩ viết nên bản nhạc chứa đựng tâm huyết và tình cảm sâu sắc, ghi lại những khoảnh khắc đầy xúc động của quân và dân ta.
Nhạc sĩ Hoàng Vân, người có mặt trực tiếp tại chiến trường, cảm nhận và chứng kiến những kỷ niệm khó quên. “Trống vang nơi chiến trường” không chỉ là âm nhạc, mà còn là hồi ức, là kí ức về một thời kỳ đau thương và khó khăn. Câu chuyện về những chiến sĩ, những cảm xúc sâu lắng trong từng nốt nhạc, đã tạo nên một kiệt tác âm nhạc bất hủ.
“Vang trống nơi chiến trường, ghi chép bản lịch sử. Hồn chiến sĩ bên trống, truyền thống mãi vững bền. Trống vang, lòng nhân dân xôn xao, lòng quân đội tràn đầy niềm tin, hy sinh, quyết chiến giữa đêm tối, tiếng trống ấy vang mãi…” – những giai điệu hùng tráng, những lời ca truyền cảm đã làm nên tên tuổi của bài hát này.
6. Bước chân chiến sĩ
Trong những năm hào hùng của cuộc kháng chiến chống Pháp, nhạc sĩ Đỗ Nhuận đã sáng tác nên một tác phẩm đặc biệt - 'Bước chân chiến sĩ' (1953). Bài hát này bắt nguồn từ mệnh lệnh quân đội, là nguồn cảm hứng vô tận cho sự nghiệp sáng tác của ông.
Khi sáng tác, nhạc sĩ Đỗ Nhuận chia sẻ: 'Thu Đông 1953, tôi đi bộ cùng đơn vị 308, thuộc chiến dịch Trần Đình. Một câu nói của cấp trên, 'Đời chúng ta đâu có giặc là ta cứ đi', đã là nguồn động viên to lớn. Tôi ghi lại câu nói đó và chắp váo đoạn kết của bài hát, tạo nên một sáng tác với tinh thần chiến đấu và quyết tâm không ngừng.'
'Bước chân chiến sĩ' không chỉ là một bản nhạc, mà là biểu tượng của lòng yêu nước, khát vọng độc lập và tự do. Những bước chân in đậm dấu ấn trên chiến trường, nhưng cũng in sâu vào trái tim của những người yêu nhạc và yêu nước.
8. Đóa hoa hồng
Trải qua những năm tháng chiến tranh biên giới phía Bắc 1979, nhà thơ Dương Soái sáng tác những “vần thơ từ trong lửa”. Những tác phẩm này được nhạc sĩ Thuận Yến phổ nhạc năm 1980, tạo nên sự kết hợp hài hòa giữa văn thơ và âm nhạc. Trong số đó, “Đóa hoa hồng” nổi bật với vẻ hào hùng và lãng mạn.
Nhạc sĩ Thuận Yến không chỉ giữ nguyên tinh thần của bài thơ mà còn bổ sung ý và lời, tạo nên một sáng tác đặc sắc. Câu chuyện về cuộc tình được kể qua âm nhạc vừa hào hùng, đậm chất chiến đấu vừa thấm đẫm cảm xúc lãng mạn.
'Đóa hoa hồng' không chỉ là một bản nhạc, mà là biểu tượng của lòng trung hiếu, tình yêu quê hương và niềm tự hào về chiến công của đồng bào Việt Nam. Cùng với những giai điệu trữ tình, ca khúc này là điểm sáng trong hành trình văn nghệ của nhạc sĩ Thuận Yến.
9. Đêm trắng - Sáng tác: Phạm Đình Chương
Đêm trắng là một tác phẩm nghệ thuật của nhạc sĩ Phạm Đình Chương, mang đậm bản sắc dân tộc và tình cảm sâu sắc. Sáng tác vào những năm 1960, bài hát đã trở thành một biểu tượng âm nhạc có giá trị lịch sử, ghi chép về những thăng trầm, khó khăn của thời kỳ đó.
Qua giai điệu và lời ca, Đêm trắng kể về những đêm gió lạnh, trắng tuyết, và những cảm xúc đong đầy trong tình yêu. Bài hát không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật mà còn là một tấm gương về lòng trung hiếu và tình người.
Nhạc sĩ Phạm Đình Chương đã tận dụng nguồn cảm xúc từ cuộc sống, từ văn hóa Việt Nam để sáng tạo nên một kiệt tác âm nhạc. Với giai điệu trữ tình và lời ca sâu lắng, Đêm trắng là một trong những bản nhạc đặc sắc nhất của dòng nhạc trữ tình Việt Nam.
10. Hoa sữa - Tác giả: Y Vân
'Hoa sữa' là một tác phẩm âm nhạc của nhạc sĩ Y Vân, sáng tác trong giai đoạn chiến tranh. Bài hát nổi tiếng với giai điệu trữ tình, lời ca tưởng như giản dị nhưng chứa đựng nhiều cảm xúc và tâm huyết của tác giả.
Y Vân đã đặt câu chuyện tình yêu vào bối cảnh của chiến tranh, nơi mà tình người được thể hiện một cách đặc biệt. Giai điệu nhẹ nhàng, lời ca chân thành đã làm nổi bật vẻ đẹp trong sự giản dị, trong tình cảm của những người lính và những người yêu xa.
Bài hát không chỉ là một tác phẩm âm nhạc mà còn là một biểu tượng của tình yêu thương và hy sinh trong thời kỳ khó khăn. 'Hoa sữa' đã góp phần làm phong phú thêm di sản âm nhạc Việt Nam, tạo dấu ấn sâu sắc trong lòng người nghe qua nhiều thế hệ.
11. Lời nguyền huyết lệ
Lời nguyền huyết lệ là một sáng tác của nhạc sĩ Trần Long Ẩn. Bài hát đã góp phần làm phong phú di sản âm nhạc Việt Nam trong giai đoạn chiến tranh. Nổi tiếng với giai điệu trầm buồn và lời ca sâu sắc, Lời nguyền huyết lệ nói về những đau thương, tổn thất mà chiến tranh mang lại.
Nguyên bản của bài hát được sáng tác vào những năm đầu thập kỷ 1970, thời kỳ mà chiến tranh đang gây ra nhiều đau đớn và mất mát. Lời nguyền huyết lệ như là một lên tiếng biểu đạt tâm trạng của những người lính và nhân dân đang phải đối mặt với những khó khăn, gian khổ do chiến tranh gây ra.
Được trình bày bởi nhiều ca sĩ nổi tiếng, bài hát đã trở thành một biểu tượng của tình yêu quê hương, lòng dũng cảm và hy sinh cao cả của những người lính và nhân dân Việt Nam trong cuộc chiến tranh bảo vệ độc lập và tự do quê hương.