Top 10 Động vật nhỏ đầy nguy hiểm tại Việt Nam

Muỗi là loài côn trùng nhỏ, có đôi cánh vảy, thân mảnh, chân dài. Muỗi đực chủ yếu hút mật hoa và nhựa cây, trong khi muỗi cái hút máu người và động vật. Kích thước và trọng lượng của muỗi thay đổi tùy loài, nhưng chúng có thể bay với tốc độ khoảng 1,5 đến 2,5 km/h. Muỗi đã tồn tại trên Trái Đất khoảng 170 triệu năm.

Bị muỗi đốt không chỉ gây ngứa mà còn có thể truyền các bệnh nhiễm trùng như sốt xuất huyết. Các biện pháp hiện đại để kiểm soát muỗi thường sử dụng các phương pháp sinh học và vật lý, tránh hóa chất độc hại. Để bảo vệ bản thân, bạn nên sử dụng màn khi đi ngủ, giữ nhà cửa sạch sẽ, và rửa sạch vết đốt bằng nước xà phòng.

Bọ chét là loài côn trùng có khả năng đốt và hút máu, kích thước nhỏ chỉ khoảng 2 - 3mm, không có cánh, và có khả năng nhảy. Chúng thường chích hút máu động vật nhưng cũng có thể chích hút máu loài chim. Bọ chét có khoảng 3.000 loài nhưng chỉ có hơn chục loài thường đốt máu người, gây ra những vết đau và sưng. Những loài bọ chét gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người bao gồm bọ chét chuột, bọ chét người, bọ chét chó và mèo. Ấu trùng của bọ chét thường ăn chất hữu cơ trong các tấm thảm hoặc bộ đồ giường.

Bọ chét là loài vô cùng nhỏ bé, sống trong bụi rậm hoặc ký sinh trên các động vật như chó, mèo. Khi bị chúng cắn, ta sẽ cảm nhận đau và sưng, đồng thời có thể gây kích ứng da. Bọ chét cũng là loài vật trung gian truyền bệnh hạch, từng gây dịch làm chết hàng triệu người ở châu Âu. Đối mặt với sự xuất hiện của chúng, việc duy trì vệ sinh nhà cửa, môi trường sống sạch sẽ là biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả nhất. Cũng nên sử dụng các phương pháp bảo vệ cá nhân như sử dụng thuốc chống côn trùng và hạn chế nuôi thú cưng trong nhà. Phun hóa chất diệt côn trùng vào nơi sống của chuột cũng là biện pháp phòng tránh bọ chét chuột một cách hiệu quả.

Ong được cho là rất quen thuộc với cuộc sống của con người. Chúng đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp mật cho con người và thụ phấn cho cây cỏ. Đa số các loài ong xây tổ trên các thân cây, bụi rậm, kẽ đá, trần nhà, và dưới lòng đất. Thức ăn chủ yếu của ong bao gồm mật hoa và các loài côn trùng như sâu, bướm, nhện, dế, cũng như thực phẩm lỏng như nhựa cây, trái cây, và nước bọt ấu trùng.

Ở Việt Nam, có nhiều loài ong, đa dạng với độc tính khác nhau. Một số loài ong như ong vò vẽ, ong đất có độc tính cao và có thể gây nguy hiểm đến tính mạng con người nếu bị đốt nhiều. Tuy nhiên, cũng có những loài ong như ong mật không gây hại cho sức khỏe con người. Trong trường hợp bị đốt nặng, nạn nhân có thể trải qua các triệu chứng như tím tái, sốc, trụy tim mạch, và có thể dẫn đến tử vong nếu không được cứu chữa kịp thời. Để tránh nguy cơ, hãy giữ khoảng cách và mặc bảo hộ an toàn khi tiếp xúc với tổ ong, đặc biệt là khi phải phá hủy tổ ong.

Rết Việt Nam hay rết khổng lồ Việt Nam là một loài rết có mặt ở khắp vùng Đông Nam Á. Với kích thước lớn, chúng có thể đạt chiều dài tối đa 22 cm, là một trong những loài rết lớn nhất châu Á. Hiện có 8 phân loài đã được công nhận, hoạt động mạnh mẽ và ăn tạp. Thân rết có màu sắc đa dạng như đỏ, nâu đỏ, vàng nghệ, và chân có màu vàng hoặc vàng cam.

Thuộc chi Scolopendra, rết Việt Nam có 21 đốt, mỗi đốt đi kèm với một cặp chân. Chúng có cặp chân đặc biệt có móng sắc nhọn nối với tuyến nọc độc, được sử dụng để giết mồi hoặc tự vệ. Nọc độc của rết Việt Nam chứa các chất như serotonin, chất gây tán huyết, phospholipase A, và cytolysin, tạo nên cảm giác đau đớn khi bị cắn.

Khi bị cắn, nạn nhân có thể trải qua đau đớn, sưng, và sốt. Để xử lý, nên nặn nọc độc ra khỏi vết cắn, rửa sạch bằng xà phòng, chườm lạnh để giảm đau và sưng. Cũng nên sử dụng thuốc giảm đau và kháng viêm.

Bọ cạp hay bò cạp hay bù cạp là một giống động vật không xương sống, tám chân thuộc lớp Arachnida (động vật hình nhện). Bọ cạp có đuôi móc độc và trở thành biểu tượng văn hóa với hình ảnh cung bọ cạp (hổ cáp) trong 12 cung hoàng đạo của phương Tây. Tất cả loài bọ cạp đều có độc làm hủy thần kinh, chứa một lượng nhỏ protein, natri và cation kali. Chúng sử dụng nọc độc để tấn công và làm tê liệt con mồi một cách nhanh chóng và hiệu quả.

Ở Việt Nam, có hai loài bọ cạp phổ biến là bọ cạp đen và bọ cạp nâu. Vết đốt từ ngòi chích ở đuôi của chúng tạo ra sự sưng phồng, đau đớn, và thậm chí có thể gây bầm tím. Nạn nhân có thể trải qua cảm giác ngứa rát, đau đầu, chóng mặt, mồ hôi nước mắt, nước mũi, buồn nôn, và cảm giác cứng chân tay. Trong trường hợp bị chích, nên chườm nước đá và sử dụng thuốc giảm đau.

Kiến lửa dài khoảng 3 - 6mm, là một loại côn trùng đầy nguy hiểm khi tấn công người. Những vết cắt từ kiến lửa gây đau nhức, phồng da... Kiến lửa đỏ là loài côn trùng ăn thịt hung dữ, sinh sản nhanh, có số lượng lớn và luôn chiếm ưu thế về hầu hết các nguồn thức ăn. Do có nọc, chúng có thể đánh bại con mồi và đuổi những kẻ cạnh tranh là động vật có xương sống lớn hơn ra khỏi nguồn tài nguyên của nó. Thức ăn của chúng gồm động vật không xương sống, động vật có xương sống và thực vật, nó là loài xâm lấn trầm trọng.

Kiến lửa thường đi theo đàn, vết đốt của kiến lửa thường không gây nguy hiểm đến tính mạng, nhưng cảm giác nhói buốt dai dẳng thật sự là một điều rất kinh khủng. Nọc của một số loài kiến lửa có thể gây ra những triệu chứng như chóng mặt, hoa mắt, thở gấp hay sốc... phụ thuộc vào hệ miễn dịch của người bị đốt. Bạn nên rửa vết kiến lửa đốt bằng nước xà phòng thật nhẹ nhàng để loại bỏ bụi bẩn, đất cát.

Ruồi trâu là một loài gây hại cho người và gia súc. Những vết cắn không ngừng của ruồi cái có thể dẫn đến giảm cân ở một số loài vật. Ruồi trâu đực chủ yếu ăn phấn hoa và mật hoa và hoạt động vào ban ngày. Vết cắn của ruồi trâu có thể rất đau đối với con người. Chúng có phần miệng giống như con dao thu nhỏ mà chúng dùng để rạch da bằng một chuyển động như cây kéo.

Con ruồi trâu trưởng thành có thể dài đến 25 mm. Màu đen đến nâu sẫm có mắt xanh lá cây hay đen, con đực có mắt tiếp giáp nhau, là đặc điểm khiến dễ phân biệt với con cái có mắt cách xa nhau. Ruồi trâu là một loài động vật lớn thường hút máu người và gia súc. Nếu bị ruồi trâu đốt sẽ cảm thấy đau rất lâu thậm chí vài ngày và kèm theo là các triệu chứng như sốt cao, co giật, hôn mê. Khi bị ruồi trâu đốt, cách xử trí cũng như vết đốt của các loài khác là rửa bằng xà phòng và chườm đá.

Vết đốt của nhện thường làm da phồng lên, đỏ và nhức. Đôi khi gây chóng mặt, sốt nhưng không quá nguy hiểm. Khi bị nhện đốt cần rửa sạch chỗ bị đốt bằng xà phòng và chườm nước đá. Nếu cần thiết có thể uống aspirin theo chỉ định của bác sĩ. Ở Việt Nam các loài nhện thường gây ít nguy hiểm, không nguy hại tới tính mạng con người.

Nhện Tarantula có nguồn gốc từ châu Mỹ, thuộc họ Theraphosidae, du nhập vào Việt Nam năm 2008, bắt đầu thịnh hành năm 2009. Mặc dù là động vật cảnh, nhưng các chuyên gia khuyến cáo loài vật này có thể gây nguy hiểm chết người. Chỉ một nhát cắn của nó thôi cũng khiến nạn nhân cảm thấy đau buốt đến điêu đứng.

Hơn nữa, vết cắn của nhện Tarantula gây nên vết thương lở loét, lâu lành và dẫn đến tử vong nếu nạn nhân bị dị ứng. Không chỉ độc, hình dáng đầy 'sát thủ' với bộ lông dài và gây ngứa, nhện Tarantula còn khiến nhiều người 'đứng tim' nếu tình cờ 'đụng độ' chúng. Những lông ngứa này có tác dụng làm cho kẻ thù phải bỏ chạy, ngứa ngáy... Tệ hại hơn, nếu dính vào mắt sẽ gây mù.

Sâu róm là loài côn trùng thường xuất hiện nhiều trong thời tiết nóng ẩm hoặc sau những ngày mưa. Phần lớn mọi người thường nghĩ rằng lông sâu róm chứa độc tố, gây đau rát khi tiếp xúc với da. Tuy nhiên, không phải tất cả loài sâu róm đều có lông độc hại. Những loài lông có độc thường gây ra đau rát, sưng phồng trên vùng da tiếp xúc. Còn những loài không có độc thường chỉ tạo ra cảm giác ngứa và khó chịu do lông nhỏ bám vào da.

Khi tiếp xúc với lông gai của hầu hết các loài sâu róm, người ta thường cảm thấy ngứa rát da. Lông gai của một số loài có thể gây đau nhức ở vùng da tiếp xúc, kèm theo mề đay mẩn ngứa do dị ứng. Nếu bị sâu róm bám vào da, cần cẩn thận để lấy sâu ra, sau đó rửa sạch da bằng nước xà phòng và áp dụng lạnh để giảm sưng và đau. Quan trọng là không nên gãi. Nếu bị đốt, có thể xuất hiện một số triệu chứng như sưng hạch, đau đầu, sốt, hạ huyết áp và co giật, trong trường hợp nặng có thể dẫn đến tử vong.

Bọ xít hút máu hay còn được biết đến với các tên khác như bọ hôn, bọ ám sát,... có tên khoa học là Triatominae, thuộc họ Reduviidae. Loài côn trùng này sống bằng cách hút máu của các loài động vật có xương sống, và một số ít sống nhờ vào động vật không xương sống. Bọ xít thường xây tổ và được tìm thấy nhiều ở châu Mỹ, và một số ít ở châu Á, châu Phi và châu Úc.

Loài bọ xít hút máu thường dễ nhận biết nhất là loài trong chi Triatoma, chúng là nhóm bọ xít hút máu người và đã xuất hiện đồng loạt ở nhiều địa phương tại Việt Nam. Bọ xít hút máu người thường có màu nâu sẫm, chiều dài từ 1 - 3.5cm tùy thuộc vào con non hay con trưởng thành. Phần bụng dẹp của chúng có sọc vàng cam ở rìa thân, vòi hút ngắn, cong và chia thành 3 đốt khỏe mạnh. Đây là vũ khí chúng sử dụng để đốt và hút máu vật chủ. Bọ xít hút máu người phát triển mạnh mẽ vào mùa hè, thích nơi ẩm thấp, tăm tối và thường đẻ trứng trên giường ngủ, dưới gỗ hoặc ở các khu vực ẩm ướt khác.

Theo các chuyên gia, hiện chưa có nghiên cứu nào khẳng định liệu bọ xít hút máu người ở Việt Nam có khả năng truyền bệnh hay không. Tuy nhiên, trên thế giới có nhiều bằng chứng về vai trò gây bệnh của chúng, đặc biệt ở châu Mỹ và châu Phi. Hai căn bệnh mà chúng được biết đến là Bệnh Chagas ở châu Mỹ và bệnh ngủ ở châu Phi. Bệnh Chagas được xác định là do bọ xít hút máu người truyền qua vết đốt và bệnh ngủ là do ký sinh trùng T.brucei, truyền từ người này sang người khác qua vết đốt của bọ xít hút máu. Sau khi bị chích, người bệnh sẽ phải ủ bệnh từ 3 ngày đến vài tuần hoặc thậm chí lâu hơn.