1. Tránh việc dọn dẹp nhà, vứt rác là điều cấm trong ngày đầu xuân
Trong những ngày đầu năm, đặc biệt là mùng 1, 2, 3, mọi người nên tránh hoạt động dọn dẹp, vứt rác vì sợ rằng có thể loại bỏ tiền bạc, vận may, và lộc xuân khỏi ngôi nhà của mình. Theo quan niệm dân gian, nếu dọn dẹp nhà trong 3 ngày đầu năm, gia đình sẽ phải đối mặt với năm cảm giác nghèo đói, khó khăn, và thần tài sẽ rời bỏ. Do đó, vào ngày 30 Tết, bất kể bận rộn đến đâu, mọi người nên làm sạch nhà cửa, không vứt rác linh tinh.
Theo quan điểm truyền thống, việc dọn dẹp nhà vào những ngày đầu năm là như việc loại bỏ tài lộc. Nếu rác bị vứt đi, thần Tài cũng sẽ theo đó mà ra đi. Vì vậy, mọi người thường chỉ làm sạch bên trong nhà mà không đưa rác ra khỏi nhà. Thay vào đó, vào ngày cuối cùng của năm, mọi người trong gia đình nên dành thời gian để làm sạch nhà cửa, sẵn sàng đón chào năm mới.
2. Tuyệt đối không cho vay tiền, cung ứng tài sản vào đầu năm
Vào ngày đầu năm, hạn chế việc cho vay, mượn, đòi nợ hoặc trả nợ. Theo quan niệm cổ truyền, vay mượn vào đầu năm sẽ mang lại năm suy thoái, luôn phải sắn tiền. Cho vay tiền hoặc cung ứng của cải đầu năm sẽ làm tiền bạc phân tán, kinh doanh khó đạt thành công.
Trong những ngày đầu năm mới, nếu cho vay tiền hoặc cho mượn của cải, đồng nghĩa với việc chia sẻ tài lộc cho người khác, điều này có thể mang lại nhiều khó khăn về kinh tế, thiếu hụt, và nợ nần suốt cả năm. Một hành động bình thường trong ngày thường lại trở thành điều cần kiêng kỵ và cẩn trọng trong ngày Tết.
3. Tránh việc chia sẻ lửa
Vào ngày mùng 1 Tết, mọi người kiêng kỵ khi người khác đến xin lửa từ nhà mình. Vì theo quan niệm, lửa đỏ là biểu tượng của may mắn, việc chia sẻ phần nào may mắn đó với người khác trong ngày mùng 1 Tết sẽ mang lại nhiều điều không may mắn cả năm, như kinh doanh thua lỗ, mối quan hệ trong gia đình không hòa thuận, hoặc gặp nhiều rủi ro khi ra đường. Trong tâm niệm dân gian, lửa và nước được coi là những thực thể giữ may mắn và tài lộc cho gia đình.
Do đó, việc chia sẻ lửa và nước trong 3 ngày Tết được coi là không tốt, nên tránh làm điều này. Nguyên nhân là bởi hành động này tự ý mang may mắn và tài lộc từ nhà mình chuyển sang cho người khác, điều này có thể khiến cho cả năm sau phải vất vả để khôi phục. Tuy nhiên, hiếm khi có trường hợp người nào đến xin lửa và nước đầu năm.
4. Hạn chế mặc quần áo màu đen trong ngày đầu năm
Những người lớn tuổi, cụ ông, cụ bà thường có quan điểm truyền thống về trang phục ngày Tết. Theo họ, trong ngày Tết, nên chọn những bộ quần áo sáng màu để mang lại sự tươi vui, năng lượng tích cực và sức khỏe. Điều này cũng được hỗ trợ bởi phong thủy, với những màu sắc tươi sáng mang lại năng lượng tích cực hơn.
Trong ngày Tết, màu sắc thường được chú trọng là đỏ, vàng… Tuy nhiên, màu đen dường như không được ưa chuộng vào ngày Tết do có vẻ u ám và không hợp với bầu không khí tết nguyên đán. Theo quan niệm phong thủy, màu đen mang đến sự bí ẩn và có thể thu hút năng lượng tiêu cực, là lý do mà chúng ta không nên mặc màu đen vào ngày Tết.
5. Người đang trong giai đoạn tang thì không nên tiến vào nhà
Theo truyền thống xông nhà, xông đất đầu năm, người đầu tiên bước vào ngôi nhà trong ngày mùng 1 Tết sẽ là người quyết định vận may cho gia đình trong cả năm. Vì vậy, những người có vấn đề liên quan đến tang lễ nên tránh xa việc xông nhà vào ngày đầu năm. Người đang trong thời kỳ tang nên hạn chế việc xông đất nhà người khác để tránh mang theo điều không tốt.
Một trong những truyền thống phổ biến trong dịp Tết ở Việt Nam là kiêng kỵ việc xông nhà của người có tang. Những người đã mất người thân và đang trong thời kỳ tang cũng nên giữ sự kín đáo và tránh đến chúc Tết trong 3 ngày đầu năm. Theo quan niệm Việt, việc đến nhà người khác khi đang trong thời kỳ tang sẽ mang lại tai họa và điều không may mắn.
6. Tránh nói to, tranh cãi, hoặc mắng người khác
Đây là những hành động gây ra sự ồn ào và tạo nên bầu không khí buồn bã cho mọi người. Trong ngày Tết, mọi người tập trung vào cách hành xử với người xung quanh. Là ngày lễ vui nhất trong năm, mọi người thường thể hiện sự vui tươi, hân hoan, và tạo ra một không khí ấm áp, vui vẻ của mùa xuân.
Tránh cãi nhau là một trong những điều quan trọng trong 3 ngày Tết để gia đình luôn yên bình, hạnh phúc, và tràn ngập niềm vui hân hoan. Người Việt luôn tin rằng, mọi thứ nên bắt đầu với điều tốt lành để có một hành trình suôn sẻ và kết quả như mong muốn. Do đó, trong 3 ngày Tết, mọi người thường giữ tinh thần hòa thuận, vui vẻ, và tận hưởng những cuộc trò chuyện tích cực.
7. Tránh mở tủ vào ngày mồng 1 Tết
Tương tự như việc quét nhà hay đổ rác, hành động mở cửa tủ được coi là làm cho tài lộc gia đình chảy ra ngoài. Theo quan niệm cổ truyền, tiền thường được giữ kín trong tủ, và việc mở cửa tủ giống như việc tiêu tiền liên tục. Trong khi đó, việc chi tiêu, để tiền chảy ra vào ngày đầu năm được coi là không mang lại may mắn.
Một số gia đình ở miền Trung thường dán niêm phong tất cả cánh cửa tủ trước đêm giao thừa để tránh trẻ em hoặc khách đến chơi mở cửa mà không biết. Ngoài ra, một số gia đình còn cẩn thận để không cần mở tủ và sử dụng vật dụng, quần áo đã chuẩn bị trước 3 ngày Tết.
8. Tránh làm vỡ các vật dụng
Theo quan niệm dân gian, việc làm vỡ đồ đạc trong nhà như bát đĩa, ấm chén, gương trong ngày đầu năm có thể tượng trưng cho sự chia lìa, đổ vỡ trong gia đình, nên rất cần phải kiêng kỵ. Người già thường khuyến khích con cháu trong những ngày này phải cẩn thận, tránh làm vỡ bát đĩa, ấm chén... để tránh mang đến sự chia rẽ, bất hòa trong gia đình.
Người Việt rất coi trọng việc tránh làm vỡ đồ đạc, đặc biệt là gương, thủy tinh, hay sứ, bởi hành động này không chỉ mang ý nghĩa xấu trong ngày Tết mà còn ảnh hưởng đến may mắn của gia chủ. Khi đến chúc Tết, thăm hỏi người thân, bạn bè, việc làm vỡ đồ đạc được coi là thiếu tế nhị, không làm hài lòng gia chủ. Hơn nữa, hành động này có thể bị xem là mang lại điều không may mắn cho gia đình.
9. Tránh cho nước
Gần giống với việc kiêng cho lửa, nhiều người cũng tránh cho nước đầu năm vì nước được coi là một trong những nguyên tố khởi nguyên của vũ trụ, tượng trưng cho sự sinh sôi, nảy nở. Người Việt Nam tin rằng, nước đầy ăm ắp là biểu tượng của sự may mắn, sức sống, và sự mát lành.
So với cho lửa là cho đi cái đỏ, may mắn, việc tránh cho nước được xem như việc trao đi tiền tài. Ở nông thôn, trước khi bước sang năm mới, mọi nhà thường đổ đầy nước vào bể, chum hoặc vại, tin rằng năm mới sẽ mang lại niềm may mắn và thịnh vượng như dòng nước dồn dập.
10. Cắt đuôi
Theo dân gian Việt Nam, ngày đầu năm, đầu tháng tránh cắt tóc, đặc biệt là hạn chế cắt đuôi đầu năm nếu không muốn gặp xui xẻo, không may trong suốt năm đó. Điều này bắt nguồn từ quan niệm của người Việt xưa, theo đó, ngày đầu năm, đầu tháng được coi là ngày tưởng nhớ tổ tiên và là thời điểm trời đất giao hòa, mang lại nhiều may mắn, cát tường cho con người.
Trong tâm thức dân gian, tóc là một phần của cơ thể, và cắt tóc trong ngày này coi như cắt bỏ tài lộc, may mắn của bản thân. Thậm chí, nó còn được xem như một biểu hiện xấu về sức khỏe, con đường sự nghiệp. Tuy nhiên, cũng có quan điểm khác, cho rằng cắt tóc trong ngày đầu tháng, đầu năm mang lại may mắn, tài lộc bởi đó là cách loại bỏ vận hạn, xui xẻo, đau ốm trước đó.