Top 10 lễ hội truyền thống nổi tiếng tại Việt Nam

Tết Nguyên Đán hay còn được biết đến với tên gọi khác như tết âm lịch, là lễ hội quan trọng nhất của người Việt. Tết bắt đầu từ ngày 1/1 âm lịch hàng năm. Đây là dịp lễ đầu năm âm lịch có ý nghĩa lớn tại Việt Nam, đồng thời là một phần của văn hóa Tết Âm lịch chung của khu vực Đông Á. Trước ngày Tết, người Việt thực hiện các nghi lễ như 'cúng Táo Quân' (23 tháng chạp âm lịch) và 'cúng Tất Niên' (29 hoặc 30 tháng chạp âm lịch). Những ngày cuối năm, mọi người trên khắp cả nước đi sắm đào và quất ở miền Bắc, miền Trung, hoặc mai ở Miền Nam. Chuẩn bị này được coi là không thể thiếu trong những ngày giáp Tết.

Trong những ngày này, mọi người nghỉ ngơi, thăm hỏi gia đình, dòng họ, bạn bè, đi chùa hay nhà thờ cầu bình an, hái lộc đầu năm. Đây là thời kỳ để mọi người trong gia đình sum họp sau những năm tháng làm việc vất vả, xa quê hương kiếm sống. Mọi người quay về bên nhau, tận hưởng không khí ấm áp và trò chuyện, thăm hỏi, chúc nhau những điều tốt lành. Gia đình cùng nhau dọn dẹp, trang trí nhà cửa, nấu bánh tét, bánh chưng, viếng ông bà tổ tiên... Những khoảnh khắc này là dịp để các thành viên trong gia đình cùng nhau tận hưởng khoảnh khắc đáng nhớ và tạo ra những kí ức đẹp.

Lễ hội Gióng diễn ra tại làng Phù Đổng, huyện Gia Lâm, Hà Nội. Đây là lễ hội truyền thống tổ chức để tưởng nhớ và tôn vinh chiến công của anh hùng Thánh Gióng, một trong bốn anh hùng bất tử trong tín ngưỡng dân gian Việt Nam. Người anh hùng đã dũng cảm đánh bại quân giặc Ân, khởi đầu cho trang sử vang bóng chống ngoại xâm. Đây cũng là một trong những lễ hội lớn nhất ở đồng bằng Bắc Bộ.

Lễ hội chính thức diễn ra vào ngày 9 tháng 4 âm lịch hàng năm, để tôn vinh công lao lớn của anh hùng Thánh Gióng. Công đoạn chuẩn bị cho lễ hội bắt đầu từ ngày 1-3 đến ngày 5-4 âm lịch, với các hoạt động tập kết để chuẩn bị cho ngày hội chính. Ngày 9-4 có lễ rước từ đền Mẫu đến đền Thượng. Múa hát thờ, hội trận (mô phỏng lại trận đánh chiến thắng giặc Ân). Cuối cùng là lễ khao quân và đêm hát chèo. Ngày 10-4 là ngày vui hội, lễ duyệt quân, và lễ tạ ơn Thánh Gióng.

“Dù ai đi ngược về xuôi/ Nhớ ngày lễ giỗ tổ mùng mười tháng ba.” Ngày Giỗ Tổ Hùng Vương trở thành ngày lễ quan trọng của dân tộc Việt Nam, để tưởng nhớ công ơn của các vị vua Hùng đã đóng góp lớn trong việc xây dựng và bảo vệ đất nước. Lễ hội diễn ra hằng năm vào ngày 10/3 âm lịch tại Đền Hùng – Việt Trì – Phú Thọ.

Mỗi năm, ngày này thu hút người dân trên khắp đất nước và cả những người Việt ở nước ngoài về tham gia để tưởng nhớ công ơn của các vị Vua Hùng. Giỗ Tổ Hùng Vương hay còn được biết đến là lễ hội Đền Hùng. Đây là ngày lễ truyền thống của dân tộc Kinh, tôn vinh các Vua Hùng đã đóng góp lớn trong việc hình thành đất nước Việt Nam. Là một ngày lễ lớn, mọi người dân được nghỉ để cùng tham gia trong các hoạt động tưởng nhớ. Các tổ chức, cơ quan thường tổ chức những sự kiện lớn để kỷ niệm Giỗ Tổ Hùng Vương. Ngày này không chỉ là ngày lễ quốc gia mà còn là cơ hội để chúng ta nhớ về nguồn cội, đồng lòng xây dựng quê hương đất nước thêm phồn thịnh.

Lễ hội Chùa Hương hay còn được biết đến với tên gọi Trẩy hội Chùa Hương là một sự kiện văn hóa quan trọng của Việt Nam, diễn ra tại Mỹ Đức, Hà Nội. Nằm trong khu du lịch Hương Sơn, nơi Quan Thế Âm Bồ Tát hiện diện và tu hành. Lễ hội thu hút một lượng lớn phật tử tham gia hành hương từ ngày mùng 6 tháng giêng đến hết tháng 3 âm lịch.

Lễ hội lan tỏa trên khắp vùng Hương Sơn, huyện Mỹ Đức, Hà Nội và được xem như một trong những lễ hội kéo dài nhất trên khắp đất nước. Theo quan niệm cổ truyền, Hương Sơn là cõi Phật, và Chùa Hương là nơi thờ Phật bà Quan Âm. Phần lễ tại Chùa Hương là dành cho lễ Phật, còn phần hội là dịp để du khách hành hương trải nghiệm văn hóa tâm linh. Trong thời gian lễ hội, hàng chục nghìn người đến thăm quan các cảnh núi non, hang động và cầu mong may mắn tại các ngôi chùa.

Đây là lễ hội đặc sắc và đông đúc nhất của dân tộc Chăm, tại tỉnh Ninh Thuận. Lễ hội Katê (hay còn được gọi là lễ tưởng niệm đấng cha) diễn ra tại tháp Pôklông Garai (Ninh Thuận) hoặc các tháp Chàm khác vào ngày 1-7 âm lịch (tức khoảng từ 25-9 đến 5-10 Dương lịch) hàng năm. Lễ hội dành để tưởng nhớ các anh hùng dân tộc, tổ tiên, ông bà và các vị thần linh cùng vua Pôklông Garai, vua Prôme. Trong những ngày lễ, người dân tập trung tại tháp để thực hiện các nghi thức tôn kính. Thầy cúng thực hiện lễ cúng tế ở ngoại ô rồi chuyển vào trong đền. Thầy cúng và bà bóng thực hiện lễ tắm rửa và thay áo cho vua Pô-klong.

Ngoài ra, lễ hội còn có những màn biểu diễn văn hóa truyền thống của các cô gái và chàng trai Chăm. Dưới âm nhạc nhẹ nhàng của kèn Samanai và nhịp đập mạnh mẽ của trống Ginăng, họ trình diễn những bước múa lạ mắt, mang lại cảm giác thăng hoa cho những người tham dự. Lễ hội Katê đánh thức những tháp Chăm cổ kính, làm tươi sáng vùng không trung với hàng trăm màu sắc, ngàn hương thơm, làm phong phú thêm vườn hoa văn hóa đa dạng của Việt Nam.

Lễ hội cầu ngư diễn ra tại làng Thái Dương Hạ, thị trấn Thuận An, huyện Phú Vang, Thừa Thiên Huế. Lễ hội được tổ chức vào ngày 12 tháng giêng âm lịch, để tưởng nhớ vị thành hoàng Trương Quý Công - người gốc Thanh Hóa. Ông đã giúp dân làng này khám phá nghề đánh cá và buôn bán ghe mành, giúp họ thoát khỏi cảnh nghèo đói.

Lễ hội cầu ngư được tổ chức 3 năm một lần, có quy mô linh đình và long trọng. Trong ngày hội, có các trò chơi tái hiện cuộc sống đánh cá của ngư dân, thể hiện đậm bản sắc văn hóa của những người sống gần biển. Ban nghi lễ và cộng đồng ngư dân cùng tham gia Lễ Nghinh ông (đón cá ông, cá voi), lễ Cầu an và cầu ngư. Nhiều tàu thuyền trang trí đèn, hoa rực rỡ được đưa ra biển, thể hiện lòng tin và hy vọng của ngư dân mong mùa đánh bắt cá thuận lợi. Lễ hội thể hiện sự mong đợi bình yên trong cuộc sống, đặc biệt là trên biển cả, nơi mà ngư dân luôn đối mặt với những khó khăn và thách thức. Họ cầu nguyện cho mưa thuận, gió lặng để có một mùa đánh cá bội thu.

Ở gò Đống Đa, thuộc quận Đống Đa- Hà Nội, mùng 5 tết âm lịch hàng năm diễn ra lễ hội để ăn mừng chiến thắng và tưởng nhớ công lao to lớn của vua Quang Trung.

Lễ hội với các sự kiện như hội trống, chuông báo hiệu cuộc rước thần chiến thắng tượng trưng cho khí thế quân Tây Sơn ngày nào. Cuộc rước có sự tham gia của thanh niên các làng như Khương Thương, Thịnh Hào… ăn mặc theo lễ phục hội, cầm cờ, biểu diễn, lộng kiệu… và cuối cùng là hình tượng “con rồng lửa” được kết từ rơm. Chùa Đống Quang đối diện với gò Đống Đa, là nơi tổ chức lễ cầu siêu, dâng hương để tưởng nhớ công ơn của những anh hùng, nghĩa sĩ đã hy sinh vì dân, vì nước. Sau phần lễ cầu siêu là các trò chơi dân gian như Múa rồng, múa lân, đấu vật, cờ tướng, chọi gà…

Lễ hội lớn nhất của người dân Đông Nam bộ diễn ra từ đêm 23 đến ngày 27 tháng 4 âm lịch, tại miếu bà Chúa Xứ trên núi Sam, tỉnh An Giang. Các hoạt động trong lễ hội bao gồm văn nghệ, múa bóng... từ đêm ngày 23, mọi người tập trung về miếu để tham gia nghi thức tắm Bà.

Tượng bà Chúa Xứ được đưa xuống và tắm bằng nước mưa pha với nước hoa. Lễ viếng bà Chúa Xứ hằng năm thu hút rất đông du khách, vừa tham dự lễ hội dân gian, vừa xin cầu tài, cầu lộc. Du khách đến đây còn để chiêm ngưỡng cảnh đẹp thiên nhiên ở núi Sam và tham quan các di tích lịch sử như Lăng Thoại Ngọc Hầu, Chùa Tây An...

Lễ hội đua voi diễn ra hàng năm vào tháng 3 âm lịch, thường tổ chức tại Buôn Đôn hoặc những cánh rừng thưa ven sông Xrêpốk (Đắk Lắk). Lễ hội Voi chỉ kéo dài trong 01 ngày, với các sự kiện như Đua Voi tốc độ, voi bơi vượt sông Xrêpốk, và voi đá bóng. Số lượng voi tham gia từ 15 – 18 con. Lễ hội Đua Voi nhằm tôn vinh tinh thần thượng võ và nghệ thuật nuôi voi truyền thống của đồng bào Tây Nguyên.

Ngoài ra, du khách còn được thưởng thức ẩm thực độc đáo, đậm đà bản sắc của các dân tộc địa phương và trải nghiệm cưỡi voi để tham quan làng, hòa mình vào cuộc sống hoang dã của núi rừng. Trước khi bắt đầu cuộc đua, tiếng tù và vút lên, theo lệnh của ban tổ chức, từng đội voi được người quản lý điều khiển đứng tại vị trí xuất phát. Lễ hội mang đậm không khí hoang dã và gần gũi với thiên nhiên, khiến du khách như được sống trong cuộc sống tự nhiên của núi rừng.

Dân tộc Lự ở Lai Châu nuôi hy vọng vào sự ấm no, đủ đầy qua năm bằng cách tôn vinh thần linh trong lễ hội Căm Mường. Lễ hội này là dịp họ dâng lễ tạ ơn và cầu nguyện cho một năm mới tràn đầy sung túc và hạnh phúc.

Đây là một lễ hội truyền thống đặc sắc ở vùng cao, thu hút đông đảo du khách mong muốn trải nghiệm không khí tươi vui và nghi thức lễ hội truyền thống. Lễ vật được dâng lên với sự tỉ mỉ, đặc biệt là 18 chiếc thuyền giấy màu xanh lá và màu vàng, tượng trưng cho rừng núi phong phú và cánh đồng lúa chín mạ vàng rực rỡ. Mỗi nghi thức đều được thực hiện với sự trang trọng và ý nghĩa đặc biệt.