Máy bay tiêm kích luôn đóng vai trò quan trọng trong không quân của mọi quốc gia. Nhiệm vụ của chúng không chỉ là bảo vệ bầu trời mà còn phải thực hiện các cuộc tấn công mục tiêu trên mặt đất.
Gần đây, Tạp chí hàng không uy tín Aero Time đã tổng kết và bình chọn Top 10 máy bay tiêm kích hiện đại nhất thế giới 2022.
Ngoài khả năng chiến đấu không gian, máy bay tiêm kích hiện đại cần có khả năng tấn công trên mặt nước và biển, với tốc độ cao, khả năng tàng hình và khả năng mang tải chiến đấu lớn để thực hiện các đòn tấn công mạnh mẽ và chính xác.
Độ hoàn hảo của chúng càng cao thì càng tốt, đặc biệt trong môi trường chiến đấu hiện đại.

Hiện nay, hầu hết các loại máy bay tiêm kích hiện đại trên thế giới thuộc thế hệ 4, có khả năng cơ động tốt, trang bị radar hiện đại và giá thành phù hợp với đa số quốc gia trên thế giới.
Trong khi đó, máy bay tiêm kích thế hệ 5 là những máy bay chiến đấu tiên tiến và mới nhất hiện nay. Chúng không chỉ có khả năng tàng hình mà còn được trang bị những hệ thống điện tử hàng không mới và cảm biến siêu nhạy, kèm theo hệ thống kết nối dữ liệu tốc độ cao.
Tuy nhiên, do sở hữu các công nghệ tiên tiến nhất, máy bay tiêm kích thế hệ 5 có giá cực kỳ đắt đỏ. Do đó, nhiều quốc gia đang lựa chọn nâng cấp các máy bay chiến đấu thế hệ 4 của họ bằng các thiết bị điện tử hàng không từ máy bay thế hệ 5 thay vì mua máy bay mới. Điều này dẫn đến sự phát triển của các máy bay chiến đấu thế hệ 4+ hoặc 4,5.
Đánh giá Top 10 máy bay tiêm kích hiện đại nhất thế giới 2022 của AeroTime được thực hiện dựa trên các yếu tố kỹ thuật như sau:
- Sức mạnh và độ tin cậy của động cơ;
- Hiệu suất và tính năng của radar và các hệ thống cảm biến khác;
- Hiệu suất của hệ thống điện tử hàng không;
- Khả năng mang các loại vũ khí hiện đại nhất;
- Hệ thống máy tính tinh vi và ổn định cao;
- Khả năng tàng hình
Một yếu tố quan trọng cần nhấn mạnh là danh sách xếp hạng các chiến đấu cơ đã và đang sản xuất.
Một số chiến đấu cơ thế hệ 5 như Sukhoi Su-75 Checkmate, HAL AMCA hoặc TAI TF-X vẫn chưa thực hiện bay thử chuyến đầu tiên. Trong khi đó, KAI KF-21 (của Hàn Quốc) đã thực hiện chuyến bay đầu tiên, nhưng công tác chế tạo cần một vài năm nữa để hoàn tất.
Các chiến đấu cơ thế hệ 6 đang được kỳ vọng sẽ có nhiều tính năng vượt trội, nhưng chúng vẫn đang trong giai đoạn phát triển. Chúng ta sẽ cần đợi một vài năm nữa cho đến khi các dòng chiến đấu cơ NHẬP NGUYÊN TỬ (Mỹ), F-X (Nhật Bản), FCAS/NGF (châu Âu) và Tempest (Anh) đạt được khả năng hoạt động thực sự.
Dựa trên cách đánh giá đó, Danh sách Top 10 máy bay tiêm kích hiện đại nhất thế giới 2022 của AeroTime như sau.
Vinh danh khuyến khích
Mặc dù không nằm trong TOP 10, nhưng 3 dòng tiêm kích PAC JF-17 Thunder Block 3, HAL Tejas Mark 1A và F-16 Block 70/72 vẫn được đánh giá cao vì giá thành phải chăng và tính năng ấn tượng mà chúng sở hữu.
Tiêm kích JF-17, một sản phẩm liên doanh giữa Trung Quốc và Pakistan, là tiếp nối của dòng tiêm kích hạng nhẹ MiG-21 huyền thoại và có một số đặc tính thừa hưởng từ tiêm kích F-16 (Mỹ). Phiên bản mới nhất của nó, JF-17A Block III, đã bắt đầu được sản xuất từ đầu năm 2021.
HAL Tejas là một đối thủ đến từ Ấn Độ, cạnh tranh với JF-17 của Trung Quốc. Phiên bản mới nhất là Mark 1A, đang được sản xuất với hệ thống radar mới, khả năng gây nhiễu mạnh mẽ và khả năng mang vũ khí mang phóng mở rộng. Phiên bản Mark 2 đang trong quá trình phát triển.
JF-17 và Tejas không phải là lựa chọn ít ỏi cho các quốc gia muốn một chiếc tiêm kích đa năng hạng nhẹ với giá cả hợp lý, vì F-16 đã cho ra mắt biến thể mới vào năm 2021. Block 70-72 đã được sử dụng bởi một số quốc gia và được đánh giá cao về khả năng không chiến.
Tất cả các máy bay này đều xuất sắc, nhưng TOP 10 tiêm kích hiện đại nhất thế giới 2022 chỉ có 10 vị trí, vì vậy chúng tôi (Aero Time) quyết định vinh danh chúng ở hạng khuyến khích.
TOP 10 tiêm kích hiện đại nhất thế giới 2022
10. Saab JAS-39E Gripen

Saab JAS-39E Gripen. Ảnh: SAAB
Trong khi dòng tiêm kích Saab JAS-39 của Thụy Điển được xem là chiến đấu cơ có giá phải chăng, phiên bản mới nhất JAS-39E E lại có nhiều cải tiến đáng kể.
Nó được cải tiến toàn diện từ phiên bản Gripe với động cơ, hệ thống điện tử hàng không mới và nhiều nâng cấp khác, biến nó thành một chiếc tiêm kích không thua kém bất kỳ chiến đấu cơ thế hệ 4,5 nào.
Mặc dù đắt hơn nhiều so với thế hệ trước, nhưng chiếc Gripen mới này vẫn là lựa chọn khá phù hợp với các quốc gia có ngân sách hạn chế.
Hiện chỉ có Không quân Thụy Điển và Brazil sử dụng phiên bản JAS-39 mới nhất, nhưng nhiều quốc gia khác đang xem xét sử dụng, tiềm năng xuất khẩu rất lớn.
9. Tiêm kích Su-35S

Tiêm kích Su-35S. Ảnh: Dmitry Terekhov / Wikipedia
Các dòng tiêm kích Sukhoi Su-30, Su-35 và Su-37 của Nga, cùng Shenyang J-16 của Trung Quốc, được phát triển từ tiêm kích Su-27 huyền thoại, với nhiều nâng cấp để biến chúng thành những máy bay sở hữu tính năng của tiêm kích thế hệ 4,5. Mỗi dòng trên đều có nhiều biến thể và phiên bản khác nhau.
Tuy nhiên, Su-35S được đánh giá là phiên bản xuất sắc nhất nhờ được trang bị hệ thống điện tử mới nhất của Nga và nhiều cải tiến về khung thân.
Điểm đáng chú ý của nó là có động cơ điều khiển véc-tơ lực đẩy 3 chiều, cho phép tiêm kích này thực hiện các động tác thao diễn xuất sắc mà không cần cánh mũi như các biến thể trước đó của Su-30 và Su-35.
8. EF-2000 Eurofighter Typhoon
Tương tự như nhiều chiến đấu cơ thế hệ 4, EF-2000 Eurofighter Typhoon được thiết kế vào những thập kỷ 1970 và 1980. Tuy nhiên, dòng tiêm kích chủ lực của châu Âu đã được liên tục nâng cấp. Phiên bản mới nhất Tranche 3 có khả năng vượt trội cả trong không chiến lẫn tấn công mục tiêu mặt đất nhờ hệ thống radar và điện tử tiên tiến.
Tiêm kích Typhoon hiện được sử dụng bởi không quân của một số quốc gia mạnh mẽ ở châu Âu và Trung Đông, bao gồm Anh, Đức, Ý, Qatar và Ả Rập Xê-út. Nó đã thành công đến mức châu Âu thậm chí đã bỏ qua thế hệ 5 để chờ đợi thế hệ 6 với 2 dòng FCAS và Tempest.
7. Tiêm kích Dassault Rafale
Ban đầu, Rafale và Typhoon được phát triển như một máy bay duy nhất, nhưng sau đó Pháp quyết định chia chương trình thành 2, và thiết kế một chiến đấu cơ riêng biệt theo nhu cầu của mình.
Do đó, không có gì ngạc nhiên khi hai chiếc tiêm kích này, ít nhất là về hình thức, có vẻ khá giống nhau. Tuy nhiên, Rafale đã thành công lớn khi giành được nhiều đơn hàng xuất khẩu trong vài năm gần đây, và hiện đang có nhiều phiên bản mới được phát triển.
F3-R là phiên bản mới nhất với nhiều cải tiến về cả vũ khí lẫn cảm biến. Phiên bản F4 hiện đang được phát triển và sẽ có nhiều cải tiến về radar và hệ thống điện tử hàng không.
Pháp, UAE, Ấn Độ và một số quốc gia khác sẽ tiếp nhận phiên bản này trong tương lai gần, trong khi các phiên bản cũ hơn cũng sẽ được nâng cấp.
6. Boeing F-15EX Eagle II
F-15EX, biểu tượng sức mạnh trên không của Hoa Kỳ, là chiếc tiêm kích duy nhất trên thế giới đạt mốc bắn hạ hơn 100 mục tiêu trên không mà không hề mất một chiếc nào.
F-15EX, được phát triển bởi Tập đoàn Boeing, là phiên bản mới nhất của dòng F-15. Chúng được trang bị radar, hệ thống điện tử hàng không và vũ khí mới, cùng với nhiều cải tiến khác.
Hiện phiên bản này đang thu hút sự quan tâm đặc biệt từ nhiều khách hàng trên toàn thế giới và sẽ phục vụ trong biên chế trong một thời gian rất dài.
5. Tiêm kích Shenyang FC-31

Ảnh Weibo / South China Morning post
Dòng tiêm kích hạng nhẹ thế hệ 5 này đã được thiết kế từ một thập kỷ trước và đã trải qua những khó khăn. Tuy nhiên, dự án gần đây đã được khởi động lại và nâng cấp. Dường như nó sẽ trở thành một ứng viên sáng giá cho dòng tiêm kích hạm trên tàu sân bay của Trung Quốc và có thể được xuất khẩu.
Hiện vẫn chưa rõ khả năng thực sự của chúng, nhưng những bức ảnh gần đây cho thấy FC-31 đã được nâng cấp với việc thiết kế lại khu vực động cơ, nắp buồng lái mới và nhiều cải tiến khác.
4. Lockheed Martin F-22 Raptor
F-22 là tiêm kích thế hệ 5 đầu tiên trên thế giới, và vẫn đang giữ vững sức mạnh nhờ hiệu suất ấn tượng trong cả không chiến gần và xa. Raptor cũng được đánh giá cao về khả năng tàng hình, là một trong những thiết kế tàng hình xuất sắc nhất từng được sản xuất.
Chỉ có Không quân Mỹ sử dụng loại tiêm kích này, với sự tiên tiến của nó, F-22 gần như không thể chuyển giao cho bất kỳ quốc gia nào khác. Tuy nhiên, F-22 thường được triển khai ở nước ngoài để tham gia các nhiệm vụ chiến đấu và đã chứng minh được sức mạnh của mình.
3. Chengdu J-20
J-20 là tiêm kích thế hệ 5 hạng nặng của Trung Quốc, được thiết kế để đối đầu với F-22 và Su-57. Mặc dù không có khả năng di chuyển linh hoạt như đối thủ, nhưng thiết kế tàng hình của Chengdu J-20 rất ấn tượng.
Các đặc điểm cụ thể của dòng tiêm kích này vẫn được giữ kín, nhưng Trung Quốc đang tiếp tục nâng cấp nó. Có nhiều phiên bản mới đang được phát triển, với nhiều cải tiến hơn.
2. Sukhoi Su-57
Sukhoi Su-57 (NATO gọi là Felon) là tiêm kích tàng hình đầu tiên của Nga. Quá trình phát triển đã gặp nhiều khó khăn và trì hoãn. Cho đến đầu năm 2022, chỉ có một số lượng giới hạn được sản xuất, nhưng chúng được đánh giá là mạnh mẽ và hoàn thiện hơn nhiều so với các mẫu thử trước đó, và Nga vẫn tiếp tục nâng cấp dòng máy bay này.
Trong những năm tới, Su-57 sẽ được trang bị động cơ mới và nhiều cải tiến, biến chiến đấu cơ tàng hình của Nga trở nên hoàn thiện hơn. Dòng tiêm kích hạng nặng thế hệ 5 này đã thể hiện được sự ổn định ở tốc độ và tính tàng hình, được trang bị các cảm biến và hệ thống điện tử mới nhất.
1. Lockheed Martin F-35 Lightning II
F-35 lightning II gây tranh cãi với giá cao và khả năng chiến đấu hạn chế. Mặc dù không bay nhanh nhưng mạnh ở những điểm khác.
Là chiến đấu cơ công nghệ cao sử dụng cảm biến, mánh tính và hệ thống kết nối dữ liệu để tương tác và chia sẻ thông tin.
F-35 có 3 phiên bản: F-35A, F-35B và F-35C phục vụ trên đường băng, tàu sân bay.
Đây là tiêm kích thế hệ 5 bán chạy nhất, với 750 chiếc đã xuất xưởng phục vụ trong 11 quốc gia.
Mặc dù phức tạp và khó bảo dưỡng, nhưng F-35 đang được cải thiện liên tục, được xem là chiến đấu cơ tiên tiến nhất thế giới.