Top 11 mẹo để bài thuyết trình của bạn thu hút sự chú ý và lắng nghe

Mở đầu với nguyên tắc 3S trong thuyết trình, chúng ta bắt đầu với Slide. Đây không chỉ là một phần quan trọng mà còn là điểm nhấn của mọi bài thuyết trình. Đối với những người mới thử sức trong việc thuyết trình, slide thường được hiểu đơn giản là hình ảnh được chiếu lên để hỗ trợ người nói.

Có nhiều công cụ tạo slide như Powerpoint, Google Presentation, Prezi... Một slide ấn tượng không quá phức tạp, không rối rắm, làm người xem dễ theo dõi. Hãy tạo một slide với:

• Màu sắc hài hòa.
  
• Đường nét rõ ràng.
• Hình ảnh sinh động và trực quan.
• Font chữ vừa đủ, dễ nhìn.
• Bố cục đơn giản, không quá nhiều chi tiết.
• Sử dụng video khi cần thiết.

Chia sẻ câu chuyện là một cách mà bạn có thể tạo ra ví dụ sinh động trong bài thuyết trình của mình. Ví dụ giúp kết nối lý thuyết với thực tế, hòa quyện từ ngôn ngữ và hình ảnh. Nếu thiếu những ví dụ này, bài thuyết trình sẽ trở nên kém thuyết phục.

Những ví dụ sinh động, thú vị không chỉ làm cho luận điểm của bạn trở nên rõ ràng hơn mà còn tạo sự hấp dẫn, lôi cuốn khán giả. Có thể sử dụng câu chuyện, sự kiện thực tế, hình ảnh, video hay số liệu thống kê...

Phần thứ hai trong nguyên tắc 3S là Câu chuyện - Câu chuyện. Tâm lý của khán giả cũng giống như bất kỳ người nghe nào khác, bị thu hút bởi những câu chuyện hơn là lý thuyết dài dòng và những con số khô khan. Kể chuyện chính là phương án giúp cho người thuyết trình mềm hóa bài thuyết trình của mình, thu hút sự chú ý của khán giả. Khi thuyết trình, bạn có thể bắt đầu bài thuyết trình bằng một câu chuyện, thay vì 'Mình tên là...Sau đây mình xin thuyết trình chủ đề là...Phần thứ nhất là...'. Kể một câu chuyện cũng có thể sử dụng ở phần thân và kết bài thuyết trình.

Câu chuyện ở đây có thể là câu chuyện hài hước, cảm động, bức xúc...tùy thuộc vào mục đích của câu chuyện cho bài thuyết trình. Đó có thể là câu chuyện của chính bạn hay của người khác, là câu chuyện cổ tích, kinh điển mà ai cũng biết hay là một chuyện mà bạn sáng tạo ra. Điều quan trọng là câu chuyện cần thu hút và liên quan tới bài thuyết trình. Có những người thuyết trình theo nguyên tắc này một cách cứng nhắc, kể một câu chuyện không liên quan tới phần thuyết trình khiến cho câu chuyện và bài thuyết trình không gắn kết, khán giả cảm thấy thừa thãi và gượng gạo. Nếu bạn hay xem thuyết trình trên TED Talks, bạn sẽ thấy rằng kể chuyện là yếu tố không thể thiếu để có một bài thuyết trình hay.

Có một điều bạn cần phải ghi nhớ, đó là slide là để cho khán giả xem, không phải để người thuyết trình xem. Rất nhiều người thuyết trình gặp một lỗi sơ đẳng, đó là để quá nhiều chữ trong slide rồi khi thuyết trình thì nhìn vào và đọc. Như vậy tác dụng minh họa của slide sẽ không còn nữa. Việc làm như vậy sẽ khiến cho khán giả cảm thấy khô khan, mệt mỏi, buồn chán bởi quá nhiều chữ trong khi người thuyết trình lại bị phụ thuộc và rõ ràng nghe một người thuyết trình đọc sẽ không bao giờ hấp dẫn bằng nghe người thuyết trình nói.

Với một số trường hợp, slide lại nên nhiều chữ và con số. Đó là những trường hợp mà người thuyết trình muốn truyền đạt những thông tin quan trọng cho khán giả, ví dụ như khi dạy học, báo cáo kinh doanh... Những dòng chữ trên slide lúc này có tác dụng giúp người đọc ghi nhớ chính xác hơn bởi nếu chỉ nói không thôi thì sẽ rất mau quên và khán giả khó có thể ghi chép lại một cách đầy đủ, chính xác.

Lời khuyên cuối cùng được đưa ra đó là hãy làm chủ slide, slide phục vụ cho thuyết trình chứ không phải thuyết trình phụ thuộc vào slide.

Phần cuối cùng trong nguyên tắc 3S, đó là Diễn giả - Người thuyết trình. Có nhiều yếu tố của người thuyết trình nhưng đầu tiên, đó chính là trang phục. Nếu trong một buổi thuyết trình trang trọng về kinh doanh, một anh chàng mặc quần đùi áo ba lỗ bước lên nói, bạn sẽ thấy thế nào? Rõ ràng không phải lúc nào trang phục thuyết trình cũng cần phải áo vest, cà vạt nhưng trang phục cần đủ lịch sự và phù hợp với chủ đề thuyết trình.

Nếu bạn thuyết trình về Nike hay Adidas, bạn có thể mặc một bộ đồ thể thao. Nếu bạn thuyết trình về thời trang, bạn có thể mặc một bộ đồ Catwalk. Nhìn chung thì trang phục thuyết trình nên theo một số tiêu chí chung sau đây:

• Quần dài.
• Đủ kín đáo, không hở những phần nhạy cảm.
• Màu sắc không quá sặc sỡ.
• Nên đi giày.

Một yếu tố vô cùng quan trọng khác của Diễn giả - Người thuyết trình, đó là ngôn ngữ cơ thể (Body language). Cách bạn đi đứng ra sao, đưa tay đưa chân thế nào, giao tiếp bằng mắt... Tất cả đều được 'show-off' trước mắt toàn bộ khán giả trong căn phòng.

Những người thuyết trình giỏi là những người hiểu biết và làm chủ được body language của mình, còn nếu bạn không giỏi với kỹ năng này, thì sau đây là một số lời khuyên dành cho bạn:

• Đừng đứng im một chỗ. Nếu bạn chỉ đứng im một chỗ thì sẽ rất khó thu hút được khán giả. Thỉnh thoảng bạn cần phải di chuyển để khán giả đưa mắt theo sự di chuyển của bạn, việc này sẽ khiến khán giả không bị xao nhãng khỏi bài thuyết trình.
• Hãy vung tay theo từng lời bạn nói. Rất nhiều người thuyết trình nghiệp dư thường không biết làm gì với cánh tay của mình. Họ khoanh tay, chắp tay sau lưng, đút tay túi quần... Tất cả những cách làm ấy đều khiến khán giả cảm thấy thiếu tôn trọng. Thay vào đó, nếu bạn vung tay theo lời nói, cử chỉ này sẽ vừa giữ nhịp cho bạn, vừa khiến cho khán giả thấy bạn đang tâm huyết với bài thuyết trình của mình.
• Giao tiếp bằng mắt (Eye-contact) với khán giả. Hãy thử tưởng tượng một người thuyết trình chỉ nhìn lên slide, lên trần nhà hay ngoài cửa sổ, sẽ giống với 'trả bài' vô cùng. Bạn nên nhìn khán giả khi thuyết trình nhưng đừng chỉ nhìn một người hay một phía duy nhất vì vừa khiến người được nhìn đó thấy ngại mà lại khiến những người khác cảm thấy không công bằng.

Bên trên là một số lời khuyên nhỏ về body language. Body language còn rất nhiều kỹ thuật khác, nếu bạn muốn trở thành một người thuyết trình giỏi, bạn nên học hỏi kỹ năng này.

Nếu bạn đang ngồi trong khán phòng, liệu bạn muốn nghe một người thuyết trình với giọng đều đều như máy hơn, hay bạn muốn trải nghiệm giọng điệu đầy cảm xúc, thăng trầm, truyền đạt cảm hứng? Đương nhiên, chúng ta thường ưa thích sự sống động, phải không nào?

Một người thuyết trình xuất sắc cần khả năng truyền đạt cảm xúc và truyền cảm hứng cho khán giả. Điều này làm cho bài thuyết trình trở nên hấp dẫn và đáng nhớ hơn rất nhiều.

Như đã đề cập trước đó, nội dung thuyết trình đóng vai trò vô cùng quan trọng. Nếu slide là trang phục, người thuyết trình là khuôn mặt, thì nội dung chính là linh hồn. Một bài thuyết trình xuất sắc cần phải có nội dung sâu sắc, chính xác, ấn tượng, giống như linh hồn làm nên vẻ đẹp cho một người. Để có nội dung như vậy, bạn cần dành thời gian nghiên cứu, thống kê, tóm tắt, sắp xếp, thậm chí nghĩ ra chiến lược và giải pháp...

Bạn dành nhiều thời gian và công sức để chuẩn bị nội dung thuyết trình, bài thuyết trình của bạn sẽ trở nên thuyết phục và ấn tượng hơn. Hãy nhớ rằng, không có bài thuyết trình nào xuất sắc nếu nội dung của nó không được chăm chút kỹ lưỡng.

Liên quan đến nội dung thuyết trình, việc tổ chức và sắp xếp các mục là quan trọng. Giống như việc viết văn, một bài thuyết trình xuất sắc cần có cấu trúc rõ ràng, nội dung sâu sắc và chính xác.

Một cách nhỏ để đạt được điều này là chia các mục theo các con số ấn tượng như 3,5,7,10. Ví dụ, khi thuyết trình về dân số, bạn có thể chia thành dân số của 5 châu lục; hoặc khi thuyết trình về đối thủ cạnh tranh, bạn có thể đưa ra 3 đối thủ cạnh tranh trực tiếp. Số lượng mục là ấn tượng, dễ nhớ và làm cho bài thuyết trình trở nên hấp dẫn.

Bạn đã có nội dung thuyết trình hoàn hảo, đã luyện tập nhiều, nhưng tại sao vẫn có thể gặp khó khăn trong buổi diễn của mình? Vấn đề này xuất phát từ tâm lý. Khi trình bày trước đám đông, tâm lý thay đổi so với việc nói một mình ở nhà. Hồi hộp trước ánh nhìn của khán giả, trước đám đông đang chăm chú vào bạn có thể khiến bạn cảm thấy không thoải mái. Đối mặt với những tình huống bất ngờ, sự xao lạc khi có người đứng dậy, tiếng ồn dưới khán đài...

Hãy trang bị tâm lý để sẵn sàng cho mọi tình huống. Đối mặt với nỗi sợ đám đông, nỗi sợ phải diễn thuyết. Hãy sẵn sàng cho những rắc rối có thể xảy ra, và khi bạn đã sẵn sàng, bạn sẽ tự tin hơn khi đối mặt với chúng. Đây có thể là vấn đề lớn nhất mà nhiều người thuyết trình phải đối mặt - 'Bệnh tâm lý', nhưng hãy nhớ rằng sự vượt qua nó hoàn toàn nằm trong tay bạn. Hãy trở nên tự tin, mạnh mẽ, và đối mặt với đám đông như một đỉnh núi cần chinh phục. Họ không đáng sợ, và khi bạn vượt qua được thách thức đó, họ sẽ phải kính trọng và ngưỡng mộ bạn. Tất cả chỉ cần hai từ: 'TỰ TIN'!

Sau khi xây dựng nội dung thuyết trình, bước tiếp theo quan trọng là luyện tập. Đối với những người muốn trở thành diễn giả xuất sắc, việc luyện tập là không thể thiếu. Cảm giác lo sợ khi phải nói trước đám đông? Hãy thực hành trước gương. Gặp khó khăn với ngôn ngữ cơ thể? Hãy thực hành trước gương. Quên nội dung thuyết trình? Hãy thực hành trước gương. Mọi vận động viên, để đạt đến đỉnh cao của họ, đều phải trải qua quá trình luyện tập đều đặn và kiên nhẫn.

Câu chuyện về Tổng thống Abraham Lincoln, một trong những hùng biện xuất sắc của Hoa Kỳ, kể rằng ông đã có vấn đề về nói chuyện khi còn nhỏ do bị ngắn lưỡi. Để vượt qua khuyết điểm này, Lincoln luyện tập nói mỗi ngày, đến khi trở thành người nói xuất sắc và Tổng thống lừng lẫy của Hoa Kỳ.

Chìm đắm trong sự nỗ lực và kiên trì, đó chính là con đường dẫn đến vinh quang, và nó cũng đúng cho hành trình thuyết trình.