Gấu chó, còn được biết đến với tên gọi khác là Gấu Mặt Trời, là loài gấu nhỏ nhất hiện nay. Kích thước trưởng thành của chúng dao động từ 1,2 đến 1,5 m, còn trọng lượng từ 25 đến 65 kg. Gấu chó có bộ lông đen tuyền với một miếng vá màu vàng ở phần ngực. Lưỡi dài đặc biệt giúp chúng ăn mối, kiến và mật từ các hố sâu. Đôi tai nhỏ, tròn, ít chuyển động, mõm ngắn, bàn chân lớn với móng vuốt sắc nhọn.
- Tên thường gọi: Gấu chó (Sun bear)
- Tên khoa học: Helarctos malayanus
- Ngành: Động vật có xương sống
- Lớp: Động vật có vú
- Phân bố: Rừng mưa nhiệt đới ở khu vực Đông Nam Á
- Kích thước: Chiều cao 1,2 - 1,5 m
- Khối lượng không quá 65 kg
- Tuổi thọ: Trên 30 năm trong điều kiện nhốt
- Trạng thái bảo tồn: Đang đe dọa


Gấu chó có kích thước lớn, có thể nặng đến 150kg khi trưởng thành, nhưng tiến hóa ban đầu của chúng nhỏ bằng chó Chihuahua. Kích thước lớn giúp chúng săn mồi lớn hơn, nhưng cũng đòi hỏi nhiều thức ăn hơn và tái sản xuất chậm hơn.


3. Đặc điểm nhận dạng
Gấu chó có hình dáng béo tròn, lông đen tuyền/nâu đen mượt mà. Mảng lông màu vàng sáng ở ngực giúp nhận dạng chúng. Đầu to, mắt lồi, mõm dài giống chó với lưỡi dài khoảng 20-25 cm. Bàn chân lớn, móng vuốt sắc nhọn, đuôi dài khoảng 3-7 cm.


4. Tập tính sinh hoạt
Gấu chó có khả năng hoạt động cả ban ngày và ban đêm, nhưng chủ yếu hoạt động vào ban đêm để tránh mối đe dọa từ con người. Chúng thường sống đơn độc, tập trung xung quanh nguồn thức ăn và chia sẻ khi có con nhỏ. Gấu chó không ngủ đông và là loài động vật leo núi khéo léo.


5. Phân bố
Gấu chó thường xuất hiện chủ yếu ở rừng mưa nhiệt đới ở Đông Nam Á, bao gồm các quốc gia như Bangladesh, Brunei, Campuchia, Ấn Độ, Indonesia, Lào, Myanmar, Malaysia, Thái Lan và Việt Nam. Môi trường sống của chúng đã bị phân tán nhiều do mất rừng. Theo Sách Đỏ của IUCN về các loài động vật bị đe dọa, dân số của chúng đã giảm hơn 30% trong 30 năm qua.


Gấu chó sống đơn độc, chỉ tụ tập theo đàn khi mùa động dục đến. Chúng tìm kiếm bạn đời, săn thức ăn, và chăm sóc con non.
Khi đạt 3-4 tuổi, chúng bắt đầu sinh sản, có thể suốt cả năm do không ngủ đông. Mỗi lần sinh, chúng thường mang thai 96 ngày và sinh ra 2 con, mỗi con nặng khoảng 280-340g. Chu kỳ cho con bú kéo dài khoảng 18 tháng. Gấu chó trưởng thành sau 3-4 năm và có thể sống đến 28 năm khi nuôi nhốt.


Gấu chó thường kiếm ăn chủ yếu từ quả và hạt tự nhiên, thêm vào đó là thịt động vật và các loại quả, lá cây. Chúng cũng ưa thích mật ong, quả cọ, quả vả, chuối và có thể bắt cá ở suối. Mặc dù mật ong là món ăn yêu thích, nhưng việc lấy mật thường khiến chúng bị đốt bởi ong. Chúng là động vật ăn tạp và có thể ăn cả thức ăn của người khi nuôi nhốt.
Gấu chó rất linh hoạt, có khả năng leo trèo tốt và thích nước. Chúng thường sống đơn độc và ưa thích ngủ ở các hốc cây hoặc trên cây, không ổn định ở một cây cụ thể. Gần đây, do ảnh hưởng của con người, chúng ít hoạt động vào ban ngày hơn.


8. Gấu chó luôn thể hiện tình yêu thương đặc biệt đối với con cái của mình
Gấu chó là loài động vật có tình cảm mạnh mẽ, luôn quan tâm và bảo vệ con cái của mình. Chúng thường xây dựng các ổ sinh sản dưới các gốc cây hoặc trong hang rỗng để chăm sóc con nhỏ. Gấu chó mẹ dạy con kiếm ăn và săn mồi trong thời gian chung sống, giúp chúng phát triển và tự lập.
Chăm sóc con là ưu tiên hàng đầu của gấu chó, và hành vi yêu thương này giúp đảm bảo sự sống sót và phát triển của thế hệ mới.
Gấu chó mẹ khổng lồ luôn dắt theo con đi khắp mọi nơi, chia sẻ những khoảnh khắc học hỏi và tận hưởng cuộc sống. Khi gấu con mệt, mẹ sẵn lòng cõng con trên lưng, giảm bớt mệt mỏi cho con.
Thời gian thăm thú và khám phá thế giới là những khoảnh khắc đẹp nhất của gấu mẹ và con cái. Trong hành trình lớn và trưởng thành, gấu mẹ dẫn con đến những nơi tuyệt vời, giúp chúng học cách tận hưởng cuộc sống và thiên nhiên hoang dã.
Việc dạy gấu con kiếm ăn và kỹ năng sống độc lập là quan trọng. Gấu mẹ nghiêm túc trong việc này để đảm bảo con phát triển mạnh mẽ và tự lập khi không có mẹ bên cạnh.
Ngoài việc săn mồi, gấu mẹ cũng dạy con bơi lội, kỹ năng sinh tồn quan trọng. Dù con có sợ nước, nhưng theo lệnh của mẹ, chúng vẫn phải học và thích nghi. Chỉ khi mệt mỏi, gấu mẹ mới cõng con vượt qua sông.


9. Gấu chó di chuyển như thế nào?
Gấu chó có đôi chân mạnh mẽ và móng vuốt to. Chúng bước đi đồng thời trên hai chân phải xen kẽ với bước đi ở hai chân trái. Loài gấu này có thể di chuyển với tốc độ tối đa là 55km/h khi leo lên đồi. Khi đi từ trên xuống thì chúng giảm tốc độ vì kích thước chân sau dài hơn chân trước.
Những chú gấu chó nhỏ di chuyển khá vụng về. Chúng đưa bàn chân ra ngoài bằng gót chân và ngón chân bên trong. Điều này cũng là do trọng lượng nặng mà chúng sở hữu. Gấu trưởng thành trèo cây khá khó khăn. Cho nên, chỉ có những chú gấu “thanh niên” thường leo trèo. Loài vật này thậm chí có thể ngủ trên cây.
Điểm đặc biệt của chúng là khả năng bước đi lặng lẽ trong khi săn mồi. Sự nhẹ nhàng này khiến con mồi không hay biết gì về sự xuất hiện của loài vật khổng lồ này.


10. Những mối đe dọa
Hai yếu tố chủ yếu gây nguy hiểm cho gấu chó là mất môi trường sống và bị săn bắn vì mục đích thương mại. Những rủi ro này không phân phối đồng đều trong khu vực cư trú của chúng. Ở những vùng thường xuyên bị phá rừng, chúng đặc biệt đối mặt với nguy cơ mất môi trường sống do việc phá rừng, suy thoái rừng do khai thác không bền vững, khai thác trái phép và cháy rừng.
Hiện tượng săn bắn vì mục đích thương mại là một mối đe dọa lớn tại hầu hết các quốc gia. Trong những cuộc điều tra ở Kalimantan từ năm 1994 đến năm 1997, những người tham gia cuộc điều tra thừa nhận đã săn bắn gấu chó và chỉ ra rằng thịt gấu chó được sử dụng làm thức ăn tại một số khu vực ở Kalimantan. Ngoài ra, mật gấu chó cũng là mục tiêu của sự săn lùng vì giá trị cao. Có những nơi nuôi gấu chó chỉ để lấy mật, gây suy giảm đáng kể trong số lượng gấu chó.
Gấu chó là một trong ba loài gấu chính trở thành mục tiêu của buôn bán mật gấu ở Đông Nam Á và được chăn nuôi trong các trang trại gấu ở Lào, Việt Nam và Myanmar.

