Top 12 bài viết phân tích tác phẩm 'Tiếng gà trưa' (lớp 7) xuất sắc

“Tiếng gà trưa” của Xuân Quỳnh là một bài thơ đặc biệt, thể hiện tình cảm gắn bó sâu sắc giữa bà và cháu. Bài thơ không chỉ là nỗi lòng yêu quê hương mà còn là những cảm xúc chân thành, sâu lắng từ tâm hồn tác giả.

Âm thanh tiếng gà trưa xuất hiện xuyên suốt bài thơ, mở đầu với tiếng gà vang vọng đã khơi gợi kỷ niệm tuổi thơ của người chiến sĩ. Khi hành quân, người chiến sĩ dừng lại ở một xóm nhỏ để nghỉ ngơi, và tiếng gà bỗng vang lên: “Cục… cục tác cục ta” - âm thanh quen thuộc của làng quê Việt Nam. Tiếng gà đó làm dậy lên trong lòng nhiều cảm xúc, từ “nghe” được nhắc lại ba lần cùng với hình ảnh “xao động nắng trưa”, “bàn chân đỡ mỏi” và “gọi về tuổi thơ”. Âm thanh ấy đã làm sống lại những kỷ niệm của tuổi thơ bên bà, làm giảm bớt mệt mỏi trong chuyến hành quân xa. Tiếp theo, người cháu nhắc lại những kỷ niệm về thời gian gian khó nhưng ấm áp khi sống bên bà:

“Tiếng gà trưa
Ổ rơm hồng những trứng
Này con gà mái mơ
Khắp mình hoa đốm trắng
Này con gà mái vàng
Lông óng như màu nắng”

Nhớ về bà cũng là nhớ đến đàn gà mà bà luôn chăm sóc. Hình ảnh đàn gà trong thơ Xuân Quỳnh trở nên thơ mộng, với gà mái mơ lông trắng và gà mái vàng lông óng ánh nắng. Đó còn là kỷ niệm về lần bị bà mắng:

“Tiếng gà trưa
Có tiếng bà vẫn mắng
- Gà đẻ mà mày nhìn
Rồi sau này lang mặt!
Cháu về lấy gương soi
Lòng dại thơ lo lắng”

Những kỷ niệm về tiếng gà còn gợi nhắc hình ảnh bà chăm sóc từng quả trứng, mong trời không sương muối để đàn gà khỏe mạnh. Cuối năm, bà bán gà để mua quần áo mới cho cháu:

“Tiếng gà trưa
Tay bà khum soi trứng
Dành từng quả chắt chiu
Cho con gà mái ấp
Cứ hàng năm hàng năm
Khi gió mùa đông tới
Bà lo đàn gà toi
Mong trời đừng sương muối
Để cuối năm bán gà
Cháu được quần áo mới”

Bà đã dành cả cuộc đời lo lắng cho cháu, quên đi những vất vả của bản thân. Bà chăm sóc đàn gà, để cuối năm bán lấy tiền mua sắm cho cháu. Khổ thơ cuối cùng thể hiện tình cảm sâu sắc của người chiến sĩ với bà:

“Tiếng gà trưa
Mang bao nhiêu hạnh phúc
Đêm cháu về nằm mơ
Giấc ngủ hồng sắc trứng
Cháu chiến đấu hôm nay
Vì lòng yêu Tổ quốc
Vì xóm làng thân thuộc
Bà ơi, cũng vì bà
Vì tiếng gà cục tác
Ổ trứng hồng tuổi thơ”

Tiếng gà trưa đã đem đến nhiều kỷ niệm, đẹp nhất vẫn là những kỷ niệm bên bà. Khi cháu trưởng thành và tham gia kháng chiến, chiến đấu vì “lòng yêu Tổ quốc” - tình yêu quê hương và “vì bà” - tình cảm gia đình, một mục đích cao cả.

Đọc bài thơ “Tiếng gà trưa”, người đọc cảm nhận được tình cảm sâu sắc giữa bà và cháu, làm cho tình yêu nước trở nên sâu sắc hơn.

Xuân Quỳnh là một trong những nhà thơ trẻ nổi bật trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Bài thơ “Tiếng gà trưa” được bà sáng tác trong giai đoạn đầu của cuộc kháng chiến. Âm thanh của tiếng gà trưa gợi nhắc về quê hương, gia đình và làng xóm, giữ vững trong tâm trí người lính và trở thành hành trang của người lính trẻ:

“Trên đường hành quân dài
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà vang lên:
“Cục... cục tác cục ta”
Nghe sao xao động giữa trưa
Nghe chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ”

Người chiến sĩ đang trên đường hành quân, cuộc hành trình gian nan. Khi thấy xóm làng xa xa, người lính dừng lại nghỉ ngơi. Âm thanh của tiếng gà “Cục… cục tác cục ta” gợi lại trong lòng người lính những kỷ niệm tuổi thơ bên bà. Nhà thơ đã sử dụng điệp ngữ “nghe” cùng với các hình ảnh ẩn dụ như “xao động giữa trưa”, “chân đỡ mỏi”, “gọi về tuổi thơ” để làm nổi bật sự xúc động của người chiến sĩ khi nghe tiếng gà trưa. Kỷ niệm tuổi thơ bên bà hiện ra trong hồi tưởng của người cháu:

“Tiếng gà trưa
Ổ rơm hồng những trứng
Gà mái mơ
Hoa đốm trắng trên mình
Gà mái vàng
Lông óng như ánh nắng”

Hình ảnh “gà mái mơ” với mình hoa đốm trắng, “gà mái vàng” với lông óng như nắng gần gũi với cuộc sống nông thôn. Đặc biệt là kỷ niệm khi cháu tò mò xem gà đẻ trứng và bị bà mắng:

“Gà đẻ mà mày nhìn
Rồi sau này bị mắng”

Lời mắng của bà khiến cháu lo lắng. Đó là những lo lắng hồn nhiên của trẻ con. Và hình ảnh một người bà tần tảo sớm hôm:

“Tiếng gà trưa
Tay bà khum soi trứng
Dành từng quả chắt chiu
Cho gà mái ấp”

Đôi bàn tay bà “khum soi trứng” - nâng niu từng quả trứng để gà mái ấp. Cuộc đời bà vất vả vì con cháu, không nghĩ gì đến bản thân. Mùa đông đến, trời lạnh, bà lo lắng đàn gà sẽ chết, không có gì bán để mua quần áo mới cho cháu:

“Hàng năm khi gió mùa đông tới
Bà lo đàn gà chết
Mong trời đừng sương muối
Để cuối năm bán gà
Cháu có quần áo mới”

Khổ thơ cuối thể hiện tình cảm sâu sắc của cháu dành cho bà. Tiếng gà trưa lưu giữ những hạnh phúc, ước mơ của thời thơ ấu. Khi trưởng thành, cháu đã trở thành lính:

“Cháu chiến đấu hôm nay
Vì lòng yêu Tổ quốc
Vì xóm làng thân thuộc
Bà ơi, cũng vì bà
Vì tiếng gà cục tác
Ổ trứng hồng tuổi thơ”

Điệp từ “vì” khẳng định mục đích chiến đấu của cháu. Đầu tiên là vì yêu nước - “vì lòng yêu Tổ quốc”, yêu quê hương - “yêu xóm làng thân thuộc”. Cuối cùng là vì bà - cháu hy vọng bà có thể sống bình yên. Đó là những mục đích chiến đấu cao cả, thiêng liêng.

Âm thanh “tiếng gà trưa” bao trùm bài thơ, không chỉ gợi về những kỷ niệm đẹp của tuổi thơ mà còn chứa đựng tình cảm sâu sắc của người cháu dành cho bà.

Xuân Quỳnh là một trong những nữ thi sĩ nổi bật của văn học Việt Nam hiện đại. Bài thơ “Tiếng gà trưa” được sáng tác trong những năm đầu của cuộc kháng chiến chống Mỹ. Tác phẩm thể hiện âm thanh và tiếng gọi của quê hương, gia đình, xóm làng, để lại dấu ấn sâu đậm trong tâm hồn người lính ra trận, trở thành hành trang quý giá của người chiến sĩ trẻ.

Tiếng gà vốn là âm thanh quen thuộc của các làng quê Việt Nam, gợi nhớ về cuộc sống bình dị của người nông dân. Tuy nhiên, với cảm xúc riêng biệt, Xuân Quỳnh đã thổi vào âm thanh ấy dòng kỷ niệm của những ngày thơ ấu. Tiếng gà trưa làm xao động cái nắng giữa trưa trên con đường hành quân. Người lính cảm nhận được sức mạnh dồi dào, đôi chân không còn mỏi mệt và tâm hồn dâng trào cảm xúc. Tiếng gà như là tiếng gọi của quê hương:

“Cục...cục tác cục ta
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ”

Tiếp theo, từ “tiếng gà trưa” được nhắc lại ba lần, làm cho người cháu nhớ về hình ảnh người bà yêu quý, người luôn chăm sóc từng quả trứng hồng:

“Tiếng gà trưa
Ổ rơm hồng những trứng
Này con gà mái mơ
Khắp mình hoa đốm trắng
Này con gà mái vàng
Lông óng như màu nắng”

Những năm tháng tuổi thơ bên bà đã để lại nhiều kỷ niệm đáng nhớ. Đặc biệt là khi cháu tò mò xem bà đẻ trứng và bị bà mắng. Lòng cháu ngây thơ tin lời bà và sợ bị lang mặt, nên đã về lấy gương soi:

“Tiếng gà trưa
Có tiếng bà vẫn mắng
Gà đẻ mà mày nhìn
Rồi sau này lang mặt
Cháu về lấy gương soi
Lòng dại thơ lo lắng
…
Khi gió mùa đông tới
Bà lo đàn gà toi
Mong trời đừng sương muối
Để cuối năm bán gà
Cháu được quần áo mới”

Nhưng nổi bật nhất là hình ảnh người bà. Bà đã luôn ân cần, hy sinh và làm lụng vất vả để có một đàn gà bán vào cuối năm, để sắm sửa quần áo cho cháu. Cả cuộc đời bà là chuỗi những lo toan cho con cháu:

“Ôi cái quần chéo go,
Ống rộng dài quết đất
Cái áo cánh trúc bâu
Đi qua nghe sột soạt”

Những ngày sống bên bà là ký ức không thể phai mờ. Tiếng gà trưa còn là biểu tượng của những giấc mơ của người lính:

“Tiếng gà trưa
Mang bao nhiêu hạnh phúc
Đêm cháu về nằm mơ
Giấc ngủ hồng sắc trứng”

Âm thanh quen thuộc gợi nhớ về những kỷ niệm tuổi thơ và cũng như tiếng gọi của quê hương. Tiếng gà không chỉ là âm thanh bình thường mà còn là niềm khao khát, những ước mơ trong lòng người cháu. Bài thơ phản ánh mục đích chiến đấu của người chiến sĩ:

“Cháu chiến đấu hôm nay
Vì lòng yêu tổ quốc
Vì xóm làng thân thuộc
Bà ơi, cũng vì bà
Vì tiếng gà cục tác
Ổ trứng hồng tuổi thơ”

Điệp từ “vì” lặp lại bốn lần - khẳng định mục đích chiến đấu của người lính. Người cháu chiến đấu vì tổ quốc, vì xóm làng và đặc biệt là vì bà, với ước mong cuộc sống bình yên. Hai từ “bà ơi” vang lên đầy xúc động, như là niềm tin cho người chiến sĩ trong cuộc chiến bảo vệ quê hương yêu dấu.

Bài thơ “Tiếng gà trưa” của Xuân Quỳnh nổi bật với tình cảm thiêng liêng của bà cháu, đồng thời thể hiện tình yêu quê hương, đất nước.

Xuân Quỳnh là một nhà thơ nổi bật với những cảm xúc chân thật từ cuộc sống thường ngày. Bài thơ “Tiếng gà trưa” của bà mang đến cho người đọc một cái nhìn sâu sắc về tình cảm giữa bà và cháu.

Trong phần mở đầu, bài thơ mô tả hình ảnh người cháu đang trên đường hành quân gian nan. Khi dừng chân bên một xóm nhỏ, cháu chợt nghe âm thanh quen thuộc vang lên:

“Trên đường hành quân dài
Dừng lại bên xóm nhỏ
Tiếng gà cất lên:
“Cục... cục tác cục ta”
Gợi xao động giữa nắng trưa
Giúp bàn chân đỡ mỏi
Gọi về những ngày thơ”

Âm thanh “Cục… cục tác cục ta” của tiếng gà đã gợi nhớ về những kỷ niệm tuổi thơ bên bà, dù vất vả nhưng ấm áp. Biện pháp tu từ điệp ngữ với từ “nghe” cùng các hình ảnh ẩn dụ như “xao động nắng trưa”, “bàn chân đỡ mỏi”, “gọi về tuổi thơ” nhấn mạnh cảm xúc sâu sắc của người lính khi nghe tiếng gà trưa. Đây là âm thanh làm xao động cả không gian yên bình của làng quê và gọi dậy những ký ức của thời thơ ấu. Những ký ức này được tái hiện qua dòng hồi tưởng:

“Tiếng gà trưa
Ổ rơm hồng với trứng
Con gà mái mơ
Khắp mình hoa đốm trắng
Con gà mái vàng

Hình ảnh trong ký ức của cháu về “con gà mái mơ” với những đốm trắng và “con gà mái vàng” với lông óng ánh màu nắng thật đặc biệt. Kỷ niệm khi cháu tò mò xem gà đẻ trứng và bị bà mắng đã tạo nên những ký ức đáng nhớ:

“Gà đẻ mà mày nhìn
Rồi sau này lang mặt”

Lời mắng của bà khiến cháu tin rằng sẽ bị lang mặt và về lấy gương soi. Ký ức tuổi thơ này không chỉ đáng nhớ mà còn gợi cả sự vất vả của người bà:

“Tiếng gà trưa
Tay bà khum nâng trứng
Chắt chiu từng quả
Cho gà mái ấp”

Người bà đã vất vả cả đời để nuôi cháu, nâng niu từng quả trứng cho con gà mái ấp. Điều này không chỉ giúp bà có tiền mua sắm quần áo mới cho cháu vào cuối năm mà còn thể hiện đức hy sinh của bà. Khi mùa đông đến, bà lo lắng về sự sống còn của đàn gà:

“Hàng năm khi gió mùa đông về
Bà lo lắng đàn gà sẽ chết
Mong trời đừng sương muối
Để cuối năm bán gà
Cháu có quần áo mới”

Tiếng gà trưa không chỉ là hình ảnh gợi nhớ về những kỷ niệm và ước mơ thuở nhỏ mà còn thể hiện sự hi sinh của bà:

“Cháu chiến đấu hôm nay
Vì lòng yêu Tổ quốc
Vì xóm làng thân thuộc
Bà ơi, cũng vì bà
Vì tiếng gà cục tác
Ổ trứng hồng tuổi thơ”

Nhà thơ đã sử dụng điệp từ “vì” để nhấn mạnh lý do chiến đấu của người cháu. Khi trưởng thành, cháu chiến đấu bảo vệ tổ quốc vì tình yêu quê hương và đặc biệt là vì người bà. Tiếng gọi “Bà ơi” vang lên đầy trìu mến, thể hiện ước mơ đem lại hòa bình cho những người thân yêu. Sau khi đọc bài thơ, người đọc cảm nhận được tình cảm thiêng liêng và sâu sắc trong “Tiếng gà trưa” của Xuân Quỳnh.

Xuân Quỳnh thường viết về những cảm xúc giản dị và chân thành trong cuộc sống gia đình và sinh hoạt hàng ngày. Bài thơ “Tiếng gà trưa” là một ví dụ tiêu biểu cho phong cách này.

Tiếng gà trưa quen thuộc ở các làng quê Việt Nam mang đến một cảm giác gần gũi, nhắc nhớ về quê hương. Trong bài thơ, người cháu đang trên đường hành quân, dừng lại ở một xóm nhỏ, và âm thanh tiếng gà gợi nhớ lại những kỷ niệm tuổi thơ:

“Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ:
Cục... cục tác cục ta
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ”

Nhà thơ sử dụng điệp từ “nghe” cùng với các ẩn dụ như “xao động nắng trưa” và “bàn chân đỡ mỏi” để nhấn mạnh rằng tiếng gà trưa đã trở thành âm thanh kết nối với ký ức tuổi thơ. Những ký ức ấy lần lượt hiện ra qua hồi tưởng của người cháu:

“Tiếng gà trưa
Ổ rơm hồng những trứng
Này con gà mái mơ
Khắp mình hoa đốm trắng
Này con gà mái vàng
Lông óng như màu nắng”

Những hình ảnh như “con gà mái mơ - mình hoa đốm trắng” và “con gà mái vàng - lông óng như màu nắng” rất quen thuộc và gần gũi với nông thôn. Đặc biệt là hình ảnh cháu tò mò xem gà đẻ và bị bà mắng:

“Tiếng gà trưa
Có tiếng bà vẫn mắng
Gà đẻ mà mày nhìn
Rồi sau này lang mặt
Cháu về lấy gương soi
Lòng dại thơ lo lắng”

Lời mắng yêu thương của bà thể hiện sự quan tâm và yêu thương dành cho đứa cháu còn non nớt. Bà phải chắt chiu và chăm sóc cho đàn gà để cuối năm bán lấy tiền mua sắm quần áo mới cho cháu:

“Khi gió mùa đông tới
Bà lo đàn gà toi
Mong trời đừng sương muối
Để cuối năm bán gà
Cháu được quần áo mới”

Hình ảnh bà khum soi trứng và lo lắng cho đàn gà thể hiện sự hy sinh và yêu thương. Bà luôn chăm sóc cho cháu dù trời trở lạnh, lo lắng cho đàn gà. Bà hiện lên thật giản dị và đậm chất thôn quê qua hình ảnh:

“Ôi cái quần chéo go,
Ống rộng dài quết đất
Cái áo cánh trúc bâu
Đi qua nghe sột soạt”

Tuổi thơ bên bà dù khó khăn nhưng tràn đầy hạnh phúc. Điều này khiến cho cháu không thể quên:

“Tiếng gà trưa
Mang bao nhiêu hạnh phúc
Đêm cháu về nằm mơ
Giấc ngủ hồng sắc trứng”

Tiếng gà trưa in sâu trong tâm trí cháu, chứa đựng những hạnh phúc và tình cảm sâu sắc. Khổ thơ cuối diễn tả lý do cháu chiến đấu:

“Cháu chiến đấu hôm nay
Vì lòng yêu tổ quốc
Vì xóm làng thân thuộc
Bà ơi, cũng vì bà
Vì tiếng gà cục tác
Ổ trứng hồng tuổi thơ”

Việc lặp lại từ “vì” nhấn mạnh các mục đích cao cả trong cuộc chiến, từ tình yêu tổ quốc, quê hương đến tình yêu bà. Bà là một trong những lý do cháu chiến đấu để đem lại hòa bình cho đất nước và cho bà.

Khi đọc “Tiếng gà trưa”, chúng ta có thể thấy hình ảnh của chính mình và từ đó thêm yêu mến và trân trọng bà của mình hơn.

Bài thơ 'Tiếng gà trưa' của Xuân Quỳnh là một tác phẩm nổi bật, gợi nhắc về những kỷ niệm tuổi thơ và tình cảm bà cháu. Sự ấm áp của tình gia đình đã làm cho lòng yêu nước trở nên sâu sắc hơn.

Âm thanh tiếng gà, vốn là hình ảnh quen thuộc ở làng quê Việt Nam, đã trở thành một biểu tượng gợi nhớ về tuổi thơ trong bài thơ “Tiếng gà trưa”. Khi người cháu trên đường hành quân nghe thấy tiếng gà, nó đã đưa tâm trí anh trở về những ngày tháng bên bà:

“Trên con đường hành quân dài
Dừng chân nơi xóm nhỏ
Tiếng gà cục tác vang xa:
Cục... cục tác cục ta”
Nghe tiếng gà giữa trưa hè
Nghe chân đỡ mỏi
Như gọi về tuổi thơ”

Những kỷ niệm tươi đẹp lần lượt hiện về trong tâm trí người cháu:

“Tiếng gà trưa
Ổ rơm chứa những quả trứng
Gà mái mơ với bộ lông hoa đốm trắng
Gà mái vàng với lông óng ánh như nắng”

Người cháu nhớ lại sự tò mò khi nhìn bà đẻ trứng và bị bà mắng. Với lòng ngây thơ, cháu đã tin lời bà và lo sợ mặt bị lang, nên đã về lấy gương soi:

“Tiếng gà trưa
Có tiếng bà vẫn mắng
Gà đẻ trứng mà mày nhìn
Rồi sẽ bị lang mặt
Cháu về lấy gương soi
Lòng dại thơ lo lắng
…

Khi gió đông về
Bà lo lắng đàn gà bị bệnh
Mong trời đừng có sương muối
Để cuối năm bán gà
Cháu có được quần áo mới”

Hình ảnh bà - một người hiền lành, vất vả và hy sinh để chăm sóc đàn gà, nhằm mua sắm quần áo cho cháu cuối năm. Cuộc đời bà là những lo lắng và chăm sóc cho gia đình:

“Ôi chiếc quần chéo go,
Ống rộng dài quét đất
Cái áo cánh trúc bâu
Đi qua nghe sột soạt”

Cuộc sống bên bà dù khó khăn, nhưng đầy hạnh phúc. Điều đó khiến cháu không thể quên:

“Tiếng gà trưa
Chứa đựng bao nhiêu hạnh phúc
Đêm cháu mơ giấc mộng
Giấc ngủ như trứng hồng”

Tiếng gà trưa không chỉ là âm thanh bình thường, mà còn là tiếng gọi của quê hương, gắn liền với ước mơ của người cháu. Bài thơ kết thúc với lời khẳng định mục đích chiến đấu của người cháu:

“Cháu chiến đấu hôm nay
Vì lòng yêu tổ quốc
Vì xóm làng thân thuộc
Bà ơi, cũng vì bà
Vì tiếng gà cục tác
Ổ trứng hồng tuổi thơ”

Điệp từ “vì” được lặp lại bốn lần trong khổ thơ cuối, khẳng định mục đích chiến đấu cao cả. Người cháu kính trọng và yêu thương bà, nhớ bà với lòng biết ơn chân thành. Bà là lý do để cháu chiến đấu, không chỉ vì hòa bình cho đất nước mà còn cho bà. Bài thơ diễn tả một cách tự nhiên từ tình yêu bà cháu đến mục đích chiến đấu cao cả.

Bài thơ thể hiện tình cảm chân thành và cảm động của bà cháu, đem đến nhiều cảm xúc và suy tư cho người đọc.

Xuân Quỳnh là một trong những nhà thơ nữ nổi bật của thơ hiện đại Việt Nam, với những tác phẩm viết về tình cảm chân thành và giản dị trong cuộc sống hàng ngày. Bài thơ “Tiếng gà trưa” là một minh chứng cho sự cảm nhận sâu sắc của bà về tình yêu quê hương và tổ quốc. Được viết trong giai đoạn đầu của cuộc kháng chiến chống Mỹ, bài thơ không chỉ là sự thể hiện tình cảm yêu nước sâu lắng mà còn là hình ảnh âm thanh của tiếng gà trưa gợi nhớ về những kỉ niệm và nơi chốn bình yên trong tâm hồn.

Nhân vật trữ tình là một người chiến sĩ, nghe theo tiếng gọi của tổ quốc, lên đường vào Nam chiến đấu. Cả bài thơ đều bao trùm bởi cảm xúc sâu sắc và da diết về bà và quê hương. Âm thanh của tiếng gà trưa mà người cháu tình cờ nghe thấy trên đường hành quân đã gợi lại bao kỉ niệm và cảm xúc:

“Trên con đường hành quân dài

Dừng chân bên xóm nhỏ

Tiếng gà cất lên:

‘Cục... cục tác cục ta’

Nghe nắng trưa xao động

Nghe bàn chân nhẹ nhõm

Nghe tiếng gọi tuổi thơ”

Các từ “nghe” lặp lại ba lần, như một sự nhấn mạnh cảm xúc dạt dào khó tả. Tiếng gà dường như có một sức mạnh diệu kỳ, làm cho nắng trưa cũng phải lay động, và mệt mỏi trên con đường hành quân như biến mất khi những kỉ niệm tuổi thơ ùa về trong tâm trí tác giả:

“Tiếng gà trưa

Ổ rơm đỏ rực trứng

Con gà mái mơ

Với hoa đốm trắng trên mình

Con gà mái vàng

Lông óng ánh như nắng”

Những kỉ niệm đáng yêu về hình ảnh bà, những lời mắng yêu, và niềm lo lắng của bà khi mùa đông đến đều hiện lên rõ nét:

“Tiếng gà trưa

Giọng bà mắng:

- Gà đẻ mà mày nhìn

Rồi sau này mặt bị lang!

Cháu về lấy gương soi

Lòng thơ ngây lo lắng”

Hình ảnh bà chăm sóc đàn gà và sự chắt chiu từng quả trứng để đem lại niềm vui cho cháu trong dịp Tết:

“Tiếng gà trưa

Tay bà khum soi trứng

Chắt chiu từng quả

Cho con gà mái ấp”

Những hình ảnh giản dị về quần áo và niềm vui bà mong muốn mang lại cho cháu qua việc bán gà vào cuối năm, dù đơn giản nhưng ẩn chứa bao tình yêu thương và hi sinh:

“Cứ mỗi năm

Khi gió mùa đông đến

Bà lo đàn gà không sống

Mong trời đừng sương muối

Để cuối năm bán gà

Cháu có quần áo mới

Ôi cái quần chéo go

Ống rộng dài quét đất

Cái áo cánh chúc bâu

Đi qua nghe sột soạt”

Hạnh phúc gia đình giản dị nhưng chứa đựng sự kết nối yêu thương bền chặt. Tiếng gà trưa không chỉ là âm thanh mà còn là biểu hiện của tình yêu và khát vọng tuổi thơ. Bài thơ khép lại với lòng yêu nước và lòng biết ơn bà:

“Tiếng gà trưa

Mang bao hạnh phúc

Đêm cháu nằm mơ

Giấc ngủ hồng sắc trứng”

Âm thanh tiếng gà trưa là biểu hiện của cuộc sống bình yên và tình yêu thương của bà, trở thành nguồn động lực cho người cháu trong cuộc chiến đấu. Bài thơ với ngôn ngữ giản dị, nhưng sâu lắng, đã để lại những cảm xúc chân thành và sâu sắc về tình bà cháu trong lòng người đọc.

Tiếng gọi đơn sơ của “bà” chứa đựng một tình cảm ấm áp và sâu lắng. Hình ảnh người bà hiền hậu, ân cần chỉ dạy con cháu về đạo đức và nhân tình thế thái hiện lên rõ nét. Trong bài thơ Tiếng gà trưa của Xuân Quỳnh, chúng ta thấy được vẻ đẹp giản dị và tình cảm sâu sắc giữa bà và cháu.

Bài thơ với thể tự do năm chữ mở ra những ký ức tuổi thơ tươi đẹp, tình cảm bà cháu nồng nàn và lòng yêu nước mãnh liệt của người chiến sĩ. Khi người lính dừng chân bên một xóm nhỏ trong chuyến hành quân, tiếng gà “cục tác… cục ta” khiến anh dạt dào cảm xúc. Những ký ức từ hiện tại trở về quá khứ, đầy cảm động và sâu sắc.

Nghe nắng trưa xao động
Nghe chân vơi mỏi mệt
Nghe gọi về thời thơ.

Việc lặp lại từ “nghe” nhấn mạnh cảm xúc của người lính khi nghe tiếng gà trưa. Tiếng gà không chỉ được nghe bằng tai mà còn cảm nhận bằng tâm hồn và hồi tưởng. Âm thanh này mang đến ký ức tuổi thơ tràn đầy tình cảm bà cháu, giúp người lính quên đi mệt mỏi trên hành trình. Tình yêu quê hương của người lính trở nên rõ rệt.

Trong các khổ thơ chính, tiếng gà trưa gợi nhớ về những ký ức sâu lắng của tuổi thơ, đặc biệt là hình ảnh bà với những lời mắng yêu giản dị:

“Gà đẻ mà mày nhìn!
Rồi sau này sẽ lang mặt.”

Sợ bị lang mặt, “cháu về lấy gương soi, lòng dại thơ lo lắng”. Những ký ức giản dị nhưng chân thành và sâu sắc. Bà luôn chăm sóc chu đáo cho đàn gà:

Tay bà khum soi trứng
Dành từng quả chắt chiu
Cho gà mái ấp.

Mỗi mùa đông, bà lại lo lắng cho đàn gà, mong trời không sương muối để cuối năm bán gà và mua sắm quần áo mới cho cháu.

Ôi cái quần chéo go
Ống rộng quét đất
Cái áo cánh trúc bâu
Đi qua nghe sột soạt.

Cháu vui mừng với quần áo mới. Mặc dù chúng có vẻ rộng, nhưng cháu hiểu và trân trọng sự vất vả và tình yêu của bà dành cho mình.

Cháu chiến đấu hôm nay
Vì lòng yêu Tổ quốc
Vì xóm làng thân thiết
Bà ơi, cũng vì bà
Vì tiếng gà cục tác
Ổ trứng hồng tuổi thơ.

Tác giả lặp lại từ “vì” để nhấn mạnh lý do người chiến sĩ ra trận. Không phải vì lý do vĩ đại nào khác, mà chính vì bà, quê hương, và những ký ức về tiếng gà và ổ trứng tuổi thơ.

Âm thanh tiếng gà trưa, bình dị mà thiêng liêng, lặp lại bốn lần trong bài thơ, như một nhắc nhở về tình cảm sâu sắc. Tình cảm gia đình làm cho tình yêu quê hương đất nước của người chiến sĩ thêm phần nồng nàn và ấm áp. Bài thơ Tiếng gà trưa không chỉ là âm thanh quen thuộc của làng quê mà còn là âm vang của ký ức và những hồi ức đẹp, khiến tôi nhớ về người bà đã khuất của mình. Thực sự là một tác phẩm tuyệt vời!

Xuân Quỳnh (1942 - 1988) là một nhà thơ nữ được rất nhiều người yêu thích. Thơ của chị mang sự trẻ trung, nhiệt huyết và chất trữ tình sâu lắng. Xuất thân từ nông thôn, Xuân Quỳnh thường viết về những chủ đề giản dị và gần gũi như tình cảm gia đình, tình bà cháu, tình yêu quê hương, và đất nước. Từ tập thơ đầu tay “Tơ tằm - Chồi biếc” (1963), Xuân Quỳnh đã thu hút sự chú ý của độc giả nhờ phong cách thơ mới mẻ. Trong hơn hai mươi năm sáng tác, chị đã viết nhiều tập thơ có giá trị và để lại ấn tượng sâu sắc. Bài thơ “Tiếng gà trưa” thể hiện tình cảm sâu sắc về gia đình, quê hương và đất nước.

Tác phẩm được viết trong thời kỳ đầu của cuộc kháng chiến chống Mỹ. Sau những thất bại nặng nề ở miền Nam, quân đội Mỹ tiếp tục mở rộng chiến tranh bằng cách tấn công miền Bắc để phá hoại hậu phương. Trong bối cảnh căng thẳng này, hàng triệu thanh niên đã lên đường với tinh thần:

“Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước
Mà lòng phơi phới dậy tương lai”

Nhân vật trong bài thơ là một chiến sĩ trẻ cùng đồng đội hành quân vào Nam chiến đấu. “Tiếng gà trưa” gợi nhớ về những kỷ niệm đẹp của tuổi thơ và tình bà cháu. Tình cảm gia đình và quê hương làm sâu sắc thêm tình yêu đất nước. Nỗi nhớ nhà, điều không thể tránh khỏi đối với những người lính trẻ vừa rời ghế nhà trường để ra chiến trường, được thể hiện rõ nét qua một tiếng gà trưa nghe thấy khi dừng chân ở một xóm nhỏ. Tiếng gà làm xao động ánh nắng trưa và tâm hồn người lính. Nghe tiếng gà, như nghe thấy tiếng quê hương an ủi và tiếp thêm sức mạnh. Điệp từ “nghe” được lặp lại ba lần trong ba câu thơ liên tiếp, thể hiện sự rung động mạnh mẽ trong tâm hồn chiến sĩ:

“Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ
Cục… cục tác cục ta
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ”

Quê nhà hiện lên rõ nét trong tâm trí và những kỷ niệm tuổi thơ sống dậy qua những hình ảnh thân thuộc. Tiếng gà trưa nhắc nhớ đến “Ổ rơm hồng những trứng” của mấy chị gà mái mơ, mái vàng, hay đẻ. Tiếng gà trưa khiến người cháu xa nhà nhớ về người bà kính yêu một đời vất vả. Thương mến cảnh đứa cháu tò mò xem gà đẻ bị bà mắng: “Gà đẻ mà mày nhìn/Rồi sau này lang mặt”. Dù không rõ thực hư nhưng cháu tin thật: “Cháu về lấy gương soi/Lòng dại thơ lo lắng”. Giờ đây, cháu đã trưởng thành và ao ước được trở về tuổi thơ để nghe tiếng mắng yêu của bà và thấy hình ảnh bà soi trứng, chăm sóc từng mầm hy vọng.

Trong suốt một đời vất vả, bà không bao giờ nghĩ đến bản thân mà chỉ lo cho cháu, vì cháu là tất cả đối với bà. Bà mong muốn đàn gà thoát khỏi dịch bệnh mỗi mùa đông: “Để cuối năm bán gà/Cháu được quần áo mới”. Ao ước của đứa cháu có được quần áo mới được bà yêu thương nhân lên gấp bội. Hạnh phúc gia đình giản dị và thiêng liêng cùng khát vọng tuổi thơ như được gói gọn trong tiếng gà trưa:

“Tiếng gà trưa
Mang bao nhiêu hạnh phúc
Đêm cháu về nằm mơ
Giấc ngủ hồng sắc trứng”

Qua nỗi nhớ từ tiếng gà trưa, Xuân Quỳnh đã miêu tả tâm hồn trong sáng và tình cảm yêu mến bà của một em bé nông thôn. Tình bà cháu thắm thiết trở thành phần quan trọng trong đời sống tinh thần của người chiến sĩ hôm nay đang trên đường chiến đấu bảo vệ quê hương:

“Cháu chiến đấu hôm nay
Vì tình yêu tổ quốc
Vì xóm làng thân thuộc
Bà ơi, cũng vì bà
Vì tiếng gà cục tác
Ổ trứng hồng tuổi thơ”

Khổ thơ cuối cùng là lời tâm sự chân thành của đứa cháu chiến sĩ gửi về bà kính yêu ở hậu phương. Từ tình cảm cụ thể như tình bà cháu đến tình yêu Tổ quốc, xóm làng được thể hiện bằng hình thức giản dị, mộc mạc như lời nói hàng ngày, nhưng lại gây xúc động sâu xa, vì nhà thơ đã diễn tả những điều thiêng liêng nhất của tâm hồn.

Bài thơ Tiếng gà trưa của Xuân Quỳnh, một lần nữa cho thấy nhà văn Nga I-li-a Ê-ren-bua đã đúng khi nói: “Dòng suối đổ vào sông, sông đổ vào dải trường giang Vôn-ga, con sông Vôn-ga đi ra bể. Lòng yêu nhà, yêu làng xóm, yêu miền quê trở nên lòng yêu Tổ quốc”.

“Bà” - hai chữ đơn sơ nhưng chứa đựng bao tình cảm sâu nặng. Hình ảnh người bà hiền từ, dịu dàng trong cuộc sống thường nhật luôn ân cần chỉ bảo con cháu về lẽ sống và đạo lý. Bà luôn yêu thương và quan tâm đến từng đứa cháu, dù chúng có nghịch ngợm đến đâu. Hình ảnh đó được thể hiện rõ nét trong bài thơ “Tiếng gà trưa” của Xuân Quỳnh, để lại cho tôi những ấn tượng sâu sắc về tình bà cháu giản dị nhưng đầy xúc động.

Bài thơ, với thể loại năm chữ tự do, đưa ta trở về với những kỉ niệm đáng nhớ của tuổi thơ, tình cảm bà cháu ấm áp và lòng yêu nước sâu nặng của một người lính. Trên con đường hành quân dài, người chiến sĩ dừng lại bên xóm nhỏ, và tiếng gà “cục tác… cục ta” khiến anh xúc động. Những cảm xúc từ hiện tại tràn về quá khứ với bao kỉ niệm đáng nhớ.

“Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ”

Nhà thơ sử dụng điệp từ “nghe” để nhấn mạnh sự xúc động của người lính khi nghe tiếng gà trưa. Âm thanh ấy không chỉ là cảm nhận từ thính giác mà còn là hồi tưởng, cảm giác, và ký ức. Tiếng gà trưa gợi nhớ về tình yêu thương của bà, giúp xoa dịu nỗi mệt mỏi trong hành trình dài. Điều đó thể hiện tình yêu quê hương sâu đậm của người lính.

Trong các khổ thơ giữa, tiếng gà trưa gợi lại những kỉ niệm đẹp về tuổi thơ và tình thương của bà. Những lời mắng yêu của bà thật giản dị nhưng chứa đựng bao tình cảm:

“Gà đẻ mà mày nhìn
Rồi sau này lang mặt”

Những câu nói ấy tuy mộc mạc nhưng đầy yêu thương, và sự quan tâm của bà dành cho đàn gà. Bà luôn chăm sóc, lo lắng cho đàn gà và mong trời đừng có sương muối để có thể mua sắm quần áo mới cho cháu:

“Ôi cái quần chéo go
Ống rộng dài quét đất
Cái áo cánh chúc bâu
Đi qua nghe sột soạt”

Khi nhận được quần áo mới, người cháu vui sướng khôn tả, không chê bai vì hiểu được sự vất vả của bà dành cho mình.

“Cháu chiến đấu hôm nay
Vì lòng yêu Tổ quốc
Vì xóm làng thân thuộc
Bà ơi, cũng vì bà
Vì tiếng gà cục tác
Ổ trứng hồng tuổi thơ”

Điệp từ “vì” nhấn mạnh động lực chiến đấu của người lính không chỉ vì Tổ quốc mà còn vì bà, vì quê hương và những ký ức đẹp của tuổi thơ. Tiếng gà trưa, dù giản dị, lại mang một ý nghĩa thiêng liêng, nhắc nhở ta về tình cảm gia đình và lòng yêu quê hương đất nước.

“Tiếng gà trưa” không chỉ là âm thanh quen thuộc của làng quê mà còn là hồi ức đẹp đẽ. Hình ảnh người bà trong bài thơ gợi nhớ đến bà đã khuất của tôi. “Tiếng gà trưa thực sự là một bài thơ tuyệt vời!”

Xuân Quỳnh là nhà thơ nữ xuất sắc của nền văn học hiện đại. Chị thường viết về những gì bình dị gần gũi trong đời sống thường ngày. Thơ của Xuân Quỳnh thường có giọng điệu sôi nổi trẻ trung mạnh bạo và giàu chất trữ tình. “Tiếng gà trưa” được viết vào thời kì đầu của cuộc kháng chiến chống Mỹ thể hiện tình yêu thương tổ quốc, quê hương trong đó sâu lặng và thắm thiết là tình bà cháu.

Được làm theo thể thơ năm chữ có sự biến đổi linh hoạt. Cách gieo vần liền ở những câu hai, bà xen kẽ là vần giãn cách. Thể thơ này thích hợp kể lại kí ức và kỷ niệm:

“Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ:
“Cục... cục tác cục ta”

Tiếng gà cục tác buổi trưa để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng người chiến sĩ nó gắn với kỉ niệm sâu sắc tuổi ấu thơ. Chính vì vậy nó gắn với kỉ niệm sâu sắc tuổi ấu thơ. Cũng chính vì vậy trong vô vàn âm thanh của làng quê, người chiến sĩ nghe thấy rõ nhất là tiếng gà cục tác. Vào một buổi trưa hè tại một làng quê vắng vẻ, trên đường hành quân người chiến sĩ được tiếp sức từ tiếng gà trưa:

“Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ”

Điệp từ “nghe” được đặt ở ba câu đầu liên tiếp để nhấn mạnh giàu cảm xúc mà tiếng gà trưa đem lại. Với lối ẩn dụ chuyển đổi cảm giác, lấy thính giác thay cho thị giác. Tiếng gà trưa đã làm xao động cả không gian làm xao động cả lòng người. Tiếng gà trưa làm thức dậy cả những kỉ niệm tuổi thơ. Cách hiểu nghĩa của cả hai câu thơ “Nghe xao động nắng trưa”, “Nghe gọi về tuổi thơ” thiên về nghĩa bóng thì câu thơ “Nghe bàn chân đỡ mỏi” thì thiên về nghĩa đen. Cách đảo trật tự ở các câu không giống nhau làm cho âm điệu các câu thơ thay đổi, tránh được sự nhàm chán và diễn tả sự bồi hồi xao xuyến của tâm hồn. Tiếng gà trưa được cảm nhận từ nhiều giác quan bằng cả tâm hồn. Những câu thơ mở đầu không có ẩn ý hoàn toàn giản dị như một bài đồng dao nhưng nó làm cho lòng người đọc nhẹ lại vì sự trong trắng sinh động và thân thiết. Những kỉ niệm tuổi thơ sau mỗi câu thơ "Tiếng gà trưa" lại gợi lên kỉ niệm:

“Tiếng gà trưa
Ổ rơm hồng những trứng
Này con gà mái tơ
Khắp mình hoa đốm trắng
Này con gà mái vàng
Lông óng như màu nắng”

Sau một câu kể là một câu tả, câu tả có kết cấu sóng đôi và lặp lại từ "này" là từ dùng để chỉ và lưu ý người nghe tưởng tượng. Các tính từ "hồng", "trắng", "óng" đều là gam màu tươi sáng gợi lên bức tranh đàn gà lộng lẫy tác giả còn sử dụng biện pháp so sánh "Lông óng như màu nắng" gợi lên vẻ đẹp rực rỡ. Tác giả tạo ra điều bất ngờ trong bài thơ không miêu tả tiếng gà trưa mà nói đến sự xuất hiện bất ngờ "ổ rơm hồng những trứng" đó là phép lạ mà tiếng gà trưa đem lại.

Trong bức tranh gà mà Xuân Quỳnh miêu tả rất đặc biệt, ê rơm vàng óng lăn lóc những quả trứng hồng, con gà mái mơ có bộ lông đan xen các màu trắng, đen, hồng... trứng nó giống hình hoa văn mà người nghệ sĩ tạo hình chấm phá. Ánh vàng rực rỡ của con gà mái vàng, lông óng lên như màu nắng, bà cùng cháu vừa tung những hạt cơm, hạt gạo cho lũ gà ăn, quan sát những chú gà xinh đẹp đang nhặt thóc quanh sân. Cháu cùng bà đếm từng chú gà trong vườn nhà.

“Tiếng gà trưa” cất lên nơi xóm nhỏ, người chiến sĩ nhớ về người bà thân yêu. Tuổi thơ sống bên bà có biết bao kỉ niệm đáng nhớ, tính hiếu kỳ, tò mò của trẻ thơ quan sát con gà đẻ trứng. Rồi bị bà mắng, sợ mặt bị lang, trong lòng cháu hiện lên lo lắng:

“Tiếng gà trưa
Có tiếng bà vẫn mắng
Gà đẻ mà mày nhìn
Rồi sau này lang mặt
Cháu về lấy gương soi
Lòng dại thơ lo lắng”

Cháu còn làm sao quên được hình ảnh “Tay bà khum soi trứng” - bà "tần tảo" "chắt chiu" từng quả trứng hồng cho con gà mái ấp là cháu lại nhớ đến bao nỗi lo của bà khi mùa đông tới:

“Khi gió mùa đông tới
Bà lo đàn gà toi
Mong trời đừng sương muối
Để cuối năm bán gà
Cháu được quần áo mới”

Đoạn thơ nghe giản dị mà thật gần gũi nhường nào, những chi tiết tác giả miêu tả gắn bó thân thuộc với quê hương làng xóm, hơn thế nó là những kỉ niệm không bao giờ phai nhạt trong tâm trí trẻ thơ. Nỗi lo của bà thật cảm động xiết bao, đàn gà kia sẽ bị chết nếu như sương muối giá lạnh và cháu bà lại chẳng được may áo mới:

“Ôi cái quần chéo go,
Ống rộng dài quết đất
Cái áo cánh chúc bâu
Đi qua nghe sột soạt”

Cháu nhớ mãi sau mỗi lần gà được bán, bà lại ra chợ chọn mua cho cháu yêu bộ quần áo thật đẹp. Tình cảm yêu thương nồng hậu bà luôn dành trọn cho cháu, cho con. Tuổi thơ sống bên bà đây là quãng đời đầy ắp những kỉ niệm khó quên. Lần thứ tư “Tiếng gà trưa” lại cất lên. Tiếng gà gọi về những giấc mơ của người lính trẻ:

“Tiếng gà trưa
Mang bao nhiêu hạnh phúc
Đêm cháu về nằm mơ
Giấc ngủ hồng sắc trứng”

Âm thanh xao động của tiếng gà trưa bình dị mà thiêng liêng, nó gợi tình cảm đẹp trong lòng người chiến sĩ hành quân ra trận. Âm thanh ấy như tiếng của quê hương, đất mẹ thân yêu:

“Cháu chiến đấu hôm nay
Vì lòng yêu tổ quốc
Vì xóm làng thân thuộc
Bà ơi, cũng vì bà
Vì tiếng gà cục tác
Ổ trứng hồng tuổi thơ”

Trong bài thơ có ba câu thơ rất hay “Ổ rơm hồng những trứng/Giấc ngủ hồng sắc trứng/ Ổ trứng hồng tuổi thơ”. Cả ba câu thơ đều nói về hạnh phúc tuổi thơ, hạnh phúc gia đình làng xóm. Hình ảnh người bà hiện lên trong tâm trí người chiến sĩ hành quân ra trận thật đẹp. Lưu Trọng Lư khi nghe "Xao xác gà trưa gáy não nùng" đã nhớ về nét cười đen nhánh, màu áo đỏ của mẹ hiền đã đi xa. Bằng Việt khi xa quê đã nhớ về quê qua hình ảnh người bà kính yêu. Tiếng tu hú kêu gọi hè về, nhớ bếp lửa ấp iu nồng đượm bà nhen nhóm sớm hôm. Và bài thơ “Tiếng gà trưa” của Xuân Quỳnh gợi nhớ về bà qua tiếng gà xao xác ban trưa.

Bài thơ “Tiếng gà trưa” là bài thơ hay tha thiết ngọt ngào. Tiếng gà cũng là tiếng gọi thân yêu của bà, của mẹ, của quê hương. Tiếng gọi thân yêu ấy như là niềm tin cho người chiến sĩ trong cuộc chiến đấu bảo vệ quê hương yêu dấu.