Top 11 vị tướng bắn cung xuất sắc trong lịch sử Việt Nam

Lý Phục Man - nhà tướng vĩ đại thời Lý Nam Đế ở thế kỷ 6. Với chiến công thu phục bộ tộc Man tại Tây Bắc, ông được vinh danh là 'Phục Man Tướng Quân'. Là người làng Giá (nay làng Yên Sở, Hà Nội), ông nổi tiếng với võ nghệ xuất chúng và khả năng bắn cung siêu phàm. Trong trận đánh năm 545, khi quân Lương xâm lược, Phục Man đã dũng cảm đứng vững, thậm chí có khả năng thuần trị voi. Tuy nhiên, ông không thể đối phó với quân Chiêm Thành và buộc phải tự sát để không rơi vào tay địch. Lý Phục Man, vị anh hùng và tướng tài, được dân chúng coi là thánh thần, với đền thờ Yên Sở (Quán Giá) ở Hoài Đức-Hà Nội được coi là đền linh thiêng thờ tự vị tướng này.

Nguyễn Hữu Cầu - lãnh đạo cuộc khởi nghĩa nông dân Đàng Ngoài giữa thế kỷ 18. Gốc xã Lôi Động, Hải Dương, ông được biết đến với biệt danh Quận He. Xuất thân từ gia đình nghèo, ông kết hợp văn võ, được mệnh danh là Quận He vì bơi lội giỏi như cá he. Hữu Cầu tham gia khởi nghĩa sau khi theo đội Nguyễn Cừ, được gả cho con gái của Nguyễn Cừ. Nổi tiếng với tài bắn cung siêu phàm, ông dẫn đầu cuộc chiến đấu chống quân Trịnh, giúp dân nghèo. Trong các trận đánh, Quận He thường xuất hiện mạnh mẽ, mặc áo hở một nửa để lộ thể chất cường tráng và cầm cây trường cung. Thất bại trước Phạm Đình Trọng khiến cuộc đối đầu chấm dứt, chứng kiến sự hồi kết không ngờ trong truyền thuyết dân gian: 'Trạng chết thì chúa băng hà'.

Vĩ Mao Cung, một trong bốn cây cung thần danh tiếng trong lịch sử Việt Nam, thuộc sở hữu của văn thần La Xuân Kiều - người xuất thân từ huyện Phù Cát, Bình Định. La Xuân Kiều là tài năng văn thơ Nôm và Hán, là một trong những Tây Sơn Lục Kỳ Sỹ. Không chỉ là nhà thơ lỗi lạc, ông còn là một kỵ sĩ xuất sắc, nắm vững nghệ thuật cưỡi ngựa và bắn cung. Cây cung đặc biệt của ông, Vĩ Mao Cung, thuộc danh sách Tứ Đại Thần Cung thời kỳ này. Dây cung được làm từ sợi ngựa và thân cung từ loại gỗ quý. Điều độc đáo là mỗi khi Vĩ Mao bắn, âm thanh trong trẻo vang lên, và tên bắn luôn đến đích chính xác như điều mà ông dẫn dắt. Đối với La Xuân Kiều, Vĩ Mao Cung không chỉ là một vũ khí, mà còn là đồng minh trung thành, giúp ông nổi tiếng trong giới xạ thủ và đồng thời, nhờ tài năng của La Xuân Kiều mà Vĩ Mao trở thành một trong những Thần Khí hàng đầu thời kỳ.

Đinh Văn Tả, tướng thời Lê Trung Hưng, sở hữu sức khỏe vô song, tính cách ngang tàng và tài năng bắn cung được coi là thiên hạ vô địch trong thời kỳ đó. Một lần, khi thấy các thí sinh thi võ trổ tài bắn cung, ông cười mỉa mạ và cho rằng họ chỉ là đám vô năng, lãng phí lương bổng của triều đình. Quan trường nghe thấy điều này liền mời ông thử tài, và ông bắn 10 phát vào 10 tấm bia khác nhau, mọi phát đều trúng. Để đáp lại, ông được viên quan trường đưa lên gặp chúa Trịnh Tráng, từ đó được phong chức Võ Giai và thường xuyên cầm quân dẹp giặc, gặt hái nhiều chiến công. Chúa Trịnh còn cho lập sinh từ của Đinh Văn Tả năm 1967, một vinh dự hiếm có trong lịch sử triều đại Việt Nam.

Với danh tiếng là một vị tướng văn võ hóa thân, Phạm Ngũ Lão được ghi nhớ trong lịch sử nhà Trần. Sinh tại làng Phù Ủng, huyện Đường Hào, Hải Dương (nay là huyện Ân Thi, tỉnh Hưng Yên, Việt Nam), ông là một trong những nhân vật văn võ toàn tài hàng đầu Việt Nam. Trong cuộc chiến chống Nguyên Mông, Phạm Ngũ Lão tỏ ra là một tướng bách chiến bách thắng với mưu lược và võ nghệ xuất sắc. Chỉ có Nguyễn Khoái mới có thể sánh kịp với ông, tạo nên bức tranh đối đầu đỉnh cao với tướng Toa Đô của nhà Nguyên, một hổ tướng kiêu hùng đã tung hoành hàng trăm trận. Không chỉ xuất sắc trong võ nghệ, Phạm Ngũ Lão còn là một cung thủ tài ba. Trước khi gia nhập lực lượng Hưng Đạo Vương, ông đã đánh bại vua trong cuộc thi cờ với khoảng cách 100 bước (khoảng 166m), đánh dấu sự chuyển đổi từ chàng đan sọt thành vị tướng vĩ đại.

Nguyễn Địa Lô, một trong năm tướng tài của Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn, được biết đến với khả năng bắn cung siêu phàm, bách phát bách trúng, và được tôn vinh là người xuất sắc nhất thời kỳ đó. Trong sự kiện đau lòng năm 1285, khi Toa Đô áp đặt quân đội từ Chiêm Thành đến Nghệ An, chỉ huy Trần Kiện đã phản bội và đầu hàng, gây tổn thất nặng nề cho cuộc chiến. Trần Kiện sau đó bị đưa về Yên Kinh (Trung Quốc) nhưng trên đường, Nguyễn Địa Lô và dân binh dũng cảm đã tấn công, giết chết Trần Kiện. Với khả năng nổi trội trong bắn cung, Nguyễn Địa Lô đã chói sáng trong trận phản công và bắn trúng chính Trần Kiện, góp phần quan trọng vào chiến thắng của nhà Trần.

Là một dòng dõi quý tộc, Hưng Vũ Vương Trần Quốc Nghiễn, con trai đầu của Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn và An Sinh Vương Trần Liễu, đã kết hôn với công chúa Thiên Thụy năm 1282, trở thành phò mã của vua Trần Thánh Tông. Dù sử sách ít ghi về ông, không biết năm sinh năm mất, nhưng đều thống nhất ca ngợi ông là một tướng tài văn võ, một trọng thần tài năng, và một con trai hiếu thảo, trung thành với bề tôi. Nổi tiếng không chỉ với võ nghệ mà còn với khả năng bắn cung tuyệt vời. Người ta kể rằng từ nhỏ, ông thường thách thức các đàn anh như Phạm Ngũ Lão hay Nguyễn Địa Lô, và kết quả luôn là không ai thể chiến bại ngược lại. Điều này chứng minh tài năng bắn cung của ông không kém cạnh những người tiền bối.

Trong trận Vạn Kiếp năm 1285, khi quân nhà Trần thất bại, ông đuổi theo tùy tướng Lý Quán, bắn một mũi tên chí mạng, làm đổ ngã Lý Quán và đưa ra chiến thắng.

Lý Văn Bưu, danh tướng tài năng nhà Tây Sơn, dưới trướng của Bắc Bình Vương Nguyễn Huệ, thuộc nhóm Tây Sơn Thất Hổ Tướng. Xuất thân từ gia đình giàu có chuyên nghiệp buôn ngựa ở Đại Khoang, Phù Cát, Bình Định. Nổi tiếng từ nhỏ với tài đức, võ nghệ, và sở hữu những chú ngựa xuất sắc, ông đã có rất nhiều bằng hữu, trong đó có cả Vũ Văn Dũng và Bùi Thị Xuân. Ông tham gia vào phong trào Tây Sơn, đóng vai trò huấn luyện chiến mã và là người thầy dạy cho Bùi Thị Xuân cách huấn luyện voi chiến.

Nổi tiếng với tài bắn cung thiện xạ, Lý Văn Bưu sở hữu cây cung Kỳ Nam Cung, một trong Tứ Đại Thần Cung thời bấy giờ. Cây cung này không chỉ là vũ khí mạnh mẽ mà còn mang đến hương thơm của gỗ quý Kỳ Nam, tăng cường nội lực khi bắn. Lý Văn Bưu đã tiêu diệt một con hổ khổng lồ bằng cung này, tạo nên sự thần bí và khâm phục trong dân làng.

Tham gia các trận chiến, Lý Văn Bưu với Kỳ Nam Cung đã góp phần quan trọng vào những chiến công lừng lẫy của quân Tây Sơn.

Lê Khôi, người xuất thân từ làng Lam Sơn (nay thuộc xã Xuân Lam, huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa), là một trong những công thần khai quốc của nhà Lê sơ. Con trai của Lê Trừ, anh thứ hai của Lê Lợi. Ông tham gia tích cực vào khởi nghĩa Lam Sơn, có những đóng góp lớn và được phong làm Kì Lân Hổ Vệ tướng quân, có các chức vị như Nhập nội thiếu úy và Đình Thượng hầu từ Lê Thái Tổ.

Lê Khôi là một trong những hổ tướng mạnh mẽ nhất trong số Lam Sơn Ngũ Hổ, nổi tiếng với việc bắt sống Tổng Binh và Binh Bộ Thượng Thư nhà Minh. Ông được mô tả như một chiến binh mạnh mẽ với túi mũi tên ở cả hai bên. Trong trận Khả Lưu, ông cùng bọn Lê Sát đã đánh tan quân Minh, bắt sống Đô Đốc Hoàng Thành và nhiều sĩ tốt khác.

Lê Khôi cũng được biết đến với sự thành thạo trong việc sử dụng cung tên, thuộc dạng thiện xạ hàng đầu. Ông được triều Nguyễn thờ trong Võ Miếu, là đền thờ có tuổi đời đã qua 560 năm, chứng minh tài năng lỗi lạc của ông được người đời tôn kính.

Đặng Xuân Phong, danh tướng thời kỳ Tây Sơn, nổi tiếng với khả năng bắn cung xuất sắc, là anh tài hàng đầu trong lĩnh vực này thời kỳ đó. Người con của làng Dũng Hòa, Huyện Tuy Viễn (Tây Sơn) không chỉ có võ nghệ mạnh mẽ mà còn là chuyên gia cưỡi ngựa và bắn cung. Sử dụng cây cung Liên Phát Cung, một trong Tứ Đại Thần Cung, với cánh cung thép giúp tăng độ cứng và đàn hồi, ông có thể bắn một lần 4 mũi tên, thể hiện sức mạnh và tài năng của mình. Mặc dù có tài năng xuất chúng, nhưng với tính cách ưa nhàn, không thích công danh, Xuân Phong không hưởng ứng khi nhà Tây Sơn mời anh gia nhập.

Đặc biệt, một sự kiện tuyệt vời đã chứng minh tài năng của ông khi Bùi Thị Xuân phát hiện và mời ông tham gia vào nhà Tây Sơn. Xuân Phong thể hiện kỹ năng của mình khi bắn 2 phát vào con quạ rơi xuống, sau đó liên tiếp bắn 5 phát khác, đánh bại 5 con quạ khác. Điều này giúp ông trở thành một mãnh tướng dưới thời Nguyễn Huệ và Nguyễn Nhạc. Tuy nhiên, sau sự sụp đổ của Tây Sơn, số phận của Đặng Xuân Phong vẫn còn nhiều tranh cãi, có người cho rằng ông từ chức và rời đi, trong khi khác lại nói rằng ông đã thiệt mạng trong trận đánh với quân Nguyễn Ánh.

Nguyễn Quang Huy, danh tướng thời Tây Sơn, được biết đến với võ nghệ uyên bác và sự thành thạo trong binh pháp. Trong những trận chiến, ông luôn cưỡi con bạch mã và sử dụng thanh Ngân Câu (Móc Câu Bạc) cùng cây Thiết Thai Cung. Khi Nguyễn Huệ dẫn quân đánh Tống Phúc Hiệp ở Phú Yên, Nguyễn Quang Huy gia nhập lực lượng Tây Sơn và trở thành một trong những tướng lĩnh hàng đầu. Thành tích xuất sắc giúp ông được phong làm Phó Đô đốc. Dù không tiếp tục theo Nguyễn Huệ, Nguyễn Quang Huy vẫn đồng hành với Nguyễn Nhạc và đóng vai trò quan trọng trong bảo vệ Bình Thuận. Cây Thiết Thai Cung của ông, với cánh cung làm từ thép, nòng sắt, mang lại sức mạnh bất ngờ với tầm bắn xa hơn ba, bốn lần so với cung thông thường.

Trong một trận đánh, Nguyễn Quang Huy xuất sắc đánh bại 25 viên tướng của Nguyễn Phúc Ánh, trong đó có việc chém chết đại tướng Tống Phước Nghĩa và đánh lui đại tướng thân tín nhất của Phúc Ánh, Lê Văn Duyệt. Trong một pha quyết định, ông bắn trúng cánh tay trái của Nguyễn Phúc Ánh, khiến Phúc Ánh phải rút về Gia Định để dưỡng thương. Cây cung nổi tiếng khác của Nguyễn Quang Huy là Thiết Quai Cung, cũng với cấu trúc thép và sắt đặc biệt, tăng cường sức mạnh và tầm bắn độc đáo.