Top 10 Loại nấm quý hiếm tại Việt Nam

Nấm Tâm trúc hay còn được biết đến với tên gọi nấm nữ hoàng (Dictyophora indusiata) là một loại thực phẩm cao cấp, có nhiều lợi ích cho sức khỏe con người và được ứng dụng trong nhiều liệu pháp chữa bệnh. Nghiên cứu chỉ ra rằng chiết xuất từ nấm tâm trúc có khả năng phòng ngừa và điều trị nhiều loại bệnh như ung thư vú, gout, và hỗ trợ tăng cường hệ miễn dịch. Nấm tâm trúc bổ khí, bổ phổi, bổ não, ổn định huyết áp, và chứa chất Polysaccharides, có tính chống viêm, kháng khuẩn, hỗ trợ điều trị các vấn đề như viêm phế quản, viêm phổi, và viêm ruột. Polysaccharides cũng là chất kích thích miễn dịch chống lại khối u mạnh mẽ nhất, hỗ trợ phụ nữ trong việc ngăn ngừa khối u phụ khoa. Nấm thường mọc tự nhiên trong đất, với hình dạng chóp màu đen hoặc nâu đậm khi còn nhỏ. Khi trưởng thành, nấm nở bung thành lớp như mắt lưới đan vào nhau, có màu vàng hoặc trắng, tạo ra một hình dáng lộng lẫy và kiêu sa, nên được gọi là nấm nữ hoàng. Phần chóp nấm có màu đen hoặc nâu đậm có mùi hôi thu hút côn trùng, là điều làm cho nấm dễ bị thối rữa nếu không thu hái kịp thời...

Nấm Thượng Hoàng (hay còn gọi là nấm Hoàng Sơn) có màu vàng, thuộc giống nấm quý hiếm trong tự nhiên và đã được nhân giống công nghiệp. Loại nấm này không chỉ ngăn chặn sự phát triển của tế bào ung thư, đặc biệt là ở ung thư vú, mà còn giúp làm sạch máu, ngăn ngừa mỡ thừa và điều hòa huyết áp. Khoa học gọi là Phellinus linteus thuộc họ Hymenochaetaceae, ở Hàn Quốc là sanghwang, Nhật Bản là meshimakobu, Trung Quốc là songgen, còn ở Việt Nam được biết đến với tên là nấm thượng hoàng (nấm linh chi thượng hoàng) hoặc nấm hoàng sơn. Nấm này mọc tự nhiên ở vùng rừng sâu, núi cao, đặc biệt là các khu rừng nguyên sinh. Trong y học cổ truyền, người ta sử dụng nấm thượng hoàng dưới dạng nước uống, nhưng do hạn chế trong nghiên cứu, chưa có liều lượng cụ thể cho mỗi mục đích sử dụng. Tại Việt Nam, các loài Phellinus khá phong phú, nhưng sau đợt sốt 'cổ linh chi' vài năm trước, chúng bị khai thác quá mức, hiện rất khó tìm thấy nếu không đi sâu vào các khu rừng nguyên sinh.

Nấm Thái Dương (nấm mặt trời, nấm công chúa, nấm hoàng gia, nấm Thiên Chúa) có nguồn gốc từ Brazil, được trồng rộng rãi ở Việt Nam, đặc biệt là ở Đồng Tháp. Nấm có mũ màu xám, hồng hoặc nâu đỏ với sợi tơ rất nhỏ, chân nấm trắng. Trong nấm Thái Dương có hàm lượng protein rất cao 40 – 50 %; cũng như chứa các vitamin B1, B2, vitamin K, chất xơ từ 6 – 8%, và chất Polysaccharides quan trọng cho điều trị ung thư. Nấm Thái Dương đã được nghiên cứu để điều chế thực phẩm chức năng và thuốc chữa bệnh.

Chiết xuất các hoạt chất từ nấm Thái dương cho thấy đây là loài nấm giàu Beta-glucan nhất, đặc biệt là các glucan có hoạt tính y học cao như Beta-1-3-glucan, beta-1-6-glucan. Nấm Thái Dương cũng cung cấp phức hợp ARN-protein, vitamin và khoáng chất thiết yếu. Betaglucan đã được chứng minh có tác dụng tăng cường chức năng miễn dịch và hỗ trợ điều trị ung thư, theo nghiên cứu của các nhà khoa học đại học Dược Kobe, Nhật Bản.

Nấm Hầu Thủ phổ biến ở Đông Á, mọc trên cây gỗ như sồi dẻ, hoặc cây lá rộng mục nát. Loại nấm này thường được dùng trong điều trị viêm loét dạ dày - tá tràng, ruột, cũng như các vấn đề đường tiêu hóa khác. Nấm Hầu Thủ còn có tác dụng chống lão hóa, tái tạo neuron thần kinh, tăng cường hệ miễn dịch và ngăn chặn ung thư phổi. Còn được biết đến với tên gọi nấm đầu khỉ hay nấm óc khỉ, nấm hầu thủ không chỉ là dược liệu quý mà còn là thực phẩm bổ dưỡng, phổ biến ở Trung Quốc, Nhật Bản và Việt Nam.

Chúng thường mọc tự nhiên trên cây gỗ nhóm sồi dẻ hoặc cây lá rộng, có hình dạng giống như đầu khỉ tay dài, được sử dụng như thực phẩm bổ dưỡng và được đánh giá cao trong phòng chống ung thư. Nấm Hầu Thủ được coi là loại nấm quý ở Đà Lạt, nơi có khí hậu lạnh thích hợp cho sự phát triển của nấm.

Nấm Linh Chi (hay còn gọi là Tiên thảo, Nấm trường thọ, Vạn niên nhung) thuộc họ nấm lim, với nhiều công dụng như tăng cường hệ miễn dịch, làm sạch hệ tiêu hóa, giảm căng thẳng, chống gan nhiễm mỡ, ngừa ung thư, phòng và chữa tiểu đường, và còn nhiều tác dụng khác. Đây là một loại vị thuốc quý từ thiên nhiên đã được sử dụng hàng ngàn năm trong bồi bổ sức khỏe và hỗ trợ chữa bệnh. Nấm Linh Chi đang trở thành nguồn quan tâm lớn trong nghiên cứu và ứng dụng y học và làm đẹp.

Nấm Linh Chi được coi là thượng phẩm, một trong những vị thuốc quý của 'Thần nông bản thảo' và 'Bản thảo cương mục'. Các chất như polysaccharicdes và triterpenes trong nấm Linh Chi có tác dụng chống ung thư, cải thiện miễn dịch, làm giảm dị ứng, tăng cường sự hấp thụ oxy và kích thích hoạt động gan.

Nấm mối (Termitomyces albuminosus) là một loại nấm tự nhiên, thơm ngon và bổ dưỡng, mang lại giá trị kinh tế cao. Nấm mối chỉ mọc ở vùng đất cao có khí hậu thích hợp như Bến Tre, Vĩnh Long và một số tỉnh khác ở vùng Đông Nam Bộ, với màu trắng ngả vàng phần gốc. Dù có nhiều công trình nghiên cứu để nhân giống, nhưng chưa đạt được thành công, khiến số lượng nấm mối giảm đi do sự thay đổi của khí hậu và môi trường sống. Nấm mối được coi là “vua” của các loài nấm, không chỉ là món ăn ngon mà còn có tác dụng tốt cho sức khỏe, là một vị thuốc quý được nhiều người tin dùng.

Để 'săn' được nấm, người dân cần dậy sớm và có duyên, may mắn, vì thời gian sống của nấm mối rất ngắn, đến trưa, chiều, cây đã bắt đầu tàn hoặc bị động vật ăn. Chính vì vậy, người ta phải hái sớm để nấm mối không bị hư hại. Nấm mối chứa một chất ngọt tự nhiên, khi chế biến không cần thêm thịt cá hoặc bột ngọt, giữ nguyên hương vị đặc trưng. Nấm mối có hương vị ngọt, thơm, cọng nấm dai, tạo nên món ngon quý hiếm, đặc biệt khi nấm mọc đầu mùa.

Nấm Phục Linh Thiên là loại nấm có tác dụng phục thần, tăng cường sinh lực cơ thể và đặc biệt ức chế các khối u, thậm chí giảm kích thước các khối u ác tính. Nấm này có khả năng ổn định huyết áp vượt trội và được coi là một loại thảo dược quý. Phục Linh Thiên ký sinh ở rễ cây thông, mặt ngoài màu nâu đen, bề mặt sần sùi, phân thành nấm màu trắng (bạch linh) và màu hồng xám (xích linh). Loại nấm này có hiệu quả mạnh mẽ hơn nhiều so với nhân sâm, đặc biệt là đối với những bệnh nhân trong tình trạng nguy kịch. Phục Linh Thiên hiện chỉ được tìm thấy ở Hoàng Liên Sơn.

Nấm phục linh thiên được coi là loại thần dược có công dụng phục hồi sức khỏe thần kỳ, ký sinh trên ngọn của cây vân sam. Loại nấm này cực kỳ hiếm và mới được phát hiện trong vài năm gần đây tại Việt Nam, còn được biết đến với các tên gọi khác như phục linh thần, phục linh bì, xích phục linh. Đây là loại nấm có giá trị cao, với kỷ lục củ nấm phục linh thiên nặng 14kg tại Yên Bái, được trả giá lên đến 200 triệu đồng, nhưng người chủ vẫn từ chối bán...

Theo tài liệu Kỷ yếu cây thuốc và bài thuốc quý Việt Nam, nấm lim xanh (Garnodema Lucidum) là loài nấm độc đáo chỉ mọc trên cây lim xanh trong rừng nguyên sinh (Việt Nam và Lào). Nấm này được biết đến với tên khoa học Ganoderma lucidum (Leyss. Ex Fr.) Karst., và còn có các tên đồng nghĩa như Polyporum lucidus W. Curt thuộc họ nấm lim (Ganodermataceae). Theo các chuyên gia, nấm lim xanh sau những thử nghiệm lâm sàng giai đoạn tiền lưu hành đã ghi nhận những tác dụng chia thành hai nhóm: Nhóm các tác dụng hỗ trợ điều trị, điều trị ngăn ngừa và hỗ trợ ngăn ngừa và điều trị ung thư, xơ gan, gan nhiễm mỡ, phì đại tiền liệt tuyến, phục hồi tai biến mạch máu não sau đột quỵ, chữa bệnh gút, viêm khớp, đau nhức khớp, đái tháo đường, đau dạ dày, đại tràng. Nhóm tác dụng phục hồi, tăng cường chức năng giải độc gan, giảm mỡ máu, giảm cao huyết áp, giảm mỡ thừa.

Các chuyên gia cũng khuyến cáo không nên từ bỏ các phác đồ điều trị theo tây y khi sử dụng nấm lim xanh. Không nên xem nấm lim xanh là chế phẩm thay thế hoàn toàn cho thuốc chữa bệnh, vì hiệu quả của đông y và tây y là khác nhau về cơ chế điều trị. Nấm lim xanh là một loại nấm quý hiếm chỉ xuất hiện trong các khu rừng nguyên sinh. Nó không chỉ có tác dụng bồi bổ và dưỡng sinh, mà còn phục hồi các chứng rối loạn chức năng của cơ thể. Được coi là nguồn dược liệu vàng hỗ trợ điều trị các bệnh như ung thư, mỡ máu, huyết áp, giải độc gan, gout…

Nấm hải sản hay còn được biết đến với tên gọi như nấm ngọc châm trắng, nấm bạch huyết, là một loại nấm có màu trắng và hương vị đặc trưng giống như các loại hải sản. Trong nấm hải sản chứa đựng nhiều khoáng chất và axit amin giúp củng cố trí nhớ, cải thiện hệ thống thần kinh. Không chỉ vậy, nấm hải sản còn là nguồn dưỡng chất quý giá, cung cấp các vitamin và khoáng chất cần thiết mà không tăng cường trọng lượng cơ thể, và chứa các dược chất có tác dụng như thuốc kháng sinh, hỗ trợ sức khỏe tốt. Nấm ngọc châm trắng có hoạt chất ngăn chặn quá trình lão hóa, chống lại vi khuẩn và vi rút, giúp ngăn chặn tình trạng ung thư và nhiều bệnh nguy hiểm khác. Tên gọi nấm hải sản xuất phát từ đặc tính và mùi vị giống hải sản. Mũ nấm nhỏ, màu trắng, thân mập và dài. Nấm hải sản là nguồn dinh dưỡng quan trọng với các thành phần như các loại vitamin, khoáng chất, là một thực phẩm không thể thiếu trong chế độ ăn hàng ngày. Với giá trị dinh dưỡng cao và hương vị đặc trưng, nấm hải sản trở thành lựa chọn yêu thích của nhiều gia đình Việt khi chế biến các món ăn ngon...

Nấm mỡ gà được biết đến với những lợi ích hỗ trợ chữa trị các vấn đề liên quan đến gan như viêm gan, xơ gan, ung thư, và cải thiện sức đề kháng của cơ thể. Nấm mỡ gà không chỉ giúp phòng ngừa các vấn đề mỡ máu mà còn hỗ trợ tuần hoàn khí huyết. Với thân mềm, viền nấm cao và mũ nấm lõm xuống, màu vàng ươm giống màu mỡ gà, nấm này cũng là nguồn chất xơ giúp duy trì vóc dáng và sức khỏe. Theo thông tin từ Wikipedia, nấm mỡ là một trong những loại nấm phổ biến nhất trên thế giới, được trồng ở hơn 70 quốc gia. Nấm mỡ là nguồn dinh dưỡng cao với ít chất béo (chỉ 0,5g), nhiều chất xơ (2,2g), và các khoáng chất như canxi, sắt, vitamin. Nấm mỡ gà không chỉ là thực phẩm dinh dưỡng mà còn có tác dụng theo y học cổ truyền, giúp bổ tỳ, ích khí, nhuận phế hóa đàm, tiêu thực lý khí. Bạn có thể chế biến nấm mỡ gà thành nhiều món ngon và hấp dẫn như nấm mỡ xào ếch, nấm mỡ xào tôm, nấm mỡ hầm đậu phụ, nấm mỡ xào lòng non...