Top 12 Bài văn nghị luận về câu ca dao 'Nhiễu điều phủ lấy giá gương...' (lớp 7) hay

Tình dân tộc, nghĩa đồng bào là vô cùng thiêng liêng. Tình nghĩa nồng thắm ấy đã in sâu vào trái tim khối óc người Việt Nam, tạo nên bản sắc dân tộc. Trên chặng đường mấy nghìn năm xây dựng và bảo vệ Tổ quốc thân yêu, nhân dân ta đã phát huy cao độ lòng yêu nước thương nòi thành truyền thống quý báu. Truyền thống ấy đã trở thành tiếng hát, lời ca mang ý nghĩa giáo dục sâu sắc. Tiêu biển là câu ca dao:

'Nhiễu điều phủ lấy giá gương,

Người trong một nước phải thương nhau cùng'.

'Giá gương' là một vật dụng đặt trên bàn thờ gia tiên, một biểu tượng thiêng liêng của người đã khuất. Trên giá gương có thể là một tấm ảnh, một tờ giấy đã phai màu ghi một vài nét về tiểu sử và công đức của người đang được thờ cúng. Giá gương thường được sơn son thếp vàng rất đẹp, một vẻ đẹp cổ kính trang nghiêm.

'Nhiễu điều' là một thứ hàng dệt cao cấp (vóc, nhiều, the, lụa...) màu đỏ thắm (điều). Đem nhiễu điều phủ lấy giá gương, làm cho giá gương đã đẹp, lại càng thêm đẹp, thêm trang trọng. Chữ 'phủ' trong câu ca dao là nghĩa chở che, bao bọc, biểu thị một thái độ, một tấm lòng tôn kính, biết ơn... của con cháu đối với ông bà, tổ tiên. Hình ảnh gắn bó vừa thiêng liêng, vừa nghĩa tình.

Đi từ cụ thể đến trừu tượng, từ so sánh đến khái quát, nhân dân ta đã lấy hình ảnh ''Nhiễu điều phủ lấy giá gương' để qua đó, nêu lên một bài học đạo lí có giá trị giáo dục sâu sắc: khuyên nhủ mọi người Việt Nam giữ gìn và nêu cao tình yêu thương đoàn kết dân tộc.

Bài học mà câu ca dao nêu ra thật sâu sắc, thấm thía. Tại sao 'Người trong một nước phải thương nhau cùng?' - Người trong một nước cùng chung cội nguồn, nòi giống đều là con Rồng cháu tiên. Họ có chung một nền văn hoá lâu đời, chung lịch sử, chung một mẹ Việt Nam yêu quý. Dù là Kinh hay Mường, Thái hay Tày. Ba-na hay Ê-đê, v.v... nhưng vẫn là anh em xa gần, anh em trong đại gia đình Việt Nam, có mối quan hệ vật chất và tinh thần gắn bó, chung một Thủ đô Hà Nội và chung một cơ đồ Việt Nam. Huyền thọai “Trăm trứng”, truyện cổ tích 'Quả bầu” làm cho mỗi người chúng ta bồi hồi xúc động, biểu cảm sâu sắc lời ca 'Người trong một nước phải thương nhau cùng'.

Tình yêu thương đoàn kết dân tộc ấp ủ trong tim ta tình làng nghĩa xóm, lòng yêu nước thương nòi thắm thiết bao la. Nó nhắc nhở ta biết chia ngọt sẻ bùi với nhau, biết yêu thương đùm bọc nhau. Nó cho ta niềm tin về sức mạnh nòi giống, về lòng tự hào dân tộc để vượt qua mọi khó khăn, chiến thắng thù trong giặc ngoài. Cả cộng đồng người Việt Nam đoàn kết yêu thương cùng đi lên phía trước, xây dựng đất nước phồn vinh.

Tình yêu thương, đùm bọc đồng loại là đạo lí sống tốt đẹp của nhân dân ta. Cây có cội, nước có nguồn, chim có tổ, người có tông. Câu ca dao-sau đây mỗi lần đọc lên, là người Việt Nam ai mà chẳng bồi hồi:

'Ai về Phú Thọ cùng ta,

Nhớ ngày giỗ Tổ tháng Ba mồng Mười.

Dù ai đi ngược về xuôi,

Nhớ ngày giỗ Tổ mồng Mười tháng Ba'.

Dù sống ở miền Nam hay miền Bắc, miền xuôi hay miền ngược hoặc là Việt kiểu tha hương,... tất cả đều là con em đại gia đình Việt Nam. Việt Bắc. Tây Bắc là cái nôi của cách mạng. Đồng bào các dân tộc Tây Nguyên đã từng 'hạt muối cắn đôi' với anh bộ độ Cụ Hồ trong thời chống Mĩ. Tình yêu thương đoàn kết dân tộc là cơ sở của tình yêu nước. Qua đó, ta càng thấy trách nhiệm của mỗi người phải góp phần xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc.

Trung hiếu, nhân nghĩa là nền tảng của đạo lí. Chữ hiếu là đạo làm con. Chữ trung là đạo làm người, làm dân. Trong mối quan hệ xã hội, con người phải sống tình nghĩa, thuỷ chung. Tình người, tình đồng bào là thiêng liêng cao cả 'Người trong một nước phải thương nhau cùng'.

Tình yêu thương đoàn kết dân tộc phải được biểu hiện bằng những việc làm cụ thể: nhường cơm sẻ áo, giúp thuốc men, lương thực... cho nhau khi gặp thiên tai địch họa. Đồng bào vùng sông Cửu Long, vùng Tây Bắc, Việt Bắc bị lũ lụt tàn phá thì đồng bào cả nước hướng về, ra sức giúp đỡ, chi viện. Họat động của các Hội Việt kiều đã thắt chặt ba, bốn triệu người Việt đang sinh sống làm ăn ở nước ngoài gắn bó với quê hương là một biểu hiện cao đẹp nâng cao tình cảm dân tộc. Nghĩa tình của đồng bào ta thật sâu sắc, đẹp đẽ, ca dao, dân ca có bao bài hay ngợi ca:

'Bầu ơi thương lấy bí cùng,

Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn”

“Nhiễu điều phủ lấy giá gương,

Người trong một nước phải thương nhau cùng'

Nhân dân ta nhân hậu, sống trọn vẹn nghĩa tình. Yêu nước, thương nòi, thương mình, thương người, tương thân tương ái,... là vẻ đẹp tâm hồn. Là đạo lí của dân tộc. Câu ca dao trên đã cho thấy nguồn sức mạnh Việt Nam. Với tình thương mà tổ tiên ta đã xây đắp nên nền Văn hiến Đại Việt lâu đời. Với tình thương mà nhân dân ta ngày nay đang xoá bỏ hận thù quá khứ, cùng nhau xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc. Hướng vào mục tiêu 'dân giàu, nước mạnh, dân chủ, văn minh'. Hạnh phúc, ấy là tình thương. Đạo lí làm người, ấy là nhân hậu, ấy là tình thương.

Văn hóa dân tộc ta luôn đặc trưng bởi tinh thần đoàn kết, lòng yêu thương đùm bọc lẫn nhau. Câu ca dao diễn đạt ý nghĩa của tình nghĩa tha thiết này như sau:

“Nhiễu điều phủ lấy giá gương

Người trong một nước phải thương nhau cùng.”

Hình ảnh “Nhiễu điều phủ lấy giá gương” đơn giản nhưng sâu sắc. Tấm vải đỏ “Nhiễu điều” che phủ giữ cho giá gương sạch sẽ, làm đẹp cả giá gương. “Phủ lấy” thể hiện sự gắn bó không tách rời giữa giá gương và nhiễu điều, là biểu tượng của sự yêu thương, đùm bọc, che chở. Dân gian muốn truyền đạt thông điệp: “Người trong một nước phải thương nhau cùng”. Đó là lời khuyên đậm đà tình nghĩa.

Vậy tại sao cần yêu thương giúp đỡ lẫn nhau? Mỗi người Việt Nam tin rằng các dân tộc trên đất nước là anh em. Đồng bào cùng một nước, cùng nguồn gốc lịch sử. Mọi người trong cùng một cộng đồng, làng xóm, đời sống vật chất và tinh thần luôn gắn bó, cần sự quan tâm, động viên và giúp đỡ nhau; đặc biệt khi gặp khó khăn hoạn nạn. Không ai sống lẻ loi trong xã hội, đều cần sự hoà nhập vào cộng đồng.

Tình yêu thương, đùm bọc giúp đỡ lẫn nhau là lẽ sống của mỗi người, trở thành truyền thống đạo lí tốt đẹp của dân tộc. Tình cảm này tạo nên sức mạnh vật chất và tinh thần, giúp con người vượt qua khó khăn, chiến thắng kẻ thù và thiên tai, hướng tới cuộc sống tốt đẹp hơn. Có thể thấy trong các cuộc kháng chiến, những đóng góp từ các tấm lòng hảo tâm đã giúp nhiều người vượt qua khó khăn, bệnh tật để quay trở lại cuộc sống bình thường.

Làm thế nào để phát huy đạo lí tốt đẹp này? Tránh quan điểm: “Đèn nhà ai người ấy rạng”, không được dửng dưng trước nỗi đau khổ của họ hàng, làng xóm, dân tộc. Tình thương giúp đỡ lẫn nhau phải xuất phát từ lòng chân thành, tự nguyện để trở thành nghĩa cử cao đẹp, đáng trân trọng. Để phát huy đạo lí tốt đẹp của nhân dân Việt Nam, chúng ta cần quan tâm, giúp đỡ những người xung quanh với thái độ chân thành, kịp thời. Tình yêu thương, đùm bọc lẫn nhau là biểu hiện của sự đoàn kết dân tộc. Mỗi người cần giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp này.

Xã hội sẽ tốt đẹp hơn nhờ vào lối sống đẹp của mỗi người. Ý nghĩa của câu ca dao đã trở thành lẽ sống của muôn đời. Hơn bao giờ hết, chúng ta cần phát huy mạnh mẽ truyền thống tốt đẹp này.

Từ thời xa xưa, dân tộc Việt Nam luôn ca ngợi tư tưởng nhân ái, một giá trị cao quý. Vì chúng ta cùng chung một gốc, là con cháu của Rồng và Tiên, được sinh ra từ cha Lạc Long Quân và mẹ Âu Cơ. Do đó, truyền thống 'lá lành đùm lá rách' được thể hiện qua nhiều thế hệ. Những tình cảm quý báu ấy được thể hiện và phản ánh qua những tác phẩm văn học dân tộc. Hãy cùng khám phá những điều này qua bài chứng minh dưới đây.

Văn học dân tộc luôn vinh danh lòng nhân ái và tình yêu thương giữa con người và con người, điều này không sai. Đầu tiên, văn học của chúng ta nói về tình cảm trong gia đình, nơi mà tình mẫu tử được đặt lên cao nhất. Bức tranh về cậu bé Hồng trong tác phẩm 'Những ngày thơ ấu' đã thể hiện rằng: 'Tình mẫu tử là nguồn thiêng liêng và kỳ diệu, là mối dây bền chặt không thể chia cắt'.

Cậu bé Hồng, sống trong cảnh mồ côi và phải đối mặt với sự hành hạ, vẫn không oán giận mẹ mình mà thậm chí yêu mến mẹ hơn. Câu chuyện này đã chạm đến trái tim của độc giả. Không chỉ là tình mẫu tử, văn học còn khắc họa tình cảm vợ chồng một cách đẹp đẽ, sâu sắc, như tiểu thuyết 'Tắt đèn' của Nhà văn Ngô Tất Tố.

'Thuận vợ thuận chồng, tát biển Đông cũng cạn'

Nếu đã học cấp II, bạn chắc chắn đã biết đến truyện 'Cuộc chia tay của những con búp bê'. Cảnh hai anh em Thành và Thủy chia tay đầy nước mắt đã chuyển tải một tình cảm gắn bó giữa anh em trong gia đình:

'Anh em như tay chân

Rách lành đùm bọc dở hay đỡ đần'

Từ tình yêu thương trong gia đình, mở rộng ra xã hội, có tình yêu đôi lứa, tình bạn... là tình yêu thương đồng loại mà văn học và người xưa thường nhắc đến qua các ca dao:

'Nhiễu điều phủ lấy giá gương

Người trong một nước phải thương nhau cùng'

Người xưa còn tạo ra truyền thuyết 'Con Rồng cháu Tiên' để làm rõ về khái niệm 'đồng bào'. Theo truyền thuyết, mẹ Âu Cơ và cha Lạc Long Quân đã sinh ra một trăm trứng, 50 con xuống biển và trở thành dân tộc miền xuôi, 50 con lên núi và trở thành dân tộc miền núi. Lúc rời đi, Lạc Long Quận nhắc Âu Cơ rằng sau này nếu gặp khó khăn, hãy giúp đỡ nhau. Điều này thể hiện tinh thần đoàn kết tương trợ của nhân dân ta. Mỗi khi một khu vực gặp khó khăn, những nơi khác luôn hướng về để giúp đỡ, chung tay ủng hộ vật chất và tinh thần. Điều này thể hiện tinh thần đoàn kết và tương trợ của nhân dân ta đối với nhau.

Không chỉ trong đời sống thường ngày, mà còn trong các câu chuyện cổ tích, truyện cổ tích không chỉ là những câu chuyện tưởng tượng, mà qua đó, cha ông ta muốn truyền đạt những suy nghĩ, tình cảm, ước mơ và niềm tin về công lý. Câu chuyện cổ tích 'Thạch Sanh' là một minh chứng rõ ràng về tư tưởng nhân đạo của dân tộc ta:

'Đem đại nghĩa để thắng hung tàn

Lấy trí nhân để thay cường bạo'

Cũng như câu chuyện về 'Sọ dừa', tình yêu thương của cô con gái út đối với sọ dừa thể hiện lòng nhân ái. Cô vẫn chăm sóc sọ dừa một cách tận tình mà không quan tâm đến hình dáng xấu xí. Điều này nhắc nhở chúng ta không nên phân biệt đối xử với người tàn tật hay có hình dáng xấu xí, vì con người chính là tâm hồn và tấm lòng của họ.

Bên cạnh việc ca ngợi những con người 'thương người như thể thương thân', văn học cũng phê phán những kẻ ích kỷ, vô lương tâm. Nhân vật bà cô trong truyện 'Những ngày thơ ấu' là một ví dụ điển hình về sự độc ác, 'bề ngoài thơn thớt nói cười mà trong nham hiểm giết người không dao'. Bà cô không chỉ nói xấu và sỉ nhục mẹ bé Hồng mà còn thể hiện lòng ác ý và không lương tâm. Truyện 'Tắt đèn' của Ngô Tất Tố cũng đưa ra hình ảnh tàn ác, bất nhân của tên cai lệ và người nhà lí trưởng.

Qua những tác phẩm trên, chúng ta thấy rõ rằng văn học Việt Nam luôn tôn vinh lòng nhân ái: 'Nhiễu điều phủ lấy giá gương. Người trong một nước phải thương nhau cùng', và đồng thời lên án những kẻ thờ ơ, vô trách nhiệm. Điều này là minh chứng cho tư tưởng nhân đạo, tình yêu thương cao cả, trở thành một truyền thống quý báu của dân tộc Việt Nam. Chúng ta cần yêu thương và giúp đỡ nhau, cùng nhau xây dựng đất nước phồn thịnh. Như thơ Tố Hữu đã viết:

'Còn gì đẹp trên đời hơn thế

Người yêu người sống để yêu nhau'.

Sức mạnh của chúng ta nằm ở sự đoàn kết và chiến thắng được tạo ra từ đó. Từ lâu, tổ tiên chúng ta đã truyền đạt tinh thần đoàn kết qua những câu chuyện tuyệt vời như Sự tích trăm trứng, Quả bầu mẹ,... Đoàn kết được thể hiện qua những câu ca dao sâu sắc:

Nhiễu điều phủ lấy giá gương

Người trong một nước phải thương nhau cùng.

Câu ca dao này không chỉ là biểu tượng của truyền thống đoàn kết quý báu mà còn là lời khuyên về tình thân thiết: Người dân cùng một quê hương phải chia sẻ tình thương. Sống trên đất nước này, chúng ta là anh em, dù là người rừng hay người biển, người Kinh hay người Thượng. Tất cả chúng ta đều là con của một mẹ, là dòng họ Lạc Hồng. Đây là sợi dây vô hình kết nối mọi thành viên trong cộng đồng.

Trong cuộc sống, không ai tồn tại mà không cần đến sự gắn bó với gia đình, giai cấp và dân tộc. Chúng ta chỉ có thể tạo ra sức mạnh khi đoàn kết. Chỉ có một cộng đồng đoàn kết về ý chí, gắn bó về quyền lợi mới có thể xây dựng nước mạnh mẽ và giàu có.

Bài học về đoàn kết đã được chứng minh qua hàng ngàn năm lịch sử Việt Nam. Trong những cuộc chiến đấu chống ngoại xâm, sức mạnh của truyền thống đoàn kết đã tạo ra những chiến công lịch sử như Bạch Đằng, Chi Lăng, Đống Đa, Điện Biên Phủ, Chiến dịch Hồ Chí Minh,... Nhờ đoàn kết, dân tộc Việt Nam tồn tại và phát triển.

Đoàn kết không chỉ quan trọng trong chiến tranh để giữ nước mà còn trong thời bình để xây dựng đất nước phồn thịnh. Tất cả chúng ta là anh em, là một nhà, thịt thề xương, tim óc đồng lòng (thơ Tố Hữu). Tình yêu thương và giúp đỡ nhau không chỉ trong những khoảnh khắc hạnh phúc mà còn trong những thời điểm khó khăn, đó là truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam.

Tinh thần đoàn kết, tình yêu giai cấp, đồng hương là cơ sở của tình yêu quê hương, đất nước. Tinh thần này thể hiện qua những hành động hàng ngày: giúp đỡ người già, người tàn tật, người gặp khó khăn; tham gia cứu trợ đồng bào bị thiên tai; thực hiện các phong trào đền ơn đáp nghĩa; mở lớp học tình thương cho trẻ em nghèo... Tất cả là kết quả của cuộc sống coi trọng nhân nghĩa, là học thuật thương thân, tương ái lưu luyến từng đời.

So với cuộc sống ích kỷ, chỉ quan tâm đến quyền lợi cá nhân, đó là đáng lên án. Thờ ơ trước nỗi đau của người khác, thậm chí vui mừng trước nỗi khổ cực của đồng bào, đó là sự suy thoái về đạo đức và nhân cách. Xã hội mới không chấp nhận những người ích kỷ như vậy trong cộng đồng dân tộc.

Trong thời đại hiện nay, câu ca dao vẫn giữ nguyên ý nghĩa sâu sắc về nhân sinh. Hãy kế thừa và phát huy truyền thống đoàn kết của dân tộc, kề vai sát cánh để xây dựng Việt Nam ngày càng phồn thịnh. Trên con đường hướng tới tương lai rạng ngời, lời dạy của Bác Hồ luôn là nguồn động viên cho cả dân tộc: Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết. Thành công, thành công, đại thành công.

Trong kho tàng ca dao, dân ca tục ngữ Việt Nam đọng lại rất nhiều câu ca dao, tục ngữ phản ánh sâu sắc kinh nghiệm xã hội, để lại bài học quý báu. Một câu ca dao nổi bật là: “Nhiễu điều phủ lấy giá gương/Người trong một nước phải thương nhau cùng”.

Câu ca dao ngắn gọn này chứa đựng sự hiểu biết sâu sắc về đoàn kết, gắn bó trong cùng một quốc gia, dân tộc.

Câu ca dao có lớp nghĩa đen rõ ràng, nói về việc che phủ giá gương bằng nhiễu điều để giữ cho gương luôn sáng bóng, bền đẹp. Từ đó, chúng ta rút ra ý nghĩa bóng rằng người dân cùng một quốc gia phải đoàn kết, thương yêu nhau “người trong một nước phải thương nhau cùng”, giống như sự gắn bó không thể tách rời giữa nhiễu điều và giá gương. Nếu mất đi sự đoàn kết, tình thương, cộng đồng sẽ không còn bền vững nữa. Đây là ý nghĩa sâu sắc về tình nhân quảng bá bởi Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Một cây làm chẳng nên non/ ba cây chụm lại nên hòn núi cao” và khẩu hiệu quen thuộc: “Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết/ Thành công, thành công, đại thành công”.

Thời kỳ sau năm 1945, dân tộc ta đối mặt với nhiều loại giặc: giặc đói, giặc dốt và giặc ngoại xâm. Bác Hồ đã khuyến khích phong trào “Hũ gạo cứu đói” với khẩu hiệu “Một nắm khi đói bằng một gói khi no”. Phong trào nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ cộng đồng, là minh chứng cho sức mạnh đoàn kết của dân tộc, giúp chiến thắng kẻ thù và giành lại độc lập dân tộc.

Nay, câu ca dao vẫn giữ nguyên ý nghĩa trong nhiều hoạt động như góp sức hướng về miền Trung - nơi thường xuyên chịu thiên tai. Nhiều chương trình truyền hình như “Trái tim cho em” cũng mang lại ý nghĩa nhân văn và giúp đỡ trẻ em bị bệnh tim bẩm sinh.

Câu ca dao vẫn là nguồn bài học quý báu về đoàn kết, tình thương, giúp đỡ nhau trong cùng một dân tộc. Đây là sức mạnh lớn giúp đất nước vươn lên và phồn thịnh.