1. Cá lóc
Cá lóc hay còn gọi là cá quả, thực phẩm ưa thích với vị ngọt, lành tính, ít mỡ, chứa nhiều khoáng chất và vitamin. Cá lóc không chỉ là nguyên liệu chế biến phong phú mà còn là một liều thuốc chữa bệnh hiệu quả. Có vị ngọt, lành tính giúp trừ phong, tư âm, sinh tân dịch, bổ gân xương tạng phủ. Món ăn không thể bỏ qua trong bữa cơm hằng ngày, giúp bổ khí huyết, tan đàm bị nghẹn trong cuống họng. Hàm lượng vitamin A cao giúp hồi phục sức khỏe, tăng lợi sữa cho mẹ bầu, chữa huyết khô.
Theo Đông Y, cá lóc có tính hàn, thích hợp vào mùa hè để hạn chế bệnh về nhiệt. Cá lóc đen chống oxy hoá, chống lão hóa, chống ung thư. Có vị ngọt, tính bình, không độc. Khử thấp, trừ phong, tiêu thũng, thông quan, tư âm, sinh tân dịch, bổ gân xương tạng phủ. Chữa phụ nữ huyết khô, sau phẫu thuật phụ khoa ít sữa, bổ khí huyết, ích thận tráng dương, dùng tốt trong trường hợp bị bệnh phổi, trừ đàm, bổ phế. Thích hợp vào mùa hạ và trưởng hạ để trừ thấp nhiệt do mùa nóng sinh ra. Thần nông bản thảo xếp cá lóc vào hàng thượng phẩm.

2. Cá bống
Cá bống là loại cá phổ biến ở miền Trung và Tây Nam Bộ với thịt cá cứng chắc, thơm ngon. Cá bống thường được chế biến thành các món như kho khô, thêm một chút hạt tiêu để tăng hấp dẫn. Ở miền Nam, có cá bống tượng, thịt dày, ngon và được biết đến với đặc sản cá bống sông Trà ở Quảng Ngãi. Cá bống hoa (Acanthogobius flavimanus) là loại cá quý có giá trị kinh tế cao, thường được chế biến tươi, làm khô hoặc chả cá. Thực phẩm này giàu protein, ít chất béo, và cung cấp nhiều vitamin và khoáng chất như B2, D, E, PP, Ca, P, Fe, S. Theo Đông y, cá bống có vị ngọt mặn, tính bình, tốt cho tỳ vị và thận. Có tác dụng kiện tỳ, hòa vị, bổ thận, cường kiện cân cốt, hành huyết mạch, tiêu tích trệ, lợi thủy, an thai. Được sử dụng trong trường hợp cơ thể suy kiệt, yếu mỏi, ho suyễn, và tiêu hóa kém. Cá bống cũng chứa nhiều collagen, tăng cường sức khỏe và làm đẹp da, giảm tình trạng tóc khô rụng và da khô.

3. Cá kèo
Cá kèo là loại cá phổ biến ở miền Tây Nam Bộ với hình dạng hình trụ, thân dài và phủ vẩy. Có màu xám và vàng, cá kèo được tìm thấy chủ yếu ở vùng đồng bằng sông Cửu Long và được nuôi tại các ao, hồ, kênh rạch cũng như ruộng muối. Thịt cá kèo thơm ngon và mềm, thích hợp cho nhiều món ăn như cá kèo kho rau răm, lẩu cá kèo, cá kèo kho tiêu. Cá này giàu protein, ít chất béo, và cung cấp nhiều vitamin và khoáng chất như B2, D, E, PP, Ca, P, Fe, S. Theo Đông y, cá kèo có vị ngọt mặn, tính bình, kiện tỳ hóa đàm, dưỡng can thận, khỏe gân xương, thông huyết mạch, lợi thủy, an thai, và lợi sữa. Thích hợp cho người có các vấn đề như tỳ hư ăn kém, bụng đầy chậm tiêu, ho đàm, phù thũng, phong thấp nhức mỏi, phụ nữ có thai và nuôi con bú, mệt mỏi khí huyết hư. Cá kèo có thể chế biến thành nhiều món ăn ngon và dinh dưỡng, từ lẩu, nướng muối ớt, kho, chiên xù cho đến nấu canh. Đây là loại thực phẩm phổ biến nhưng lại mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe nếu biết cách kết hợp với các nguyên liệu khác.

4. Cá diêu hồng
Cá diêu hồng hay còn được biết đến với tên gọi cá rô phi đỏ, là loại cá thịt trắng ngon, lành tính, được ưa chuộng cho nhiều món ăn ngon. Cá diêu hồng giàu protein, vitamin A, B, D, chất khoáng như phốtpho và iốt, đồng thời thịt ít chất béo, dễ tiêu hóa. Loại cá này phổ biến ở vùng đồng bằng sông Cửu Long. Thịt của cá diêu hồng thơm ngon, mềm mịn, không nhiều xương, có hàm lượng mỡ cao nên ăn rất béo. Cách chế biến cá diêu hồng đa dạng từ hấp tương, nướng lá sen đến lẩu cá diêu hồng. Thị trường đánh giá cao loại cá này, và người tiêu dùng thường ưa chuộng các món như cá diêu hồng hấp tương, lẩu cá diêu hồng, cá diêu hồng nướng lá sen. Thịt cá diêu hồng vị ngọt, tính bình, không độc, có tác dụng bổ khí huyết, ích tỳ vị, lợi ngũ tạng, phù hợp cho người già suy nhược, trẻ em còi cọc chậm lớn. Cách chế biến hấp dẫn nhất là nấu canh cá diêu hồng hoặc hấp với gia vị như gừng, hành, ớt để tạo ra món ăn thơm ngon và dinh dưỡng.

5. Cá rô
Cá rô thường sinh sống ở vùng nước ngọt, thịt của cá rô đồng ngon và giàu dinh dưỡng. Loại cá này (tên khoa học Anabas testudineus) phổ biến ở vùng nông thôn Việt Nam, có thịt béo, dai, và tỉ lệ thịt rất cao. Theo quan điểm của Đông y, cá rô có vị ngọt, tính bình, không độc, mang lại nhiều lợi ích cho tỳ vị, giúp chữa chứng tràng phong hạ huyết ích khí lực, lợi gân xương, và giảm đau đầu mệt mỏi. Thịt cá rô đồng chứa nhiều chất dinh dưỡng như nước, protein, lipit, tro, calcium, phosphor, sắt, vitamin B1, B2, axit nicotinic, mang lại 126kcal trong mỗi 100g thịt. Thịt cá rô được ưa chuộng và được chế biến thành nhiều món ngon như cá rô kho tương, cá rô nướng, cá rô rán giòn, canh cá rô, bún cá rô, miến cá rô. Cả ở nông thôn và đô thị, người ta thích hương vị thơm ngon của các món ăn từ cá rô đồng, đặc biệt là món canh và miến cá rô. Một số món ăn truyền thống như canh cá rô nấu rau cải và gừng được xem là bồi bổ khí huyết và nâng cao sức khỏe. Chế biến cá rô nấu với bánh đa cũng là một cách chữa cảm mạo, đầy bụng, khó tiêu.

6. Cá dầm xanh
Cá dầm xanh sông Đà là một loại cá quý, được mệnh danh là “ngũ quý hà thủy” trong truyền thuyết. Cá dầm xanh sông Đà đã trở thành niềm đam mê của nhiều người yêu thực phẩm, là nguồn cảm hứng cho những bữa tiệc đặc sắc. Thường sống ở đáy sông, cá dầm xanh có vảy óng ánh màu xanh và thích ăn mùn bã hữu cơ, tảo, động vật không xương sống. Mùa sinh sản, cá dầm xanh thường vào hang động để đẻ trứng, và chúng di cư theo mùa. Thịt của cá dầm xanh thơm ngọt từ khi nhỏ đến khi trưởng thành, không giống các loại cá khác chỉ ngon khi trở nên lớn. Thịt chứa nhiều dinh dưỡng như đạm, protein, canxi, chất béo, chất khoáng, vitamin… Chế biến thành nhiều món như gỏi, lẩu, nướng, nấu cháo, nhưng ngon nhất vẫn là cá dầm xanh sông Đà hấp hoặc om.

7. Cá hồi Sapa
Cá hồi được coi là một trong những thực phẩm bổ dưỡng nhất hành tinh với axít béo Omega-3, đa vitamin và khoáng chất. Cá hồi nuôi tại Sapa có chất lượng cao với môi trường lạnh, mát quanh năm. Với vị ngon đậm đà, thịt màu hồng đẹp, giá trị dinh dưỡng cao, cá hồi Sapa đang là sự lựa chọn ưa chuộng cho nhiều gia đình. Thịt chắc, màu hồng đẹp, thớ săn, ít mỡ và giá trị dinh dưỡng cao. Chế biến thành nhiều món như gỏi cá hồi, cá hồi nướng, sashimi, cá hồi nấu cari… Đặc biệt, khi nấu món cá hồi Sapa, cần tránh nấu quá lâu để giữ nguyên độ tươi mới và vị ngon.

8. Cá ngừ
Cá ngừ là loài cá giàu dinh dưỡng, thịt thơm ngon, phổ biến trong nhiều gia đình. Có thể chế biến thành nhiều món ngon như cá ngừ kho, hấp, chiên hoặc sốt. Nghề câu cá ngừ đại dương phát triển từ thế kỷ 20, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe như giảm rủi ro tim mạch, hỗ trợ tăng trưởng, kiểm soát huyết áp và cholesterol, giảm cân. Cá ngừ cũng cung cấp nhiều vitamin như B12, niacin, B6, riboflavin, và nhiều khoáng chất như selen, phốt pho, sắt, magiê, kali. Có nhiều lợi ích khác nhau như tăng cường hệ thống miễn dịch, hỗ trợ chăm sóc da, tăng năng lượng, cải thiện hình thành tế bào máu đỏ, ngăn ngừa ung thư, bảo vệ thận, ngăn chặn thoái hóa điểm và giảm viêm. Cá ngừ là sự kết hợp hoàn hảo giữa hương vị ngon và lợi ích dinh dưỡng.

9. Cá Basa
Cá basa thuộc họ cá da trơn, gần giống cá trê, có hương vị ngọt, tính bình, có tác dụng bổ huyết, sinh tân, ích khí, giảm đau nhức... Ăn cá basa rất tốt cho trẻ em còi, chậm phát triển, chứng nhức mỏi xương khớp, sinh lý yếu, tóc bạc sớm và các vấn đề khí huyết. Cá Basa là sản phẩm cá xuất khẩu chính từ Việt Nam đến thị trường châu Âu và Mỹ. Có nguồn gốc chủ yếu ở vùng đồng bằng sông Cửu Long, cá basa được chế biến thành nhiều món ngon như canh chua và cá kho, là món ăn phổ biến và hấp dẫn nhất.
Basa là nguồn protein chất lượng cao, đóng vai trò quan trọng trong phát triển cơ thể và sản xuất enzyme. Thịt cá basa chứa nhiều chất đạm, DHA, EPA, ít béo và ít cholesterol. Hơn nữa, mỡ cá basa có hàm lượng axit béo no ít, không chứa cholesterol, có lợi cho sức khỏe. Đối với phụ nữ, nguyên tố sắt trong cá basa giúp thân hình thon thả. Cá basa mang lại giá trị dinh dưỡng và hương vị ngon, là sự lựa chọn tốt cho bữa ăn hằng ngày.

10. Cá đuối
Cá đuối là loại cá phổ biến tại miền Trung và Việt Nam. Có hình dáng rẻ quạt, đuôi dài, da màu xanh rêu. Thịt cá đuối giàu dinh dưỡng: Protein, lipid, calci, phospho, Fe, Na, Kali; vitamin A, B1, B2, P, C... có giá trị cao vì thịt thơm ngon. Theo Đông y, cá đuối có vị ngọt, tính bình, hơi độc, tác dụng trị nhiều vấn đề sức khỏe như viêm tiết niệu, sỏi thận, viêm gan vàng da... Cá đuối biển có nhiều loại như cá đuối ó, cá đuối én, cá đuối bông, cá đuối sen.
Để bắt cá đuối, người dân sáng tạo cách lặn bằng cây dài và nhọn để xăm bắt cá. Mỗi vùng miền có cách chế biến món cá đuối khác nhau. Các món ngon như nướng muối ớt, nấu cà ri nước dừa, lẩu, um bắp chuối, xào lăn, kho tiêu... đều hấp dẫn. Món cá đuối nấu canh chua thường được ưa chuộng trong mùa nóng. Gan cá cũng làm tăng hương vị của món ăn. Cá đuối là món ăn ngon và bổ dưỡng, được nhiều người ưa thích.
