1. Bệnh thành tích
'Bệnh thành tích', một khái niệm mà ai cũng hiểu, ai cũng biết. Nó không phải là bệnh đơn giản mà có thể dễ dàng chữa trị. Đối với bố mẹ, niềm tự hào về con là quan trọng, nhưng áp đặt quá mức và không tạo không gian cho sự sáng tạo của trẻ có thể khiến họ mất hứng thú, trở nên lười học. Các bậc phụ huynh cần nhận ra rằng sức sáng tạo và độc lập cần được tôn trọng, không chỉ đo lường bằng điểm số.
Giáo viên cũng đối mặt với áp lực từ sự cạnh tranh giữa các học sinh và áp đặt về việc đạt kết quả cao. Phương pháp dạy học cũng cần thay đổi để khuyến khích sự tò mò và sáng tạo thay vì việc 'nạp đầu' kiến thức.
Bệnh thành tích là một tác nhân khiến học sinh trở nên lười học, lười tư duy vì mọi thứ đã có sẵn, việc chỉ cần thực hiện mà không cần suy nghĩ sẽ làm mất đi sự hứng thú và ý chí tự giác của học sinh.
2. Bố mẹ không có thời gian dành cho con
Bố mẹ bận rộn với công việc và ít quan tâm đến việc học của con là một nguyên nhân khiến học sinh trở nên lười học, lười tư duy. Trẻ không còn động lực khi thấy gia đình chỉ chăm sóc công việc riêng của mình hơn là hỗ trợ họ trong học tập.
Ngoài giờ học ở trường, thời gian tự học ở nhà cũng quan trọng. Đôi khi, bận rộn với công việc, bố mẹ có thể quên mất trách nhiệm của mình trong việc hỗ trợ con học tập. Sự hiểu biết và hỗ trợ từ gia đình cũng quan trọng như vai trò của nhà trường.
3. Sử dụng công nghệ một cách lạng lùng
Thói quen sử dụng điện thoại, máy tính một cách lạng lùng của học sinh đang trở thành một vấn đề ngày càng phổ biến. Việc tiếp xúc quá mức với công nghệ không chỉ làm mất thời gian quý báu mà còn làm mất đi sự tập trung và hứng thú trong học tập.
Học sinh thường xuyên giải trí, chơi game trên điện thoại, máy tính thay vì tập trung vào việc học. Thói quen này dần biến trẻ trở nên lười biếng với công việc học tập và ảnh hưởng đến sự phát triển của tư duy.
Phụ huynh cần chấp nhận thực tế rằng việc quản lý thời gian và nâng cao ý thức sử dụng công nghệ của con em là rất quan trọng. Không nên để trẻ trở nên lạng lùng với điện tử, mà hãy tạo điều kiện cho họ phát triển một cách toàn diện hơn.
4. Bị Ràng Buộc bởi Mô Hình Cụ Thể
Mỗi bài toán, mỗi lời giải, mỗi bài văn đều phải tuân theo một mô hình cụ thể, điều này đã trở thành áp lực đặt lên đầu học sinh. Sự sợ hãi khi làm khác hẳn cô giáo, thầy giáo khiến học sinh trở nên rụt rè và tuân thủ theo một cách quen thuộc.
Không chỉ trong việc học tập, mà còn trong mọi khía cạnh khác của cuộc sống, học sinh đang bị ràng buộc bởi những mô hình đã được đặt ra từ trước. Họ không dám sáng tạo, không dám khác biệt vì lo sợ sẽ bị đánh giá thấp.
Nhu cầu thay đổi và đổi mới không chỉ là quyền lợi mà còn là nhiệm vụ của giáo dục. Phải tạo ra môi trường giáo dục không ràng buộc, khuyến khích sự sáng tạo và tư duy độc lập cho học sinh.
5. Áp Lực Học Tập Quá Mức
Ngoài việc học ở trường vào buổi sáng và chiều, nhiều học sinh phải tham gia các lớp học thêm, các khóa đào tạo năng khiếu,... điều này khiến các em cảm thấy áp đặt và trở nên mất hứng thú với việc học.
Không chỉ vậy, tình trạng 'học chay' vẫn còn phổ biến. Vì thiếu hụt thiết bị dạy học, điều kiện để đổi mới phương pháp dạy học và chăm sóc từng học sinh đều không được đảm bảo. Giáo viên thường phải dạy theo cách truyền thống, giảng giải kiến thức một cách trừu tượng. Việc rèn luyện kỹ năng và tiếp thu kiến thức bị hạn chế, gây áp lực và quá tải cho cả thầy và trò.
Một số ý kiến cho rằng: 'Trường tiểu học có chương trình học tăng cường nhưng không phân loại học sinh để cung cấp chương trình bồi dưỡng riêng, điều này khiến cho học sinh kém cảm thấy không chắc chắn với kiến thức, trong khi học sinh giỏi không nhận được sự khích lệ và hỗ trợ để phát triển tối đa. Hệ thống giáo dục vẫn chưa tạo điều kiện để cả học sinh yếu và mạnh có cơ hội phát triển toàn diện.'
6. Tâm lý sợ hỏi
Mỗi buổi học là một cơ hội để tiếp xúc với những kiến thức và chương trình mới. Sự thay đổi về phương pháp giảng dạy, cùng với lượng kiến thức lớn hơn, khiến nhiều học sinh cảm thấy bối rối, lo lắng mà không biết nên hỏi ai và cách nào là thích hợp. Điều này đã tạo ra tâm lý sợ hỏi ở học sinh.
Trong quá trình học trên lớp, đa số học sinh mang theo tâm lý e ngại, không dám hỏi thầy cô. Ở nhà, ba mẹ trở thành người thân thiện nhất và là nguồn hỗ trợ để trao đổi và hỏi về kiến thức chưa rõ. Tuy nhiên, không phải phụ huynh nào cũng có thời gian ở bên cạnh con. Nhiều bậc phụ huynh vì công việc bận rộn hay phải đi công tác xa nên không thể dành đủ thời gian chăm sóc con. Điều này ngầm định tạo ra áp lực cho trẻ. Khối lượng kiến thức lớn nhưng thiếu hỗ trợ tận tình, phương pháp học hiệu quả và mục đích học tập không rõ ràng, sự ngần ngại hỏi han trở thành nguyên nhân phổ biến khiến trẻ trở nên lười học.
7. Tâm lý phụ thuộc
Tâm lý phụ thuộc có nghĩa là thói quen dựa dẫm vào người khác trong mọi hoạt động, thiếu khả năng tự giải quyết công việc học tập, và thiếu tinh thần tự lập. Các em có tâm lý phụ thuộc thường thiếu kiên nhẫn, không quyết đoán, và mất khả năng tự quản lý bản thân. Họ thường không có ý kiến riêng, thiếu sự tự chủ, và không thể tự quyết định các vấn đề hàng ngày của mình.
Trong một số trường hợp, tâm lý phụ thuộc có thể là do thiếu tự tin vào bản thân. Học sinh cảm thấy e dè trong mọi tình huống, tự nhiên cảm thấy mình kém hơn người khác, sợ mắc phải sai lầm hoặc bị trách nhiệm. Hoặc có thể là do những trải nghiệm xấu trong quá khứ khiến họ tự ti và phụ thuộc vào người khác.
Tâm lý phụ thuộc là một vấn đề quan trọng đối với học sinh ngày nay, đặc biệt là đối tượng học sinh. Điều này ảnh hưởng đến sự phát triển của họ, và cần sự chú ý và hỗ trợ từ cả gia đình và cộng đồng xã hội.
8. Tiên đoán kiến thức
Hiện nay, thế hệ học sinh đã có sự tiến bộ và cải thiện so với thế hệ trước đây. Tuy nhiên, để tránh tình trạng bất ổn và đảm bảo không bị tụt hậu so với bạn bè, nhiều phụ huynh quyết định cho con học trước. Việc này dẫn đến việc học sinh mất hứng thú với quá trình học tập, khi đã làm toán, giải đề, và thành thạo tiếng Anh trước khi bắt đầu nên buổi học. Điều này làm giảm sự hứng thú của học sinh, vì họ đã biết trước nội dung giảng dạy cũng như bài tập trong sách.
Mỗi buổi học không còn là điều gì hứng thú, mà thậm chí trở thành nơi học sinh cảm thấy buồn chán và không mong đợi. Để giải tỏa, học sinh cố tình làm những việc khác như vẽ vời, sử dụng điện thoại, làm việc riêng, chọc ghẹo bạn bè, hoặc chỉ đơn giản là nhìn ra cửa sổ. 'Biết trước' không chỉ làm mất tập trung, hứng thú học tập ngay từ đầu mà còn tạo ra cảm giác tự mãn và kiêu ngạo tạm thời.
9. Thoát khỏi bóng giám sát
Để tránh con trở nên lười biếng và không chủ động trong việc học, nhiều bậc cha mẹ quyết định giám sát con học mỗi tối. Tuy nhiên, thói quen này có thể tạo ra hậu quả tiêu cực: chỉ khi có sự giám sát mới khiến con chịu học, và con sẽ không tự lập kế hoạch học tập cho bản thân.
Theo nghiên cứu, sự can thiệp quá mức của phụ huynh vào bài tập về nhà có thể làm mất niềm hứng thú học tập của trẻ. Những đứa trẻ được bố mẹ giám sát từng bước và bảo họ phải làm thế nào, thậm chí làm giúp hoàn thành bài tập, thường sẽ thiếu động lực học tập. Ngược lại, trẻ không bị áp đặt và được tự do hơn trong việc học, thường sẽ phát triển niềm đam mê học hỏi với những điều mới mẻ. Vì vậy, việc không áp đặt và nuông chiều quá mức, để con tự quản lý thời gian và học tập là cách tiếp cận tốt.
10. Ảnh hưởng từ hoàn cảnh gia đình
Có những lúc, mối quan hệ không ổn định giữa bố mẹ hoặc hoàn cảnh gia đình khó khăn có thể làm cho học sinh cảm thấy mất hứng thú và bị lơ là trong việc học tập. Việc phải chứng kiến mâu thuẫn giữa cha mẹ, hoặc phải đối mặt với áp lực kiếm tiền để giúp gia đình, đôi khi khiến học sinh không thể tập trung vào việc học. Trong tình huống này, học sinh thường cảm thấy mất hứng thú, thậm chí trở nên apathetic đối với mọi thứ, kể cả việc học hành và giải trí.
Để hiểu rõ hơn về tại sao học sinh trở nên lười biếng, cha mẹ cần tìm hiểu và thảo luận với con một cách kiên nhẫn và bình tĩnh. Hãy tìm kiếm phương pháp giáo dục phù hợp mà không la mắng hay áp đặt, vì đôi khi việc này có thể làm tăng thêm áp lực và làm tổn thương tâm lý của trẻ hơn.