Buzz
Anh chủ nhiệm
Mặt trời chiều nhè nhẹ chiếu lên hàng dừa xanh mát
Gió thoảng nhẹ nhàng kèm theo tiếng ve râm ran
Anh cùng tôi bước trên lối đê nhỏ xanh ngắt
Áo nâu bạc màu bay như muôn lần
Anh vẽ bức tranh đẹp về đồng xanh mênh mông
Vẽ cả bức tranh về ngày mai tươi sáng
Ở đây dòng kênh chảy rì rào về phía bắc
Những chiếc lò gạch làng lập loạt cao vút
Anh, người đứng đầu đã ba năm chịu khó vất vả
Ba năm với nhiều khó khăn, gian khổ không ít
Có mùa mạ cháy cỏ khô bên ruộng nương
Nước lên ruộng theo hàng nước leo cao đuốc
Có mùa lúa chín tràn ngập cả bãi ruộng
Lại phải nghiêng đồng hắt nước ra xa
Nhà chăn nuôi trâu bò thiếu đất mà canh tác
Chạy tìm vựa thức ăn cho trâu bò
Anh, đầy sức trẻ vẫn chăm chỉ lao động
Không chịu nằm vùng, đứng đó, nhìn lên trời
Vận động người dân tăng sản lượng nông nghiệp
Nếu thiếu đất, cứ lên rừng khai phá
Giải quyết nhiều vấn đề cũ, những thói quen xưa
Trăm miệng, trăm người, trăm ý kiến phản đối
Anh lo âu suốt đêm ngày, tâm trí không yên
Gió lạnh thổi vào lưng, chân phải né tránh đá
Không chỉ ở làng mình, ruộng nương đã đi qua
Mắt thâm nhìn xa, lo việc xã hội
Ngày đêm rét lạnh, đường trơn trượt, chân lạnh buốt
Xong làng, xong ruộng, quyết định phải về nhà
Nghe mọi ý kiến, tận tâm làm việc
Với những đồng chí, anh luôn dẫn đầu
Luôn là người đầu tiên chịu khó lao động
Đứng ở hàng người tiên phong, chịu sức ép của gió ngược
Trải qua nhiều đêm vắng, nhiều mùa lạnh lùng
Đã đủ tìm hiểu về con đường phát triển
Nước dâng cao, nhưng không làm bền bờ
Van xin cống hiến bản thân với công việc
Với tôi, bước chân anh trên lối đê nhỏ
Áo nâu bạc màu bay như gió thổi
Bức tranh đẹp về cảnh đồng xanh rộng lớn
Ghi lại cả hình ảnh anh trong lòng tôi
Tháng tư năm 1962
Cánh buồm
Hai cha con bước trên cát dài
Ánh nắng chan hòa cùng biển mênh mông
Bóng cha dài, bóng con vững chãi
Đêm mưa tạnh, cát mịn màng hơn
Cha dẫn con dưới bầu trời hồng
Con vui, bước nhẹ lòng hồi hộp
Tay nhỏ hỏi cha về nơi xa
Chỉ thấy nước biển, trời xanh bao la?
Cha nhẹ cười, vuốt tóc con nhỏ
“Theo cánh buồm đến nơi xa lạ
Có nhà, có cây, có cửa đó
Vẫn là đất nước ta thân yêu.”
Cha dẫn con tiếp trên cát mịn
Nắng chiều rực rỡ trên vai cha
Mắt nhìn xa, lòng cha nghẹn ngào
Con hỏi cha, mượn cánh buồm trắng để đi.
Lời con, tiếng sóng, và tiếng thì thầm
Hay tiếng lòng cha, từ quá khứ xa xăm
Lần đầu tiên trước bờ biển vô tận
Cha gặp lại mình trong giấc mơ con.
Ca khúc vùng đất mở
Chúng ta mặc áo dài
Sống cuộc sống giữa rừng núi từng ngày.
Đồng ruộng mình thiếu đất cày.
Nghe tiếng rừng đất nổi lên với rừng
Thời gian ta đồng lòng góp sức.
Cày cuốc mỗi miếng đất, từng cành cây.
Đường xa chúng ta tới đây
Trên đồi, cây cảnh cần nước.
Ở giữa dòng suối lặng im
Chúng ta cười vui trong công việc.
Bàn tay lao động của chúng ta
Gieo hạt mầm sống
Lên mỗi miếng đất khô cằn.
Bàn tay chăm chỉ không ngừng
Dù nắng cháy rát da
Khoai mầm xanh um
Lúa xanh mạnh mẽ rừng rậm.
Sau lúa, chúng ta gieo vừng
Đất không được nghỉ ngơi, tay không ngừng lao động.
Suối rì rào quanh chúng ta
Âm thanh của nó trầm lắng
Pha trộn với hơi thở của núi
Chúng ta đào mương, mở suối
Tuổi trẻ chúng ta là thời kỳ đấu tranh
Dù đã mặc áo màu sắc của nông dân
Đất vẫn còn nằm vỡ dưới trái lúa xanh.
Chim hót trong lá xanh mơn
Hòn đá cheo leo bên lề đường.
Chúng ta là tầng lớp lao động nhỏ bé
Trong ánh nắng chiều và gió lạnh.
Đào cày, cuốc cỏ
Gieo mầm, trồng cây.
Ngày vẫn còn dài
Trái tim trẻ trung vẫn đầy nhiệt huyết.
Cuốc càng mạnh mẽ
Càng thấm sâu vào lòng đất.
Hát lên! Chúng ta hãy làm việc chăm chỉ
Chúng ta hãy đào, cày, và làm nên thành công.
Bàn tay của chúng ta có thể biến những hòn đá thành cơm.
Chúng ta vui mừng khi mùa lúa chín
Chúng ta hạnh phúc khi quả chín mọng
Chúng ta gửi những gì chúng ta làm ra
Để xóa bỏ kẻ thù và gối đầu nằm trên cỏ.
Máu của chúng ta sẽ nhuộm đỏ những cánh đồng
Mồ hôi của chúng ta sẽ tưới ướt hàng rau tươi.
Rừng xanh mãi cùng máu của chúng ta
Lúa xanh mãi cùng áo chàm đỏ.
1948
Trích từ đoạn thơ được sử dụng trong sách giáo khoa tập đọc nhiều năm.
Đọc thơ Bác
Nơi giam giữ, lòng càng rực lửa
Xích xiềng vẫn không kìm nén điều ca
Trải qua núi non, sông sâu không gì là ngại
Yêu dân yêu nước, yêu hoa cỏ.
Đọc lời thơ của Bác, tâm hồn Bác
Là gương sáng soi trong muôn ánh sáng
Dưới bóng cây cao vút, mát lành
Và cánh chim rộng mở bay tự do.
Tự do! Không gươm súng nào có thể ngăn cản
Biển rộng sông dài, tinh thần cao quý
Dù thân ở trong tù, lòng ở quê hương
Bay lượn quanh những ước mơ vàng son.
Khi tiếng chim rừng hát rộn ràng
Khi ánh trăng soi sáng bên khóm chuối
Trong tâm hồn vẫn là bình yên
Nắm chặt cuộc sống trong lòng bàn tay.
Đọc hàng trăm bài thơ ý nghĩa
Ánh đèn sáng tỏa trên mái tóc xanh mơn
Vần thơ của Bác, bản nhạc thép
Vẫn lan tỏa biết bao tình yêu.
5-1960
Nguồn: Đường chúng ta đi, NXB Văn học, 1960
Bài thơ số 5: Khi trở lại?
Bài thơ số 5: Khi trở lại?
6. Bài thơ: Tiếng sáo
Âm thanh từ cây sáo
Đứa trẻ cưỡi trên lưng con trâu
Thổi sáo, tiếng động êm đềm trầm lắng
Âm thanh vang xa mãi mãi
Đàn trâu di chuyển chậm rãi, cúi đầu...
Đàn trâu đi qua cỏ xanh mướt
Mấy chú chim hò hẹn trên cành cây
Mặt trời bắt đầu lên trên bờ tre, sương lạnh mát mẻ
Âm sáo của em đánh thức cả bình minh.
Âm thanh từ sáo em: một giai điệu triệu hồi bầy con trâu
Âm thanh từ sáo em: một bản nhạc triệu hồi bầy dê
Bầy dê và bầy trâu đi theo dõi mẹ
Âm thanh từ sáo em: hơi thở của miền quê.
Tôi muốn đổi đi những ngày mơ mộng
Lấy một khoảnh khắc em ngồi trên lưng con trâu thổi sáo
Mồ hôi rơi trên trán em đen sánh
Những giọt mồ hôi em nhỏ bé nhưng rất ý nghĩa.
Trong làn gió buổi sáng, tiếng sáo em vẫn vang vọng
Như cánh cò trắng trên bãi cỏ xanh biếc
Trán em đầy mồ hôi rơi
Âm sáo dắt đàn trâu ra bãi cỏ.
1962
Theo: Nhà xuất bản Kim Đồng
Bên hồ Ba Bể
Dành tặng cho Nông Quốc Chấn
Thuyền ta trôi dậy trên Ba Bể
Núi nghiêng nghiêng, hồ im lìm
Rừng lá khuấy động gió reo lên
Miền hồn ta vang tiếng chim kêu.
Thuyền nhẹ bóng qua hồ Ba Bể
Trên cao trời, dưới sâu non xanh
Mây trắng xao xác, ôm lấy hồ
Chèo rời bóng núi, sóng vỗ lên.
Thuyền vòng quanh quẩn trên Ba Bể
Cây ngả nhìn, thuyền chao lấp lánh
Phải rời xa khỏi cuộc đời trần tục
Chạm vào thế giới kỳ diệu.
Người xưa đồn rằng có thần Ba Bể
Bất mãn nhân gian, giết bò chết
Nửa đêm sấm sét vang vọng
Làn nước hồ xé rạp làng vui.
Thuyền ta lại trôi trên Ba Bể
Chuyện xưa kia phai như sương mù
Đẩy chèo, thuyền vẫn lặng lẽ
Mặt nước soi bóng ánh dương sáng.
Đẹp lắm, hồ Ba Bể dấu ấn chiến trường
Chồng Nhật dũng mãnh chiến đấu
Tây Rẽ chèo mây, bước chân nhẹ
Đánh giặc như chém cây cỏ.
Thuyền ta vẫn lơi lào trên Ba Bể
Hồ đỏ cam, bãi ngô xanh
Trâu trở về, tiếng trẻ vang dội
Giông bão cũ đã xa, thần hồ nay.
Thuyền ơi, chờ chút nữa nhé
Chim hót trên đầu, ta lắng nghe
Một lần đã đến, hỡi Ba Bể
Muốn dừng chân, về không muốn nữa.
Bản Pắc Ngòi, 1 tháng 1 năm 1961
Khi tôi khuất
Khi tôi lìa dần bóng hình này
Đừng ai khóc lóc đau thương ai
Khỏi cảnh buồn ê chề u hoài
Chấm dứt cuộc đời, khép trang đời.
Nằm dưới lớp đất, tôi ngượng ngùng
Nhớ ngày thơ dại, khúc tình si
Người nếu viện cảnh, dặn dò nghiêm túc
Trên mộ tôi viết lời suy tư.
Hơn bảy mươi năm, tuổi thơi thượng
Tôi cười thanh thoát, không lo âu
Đỗ Phủ đã từng, tựa bóng đời
Thấu hiểu sự sống, vô tư êm.
Tôi sống dài lâu, tuổi già bây giờ
Khơi nguồn tri thức, viết dòng thơ
Nhưng cuộc đời ơi, bí ẩn vô biên
Trọn một vòng tròn, quay quanh ta.
Mượn đời mà sống, mình phải trả nợ
Mộng mơ chốn ấy, thảnh thơi tĩnh lặng
Nếu một ngày kia, ta khép mắt xuôi
Đừng tiếc thương chi, hãy gieo hoa.
Theo: NXB Kim Đồng
9. Bài thơ: Tiếng sóng biển
Tiếng sóng biển
Sóng biển gọi tôi về với bờ
Như tiếng hát ru êm ái dịu dàng
Hàng phong ba sóng vỗ. Xao xuyến!
Tôi đứng trầm mê giữa biển xanh.
Sóng sóng! Ánh nắng chói chang màu
Đôi cánh buồm vươn vẻo ra xa
Mặt biển rộng lớn sóng trào dâng
Máu hồng lửa bừng trong tim tôi
Những ngày qua sống dưới mái nhà nhỏ
Chỉ cảm nhận gió qua những khe cửa
Nay gió biển đây thổi lên cả
Thuyền trái tim tôi như bộn bề.
Ngày xưa soi bóng hồ trong sương mờ
Chút sóng lay động cũng đủ đẹp lòng
Nay bảy mươi mười hai phương trời mở ra
Như cánh chim lượn bay đến không gian.
Tôi tắm gió, tắm nắng, tắm sóng
Biển trời ơi! Vẻ đẹp vô biên
Thịt da tôi ướt sũng mặn mòi
Như cánh buồm trắng tung bay trên sóng.
1960
Nguồn: Đường chúng ta đi, NXB Văn học, 1960
10. Bài thơ: Đêm về Bình Ca
Chiều buông Bình Ca
Chiều về Bình Ca, không lời hát
Chỉ thấy dòng sông Lô vỗ nhẹ
Bên bờ, ánh hoàng hôn lững lờ
Phà qua, sóng nước nhẹ nhàng đều.
Có lẽ người lái phà năm xưa
Ánh đèn lung linh soi sáng mặt nước
Phà ấy dẫn ta đi chiến trận
Nay đón máy kéo, xe ròng rã.
Tôi đứng bên bờ, gió chiều thổi lạnh
Như còn thấy đứng chờ đò về đêm
Núi cao kia ngẩng đầu nhìn mây trắng
Bè xuôi về, thuyền lên ngược dòng.
Có lẽ người lái phà năm xưa
Chờ đợi suốt đêm dài, xe nối xe...
