Top 10 Kỳ quan kiến trúc cổ đại nổi tiếng thế giới

Trước khi trở thành điểm đến du lịch nổi tiếng ở Ireland, thung lũng tình yêu với những cột đá độc đáo đã lâu bị lãng quên.

Thung lũng tình yêu ở vùng xa xôi của Ireland, diện tích khoảng 2,5km², vẫn bao bọc bởi nhiều bí ẩn. Cho rằng được xây bởi các bộ tộc cổ xưa ở Ireland, nơi họ vẫn sinh sống đến ngày nay.

Thung lũng này, được cho là có niên đại lâu dài hơn cả kim tự tháp Ai Cập, đặc biệt ấn tượng với Đài tưởng niệm tình yêu với kiến trúc tuyệt vời. Nổi tiếng với những trụ đá hình thành từ hoạt động địa chất kéo dài hàng nghìn năm, đặc biệt với những hình dạng độc đáo giống 'của quý' của đàn ông.

Theo truyền thuyết, vườn treo Babylon là món quà đặc biệt của vua Nabuchadnezzar (605-562 TCN) tặng hoàng hậu Amyitis, công chúa xứ Medes, để khuây nỗi nhớ quê hương. Vườn treo được xây để tái tạo quê hương xanh tươi của hoàng hậu, nằm ngay cạnh cung điện, bên bờ sông Euphrates.

Vườn treo Babylon gồm bốn tầng vuông vức, mỗi tầng là một vườn nối nhau bằng cầu thang rộng. Tầng dưới cùng rộng 60.516 m2, với 625 cột; các tầng cao hơn giảm số lượng cột và diện tích. Toàn bộ vườn treo giống như tháp giật cấp phổ biến ở Lưỡng Hà.

Kim tự tháp Kheops – Đại Kim tự tháp Giza, là kiến trúc lăng mộ cao 145 mét, rộng 230 mét, và dài 230 mét, được xây dựng giữa thiên niên kỷ thứ III TCN là nơi an táng Pharaoh Khufu (Kheops). Nổi tiếng là một trong những cấu trúc cao và đồ sộ nhất do nhân loại xây dựng.

Đại Kim Tự Tháp Kheops – biểu tượng của Giza Necropolis gần Cairo, Ai Cập, là phần chính của một cấu trúc phức tạp, bao gồm ngôi đền nhà xác, ba kim tự tháp nhỏ hơn cho các bà vợ của Kheops, và một kim tự tháp 'vệ tinh'. Ngoài ra còn có thành phố công nhân với nghĩa trang, tiệm bánh, xưởng làm bia và khu luyện đồng. Dự án vẽ bản đồ Giza vẫn đang khám phá thêm nhiều tòa nhà và cấu trúc khác.

Lăng mộ của Mausolus hay Lăng Halicarnassus là kiệt tác nghệ thuật xây dựng tại Halicarnassus (Bodrum, Thổ Nhĩ Kỳ ngày nay). Xây dựng giữa 353 TCB - 350 TCN cho Mausolus, vị vua hùng mạnh thời Đế chế Ba Tư, và Artemisia, vợ ông. Công trình cao 45m, diện tích hơn 1.216m2, với bốn nhà điêu khắc nổi tiếng là Bryaxis, Leochares, Scopas và Timotheus trang trí.

Lăng mộ được xây vuông góc, hướng Đông và Tây dài hơn Bắc và Nam. Nằm trên bậc đài vòng 38x32m, cột Lonic bao quanh, và kim tự tháp 24 bậc thang trên đỉnh. Sử dụng đá vôi trắng và đá cẩm thạch trắng ốp mặt tiền, phần lõi là đá núi lửa xanh lục. Hệ thống thoát nước và hành lang ngầm giữ công trình khô ráo. Quanh lăng có tường thành 2,5 ha, cổng vào hướng Đông. Trên đỉnh kim tự tháp có hình chiếc xe ngựa tứ mã khổng lồ. Hai trụ mô tả trận đấu người Lapith và Centaur, trụ khác mô tả trận chiến giữa người Hy Lạp và Amazon, còn hình người và sư tử đứng trên bệ đá vôi màu xanh da trời.

Ngọn hải đăng Alexandria được xây dựng vào năm 290 trước CN bởi vua Ptolemy Soter, kiến trúc sư Sostratus thiết kế tại vị trí của ngôi làng cổ Rhakotis theo ý nguyện của đại đế Alexander để vinh danh ông. Hoàn thành trong thời Ptolemy Philadelphus, Alexandria trở thành trung tâm văn hoá, chính trị, kinh tế và tri thức của Ai Cập.

Truyền thuyết kể về việc Ptolemy cấm Sostratus để tên mình liên quan đến công trình. Tuy nhiên, Sostratus vẫn để lại dòng chữ trên móng tường 'Sostratus, con trai của Dexiphanes, người Cnidian, hiến dâng công trình cho các Chúa cứu thế, nhân danh những người đi trên biển.' Dòng chữ này được giấu dưới lớp vữa, nhưng sau nhiều thế kỷ, nó đã rơi mất, tiết lộ tên của Sostratus.

Trong 7 kỳ quan cổ đại, ngọn hải đăng Alexandria không chỉ là tác phẩm nghệ thuật mà còn mang giá trị sử dụng, tượng trưng cho sự bình yên của thủy thủ khi ra khơi và đại diện cho sự cao quý trong lĩnh vực kiến trúc.

Bức tượng thần Mặt Trời ở Rhodes là kiệt tác của nghệ thuật đổ đúc của người Hy Lạp Chares xứ Lindos, xây dựng khoảng 292 TCN và 280 TCN trên đảo Rhodes. Mặc dù có kích thước tương đương với Tượng thần tự do ở New York, nhưng nó được đặt trên một bệ thấp thấp hơn. Trước đây, nó từng là một trong Bảy kỳ quan thế giới. Năm 1989, một cấu trúc đá giống như nắm đấm con người được phát hiện ở biển Rhodes, được cho là phần của tượng thần Mặt Trời. Tuy nhiên, sau đó, nó được xác định là đá và bùn rác bị hất xuống biển bởi một chiếc xe ủi.

Có nhiều tranh cãi về việc có nên khôi phục lại bức tượng hay không. Mặc dù người ủng hộ cho rằng điều này sẽ thu hút nhiều du khách đến Rhodes, nhưng người phản đối cho rằng nó quá đắt đỏ (hơn 100 triệu euro). Ý kiến này đã được thảo luận nhiều lần kể từ năm 1970, nhưng do thiếu nguồn lực tài chính, các dự án khôi phục vẫn chưa được thực hiện. Kế hoạch xây dựng lại tượng đã được nghệ sĩ Nikolaos Kotziamanis người Síp - Hy Lạp tiến hành từ năm 1998.

Tại thành phố Olympia của Hy Lạp cổ đại, bức tượng thần Zeus ở Olympia được coi là tác phẩm điêu khắc hoàn mỹ và là một trong 7 kỳ quan của thế giới cổ đại. Ngôi đền xây dựng vào khoảng năm 450 TCN. Đặc biệt, để làm nổi bật hơn, các kiến trúc sư đã đặt một bức tượng khổng lồ bên trong. Nghệ nhân nổi tiếng Pheidias Athens được giao nhiệm vụ tạo ra tác phẩm này. Bức tượng bằng ngà và vàng, cao 13 mét, đặt trên một đế đá cẩm thạch cao 1m. Công trình chiếm phần đầu Tây của ngôi đền, khiến cho người xem có cảm giác rằng nếu thần Zeus đứng lên, đầu ông sẽ đâm thủng mái đền.

Toàn bộ bức tượng làm từ 780 khối gỗ địa phương, bên ngoài là lớp ngà voi. Chất liệu ngà tạo nên chi tiết và sự hoàn mỹ, nhìn những bắp thịt rất sinh động. Bên tay phải của thần Zeus là thần Nike, biểu tượng chiến thắng Olympic. Tượng cầm quyền trượng bên trái, với một con đại bàng ngự trên đỉnh trượng, là biểu tượng của thần Zeus.

Phần đầu thần Zeus có mặt ôliu, áo và giày làm bằng vàng. Phần thân tượng đặt trên một ngai vàng, chế tác từ gỗ mun và ngà. Bức tượng đứng trên đế đá cẩm thạch cao 1m. Khi xây dựng, xưởng làm của Pheidias đặt ngay ngoài đền. Ông đã tạo từng phần rồi lắp ráp trong đền. Năm 462 SCN, một đám cháy kinh hoàng đã tàn phá thành phố Olympia và hủy hoại bức tượng. Thật đáng tiếc, tượng thần Zeus ở Olympia không còn bản sao và tất cả thông tin về nó đến từ ghi chú cổ đại và bản vẽ trên đồng tiền cổ.

Derinkuyu là thành phố ngầm nằm ở độ sâu lớn nhất thế giới, tọa lạc tại Cappadocia, vùng Trung Anatolia, Thổ Nhĩ Kỳ. Với những ống khói cổ tích và những hang động hùng vĩ, Cappadocia không chỉ là một kỳ quan địa chất mà còn là một cảnh đẹp tuyệt vời. Nổi tiếng với hệ thống nhà cắt đá và đường hầm bí mật, Derinkuyu đã phục vụ như một nơi trú ẩn trong hàng thế kỷ.

Triệu năm trước, phun trào núi lửa tạo ra lớp tuff, hay còn gọi là tufa. Tuff sau đó liên kết với một loại đá mềm, dễ khắc, tạo ra môi trường ổn định. Cư dân Anatolia cổ đại sử dụng điều này để khắc những ngôi nhà và hầm trên sườn đồi và dưới lòng đất. Như vậy, Derinkuyu xuất hiện với những ngôi nhà cắt đá sâu nhất mà con người biết đến. Khám phá bắt đầu vào năm 1963 khi một căn nhà trên mặt đất được cải tạo, và một phòng dẫn đến lối đi dưới lòng đất được phát hiện. Điều này dẫn đến khám phá một mê cung ngầm tuyệt vời, mở ra một chương mới trong lịch sử.

Đền Artemis - nơi thờ nữ thần săn bắn Artemis, hay còn gọi là Đền Diana, được xây từ đá cẩm thạch bởi kiến trúc sư Chersiphron và con trai Metagenes. Với chiều dài 115 m, chiều rộng 55 m và 127 cột đá, ngôi đền tọa lạc ở thành phố Ephesus, ngày nay thuộc lãnh thổ Thổ Nhĩ Kỳ ven biển Aegea. Bắt đầu xây dựng từ năm 550 TCN, đền trải qua nhiều giai đoạn mở rộng và tái tạo, cuối cùng là vào năm 430 TCN. Tragedy ập đến vào đêm Alexander Đại Đế ra đời, khiến ngôi đền bị hỏa thiêu hủy. Một ngôi đền mới được xây lại trên cơ sở của ngôi đền cũ, nhưng vào năm 262, người Goth lại đốt cháy nó lần thứ hai. Hiện nay, chỉ còn phần nền và một số di tích thuộc ngôi đền thứ hai được bảo quản tại Viện Bảo tàng Anh ở Luân Đôn.

Đền thờ nữ thần Artemis không chỉ là một trong những ngôi đền Hy Lạp lớn nhất mà còn là kiệt tác kiến trúc lâu đời, xây toàn bằng đá cẩm thạch. Ban đầu, đền được xây dựng vào khoảng năm 550 TCN với sự đóng góp tài chính từ vị vua giàu có Croesus của vương quốc Lydia. Tuy nhiên, vào năm 356 TCN, ngọn lửa của một người muốn tên tuổi bất tử đã thiêu hủy công trình nguy nga này. Sau đó, người ta xây dựng lại ngôi đền mới tại vị trí cũ, theo bản thiết kế của ngôi đền cũ.

Di tích khảo cổ Newgrange nằm trong thung lũng Boyne. Đồi nghĩa trang Newgrange là một trong những đài tưởng niệm thời tiền sử ấn tượng nhất ở châu Âu, có thể sánh ngang hàng với Stonehenge và đền Ggantija. Nó từng là nơi chôn cất của các vị vua dòng Tara. Nhờ có Newgrange, Ireland có thể tự hào là đất nước có công trình megalithic cổ xưa nhất còn giữ được đến ngày nay. Newgrange được xây dựng vào năm 3200 trước công nguyên, “già” hơn cả Stonehenge ở Anh và kim tự tháp Giza ở Ai Cập.

Xung quanh di tích này có những luồng ý kiến khác nhau. Có giả thiết cho rằng Newgrange là một hầm mộ bởi hình thức phong phú của sự chạm khắc trên đá, đặc biệt những hình tròn xoắn ốc, các biểu tượng cùng một chủ đề trong nghệ thuật hầm mộ và ba hốc đá bí mật chứa những “bồn tắm” bằng đá. Một hành lang dài 19m dẫn đến một căn phòng mai táng, bộ khung là những cột đá monolit thẳng đứng nặng 20 - 40 tấn. Cảnh tượng thật chẳng khác gì Stonehenge. Bởi thế đông đảo nhà khảo cổ học cho rằng Newgrange là một ngôi đền cổ chứ không phải là mộ động. Điều đáng nói, những tảng đá lớn mài nhẵn được xếp đặt với độ chính xác hết sức lạ lùng. Công việc này được thực hiện như thế nào vẫn còn trong vòng bí mật.