Top 10 Sự thật thú vị về Mặt Trăng bạn có thể chưa biết

Quỹ đạo của Mặt Trăng quanh Trái Đất có hình dạng như một quả trứng, không phải hình tròn, nên khoảng cách giữa trung tâm Trái Đất và trung tâm Mặt Trăng luôn biến đổi qua từng chu kỳ. Ở điểm gần nhất (PEHR uh jee), Mặt Trăng cách Trái Đất 363.300 km (225.740 dặm), còn ở điểm xa nhất (AP uh jee), khoảng cách tăng lên 405.500 km (251.970 dặm). Khi Trăng lên cao ở điểm xa nhất, chúng ta thấy đĩa tròn lớn hơn 14% và sáng hơn 30% so với những ngày khác.

Các giai đoạn và quỹ đạo của Mặt Trăng đều mang đến những bí mật thú vị. Ví dụ, chúng ta luôn nhìn thấy cùng một hình dạng của Mặt Trăng trong nhiều ngày liên tiếp. Điều này xảy ra vì mất 27,3 ngày để Mặt Trăng quay trên trục và quay quanh Trái Đất. Góc nhìn của chúng ta đối với Mặt Trăng tạo ra các hình dạng như trăng tròn, trăng khuyết, hoặc không trăng (trăng non) tùy thuộc vào vị trí của Mặt Trăng so với Trái Đất và Mặt Trời.

6. Động Trăng (Moonquakes)

Theo nghiên cứu của phi hành gia Apollo, Mặt Trăng không phải là một nơi hoàn toàn chết về mặt địa chất, nhưng là nơi tồn tại những 'động trăng' nhỏ có nguồn gốc vài dặm (km) dưới mặt nước, được tạo ra bởi lực hấp dẫn của Trái Đất. Các khe nứt thoáng qua bề mặt, thỉnh thoảng thoát khí. Các nhà khoa học cho rằng Mặt Trăng có thể có một lõi nóng tương tự như Trái Đất.

Các máy đo địa chấn tại các địa điểm hạ cánh của tàu Apollo trên Mặt Trăng đã ghi lại 28 trận động đất nông từ năm 1969 đến 1977, dao động từ 1,5 đến 5 độ Richter. Một số trận động đất có thể là do hoạt động trên đứt gãy Mặt Trăng, nhưng vị trí và độ sâu của nguồn gây ra chúng là không chắc chắn. Dữ liệu từ tàu vũ trụ Lunar Prospector của NASA năm 1999 cho thấy lõi của Mặt Trăng rất nhỏ, chỉ chiếm khoảng 2% đến 4% khối lượng của nó.

7. Mặt Trăng 'không tròn'

Theo trang web Lunar Reconnaissance Orbiter của NASA, Mặt Trăng có hình dạng như một quả trứng, không hoàn toàn tròn. Khối lượng trung tâm của Mặt Trăng không ở trung tâm hình học mà cách đó khoảng 2 km, tạo nên hình dạng độc đáo. Mặt Trăng và Trái Đất đều phình ra ở khu vực giữa của chúng. Khi nhìn lên, bạn sẽ thấy một đầu nhỏ của Mặt Trăng chiếu vào bạn.

Hình dạng đặc biệt này xuất phát từ chuyển động quay của Mặt Trăng, với phần cuối lớn của hình quả trứng hướng về phía Trái Đất. Mặc dù nhiều người nghĩ Mặt Trăng là hình cầu, thực tế là khi nhìn từ Trái Đất, chúng ta chỉ thấy một phần nhỏ được chiếu sáng bởi Mặt Trời, tạo nên các giai đoạn khác nhau mà chúng ta thường xuyên quan sát được.

8. Mặt Trăng đang rời xa Trái Đất

Mặt Trăng đã rời xa Trái Đất một quãng đường lớn, hiện nay cách Trái Đất khoảng 22.530 km (14.000 dặm), và khoảng 450.000 km (280.000 dặm) từ khi hình thành cách đây 4,6 tỷ năm. Nguyên nhân khiến Mặt Trăng ngày càng xa Trái Đất là do nó sử dụng năng lượng của Trái Đất để tự đẩy mình lên cao khoảng 4cm (1,6 inch) so với quỹ đạo ban đầu. Hiện tượng này kéo dài hàng tỉ năm, dẫn đến việc mỗi tháng trở thành khoảng 40 ngày.

Ngày nay, Mặt Trăng tiếp tục lùi xa Trái Đất với tốc độ khoảng 3,8cm (1,5 inch) mỗi năm, được gọi là 'sự rút lui của Mặt Trăng'. Tốc độ này không ổn định, bắt đầu từ 20,8cm (8,2 inch) mỗi năm và dao động từ 0,13cm (0,05 inch) đến 27,8cm (10,9 inch) mỗi năm. Ba giai đoạn tăng đột biến tốc độ lùi của Mặt Trăng là: đầu tiên, cách đây khoảng 3,2 tỷ năm, khi Mặt Trăng bắt đầu lùi với tốc độ 6,93 cm mỗi năm; thứ hai, cách đây 900 triệu năm, tăng vọt lên 7 cm mỗi năm do thiên thạch va chạm; và thứ ba, vào khoảng 523 triệu năm trước, tốc độ lùi tăng lên 6,48 cm mỗi năm khi sự sống phát triển mạnh mẽ trên Trái Đất.

Thủy triều trên Trái đất, hiện tượng chủ yếu do Mặt Trăng gây ra, có ảnh hưởng mạnh mẽ đến các đại dương. Khi Mặt Trời, Mặt Trăng, và Trái Đất thẳng hàng, như trong ngày trăng non và trăng tròn, thủy triều cao hơn bình thường. Lực hấp dẫn từ Mặt Trăng và Mặt Trời tác động lên Trái Đất, làm đại dương phình ra và tạo ra thủy triều. Sự chênh lệch lực hấp dẫn giữa phía gần và xa Mặt Trăng dẫn đến thủy triều lên cùng một lúc. Trong ngày, cả hai lần thủy triều cao và thấp di chuyển trên toàn cầu, tạo ra hai đợt thủy triều cường và hai đợt thủy triều thấp tại mỗi vị trí ven biển mỗi ngày.

Khi Mặt Trời, Mặt Trăng, và Trái Đất đều thẳng hàng, thủy triều 'mùa xuân' xảy ra, với triều cường và thủy triều thấp cao hơn so với bình thường. Ngược lại, khi Mặt Trời và Mặt Trăng ở góc vuông, thủy triều từ Mặt Trời giảm một phần thủy triều từ Mặt Trăng, tạo ra thủy triều 'gần' với triều cường và thủy triều thấp có chênh lệch so với mức trung bình.

Trăng máu, hay còn gọi là nguyệt thực toàn phần, không phải là điều siêu nhiên, mà chỉ là hiện tượng do Mặt Trăng đi vào bóng tối của Trái Đất, che khuất ánh sáng Mặt Trời. Đây không phải là dấu hiệu của tận thế như nhiều người nghĩ. Nguyệt thực toàn phần chỉ xảy ra khi mặt trăng tròn, và mặt trời chiếu sáng toàn bộ bề mặt của nó. Hiện tượng này không thường xuyên vì mặt trăng quay quanh Trái Đất ở một mặt phẳng khác so với mặt trời. Tuy nhiên, đôi khi các điều kiện đúng đắn. Khi Trái Đất chắn một phần ánh sáng Mặt Trời, tạo ra phần tối nhất của bóng rơi lên mặt trăng, gây ra nguyệt thực một phần. Đôi khi, mặt trăng đi qua phần sáng hơn của bóng Trái Đất, tạo ra nguyệt thực hai bên. Đối với những người quan sát chuyên nghiệp, họ mới có thể phân biệt vì mặt trăng chỉ tối ít lắm.

Trong khi nguyệt thực toàn phần diễn ra, một hiện tượng đặc biệt xuất hiện. Mặt trăng bị che khuất toàn bộ bởi bóng tối của Trái Đất, nhưng đồng thời, một ít ánh sáng từ bình minh và hoàng hôn trên Trái Đất rơi xuống mặt trăng. Do sóng ánh sáng kéo dài, chúng trở nên đỏ. Khi ánh sáng đỏ này chiếu vào bề mặt của mặt trăng, nó cũng mang theo màu đỏ, tạo ra hiện tượng chúng ta thường gọi là Trăng máu!