Top 12 Sự thật thú vị về gấu trúc

Gấu trúc nổi tiếng với bộ lông đen pha trắng độc đáo. Lông màu đen quanh mắt, tai và chân tạo nên vẻ đẹp tinh tế cho chúng.

Triết gia Trung Quốc thường liên kết vũ trụ với hai thực thể trái ngược nhau, Âm và Dương. Bộ lông đen – trắng của gấu trúc là biểu tượng hoàn hảo cho triết lý này. Hãy nhìn vào bộ lông của gấu trúc, bạn sẽ thấy nó là biểu tượng của sự đối lập và cân bằng, chính là thể hiện rõ ý niệm về âm dương.

Gấu trúc thường xuyên thưởng thức bữa ăn chủ yếu từ tre, thật là chế độ ăn độc đáo và phong cách. Với khẩu phần chủ yếu là tre, gấu trúc phải ăn suốt hơn 12 tiếng mỗi ngày để đảm bảo cơ thể được cung cấp đầy đủ dinh dưỡng. Sau bữa ăn, chúng thường thức dậy và tiếp tục chuỗi ngủ nghỉ, tạo nên một chu kỳ thoải mái và thú vị như cuộc sống sướng như gấu trúc.

Nếu bạn dự định thăm gấu trúc tại các cơ sở hoặc vườn thú, nên lựa chọn buổi sáng khi chúng bắt đầu bữa ăn khoảng 8 giờ sáng. Đó là thời điểm mà gấu trúc thể hiện sự hoạt bát, tạo cơ hội cho những người yêu gấu trúc chiêm ngưỡng những khoảnh khắc đáng yêu và độc đáo của chúng.

Mặc dù thuộc bộ ăn thịt nhưng gấu trúc thực sự là người ăn chủ yếu lá tre và lá trúc. Mỗi ngày, gấu trúc trưởng thành tiêu thụ ít nhất 18 kg lá trúc để duy trì chế độ dinh dưỡng. Nếu bạn đến Thành Đô hay Đô Giang Yển, nơi có “thiên đường gấu trúc”, bạn sẽ chứng kiến hình ảnh đáng yêu của chúng nhâm nhi lá trúc tươi ngon và thưởng thức măng tươi.

Ngay cả trong tự nhiên, gấu trúc cũng đôi khi ăn cỏ, củ dại, thậm chí thịt chim, động vật gặm nhấm, và đôi khi là xác thối. Gấu trúc nuôi trong môi trường nhân tạo cũng có thể thưởng thức mật ong, trứng, cá, rau củ, và hoa quả như táo, cam, hay chuối. Những người làm công tác tình nguyện tại các khu bảo tồn gấu trúc thậm chí có thể được huấn luyện để làm bánh gấu trúc và sau đó tận hưởng cùng chúng.

Gấu trúc sơ sinh chỉ nặng khoảng 80 – 200 gram và dài 15 cm, như một chiếc bút chì. Trong khi gấu trúc mẹ nặng từ 80 – 130 kg nếu nuôi nhốt, và từ 60 – 100 kg nếu ở ngoài tự nhiên. So với mẹ, gấu trúc con nhỏ xíu đến không ngờ (chỉ bằng một phần nghìn trọng lượng của mẹ).

Gấu trúc con đáng yêu không thể bò cho đến 3 tháng tuổi, mở mắt sau 45 ngày, và cần sự bảo vệ đặc biệt trong 120 ngày đầu. Ở tháng thứ 14, chúng bắt đầu thử sức với thức ăn cứng, đặc biệt là lá tre. Cai sữa vào 18 – 24 tháng tuổi, chúng sẽ sớm rời xa mẹ để sống tự lập, trong khi mẹ sẵn sàng chờ đón lứa mới.

Cuộc đời của một con gấu trúc bao gồm 4 giai đoạn chính: sơ sinh (0 – 4 tháng), con non (4 – 24 tháng), tự lập (1,5 – 2 năm) và trưởng thành (4 – 6 năm). Tuy nhiên khi vừa sinh ra, gấu trúc không có màu lông đen trắng như chúng ta thường thấy. Trên thực tế, gấu trúc mới đẻ có màu hồng và trong vòng một tháng, bộ lông của nó mới dần dần chuyển màu từ hồng sang đen – trắng.

Lưu ý: Vì gấu trúc con thường được sinh ra vào cuối hè – đầu thu, tức là khoảng tháng 8 – tháng 9, nên nếu muốn tận mắt chứng kiến hình dạng của gấu trúc sơ sinh thì bạn nên đến Căn cứ gấu trúc Thành Đô hoặc Khu bảo tồn gấu trúc Bifengxia ở thị trấn Nhã An. Ở đây, gấu trúc mới sinh được coi sóc rất kỹ và nếu may mắn, bạn sẽ được xem cảnh gấu trúc mẹ cho con bú nữa đấy.

Gấu trúc có tuổi thọ khá cao. Trung bình một con gấu trúc trong tự nhiên có thể sống khoảng 20 năm và gấu trúc nuôi nhốt sống từ 25 – 35 năm. Con gấu trúc nuôi nhốt già nhất thế giới hiện nay là gấu trúc cái Xinxing ở vườn thú Trùng Khánh với kỷ lục tuổi thọ 38 tuổi, đã chết vì suy đa tạng vào ngày 8/12/2020.

Trước đó còn có chú gấu trúc Jia Jia ở Công viên Đại Dương Hồng Kông, sinh năm 1978 và qua đời ngày 16/10/2016, cũng hưởng thọ 38 tuổi (tương đương với hơn 130 tuổi ở người).

Không phải ngẫu nhiên mà gấu trúc được gọi là “hóa thạch sống” hay “quốc bảo” (báu vật quốc gia). Bản thân loài động vật này đã xuất hiện một cách đột ngột vào cuối thế Pliocen hoặc đầu thế Pleistocen, tính ra là hơn 2 – 3 triệu năm trước. Hóa thạch gấu trúc cũng đã được phát hiện ở Myanmar, Việt Nam và đặc biệt ở phía Tây Trung Quốc.

Không nên đánh giá gấu trúc chỉ qua vẻ ngoại hình đáng yêu và thư giãn. Chúng có khả năng leo cây vô cùng tinh tế, thậm chí là những kỹ năng đỉnh cao. Gấu trúc tự nhiên thường leo lên cây cao để tránh kẻ thù, trong khi gấu trúc nuôi cũng thích leo cây để ngắm cảnh đẹp và quan sát môi trường xung quanh.

Đặc biệt, khả năng bơi lội của gấu trúc là điều đáng kinh ngạc. Chúng bơi lội một cách tự tin và linh hoạt như những vận động viên chuyên nghiệp. Khi gặp nguy hiểm, gấu trúc có thể sử dụng kỹ năng bơi lội để an toàn thoát thân.

Bàn tay của gấu trúc không chỉ có 5 ngón mà còn điểm nhấn đặc biệt với một ngón phụ có chức năng giống như ngón tay cái. Điều thú vị là 'ngón cái giả' này thực tế là xương cổ tay đã phát triển đặc biệt, chìa ra một cách độc đáo. Các cơ kiểm soát xương được sắp xếp linh hoạt, giúp ngón giả có khả năng cử động linh hoạt, từ việc cầm nắm thân cây tre đến những động tác khác nhau.

Gấu trúc lớn dành phần lớn thời gian trong ngày để nghỉ ngơi, lang thang và tìm kiếm thức ăn trong rừng tre, trúc tại vùng đồi núi Trung Quốc, chủ yếu ở tỉnh Tứ Xuyên theo thông tin từ Tree Hugger. Chúng có ngoại hình đặc trưng với các mảng lông màu đen nổi bật xung quanh mắt, tai và trên toàn bộ cơ thể. Dấu chân gấu trúc rõ ràng thể hiện 5 móng vuốt sắc nhọn. Với những móng vuốt ngắn, gấu trúc thực sự là nhà nhiếp ảnh leo trèo.

Gấu trúc khổng lồ không phải là mục tiêu của nhiều kẻ thù tự nhiên, nhưng paradoxically, con người lại là mối đe dọa lớn nhất đối với chúng. Báo tuyết được biết đến là kẻ săn mồi đáng gờm với gấu trúc khổng lồ, cũng như bầy chó hoang có thể làm mất lạc đàn con của chúng. Với vẻ ngoại hình to lớn và hàm răng sắc nhọn, rất ít loài động vật dám thách thức gấu trúc. Chỉ có những con gấu trúc non mới phải đối mặt với sự nguy hiểm từ các thú săn như chó rừng, báo tuyết hay chồn họng vàng. Tóm lại, cuộc sống tự nhiên của gấu trúc thường khá an toàn, và nguy cơ lớn nhất mà chúng phải đối mặt là nguy cơ bị săn bắt.

Dân số đang gia tăng ở Trung Quốc đã khiến cho khu rừng tre, nơi gấu trúc sống và tìm kiếm thức ăn, giảm sút. Mở rộng đô thị ở Trung Quốc cũng góp phần vào việc làm giảm dân số gấu trúc khổng lồ. Các nhà nghiên cứu thuộc Bộ Lâm nghiệp tin rằng chỉ còn khoảng 1.000 con gấu trúc khổng lồ tự nhiên còn sống ở Trung Quốc và chính phủ đã hợp tác với Quỹ Động vật Hoang dã Thế giới (WWF) để bảo tồn và tăng dân số gấu trúc thông qua các chương trình nhân giống và nâng cao nhận thức cộng đồng về tình hình của loài động vật đặc biệt này.

Một trong những nguyên nhân khiến gấu trúc lọt vào danh sách loài có nguy cơ tuyệt chủng là sự lười biếng trong việc giao phối. Gấu trúc cái chỉ có thể giao phối trong vòng 2 – 3 ngày trong năm, nhưng đáng tiếc, một số con đực lại hoàn toàn 'mù tịt' về 'chuyện ấy'.

Có một câu chuyện khá hài hước liên quan đến vấn đề này đã diễn ra tại Vườn thú Quốc gia Washington, D.C. (Mỹ). Cặp gấu trúc Thiên Thiên và Mỹ Hương đã được tạo điều kiện để giao phối tự nhiên nhiều lần, nhưng cả hai đều không xác định được đúng vị trí. Theo lời kể của David Wildt – giám đốc Trung tâm Bảo tồn Sinh vật: “Thay vì đưa Mỹ Hương vào lòng mình, Thiên Thiên đã bước lên lưng cô gấu cái, đứng đục như người đàn ông mới mở hộp đồ IKEA và không biết phải làm gì tiếp theo…” Thật sự là một vấn đề đau đầu với những con gấu trúc sinh ra trong môi trường nuôi nhốt như vậy.

Bí mật độc đáo về loài gấu trúc:

• Thị lực của gấu trúc không phải là điểm mạnh và chúng dựa vào trí nhớ không gian hơn là thị giác để định vị môi trường xung quanh.
• Gấu trúc không ngủ đông như các loài gấu khác. Trước mùa đông, chúng di cư từ hang động trên núi đến nơi ấm áp hơn.
• Chúng không kêu gầm như gấu nâu mà phát ra âm thanh nhẹ nhàng giống tiếng cừu hoặc dê.
• Gấu trúc sử dụng đuôi rậm để đánh dấu lãnh thổ, có tuyến mùi giúp thông báo về lãnh thổ và cảnh báo về việc xâm phạm nó.
• Gấu trúc có khả năng ăn một cây măng với 'tốc độ bàn thờ', chỉ mất 40 giây để xử lý một cây.
• Cổ họng và ruột của gấu trúc được bảo vệ bởi lớp chất nhầy để tránh việc bị mảnh vụn tre trúc làm tổn thương.
• Chúng không có nơi cụ thể để nghỉ ngơi, luôn 'an tọa' ngay tại đâu khi cảm thấy cần.
• Gấu trúc không sử dụng khuôn mặt để giao tiếp.