Top 10 Nhà khoa học nổi tiếng Việt Nam từ trước đến nay

1. Tạ Quang Bửu (1910 – 1986)

Giáo sư Tạ Quang Bửu - nhà khoa học xuất sắc của Việt Nam, tiên phong trong lĩnh vực khoa học kỹ thuật và công nghệ quân sự. Ông đã có những đóng góp quan trọng trong phát triển khoa học cơ bản và kỹ thuật rà phá bom mìn trong chiến tranh. Những công trình tiêu biểu như 'Thống kê thường thức', 'Sống', 'Vật lý cương yếu', 'Đại số các toán tử (1961)', 'Nguyên tử – hạt nhân – vũ trụ tuyến' là minh chứng cho tầm ảnh hưởng của ông trong lĩnh vực này.

Để tưởng nhớ và ghi công, Nhà nước đã trao tặng Giáo sư Tạ Quang Bửu hàng loạt các huân chương như Huân chương Hồ Chí Minh, Huân chương Chiến công, Huân chương Kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, góp phần làm sáng tên ông ở nhiều địa điểm trên khắp Việt Nam.

2. Lê Văn Thiêm (1918 – 1991)

Giáo sư Lê Văn Thiêm - nhà toán học tài năng đầu tiên của Việt Nam, đã góp phần quan trọng vào sự phát triển của chuyên ngành Toán học trong nước. Với những công trình xuất sắc, ông đã xây dựng Viện Toán học Việt Nam trở thành một trung tâm toán học quốc tế. Ông còn là người giải quyết thành công bài toán ngược trong lý thuyết phân phối giá trị hàm phân hình, đóng góp lớn cho lĩnh vực này.

Ông là tác giả của hơn 20 công trình toán học quốc tế và chủ biên nhiều sách chuyên khảo về toán học. Đặc biệt, ông được nhà nước trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh đợt 1 năm 1996, thể hiện sự công nhận và tôn vinh đối với những đóng góp xuất sắc của ông trong lĩnh vực toán học.

3. Trần Đại Nghĩa (1913 – 1997)

Giáo sư Trần Đại Nghĩa - nhà bác học, nhà quản lý khoa học kỹ thuật, và cha đẻ của ngành công nghiệp quốc phòng Việt Nam, đã để lại dấu ấn quan trọng trong sự phát triển của khoa học quân sự và quốc phòng Việt Nam. Công trình nghiên cứu của ông, đặc biệt là về chế tạo vũ khí, đã đóng góp lớn cho cuộc chiến tranh giành độc lập và tự do của dân tộc Việt Nam.

Giáo sư Trần Đại Nghĩa không chỉ là người đầu tiên nghiên cứu và chế tạo súng và đạn chống tăng, mà còn là nhà sáng tạo của súng không giật (SKZ) cỡ 60mm. Những phát minh sáng tạo này không chỉ giúp bộ đội Việt Nam có vũ khí hiệu quả trong cuộc chiến tranh, mà còn đưa ngành công nghiệp quốc phòng lên một tầm cao mới.

Để tôn vinh những đóng góp xuất sắc, tên của ông được đặt cho nhiều con đường, trường học và Giải thưởng mang tên ông, nhằm khuyến khích những công trình nghiên cứu có giá trị khoa học và ứng dụng hữu ích cho sự phát triển kinh tế, xã hội, và đảm bảo an ninh quốc phòng.

4. Hoàng Tụy (1927 – 2019 )

Giáo sư Hoàng Tụy - nhà toán học kiệt xuất của Việt Nam, là một trong những nhà nghiên cứu hàng đầu đã đưa Toán học Việt Nam vươn tầm quốc tế. Ông được biết đến với phương pháp lát cắt Tụy, một đóng góp quan trọng mở ra Lý thuyết tối ưu toàn cục. Những công trình toàn mỹ của ông, với hơn 100 bài viết trên các tạp chí uy tín thế giới, đưa ông đến với nhiều giải thưởng quốc tế và danh hiệu cao quý.

• Tiến sĩ danh dự của Đại học Linköping, Thụy Điển (1995).
• Giải thưởng Hồ Chí Minh đợt I (1996).
• Giải thưởng Phan Châu Trinh (2010).
• Giải thưởng Constantin Carathéodory (2011).
• Huy hiệu 65 năm tuổi Đảng (2015).

Ông để lại di sản vô song trong việc xây dựng ngành Toán học Việt Nam và đào tạo thế hệ Toán học trẻ, là nguồn động viên cho sự phát triển của tri thức và giáo dục Việt Nam.

5. Nguyễn Văn Hiệu (1938 – 2022)

Giáo sư Nguyễn Văn Hiệu - nhà vật lý kiệt xuất của Việt Nam, một người có đóng góp quan trọng trong việc phát triển ngành Vật lý tại Việt Nam. Sinh ra trong một gia đình nhỏ, ông đã vượt qua những khó khăn để theo đuổi đam mê nghiên cứu. Được biết đến với 130 công trình nghiên cứu trải rộng từ tương tác yếu, đối xứng hạt cơ bản đến lý thuyết giải tích và lý thuyết trường, ông là tác giả của nhiều công trình xuất sắc trên các tạp chí quốc tế uy tín.

Ông là người sáng lập và có đóng góp lớn trong việc thành lập Viện Khoa học Việt Nam và Viện Vật lý. Với những thành công và cống hiến, ông đã được nhà nước tặng giải thưởng Hồ Chí Minh.

6. Ngô Bảo Châu (1972 – Chưa xác định)

Giáo sư Ngô Bảo Châu - Nhà toán học xuất sắc, giảng viên trẻ nổi tiếng của Việt Nam. Tốt nghiệp tiến sĩ Toán học quốc tế tại Pháp, ông đã chứng minh Bổ đề cơ bản cho các đại số Lie, công trình được Time bình chọn là một trong 10 phát minh khoa học tiêu biểu năm 2009. Ông là người Việt Nam đầu tiên giành giải Fields năm 2010, đánh dấu một cột mốc lịch sử trong lĩnh vực Toán học quốc tế. Ông có nhiều công trình được đánh giá cao và góp phần quan trọng trong sự phát triển của ngành giáo dục nước nhà.

Được biết đến với tư duy sâu sắc và đam mê giảng dạy, Giáo sư Ngô Bảo Châu thường nhấn mạnh vai trò quan trọng của giáo dục đại học trong sự phát triển của đất nước. Ông không chỉ là một nhà toán học xuất sắc mà còn là người thầy tận tâm, luôn khuyến khích sinh viên tìm kiếm chân lý và có tinh thần sáng tạo.

7. Đặng Vũ Minh (1946 – Chưa xác định )

Giáo sư Đặng Vũ Minh - Nhà Hóa học xuất sắc của Việt Nam, Tiến sĩ Khoa học, Viện sĩ nước ngoài. Với nhiều công trình nghiên cứu chất lượng cao về công nghệ nguyên tố hiếm và hóa học, ông là người đồng tác giả quan trọng của cuốn Sản phẩm phân hạch của các nguyên tố siêu u – ran trong vũ trụ, được xuất bản tại Nga năm 1984. Ngoài ra, ông còn là Tổng biên tập tạp chí Phân tích Hóa – Lý – Sinh và Chủ tịch Hội Phân tích Hóa – Lý – Sinh Việt Nam.

Giáo sư Đặng Vũ Minh đã được Nhà nước tôn vinh với nhiều giải thưởng cao quý như Huân chương lao động hạng nhất, Huy chương Kháng chiến chống Mỹ hạng Nhì, giải thưởng nhà nước về khoa học công nghệ. Với sự tín nhiệm của Nhà nước, ông đã được bầu làm Đại biểu Quốc hội khóa XII và Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Việt Nam.

8. Nguyễn Xuân Hùng (1976 – Chưa xác định)

Giáo sư Nguyễn Xuân Hùng - Chuyên gia cơ học xuất sắc, nguyên quán Tánh Linh, Bình Thuận, gốc Quảng Trị. Tốt nghiệp Đại học Khoa học Tự nhiên (trực thuộc Đại học Quốc gia TP.HCM), sau đó tiếp tục học thạc sĩ và nghiên cứu tiến sĩ về Cơ học môi trường. Có hơn 60 bài báo quốc tế và 40 báo cáo khoa học, ông giảng dạy tại trường Đại học Công nghệ TP.HCM và là giáo sư thỉnh giảng tại Đại học Sejong (Hàn Quốc).

Ông tập trung nghiên cứu vào phát triển công cụ tính toán số và mô phỏng trên máy tính, ứng dụng vào Cơ kỹ thuật, Cơ sinh học, Vật liệu và R&D sản phẩm công nghệ tiên tiến, đóng góp tích cực vào các lĩnh vực thực tiễn trong cuộc sống.

9. Nguyễn Sơn Bình (1968 – Chưa xác định)

Giáo sư Nguyễn Sơn Bình - Nhà khoa học nổi tiếng, sinh năm 1968. Sau bằng Tiến sĩ Hóa học tại Caltech (1995), ông nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Scripps và giảng dạy tại Khoa Hóa trường ĐH Northwestern. Chuyên sâu trong thiết kế vật liệu mềm cho ứng dụng khoa học vật liệu, hóa học xúc tác và y học. Là thành viên chính trong phòng thí nghiệm quốc gia Mỹ Argonne.

Được công nhận là một trong bốn người gốc Việt ảnh hưởng nhất thế giới theo Thomson Reuters (2015). Nguyễn Sơn Bình tập trung nghiên cứu hóa học vô cơ/hữu cơ kim loại, tổng hợp hữu cơ và khoa học polymer. Nhận nhiều giải thưởng quan trọng như AURS Award for Outstanding Support of Undergraduate Research (2005), Weinberg Award for Distnguished Teaching (2003 & 2002), CAREER Award (2000), Presidential Early Career Award (2000), Union Carbide Innovation Recognition Award (1999), và Packard Fellowship for Science and Engineering (1997).

10. Nguyễn Thục Quyên (1970 – Chưa xác định)

Nguyễn Thục Quyên sinh năm 1970 tại Ban Mê Thuột, là một nhà khoa học nữ xuất sắc của Việt Nam. Bà hiện là giảng viên khoa Hóa – Sinh tại ĐH California Santa Barbara, nổi tiếng với nghiên cứu về các dụng cụ điện tử hữu cơ như quang điện, led, và pin năng lượng mặt trời từ chất liệu nhựa dẫn điện (plastic solar cells).

Thành tựu của bà không chỉ được thể hiện qua các giải thưởng mà còn qua những đóng góp hữu ích cho xã hội:

• Năm 2005, đoạt 'Giải thưởng nghiên cứu trẻ Hoa Kỳ'.
  
• Năm 2006, nhận 'Giải sự nghiệp nghiên cứu khoa học quốc gia'.
  
• Năm 2000, giành hai giải thưởng quốc tế 'Graduate Student Award' - giải thưởng dành cho những nhà khoa học trẻ tuổi gồm: giải Graduate Student Award của Mỹ và giải Outstanding Innovative Research Award của Áo.
  
• Năm 2008, Nguyễn Thục Quyên đoạt 'Giải Harold Plous Award' tại ĐH California Santa Barbara cho 'công trình nghiên cứu vật liệu quang điện hữu cơ'. Bà là giáo sư ngành Hóa - Sinh đầu tiên giành giải này sau 17 năm.
  
• Năm 2009, nhận Học bổng 'Nghiên cứu viên của Quỹ Alfred Sloan' (Alfred P. Sloan Foundation Research Fellow), trường ĐH California.
  
• Năm 2015, Nguyễn Thục Quyên được Thomson Reuters vinh danh trong danh sách những nhà khoa học gây ảnh hưởng nhất trên thế giới.