Top 10 Loài rắn độc và nguy hiểm ở Việt Nam

Rắn lục sừng (Trimeresurus cornutus) là một loài rắn độc đặc biệt, xuất hiện ở vườn quốc gia Bạch Mã và vùng Bắc Bộ Việt Nam. Điểm đặc biệt của loài này là đầu hình tam giác và sừng phát triển ở vùng mắt. Với chiều dài khoảng 50 cm, rắn lục sừng được coi là một trong những loài rắn độc và nguy hiểm nhất tại Việt Nam. Tên gọi khác của nó là rắn quỷ.

Loài rắn lục sừng hiếm gặp và chỉ được ghi nhận tại một số địa điểm như Sa Pa, Bạch Mã, Phong Nha - Kẻ Bàng, và Ninh Bình. Với đầu tam giác và sừng phát triển, rắn lục sừng đã được đưa vào Sách Đỏ của Việt Nam và cần được bảo vệ và lưu giữ. Chiếc sừng trên mắt của loài rắn này là đặc điểm nổi bật, và chức năng của nó vẫn chưa được hiểu rõ.

Rắn chàm quạp hay còn gọi là rắn lục nưa là một loại rắn độc hiếm, thường xuất hiện ở rừng cao su ở Đông Nam Bộ. Với màu da giống lá cây khô, chúng có khả năng ngụy trang và làm khó nhận biết. Đây là một trong những loại rắn cực độc và hiếm gặp ở Việt Nam. Với đầu hình tam giác, chiều dài khoảng 0,2 – 1 m, nặng 100 – 2000g, rắn chàm quạp có khả năng gây nguy hiểm cho con người khi cắn. Lượng nọc độc của chúng có thể làm tê liệt hệ thần kinh và gây chảy máu nội tạng, đặc biệt nguy hiểm và thường gây tử vong nhanh chóng.

Rắn chàm quạp là một trong những loại rắn độc hiếm và nguy hiểm tại Việt Nam. Chúng thường nằm cuộn tròn trong lá cây khô, làm tăng khả năng nguy hiểm khiến cho việc phát hiện trở nên khó khăn. Những vùng rừng cao su ở Đông Nam Bộ là nơi chúng thường xuất hiện. Đối với con người, sự va chạm với rắn chàm quạp có thể dẫn đến hậu quả nặng nề, và chúng thường gây tai nạn độc hại ở các vùng trồng cây cao su và cây điều tại Việt Nam.

Loại rắn này được biết đến với tên gọi rắn lục đuôi đỏ, với thân màu xanh và đuôi đỏ đặc trưng, dễ dàng nhận biết. Thường sinh sống ở vùng núi cao của dãy Trường Sơn và rừng sâu ở Tây Bắc Việt Nam, loài rắn này cũng đã xuất hiện tại các khu vực như Cần Thơ, Quảng Ngãi, Nghệ An và Đà Nẵng.

Rắn lục đuôi đỏ (Trimeresurus albolabris) là một trong những loài rắn lục độc đáo, với mình xanh và đuôi màu nâu đỏ. Kích thước của chúng có thể lên đến 60 cm và cân nặng khoảng 300 gram. Điều đặc biệt, loài này là loại rắn đẻ con, khác biệt với nhiều loài khác trong họ rắn lục. Rắn lục đuôi đỏ có khả năng ngụy trang cao khi sống trên cây, sở hữu thị lực tốt vào ban đêm.

Rắn lục đầu bạc thuộc chi Azemiops là loài rắn nguyên thủy có độc tính kinh khủng nhất, chiều dài trung bình 80 cm. Số lượng rắn lục đầu bạc còn rất ít, phát hiện ở Cao Bằng, Lạng Sơn. Tên khoa học: Azemiops feae. Chúng sống ở vùng núi cao 1.000 m, đầu màu bạc trắng, thân đen với hoa văn đỏ cam. Đầu có 2 vạch đen lớn chạy dọc, đối xứng qua một đường màu trắng hồng, hẹp ở phía trước, mở rộng ở phía sau.

Rắn này có vảy mịn, đuôi ngắn. Công bố trên tạp chí Russian Journal of Herpetology năm 2013. Đặt theo tên nhà động vật học Nga - Vladimir Kharin, vinh danh đóng góp nghiên cứu về loài bò sát và cá ở châu Á. Loài rắn độc thứ 60 trong tổng số 210 loài rắn được ghi nhận ở Việt Nam.

Rắn lục Vogel (Viridovipera vogeli) sống trong bụi rậm, lùm cây thấp ở Tây Nguyên, đặc biệt Gia Lai, Đồng Nai, Lâm Đồng. Màu sắc xanh lục, bụng xanh nhạt. Săn mồi vào ban đêm, còn gọi là rắn lục miền Nam. Phân bố chủ yếu ở Gia Lai, Đồng Nai và Lâm Đồng.

Loài rắn này giỏi săn đêm, sử dụng cảm nhiệt để bắt mồi trong bóng tối. Chúng thường đợi ẩn mình, chờ con mồi đi qua và dùng răng sắc nhọn để tấn công. Cơn đau từ cắn rắn này kéo dài đến 24h sau khi bị cắn.

Rắn hổ mang Xiêm (còn gọi là rắn hổ mèo hay rắn hổ mang Đông Dương) là loài rắn phun nọc độc có thể gây chết người. Người bị cắn sẽ tê liệt cơ hoành, suy hô hấp và tử vong trong 30 phút. Phân bố chủ yếu ở Nam Trung Bộ và miền Nam Việt Nam. Chúng chỉ cắn khi bị đe dọa, nguy hiểm. Độc tố của rắn này khiến người bị cắn ngạt thở và tê liệt cơ hoành, dẫn đến tử vong nhanh chóng. Hổ mang ưa ăn chuột, chim và ếch.

Ở Việt Nam, chúng thường xuất hiện ở Nam Trung Bộ và miền Nam.

Loài rắn lục trùng khánh (Protobothrops trungkhanhensis) được phát hiện tại vùng Trùng Khánh, Cao Bằng, chiều dài khoảng 70 cm. Sống chủ yếu trong khu rừng mưa núi đá vôi vùng nhiệt đới. Hiện nay, rắn lục trùng khánh đang cận ngưỡng tuyệt chủng và nằm trong sách đỏ vì số lượng rất ít. Chúng có màu nâu xám nhạt ở lưng và đầu, với nhiều vệt nâu sẫm trên thân và đuôi. Gần đuôi có vệt đen, không có vệt đỏ trên chóp đuôi.

Rắn lục Trùng Khánh là đặc hữu của Trùng Khánh, Cao Bằng, Việt Nam. Mình thon, vảy hình thang, có gờ nổi rõ. Sắp xếp các vảy trên thân đặc biệt, có lỗ mũi lớn, và không gian sống chủ yếu ở độ cao 500 – 700 m.

Rắn hổ đất (hay rắn hổ phì, rắn hổ mang một mắt kính) là loài thuộc họ Elapidae. Khi chuẩn bị tấn công con mồi, phần cổ của chúng phình to đáng sợ. Chủ yếu phân bố ở Ấn Độ, Trung Quốc, và Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam. Rắn hổ đất để trứng với số lượng khoảng 16 - 33 quả. Mặc dù có tên là rắn hổ mang, nhưng nó khác với hổ đất - giống nhỏ hơn, màu đen. Thức ăn chính của rắn hổ đất là chuột, giúp duy trì cân bằng môi trường sinh thái. Con người sử dụng nó làm thức ăn và rượu, cũng như chế biến nọc rắn thành dược liệu quý hiếm.

Rắn hổ mang chúa phóng độc xa khoảng 3 mét và đặc biệt nguy hiểm. Có khả năng kiểm soát lượng độc tiết khi cắn con mồi. Loài rắn này đáng sợ, nhất là gần khu dân cư. Da rắn có màu sắc khác nhau tùy theo môi trường sống. Chu kỳ lột da của rắn này là 4-6 lần/năm, đặc biệt là khi sống gần người. Rắn con có vạch kẻ hẹp hình chữ V màu vàng hoặc trắng. Rắn hổ mang chúa thường lớn và có mang cổ hẹp hơn so với các loài hổ mang khác. Đặc biệt, có xương chẩm trên đỉnh đầu giúp nhận diện rõ loài này.

Rắn biển có tên gọi Hydrophiinae với nọc độc mạnh, sống chủ yếu trong môi trường biển và thường phải lên mặt nước để thở. Hình dạng ngang dẹt giống lươn, sinh sống chủ yếu ở vùng biển Việt Nam. Các loài rắn biển thường có nọc độc mạnh, còn gọi là đẻn, đẻn biển, đẹn, hèo, ông hèo. Tại Việt Nam, rắn biển được coi là một họ hợp nhất rồi sau đó được liên kết chặt chẽ với họ Rắn hổ (Elapidae), làm mờ đi sự rõ ràng trong phân loại. Một số nhà phân loại học đưa rắn biển vào họ Elapidae với các phân họ Elapinae, Hydrophiinae và Laticaudinae, nhưng vẫn chưa rõ ràng về mối quan hệ phát sinh giữa các nhóm rắn hổ khác nhau. Tình trạng này tạo ra sự không chắc chắn trong việc phân loại, với sự lựa chọn giữa sắp xếp truyền thống hoặc gộp tất cả các chi trong họ Elapidae mà không phân chia thành các phân họ. Rắn biển là nhóm rắn có nọc độc sống trong môi trường biển hoặc phần lớn thời gian sống dưới nước, mặc dù chúng đã tiến hóa từ tổ tiên sống trên mặt đất.