Top 10 Tản văn tuyệt vời về kỷ niệm thơ ấu

Trong mỗi chúng ta, những kí ức về tuổi thơ luôn trôi dạt như những đám mây dịu dàng. Những ngày thơ bé của tôi rực rỡ với hình ảnh những buổi chiều ấm áp, những tiếng cười vui tươi và bóng dáng mẹ cha thân yêu. Hãy cùng tôi khám phá những hồi ức ngọt ngào của tuổi thơ qua những dòng chia sẻ dưới đây.

Tuổi thơ là khoảnh khắc tuyệt vời, nơi chẳng có nỗi lo âu, chỉ có những giờ phút ấm áp. Đó là thời kỳ của những trò chơi, những niềm vui đơn giản nhưng đầy ý nghĩa. Hãy cùng nhau điểm qua những hình ảnh quen thuộc như ký ức về những chiếc nồi niêu, những chiếc đèn dầu và tiếng cười vang từng kẽ hở cửa.

Trong thế giới nhỏ của tôi, niềm hạnh phúc lớn nhất là được chơi cùng các em nhỏ. Những chiếc cửa hàng tự làm với những món đồ đơn giản như hoa lá, cỏ cây trở thành nơi tôi bán bánh, thịt, cá, dưa hấu... - mỗi món đều mang đậm chất tuổi thơ. Những chiếc cân tự chế từ nắp hộp sữa bò làm tôi mãn nguyện mỗi khi thấy chúng. Mỗi sản phẩm đều là kết quả của sự sáng tạo và tình yêu thương từ gia đình.

Những chiều hè rộn ràng với tiếng ve kêu, chúng tôi chơi đùa trên những triền đê xanh mát, chẳng lo lắng về thời gian. Khi mưa giông đến, chúng tôi lại hái những trái mâm xôi chín mọng, tận hưởng hương vị của tuổi thơ.

Dù kinh tế gia đình khó khăn, những ngày thơ ấu của tôi vẫn rực rỡ nhờ vào sự sáng tạo và tình thương. Ba mẹ vất vả kiếm sống, mẹ tôi là người đa nghề với công việc buôn rau, thu mua phế liệu. Mỗi chiều, mẹ tôi chờ đợi dưới núi để mua những mảnh sắt, ống đồng từ những người đào bới phế liệu. Kỷ niệm của chúng tôi gắn liền với những giọt mồ hôi của ba mẹ.

Mỗi trận mưa là cơ hội để chúng tôi chạy ra tận hưởng niềm vui tắm mưa, cười đùa hạnh phúc. Những buổi chơi dân gian như ô ăn quan, nhảy dây, đánh chuyền là những khoảnh khắc vui nhộn không thể quên. Tuổi thơ là những dấu ấn không thể xóa nhòa, là bức tranh tươi sáng vẽ nên những kí ức đẹp đẽ.

Nhìn lại những năm tháng ấy, tuổi thơ giờ chỉ còn là những ký ức quý giá. Mỗi khi nhớ về những ngày thơ ấu, trong tôi hiện lên hình ảnh của một con bé hạnh phúc, chào đón mọi người đến với thế giới của mình. Chúng tôi đã cùng nhau trải qua những khoảnh khắc ngọt ngào, và những dấu tích ấy sẽ mãi mãi sống trong tâm hồn chúng tôi.'

Cỏ Ba Lá

Một buổi sáng tháng tám, ánh nắng thu rực rỡ, bức tranh màu vàng như sơn mài; nhìn lại những kí ức, tôi đứng giữa dòng chảy thời gian, nơi này mưa bay, bên kia tuổi thơ yên bình giữa dáng hình huyền bí. Nhưng tuổi thơ không chỉ ở đây, nó còn ở đâu đó, như một vòng xoay kỳ diệu, đưa tôi quay trở về những ngày ấy. Thậm chí, trong nháy mắt, trong sương mờ, những mảng màu và âm thanh vẫn sống động như lúc nào.

Nhưng những điều đó chưa đủ để mở lời khám phá, chỉ khi tàu ký ức hú còi rời ga, tôi bắt đầu hành trình quay trở về quá khứ. Mảnh tuổi thơ bắt đầu hiện lên, như những chiếc ghép nối vụn vặt. Đôi khi, ta không thể giữ lại tuổi thơ, nhưng khi tìm lại, ta chỉ còn những mảnh vụn, ghép lại từng khoảnh khắc nhỏ của thời gian. Ngay cả khi nhìn thấy giới trẻ ngày nay đắm chìm trong sách vở, hòa mình vào thế giới xã hội ảo, tham gia vào những trào lưu thời trang, hay những 'drama' không ngừng, họ có khao khát và luyến tiếc về tuổi thơ đơn giản như chúng ta không? Tôi cũng không phải ngoại lệ, một người trưởng thành đang tìm kiếm, để một lần nữa khóc trước tuổi thơ.

Trong buổi chiều ảo diệu, tôi ngồi khóc trước ký ức tuổi thơ, cảm giác như mình là một phần của bức tranh cũ, bám rêu trên bức tường cũ kỹ, mỗi lớp vạch mở ra đều là những kí ức, như một chiếc vé dẫn tôi về quá khứ. Hiện lên những đứa trẻ trong đêm trung thu, nhưng liệu đây có phải là tuổi thơ của họ không? Các em đi dạo dưới ánh trăng, chụp ảnh, thưởng thức múa lân giữa đám đông. Tôi nhìn theo, mê mải ngắm nhìn và ý thức được rằng liệu họ có thể hiểu được khái niệm 'tuổi thơ' không? Tôi được trải qua những ký ức giản dị, gần gũi và trong sáng. Nhưng giờ đây, họ may mắn được trải nghiệm những điều hiện đại, đầy sôi động và phong cách. Họ lớn lên với nhịp sống hiện đại, điều đó không phải là không may mắn, mà chỉ là sự khác biệt trong từng thời kỳ và thế hệ.

Qua lăng kính thời gian, qua tấm màn huyền bí, hay khi tôi nhìn thấy những đứa trẻ xung quanh, con trai tôi đang đọc cuốn 'Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ' của Nguyễn Nhật Ánh. Tuổi thơ của tôi đã trôi qua từ lâu, nhưng tôi lại như lạc vào đó khi đọc cuốn sách. Cười lên, mở bài hát Donna Donna trên Youtube (tôi nghe lần đầu qua chương trình 'Học tiếng Anh qua các bài hát và trò chơi' của VTV2). Kí ức tràn về, mỗi đoạn nhạc, mỗi cảm xúc đều là một hành trình tìm về quá khứ. Khi tôi rời xa mẹ, tôi khóc như điên vì giọng hát của Joan Baez. Tôi muốn quay trở lại ngôi nhà ấm áp, nơi mẹ nấu cơm, cha tôi đánh cờ với chú Chín dưới bóng cây xoài mát lạnh; nhưng tôi giống như chú bê con bay lượn trên bầu trời mênh mông.

Phố vẫn đang mưa dài, lối đi ngập nước, tôi tưởng như mất khả năng nhìn thấy, nhưng tôi đang dành những giây phút để tặng cho mình những khoảnh khắc yên bình, ngồi khóc với tuổi thơ. Những mảnh ký ức vẫn quay quay, xoay xoay trong tâm trí. Thỉnh thoảng trong giấc mơ, tôi thấy mình ngồi khóc trước hiên nhà, dưới mưa gió. Câu nói của mẹ vẫn vang lên: khi chúng ta lựa chọn quay lưng với nỗi buồn, nó sẽ không bao giờ ở lại. Những lời động viên mà mẹ không thể chia sẻ cùng tôi, giờ đây trở thành lời thì thầm suốt cuộc đời, chỉ cần tôi tự biết giữ cho tâm hồn cân bằng, thích nghi, và tìm thấy yên bình giữa những biến động, thì những sóng gió, những cảm xúc đó, sẽ theo gió mà đi.

Bên cửa sổ thuần chạy, gió mưa vẫn thổi qua, ký ức hiện lên đặt biệt nhưng đủ để làm tôi rơi nước mắt. Hãy sống chân thành với cảm xúc, sống trong từng nhịp thở, để cảm xúc luôn ấm áp suốt hành trình, sưởi ấm những ngày lạnh giá. Ký ức tuổi thơ không có gì đau lòng, hãy khóc đi khi còn có thể; như tôi, trước tuổi thơ, tôi muốn ôm lấy những buổi chiều mưa, đắm chìm trong cảm xúc, và bay lượn giữa vườn xưa.

NGUYỄN THỊ DIỄM

Đến Hà Nội vào một chiều thu tháng Chín, tôi bước qua con phố nhỏ Hàng Điếu, hòa mình vào không khí dịu dàng của phố cổ. Bàn tay thơm tho từ những gánh hàng rong nồng ấm, nhẹ nhàng mời gọi qua mùi hương của một loại quà quê thơ ngây: Cốm làng Vòng! Ngay giữa nhịp sống hối hả của phố phường, hình ảnh những gánh cốm như điểm nhấn tinh tế, làm phong phú thêm bức tranh tinh tế của Thủ đô thanh bình. Bước chân tôi theo dõi mùi thơm ngát, và Hà Nội trong trái tim tôi như hiện lên đẹp đẽ, tinh khôi...

Những ngày thơ ấu, tôi thường theo ông nội ra đường vào mùa thu. Bầu không khí trong lành, hòa mình vào hương thơm của cơn gió nhẹ kèm theo mùi của những đóa hoa cúc bung nở vàng tươi. Mùa thu làm cho mọi thứ trở nên tuyệt vời, với sự hòa quyện của những hạt cốm dẻo, thơm béo, và hương sen dịu dàng từ Hồ Tây xa xăm. Gánh hàng rong làm nổi bật hình ảnh của phụ nữ với đôi bàn tay tài năng, nụ cười như hoa nở trên môi.

Trong tay, tôi cầm một gói cốm 'lộc trời' xanh tinh khôi, mềm mại. Lớp lá sen bọc bên ngoài giữ cho hạt cốm ẩm, mịn màng. Ông nội nhắc tôi cẩn trọng với lá ráy, vì chúng có thể gây ngứa. Hạt cốm mảnh, trắng ngần như những viên ngọc tinh khôi, làm cho tôi không thể chối từ. Hương vị của mùa thu Hà Nội hiện lên qua từng hạt cốm, như một tác phẩm nghệ thuật do những nghệ nhân làng Vòng tạo ra.

Cốm Vòng được làm từ lúa nếp hoa vàng, vừa đủ tuổi, không quá già cũng không quá non. Quá già sẽ khiến hạt cốm rắn và dễ vỡ, còn quá non thì giã làm hạt bung nhựa, làm mất đi vẻ đẹp của từng hạt cốm. Sau khi thu hoạch, lúa nếp được tuốt bỏ hạt, rang chín và giã cốm ngay sau đó. Các bước này đều đòi hỏi sự khéo léo để giữ cho hạt cốm ngon nhất.

Mỗi hạt cốm dẻo, béo, và thơm ngon. Tôi hít thở sâu, làn hương của đất trời thấm đẫm từng giọt mồ hôi, tạo nên một tác phẩm nghệ thuật của những người làm cốm Vòng. Thưởng thức từng hạt cốm, tôi cảm nhận được hương vị ngọt ngào, béo ngậy, và sự tinh tế của từng hạt cốm kết hợp với nhau. Cảm giác hạnh phúc tràn ngập từ miệng đến đầu ngón tay.

Trẻ con thời thơ ấu như tôi luôn ham ăn. Mỗi lần ông nội mang về những quả hồng đỏ mọng và trứng cuốc chuối trứng vàng, tôi lại hứng thú. Mùi hương của cốm Vòng quyến rũ kết hợp với vị ngọt của trái cây làm cho bữa ăn trở nên tuyệt vời hơn. Hạnh phúc đơn giản là những khoảnh khắc ấm áp như thế!

Mỗi lần dạo phố Hà Nội vào mùa thu, tôi không quên mua một gói cốm Vòng để thưởng thức. Hương vị đặc trưng của nó đưa tôi trở về quá khứ, khi mà mùa thu có hương cốm, và tôi cùng ông nội ngắm nhìn những gánh hàng rong trên phố. Hà Nội và hương vị cốm Vòng đã in sâu trong trí nhớ của tôi, tạo nên những kí ức đẹp đẽ và ấm áp nhất.

NGUYỄN MINH

Tôi chào đời và lớn lên tại vùng quê nghèo, nơi những rặng tre cao vút, những đồng lúa trải dài như dải lụa và những đứa bạn thân ở mức độ không giữ kín thân.

Những buổi trưa nắng cháy, chúng tôi háo hức đi bắt cua ngôm cùng nhau. Điều đặc biệt là mỗi đứa mang theo cái giỏ, nhưng có đứa không có giỏ nên phải cầm túi bóng khổng lồ. Chỉ cần nhẹ nhàng khua lên lớp cỏ bên bờ ruộng, chúng tôi thấy ngay vài chú cua đang phơi càng, nhả bóng và bay ngay. Qua một hai bờ ruộng, giỏ cua đã đầy ắp, mỗi chiếc giỏ như một tác phẩm nghệ thuật. Khi giỏ đầy, chúng tôi kéo nhau đến cái ao giữa đồng và thả cua vào nước. Có đứa nhảy mạnh xuống ao, đứa ngồi trên bờ thò chân xuống khua khua mặt nước. Cũng có lúc vì hăng hái mà đứa dưới kéo đứa trên xuống, tạo ra những tiếng tru tréo, tiếng quát tháo đầy cánh đồng.

Bụi tre đầu ngõ là niềm tự hào của chúng tôi, là nơi chúng tôi săn đón đồ chơi độc đáo. Cành tre nho nhỏ được sử dụng để chơi xổ sống tự nhiên. Cái đầu nõn của lá tre trở thành vòng đánh nịt, đứa nào khéo léo hơn thì sử dụng lá để tạo nên những bản nhạc dễ thương.

Trong thời kỳ mùa lúa, chúng tôi đi theo cha mẹ ra đồng. Làng tôi có con sông nhỏ, cạnh sông là những thửa ruộng mà người ta gọi là 'bãi'. Sau mùa nước lên, những thửa ruộng đó tràn ngập rong rêu, và chúng tôi lại kéo nhau xuống đó để vơ rong và săn tôm, cua. Bài viết còn tiếp...

Những lốp xe cũng là nguồn cảm hứng sáng tạo của chúng tôi. Đốt cháy lốp xe để soi rằm, chúng tôi bắt gặp rất nhiều châu chấu và cào cào nằm chung nhau. Lốp được dùng làm công cụ để thu chúng, sau đó chúng tôi sẽ có một bữa tôm cua thịnh soạn. Buổi tối, chúng tôi tận hưởng niềm vui với những trận chiến giữa các lốp xe, tạo ra những ngọn lửa rực rỡ giữa bờ ruộng và làn đêm tĩnh lặng.

Những tàu lá chuối là nơi chúng tôi xây lều, tạo ra những kí ức không thể nào quên. Lều dựng bằng lá chuối và cành tre, được kết nối bởi rơm rạ, tạo nên một không gian ấm cúng. Lều đổ sập, chúng tôi lại cùng nhau xây dựng lên từ đầu, không ngần ngại khó khăn.

Thời gian đã trôi qua, những người bạn xưa giờ đã có gia đình, mỗi người một số phận. Nhưng có lẽ, trong những khoảnh khắc dù là nhỏ nhất, họ vẫn nhớ về những ngày thơ ấu, về miền ký ức đẹp đẽ của tuổi thơ.

Hạnh Tồ

Trở lại quá khứ, tôi khám phá lại những ký ức của mình. Đẹp quá! Tuổi thơ của tôi như bức tranh được vẽ từ những gam màu rực rỡ của miền nông thôn nghèo. Cảnh nắng, cảnh gió đều tuyệt vời đến ngẩn ngơ. Quê tôi, không có những cánh đồng lúa thơm ngát, không có suối, không có núi hay rừng. Chỉ có màu sắc của những tán lá xanh rì, những bạt ngàn là đước, mắm, sú, vẹt. Những bãi bồi nước mặn, nơi tôi gặp bạn bè và những đứa nhỏ khác, đầy màu xám của bùn, hương thơm của bùn non và nước biển.

Nhìn lại những năm tháng thơ ấu, tôi đắm chìm trong những ký niệm, có niềm vui, cũng có nỗi buồn. Nhưng tất cả đều chứng minh rằng, tôi đã có một tuổi thơ đẹp, đẹp hơn cả bức tranh sơn dầu của họa sĩ Tô Ngọc Vân, đẹp hơn những giấc mơ hồng của những ngày thơ ấu. Nhìn lại quá khứ, thời gian trôi qua nhưng lòng tôi vẫn giữ nguyên sự ngây thơ, hồn nhiên. Tôi chưa kịp nghe tiếng đất thở vào những ngày hè, mùi bùn non tôi cứ nghĩ rằng đó vẫn là quê hương của mình. Nhưng thời gian trôi nhanh, và tôi không nhớ được nhiều thứ. Những ngày bắt sò ở bãi bồi nước mặn, tôi luôn hồi hộp. Tôi thích thú khi ngồi dưới những con kênh, đua nhau ai lặn lâu hơn. Những ngày thơ ấu đẹp đẽ ấy đâu rồi? Chúng dường như đã rời bỏ chúng ta một cách im lặng. Nhưng niềm nhớ vẫn mãi với những tâm hồn nhỏ bé của chúng ta.

Nhưng giờ đây, mọi thứ đều thay đổi, chỉ có những kí ức giữ mãi. Tôi vẫn nhớ rõ nơi mình chôn rau cắt rốn, bởi vì 'Quê hương nếu ai không nhớ/ Sẽ không lớn nổi thành người'. Chúng ta lớn lên từng ngày, nhưng cũng đồng nghĩa với việc chúng ta đánh mất tuổi thơ của mình, đánh mất chính bản ngã của mình.

(Tác giả: Nguyễn Chí Nguyện)

Có những lúc, khi ta sống chậm lại, cuộc sống dù đẹp hay buồn, thành công hay thất bại, vẫn mang đến cho tâm hồn những âm thanh tinh tế nhất, để chúng ta biết trân trọng từng khoảnh khắc trong những ngày sắp tới...

Cơn mưa cuối tháng 10 không giống những cơn mưa thu ở những tháng năm xa xôi, nó ồ ạt, rơi rợt như những sợi dây mùa hạ. Ngẫm nghĩ về đó, tôi chợt hồi tưởng về hương hoa sữa thơm lẫn lộn bay trong gió và ánh đèn le lói qua những góc phố quen thuộc. Nó đưa tôi quay về một thời thơ ấu sâu sắc, nhưng đồng thời lại rõ nét trong trái tim tôi.

Thời kỳ đó, chúng tôi là những đứa trẻ nghèo ở vùng quê, ngày nào cũng tắm dưới bóng mát của những cây tre xanh, trong cánh đồng lúa mênh mông đến tận cổ. Cuộc sống của chúng tôi giản dị, bắt đầu từ 4, 5 giờ sáng với tiếng rì rào của người mẹ quét sân, tiếng kêu ầm ầm của bầy gà đói ăn kèm theo bình minh, và tiếng rì rào nhộn nhịp của hàng xóm đi ra đồng… Khoảnh khắc ấy tạo nên bức tranh quen thuộc của làng quê Việt.

Ngày xưa, bố mẹ cùng một số gia đình khác đóng góp tiền mua một chiếc tivi đen trắng, và mỗi khi World Cup đến, cả làng lại tụ tập ở quảng trường xem bóng đá, với tiếng hò reo, tiếng trò chuyện hân hoan rộn ràng qua mỗi góc làng. Nhớ lại những ngày đó, bà, mẹ, thím tôi còn làm bánh đúc để chia sẻ, một chiếc bánh đúc mềm mại thơm bơ làng với đậu nành muối, một món quà quê hương đọng lại trong ký ức.

Việc làm bánh chưng, bánh dày dịp Tết, ba tôi cùng hai chú tôi nắm xôi bằng tay, giã bằng chày cối đá, những giọt mồ hôi chảy trên trán như những nếp nhăn của nỗi lao động vất vả và trách nhiệm gia đình. Dù mệt nhọc, tiếng cười vẫn vang lên, ấm áp tình anh em, giờ đây tôi thỉnh thoảng ước mình được quay lại khoảnh khắc đó, để trải qua những giây phút yên bình, trong lành, và được ôm trong vòng tay mộng mơ của tâm hồn quê hương.

Mỗi khi theo mẹ về Yên Cát, quê hương mẹ, qua khu hàng tạp hoá trên phố huyện, đôi mắt tôi lại tỏa sáng khi ngắm nhìn những chiếc ô chấm bi đa dạng màu sắc, những chiếc ba lô học đường lung linh hay thậm chí chỉ là những chiếc áo mưa màu sắc, vài con búp bê xinh xắn nhưng đắt đỏ. Mặc dù khao khát, nhưng tôi biết rằng không bao giờ có được. Chúng tôi cùng nhau tạo nên niềm vui với những trò chơi dân gian. Nụ cười rạng ngời dưới ánh nắng mặt trời thu.

Nhớ những lần lội mương xuống những thửa ruộng ở đầu ngõ, mò mẫm tìm đất trống để làm những công trình tự chế như gối, giường, bố mẹ, anh chị em, xoong nồi… tất cả được nặn từ đất sét. Sau đó, mỗi đứa chọn một góc trong vườn, buộc dây chuối khô tạo thành những ô vuông nhỏ, tạo nên những ngôi nhà nhỏ, và cuộc chơi bắt đầu, quên cả thời gian, đến khi bố mẹ gọi làm chịu chào nhau để về trưa...

Bên ngoài kia, mưa vẫn rơi, bầu trời tối sạm như mời gọi tôi quay về những kí ức phong lan. Ai còn nhớ, những buổi học đầu tiên, những người bạn mới gặp, những mối quan hệ phát triển từ sự quen biết, thân thiết và cùng nhau đi qua những tháng năm khó khăn, nhưng rất đẹp như một phần quý giá nhất tận cùng trái tim. Cuộc sống ngày nay đổi thay, kéo chúng tôi rời xa những hồi ức, và hiếm khi có cơ hội để hồi tưởng về những kỷ niệm ngọt ngào đó. Có những lúc, khi ta sống chậm lại, cuộc sống dù đẹp hay buồn, thành công hay thất bại, vẫn mang đến cho tâm hồn những âm thanh tinh tế nhất, để từ đó, sống thật tốt những ngày phía trước.

Tác giả: Nguyễn Thị Bích Ngọc

Thời thơ ấu, mỗi sớm tôi thức dậy, chạy ra sân nhỏ phía bên nhà, nơi có khoảng đất mở ra những cánh đồng mênh mông và chân trời xa xôi. Mảnh đất kia luôn là ước mơ của tôi, nơi màu xanh lam xa xa tít tắp, những tia nắng đỏ hừng đầu ngày giấu chứa bí mật không lẽ gì không đẹp và dịu dàng.

Trẻ con nông thôn thích sự tự do, không gian rộng lớn. Họ mang theo đại dương trí tưởng tượng, nhưng khi lớn lên, thế giới tươi đẹp đó trở thành hộp đen, đầy sợ hãi và dè chừng.

Khoảng sân hình chữ nhật với đôi cây dừa già là nơi tôi gắn bó nhất trong thời thơ ấu. Góc sân là nơi chúng tôi gói bánh, chờ mẹ về từ chợ với bánh mứt và quần áo mới. Nơi tôi chơi nhảy dây, nhảy lò cò, bắn bi suốt mùa hè. Chiều thu, trên chiếc võng xanh, tôi ngước nhìn đàn chim bay về phương Nam, cảm nhận mất mát nào đó, và đặt câu hỏi ngây thơ: “Khi nào đàn chim trở về?”

Thời gian trôi, mùa về mùa đi, tôi lớn lên, quên mất sân nhỏ ấy. Ở Sài Gòn, không gian nhỏ, trẻ con thành phố không còn thời gian cho những buổi chơi như trước.

Mẹ gọi điện, nhắc tôi về những kí ức nhỏ, nhắc nhở về bố bị đau lưng. Đôi khi, khi con cái trưởng thành, họ đánh đổi khóe mắt của cha mẹ, sự ốm yếu của tuổi già.

Chiều nay, tôi sẽ dành thời gian cho khoảnh khắc bình yên, để tìm lại những đoạn ký ức mất mát, và để chiều chiều, có lẽ sẽ ngồi bên khoảng sân nhỏ, đợi đàn chim tránh rét bay về.

Nguyễn Hồng Minh

Mẹ bế em Phong, tay kia dắt tôi qua con mương nhỏ, đưa em đến nhà trẻ. Tôi vấp phải té lộn, đầy bùn. Mẹ nâng tôi lên, đặt em Phong bên đất, mò dép cho tôi. Trên đường, mẹ mắng tôi: “Đi lê đê. Đôi dép rách chảy. Mai, học mà đứt dép.” Đôi dép bị hỏng, mẹ quan tâm hơn là đến bộ dạng bùn bẩn của tôi. Thường thôi, trẻ con quê như chúng tôi té là chuyện bình thường, đau chút thì khóc rồi tự lau nước mắt, tự chăm sóc bản thân. Còn để có đôi dép đi học, mẹ phải bán gánh khoai mới mua được, chợ cách nhà xa lắm, mẹ phải đi một ngày mới về.

Em Phong lên lớp lá, em Hải mới chào đời, tôi đã lên lớp hai. Hành trang đến trường là chiếc túi cước, vài cuốn vở, bộ quần áo mới và đôi dép Tiền Phong. Đôi dép rách do bị té khi mẹ đưa em Phong đi nhà trẻ, cha tôi sửa chắc chắn nhưng chân tôi lớn không đi được nữa, nên chuyển nhượng cho em Phong. Thật sự, em Phong luôn có phần thiệt thòi hơn. Quần áo tôi chật, đãi như lò xo và em nhận lại. Sách vở em Phong đọc lại của tôi. Nhưng vào thời đó, việc chia sẻ quần áo là điều bình thường, không chỉ trong nhà tôi.

Em Hải chào đời, cuộc sống của tôi trở nên khó khăn hơn. Mẹ cùng các bà đi buôn xa vào mùa hè. Cha nghỉ phép một lần mới về nhà. Vì vậy, mọi việc trong một ngày đều do tôi tự lo. Sáng, tôi lấy khoai luộc mẹ để dưới rổ, rót mật mía vào bát, gọi em Phong ăn trước khi đi nhà trẻ. Em Phong ăn xong, cầm võng mẹ đã chuẩn bị để đi nhà trẻ. Tôi hâm nóng cháo trắng mẹ nấu, đưa cho em Hải ăn. Khi em Hải ngủ trên võng, tôi đi cắt rau dền để nấu cám cho lợn, dọn nhà…

Đang bận rộn chuẩn bị cơm chiều, em Phong chạy về khóc lóc, bị đánh bởi nhóm trẻ. Tôi bỏ bếp ra hỏi, em nói: “Anh ơi, chúng nó đánh em”. Tôi chạy đến, hỏi em: “Ai đánh?” Em Phong chỉ vào nhà thằng Trọng Diệc. Hai anh em lao vào đánh nhau, đến khi Trọng Diệu thua, khóc lên, mẹ nó với roi xuống. Tôi và em Phong cắm cổ chạy về nhà. Nồi cơm nấu chưa chín, em Hải đói khóc ầm. Tôi sợ quá, bỏ bếp bế em vào lòng. Ba anh em đứng ngó ngàng mẹ.

Chiều về, em Hải khát sữa, khóc to hơn. Em Phong có vết thương trán từ trận đánh. Tôi cũng không kìm lại được nước mắt. Mẹ vừa thả xe thồ xuống sân, ôm em Hải bú. Sau khi em Hải bú xong, lượt tôi và em Phong bị mẹ lột quần, nằm xuống phản. Mẹ lấy roi đã được cha róc sẵn đánh tôi và em Phong. Em Phong biết rõ hậu quả từ lần đánh với Trọng Diệc, còn tôi biết ngay mình cũng sẽ bị mẹ đánh khi nồi cơm chưa chín và em Hải đói. Cả hai anh em chịu đựng đau đớn. Nước mắt chảy ướt nát tấm phản. Khi mẹ ngừng đánh, chúng tôi đã ngấm nước mắt. Mẹ thức suốt đêm để theo dõi em Hải. Mẹ cũng thoa dầu cho tôi và em Phong. Nghe mẹ ru em Hải: “Anh em như thể tay chân…”

Đi qua những kí ức thơ ấu, hồi tưởng về mẹ và anh em, chẳng đủ giấy để ghi hết. Trong biển kỷ niệm của anh em với mẹ, tôi nhớ rõ nhất lần té lộn vì đôi dép và buổi chiều bị mẹ đánh. Giờ đây, tóc mẹ đã bạc, làn da mẹ đã nhăn nheo, nhưng trên gương mặt mẹ, từng nếp nhăn kể lên những năm tháng dài dằng… Tôi chỉ mong mẹ luôn khỏe mạnh, để anh em tôi có thể dựa vào mẹ mà lớn lên, đối mặt với những ngày dài phía trước.

Đặng Thiên Sơn

Trong tâm hồn mỗi người, luôn có một nơi để trở về, đặc biệt là khi cuộc sống trở nên hối hả. Người ta tìm đến sông, bến, đò…, nhưng đối với tôi, nơi ấy là cái ao sau nhà – nơi chứa đựng những ký ức tuổi thơ dịu dàng nhưng đầy biến động. Xuất phát từ mảnh đất mà bố tôi mua để xây nhà, cái ao trở thành điểm đến lý tưởng cho những kỷ niệm và trò chơi của tôi và bè bạn.

Nơi đây không chỉ là điểm sum họp của lũ trẻ vùng quê mà còn là nguồn nước quan trọng cho cả gia đình và xóm. Tôi nhớ rõ những buổi trưa hè, khi mặt trời nóng cháy, chúng tôi rủ nhau nhảy xuống ao để tránh nhiệt độ cao. Mỗi đứa mặc quần đùi, nhảy ùm xuống ao, tận hưởng giây phút thoải mái. Ao nhà tôi trở thành nơi chúng tôi chơi trốn tìm, bắn bi, nhảy dây, cũng như là nơi để tìm ốc và cua khi mùa nước lên. Ăn ốc tươi ngon cùng bạn bè, những kỷ niệm ấy mãi khắc sâu trong trái tim tôi.

Cái ao không chỉ mang lại niềm vui cho tuổi thơ của tôi mà còn là nguồn sống. Bố tôi nuôi cá trong ao, và mỗi năm, gia đình chúng tôi có được lượng cá đáng kể. Tuy nhiên, có một khoảnh khắc đau lòng khi cá chết hàng loạt, nhưng từ đó, bố tôi đã thay đổi cách nuôi cá để gia đình không chỉ có nguồn nước mà còn có nguồn thu nhập ổn định hơn. Những kỷ niệm về ao nhà tôi là những câu chuyện về sự sống sót và thích nghi với khó khăn.

Nơi ấy không chỉ là ao và đồng lúa, mà còn là những câu chuyện về người dân xung quanh. Nhớ về người gác đường tàu và người gác ghi, những câu chuyện kinh dị và bi kịch của họ khiến tôi hiểu rõ hơn về cuộc sống và những thách thức mà mỗi người phải đối mặt. Ao nhà tôi, cái ao bình dị, nhưng chứa đựng biết bao nhiêu câu chuyện đời thường, là nơi tôi hồi tưởng về quãng thời gian tươi đẹp của mình.

Dòng đời vẫn trôi qua, nhưng những ký ức về cái ao và những người xung quanh nó là những điểm tựa vững chắc trong cuộc hành trình của tôi. Mỗi lần trở về, cái ao như một chiếc cầu nối, kết nối tôi với quê hương và những giá trị chân thật nhất của cuộc sống.

Bảo Ngọc

Chẳng hiểu sao cứ mỗi độ gió heo may về, tôi lại hay nghĩ đến mùa xuân, mặc dù ở cái tuổi của mình, tôi cảm nhận được tôi đang sống trong mùa đẹp nhất của chu kì vòng quay trái đất quanh mặt trời. Nó là mùa của năm, mùa của tâm hồn - Mùa thu.

Có phải là vào mùa có gió heo may - mùa thu, tôi hay suy nghĩ về quãng đường đã đi của mình trong cuộc đời. Với mỗi người, cái quãng đó dài ngắn khác nhau, mà sao lạ, tôi cứ thấy cái quãng đã qua của tôi dài lắm. Tôi chỉ hay nhớ tới cái quãng đã qua, ít nghĩ tới cái quãng còn lại. Quãng còn lại của tôi, tôi như biết được trước, chẳng có gì để nói.

Thế rồi cái mùa của mơ mộng và suy nghĩ và chiêm nghiệm đó cũng qua đi, kèm theo đó là những chiếc lá vàng cuối cùng thưa thớt. Những ngọn gió tê lạnh từ phương Bắc thỉnh thoảng tràn về. Khoảng không gian quanh ta như rộng ra hay mọi vật quanh ta như co lại. Mùa đông đến cho ta thắc thỏm nỗi nhớ. Nỗi nhớ khi bâng quơ, khi trĩu nặng nhưng đều buồn da diết. Có phải nỗi buồn được nhận ra từ hàng cây dâu da đã trút hết lá, chỉ còn lại những cành khẳng khiu, khô héo. Có phải nỗi buồn bởi bắt gặp cánh chim trong bầu trời xám xịt, chim cũng đơn lẻ bay về nơi nào xa thẳm. Có phải cái buồn chợt đến, bởi bỗng nghe những tiếng rít buốt nhói qua khe cửa của ngọn gió đêm, lẫn trong đó, văng vẳng thấy tiếng rao đêm, khô khốc và lạnh tanh đang như tan ra trong mỏng mảnh. Nỗi buồn vô cơ xâm lấn tâm hồn nhiều lắm... Cảm giác trong ta là sự tiếc nuối, ta như mất đi một điều gì đó mờ hồ mà lại lan trải mênh mang.

Tôi có ông bạn vong niên đang sống với đứa cháu gái nội mười hai tuổi. Một ở độ mùa xuân, một ở độ mùa đông. Cả hai ông cháu đều ít nói. Con bé như già trước tuổi, cách chăm ông và lo việc nhà như bà cụ non. Ngoài giờ học, đứa cháu chỉ thích ngồi bên ông, nghe ông tâm sự, nghe ông kể về cái thời đã qua, nghe ông kể về người bố mà nó chẳng tài nào hình dung được nét mặt, nghe ông kể về mẹ với nỗi đau phải chia tay nó để ông nội nuôi. Còn ông, ngoài ba buổi bận bịu cho cháu ăn, những lúc cháu vắng nhà ông toàn trầm ngâm. Lúc nào tôi sang nhà ông cũng đều thấy như vậy. Số phận cuộc đời không chiều chuộng ông. Bà vợ mất sớm, cậu con duy nhất những mong làm giàu đã bỏ mình nơi đất khách, cô con dâu đi bước nữa. Đời ông còn bây giờ là sự chăm chút cho đứa cháu. Đứa cháu tội nghiệp của ông.

“Con bé không có được sự vô tư của tuổi thơ” Ông nói với tôi mà như lại trách bản thân mình. Câu nói của ông không hết ý và buông trong sự vắng lặng của những nỗi cô đơn. Cũng chẳng phải lần đầu tôi nghe. Mỗi một lần nghe lại là một lần tôi như hiểu và thông cảm với ông thêm. Lúc đó tốt nhất là chúng tôi ngồi im cho mọi sự nguôi ngoai, cho không gian tan loãng ra, có lẽ thế, nỗi buồn sẽ trôi đi, kí ức cũng sẽ trôi đi, để cái nỗi buồn tôi lây từ ông sang cũng không vướng lại trong tôi nữa.

“Ông ơi...” Tiếng con bé từ đầu ngõ. Nó muốn ông nó không buồn nữa. Hôm nào cũng vậy, tan học là nó về nhà ngay với ông nó. Nó biết khi có mặt nó ở nhà, ông nó vui hơn. Nó ập vào nhà như một tia nắng, sưởi ấm tâm hồn đang cô quạnh của ông nó. “Cháu chào chú ạ - Lúc này nó mới nhìn thấy tôi - Ông ơi, ông có khách, để cháu nấu cơm cho ông. Tôi thấy nó thể hiện tình cảm mới nhí nhảnh và đáng yêu làm sao. Một con chim non. Người ta hay ví tuổi thơ như vậy. “Cháu nhớ ông quá”. Nó níu tà áo ông nó, nũng nịu - Ông để cháu nấu cơm nhé!” Con bé cho tôi cảm giác quá đỗi ngọt ngào, trong sáng và thơ ngây. Bất chợt tôi nghĩ: không có con bé, ông bạn vong niên của tôi sẽ sống thế nào.

Dấu ấn tuổi thơ tôi chỉ luôn là những tiếng nói ấm áp, nâng niu của mẹ... và một tuổi thơ khác khi tôi được nghe những truyện cổ tích. Tôi thường tự tưởng tượng: Đó là tiếng chim hót buổi sớm véo von, trong veo và tinh khiết; đó là tiếng róc rách dòng suối trong mát trưa hè, là tiếng thủ thỉ bên bếp lửa đêm đông khi được ngồi nghe chuyện của bà và lim dim ngủ. Tôi không có những phút giây đó, nhưng lại được nghe và đọc được trong sách, nhiều chuyện nói về tuổi thơ như vậy, nên tôi cứ tự mình tưởng tượng và tự cho là cũng có những chuyện đó trong tuổi thơ của tôi. Bởi tôi thấy chính cái đó mới là cái đẹp.

Tôi có một tuổi thơ êm ấm luôn trong vòng tay của mẹ mà tôi chưa từng nói được lời cám ơn với mẹ tôi, người luôn dành cho tôi những hương vị ngọt ngào và sự dịu dàng, người luôn đoán biết được những sở thích của tôi và chiều tôi hết mực, người chiều tôi và không hề đòi hỏi ở tôi điều gì. Tuổi thơ của tôi, theo lối suy nghĩ của nhiều người, quá sung sướng so với con bé.

Ở bên cạnh nó với ông nội nó, tôi mới nhận ra cái ích kỉ của tôi ngày xưa với mẹ của mình. Mẹ tôi qua đời khi tôi đã vững vàng với cuộc sống. Tôi cứ cho là những điều tôi được hưởng là sự tất nhiên, ai với con cái mà chả như vậy! Những góc đời cay cực của cha mẹ tôi, tôi đâu có biết. Thậm chí tôi cũng không tìm hiểu sâu hơn về những “ngày xưa” của bố mẹ tôi. Tôi chỉ nghe láng máng qua những câu chuyện “ôn nghèo kể khổ” của họ mà thôi. Cha mẹ tôi đã chuẩn bị sẵn một cuộc sống ổn định cho tôi, không hề có một lời kêu ca phàn nàn.

Nhưng thật sự, tôi vẫn cảm thấy tuổi thơ của anh em chúng tôi thiêu thiếu một cái gì. Ngày còn bé, nhiều lần tôi hỏi mẹ, sao mình không có quê. Bởi tôi thấy các bạn cùng lớp thường bàn tán chuyện về quê với ông bà. Tôi thoáng thấy mẹ tôi tần ngần, cả một nét đăm chiêu.

Rồi mùa tựu trường đầu tiên đến, cái nắng chói chang của mùa hè không còn nữa, trời trong veo chứa đầy gió và những ước mơ. Chúng tôi từ rất xa lạ, bắt đầu tập trung cho một quá trình học tập để làm người có ích. Cứ mỗi lần vào hè là lúc bọn bạn tôi kể những chuyện về quê, chuyện chăn trâu, nhảy cầu, tắm sông... Tôi chỉ ngồi nghe, thèm muốn. Tôi thấy chúng nó nhanh nhẹn hoạt bát quá, còn tôi, tôi cứ ù lì chẳng có gì thay đổi, chẳng có gì để nói. Lại nói cái chuyện chúng tôi được lên rừng hay xuống biển ư? Nghe lạc lõng thế nào ấy, bọn bạn tôi nó không hiểu hoặc nếu chúng nghe, chúng cũng chẳng bình luận gì hết. Hình như tôi đang xa rời chúng nó. Tôi và chúng nó khác nhau. Tôi lờ mờ hiểu được điều đó. Lúc này, tôi lại có phần oán bố mẹ tôi. Tôi nghĩ nhiều đến cái “giá như” mà bố mẹ tôi nếu làm như thế này thế khác.

Bởi với anh em chúng tôi, mùa hè rất ngắn. Sau khi cho anh em chúng tôi nghỉ ngơi một tuần hay mươi ngày gì đó ở dưới biển hoặc trên núi là lại bắt đầu cái mùa mà bố mẹ tôi tập trung nâng cao và củng cố kiến thức cho bọn tôi: Các lớp học thêm được tổ chức vào mùa hè. Chúng tôi được bố mẹ trang bị kiến thức đến “tận răng” để chuẩn bị bước vào cuộc đời.

Lớn dần, một năm cũng đôi lần tôi được về quê, nếu chúng tôi không bận học. Đó là những ngày lễ tết, những ngày đưa các ông bà già, có lẽ là già lắm ra ngoài đồng. Các ông bà đó có họ gần với nhà tôi, tôi thường phải gọi là cụ, mà thật sự với các vị đó, tôi cũng không nhớ rõ mặt. Cũng đôi ba lần tôi được về dự đám cưới. Cảnh ồn ào đám cưới, đám giỗ, đám ma ở nhà quê, tôi không thích. Ở đó toàn những người lạ mặt. Mẹ tôi dẫn chúng tôi đi chào mọi người và bảo: “Các con ở thành phố nhiều, không hiểu được cái khổ của người nhà quê, phải năng về để cho các con còn biết và cả nhận mặt người thân, hàng xóm nữa. Nhưng cái chính là mẹ tôi muốn chúng tôi không được quên quê. Có lẽ mẹ tôi đã nhận ra những cái cần thiết phải có ở chúng tôi từ ngày tôi hỏi người :“Sao nhà mình không có quê?”. Nhưng tôi lại không hiểu ngay ra điều đó.

Người ta thường nói về dòng sông mỗi khi nói về quê. Ngày nhỏ, tôi cũng đôi lần được tắm trên dòng sông quê. Nhưng thực sự cái vị nước con sông quê với tôi rất mờ nhạt. Mẹ tôi sợ. Bù lại, tôi biết nhiều về những cánh đồng quê tôi. Những ngày xa quê, đi đây đi đó, tôi thường tưởng tượng ra cánh đồng quê làng tôi. Đây là cánh đồng Bắc, cánh đồng Nam. Thực ra, tôi cũng chẳng nhớ được mấy những địa danh chỉ đồng đất quê tôi mà vừa mới nghe đã thấy cái âm hưởng chất phác, thật thà, quê kiểng như đầm bà Đồi, vụng Chổi, khe Binh, đồi cây “các cụ” hay nghe kinh kinh, hãi hãi hơn “cánh đồng mả vối”, gò ông Tào... Tôi cứ nghĩ ở những cánh đồng đó, những nơi đó thường mọc đầy cỏ dại với lấp xấp các bụi hoa mua, hoa sim, đôi khi có một cây gì đó cao cao lẻ loi đơn độc. Bọn trẻ thường thả trâu cho chúng tha thẩn gặm cỏ và ngồi túm lại với nhau hoặc nằm lăn trên thảm cỏ dưới các tán cây, tán mọi chuyện trên trời dưới biển. Mà thực ra, những thứ tôi kể ra có ở quê nhà tôi đâu. Mẹ tôi bảo, quê mình đồng ruộng thẳng cánh cò bay, những thứ đó chỉ có ở vùng trung du, vùng gò đồi. Nhưng với tôi, quê phải là như vậy. Quê là những gì đẹp nhất mà tôi đọc được từ trong sách. Vừa thẳng cánh cò bay, vừa đồi chè cây cọ, vừa nhãn lồng vải thiều. Thậm chí tôi cứ nghĩ nước vối bà tôi uống hàng ngày cũng là cây vối ở quê, quê tôi cái gì cũng có. Tôi hình dung cây vối là một cây xù xì, rất lâu đời và lại tỏa nhiều bóng mát. Nó phải như vậy vì nó luôn mang lại cho con người niềm vui sướng. Bạn cứ thử hình dung xem, trời đang trưa, nắng gắt, được đứng dưới bóng mát của cái cây mọc giữa cánh đồng, uống một bát nước vối và hóng một con gió đồng, sung sướng và thỏa mãn biết nhường nào, ngất ngây biết chừng nào... Tôi cứ nghĩ quê tôi là như thế!

Thế rồi chỉ với những chi tiết nho nhỏ vụn vặt, cũng chẳng biết từ bao giờ, tôi không sinh ra ở nhà quê, không lam lũ lớn lên cùng với lũ bạn chăn trâu, cắt cỏ, không có những buổi nằm dưới thảm cỏ ven đê nhìn trời xanh và nghe tiếng sáo diều vi vu, không có những trưa hè vùng vẫy trên dòng sông, vậy mà cái tình quê với tôi cứ nặng dần, cái cảnh quê cứ thấm đậm và tình người nhà quê cứ quyến luyến tôi mãi.

Con bé con, cháu ông bạn vong niên của tôi, không có tuổi thơ giống tôi và các bạn ngày xưa của tôi. Tôi, tuổi ấu thơ được cưng chiều, được bao bọc. Nhưng dù sao thì với cái tuổi “tứ thập nhi bất hoặc” cũng đã gọi là trải qua nhiều cái đoạn trường trên đời, thấy ở nó có cái gì đó vừa cao lại vừa sợ. Con bé con mới mười hai tuổi! Tôi sợ vì tôi nghĩ, nếu ngày xưa, tôi cũng rơi vào hoàn cảnh của nó bây giờ, không hiểu cuộc đời của tôi sẽ ra sao. Tôi thấy nó cao vì so với tôi ngày đó và ngay cả mấy đứa con tôi tộc ngộc hiện nay, đều thua xa nó, thua cái sức chịu đựng và cả lòng tự tin của nó. Vậy mà nó vẫn trong trắng thế, hồn nhiên thế. Nó lại là điểm dựa của ông nó, là niềm hi vọng và sự sống của ông nó. Chắc nó không biết vị trí của nó với ông nó quan trọng đến mức nào đâu. Cái cao của nó là vậy và cái tôi sợ cũng là vậy.

Một lần vào ngày nghỉ cuối tuần, tôi rủ ông bạn vong niên của tôi ra ngoại thành chơi. Tôi, vẫn thấy lòng trải rộng và nhuần lại mỗi khi ra ngoại thành. Với tầm mắt khoáng đãng, với mầu xanh và cả với những cảnh lam lũ của những người hai sương một nắng. Từ mùi rơm rạ ngái ngái, mùi phân bón từ cánh đồng thoang thoảng bất chợt đến theo từng con gió lạc chiều; từ cánh đồng chiều hoàng hôn đến một cánh chim lạc vội vã bay về tổ; từ tiếng lóc cóc của chiếc xe trâu đến tiếng nghé ọ lạc giọng tìm mẹ của chú nghé con... Nhiều cảnh quê bình yên và lặng lẽ lắm. Tôi đem cái suy nghĩ này nói với ông bạn vong niên. Ông trầm ngâm nhiều hơn.

Ông nhìn ra phía con cháu. Nó đang thơ thẩn một mình bên những cánh hoa dại mọc trên triền đê. Con gái có khác, nhẹ nhàng, dịu êm và cả yếu đuối nữa. Tất cả những cái đó làm thành cái đáng yêu, làm ta muốn che chở, muốn được bảo vệ và hơn nữa, làm tâm hồn ta trở nên mát lành. Ông bạn già của tôi mềm lòng trước cảnh cô cháu gái đang chơi đùa với hương đồng gió nội. Tôi thấy ông cười đôn hậu mà khóe mắt ông nhòe ướt. Chắc ông đang nghĩ về tuổi thơ của ông ngày xa xưa hay ông đang suy nghĩ về tương lai cô cháu. Tôi im lặng để thời gian trôi, để chiều buông, để nỗi lòng tự do vẩn vơ bay lượn. Tôi cũng đang nghĩ về ngày bé thơ của tôi xa xưa. Ấm êm và có mẹ. Người đã lo lắng trọn đời cho chúng tôi. Người đã từ từ gieo vào lòng tôi cái hồn quê chân chất.

Mùa hè đó, ông bạn vong niên sang nhà tôi, nhờ tôi trông nhà giúp. Ông nói ông đưa cháu gái về quê: ‘‘Phải để cho nó biết quê hương nhiều hơn cha mẹ nó... Nó ngây thơ quá, trong sáng quá... tình yêu với quê hương cần được chắp nối, hun đúc từ những ngày thơ bé... Nếu tôi hiểu được sớm như vậy, tôi đã không mất đứa con... ’’

Vinh Anh