Top 13 bài văn hay phân tích từ ngữ và hình ảnh đặc sắc trong đoạn thơ: 'Dân chài lưới làn da ngăm rám nắng... Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ' (Ngữ văn 7 - SGK Kết nối tri thức)

Sau những giờ lao động gian nan, con thuyền mang trên mình dấu vết mệt mỏi: 'Chiếc thuyền im bến mỏi trở về nằm'. Nhờ biện pháp nhân hóa, hình ảnh chiếc thuyền hiện lên với sự nặng nề và mệt mỏi rõ rệt khi chầm chậm neo vào bờ. Nó im lặng 'Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ'. Trong câu thơ này, Tế Hanh đã tài tình sử dụng biện pháp ẩn dụ chuyển đổi cảm giác. Động từ 'Nghe' vốn thuộc về thính giác, nhưng 'thấm' lại là cảm nhận của xúc giác. Con thuyền nghỉ ngơi, đồng thời cảm nhận từng chuyển động tinh tế nhất trong mình. Cách viết này không chỉ gợi tả sự mệt mỏi thấm đẫm của con thuyền mà còn thể hiện sự tinh tế tuyệt vời của nhà thơ, như thể Tế Hanh đã đồng cảm sâu sắc với cảm xúc của con thuyền...

Bài thơ “Quê hương” của Tế Hanh đã để lại ấn tượng sâu sắc với tôi qua đoạn thơ:

Dân chài lưới, làn da ngăm rám nắng,
Cả thân hình nồng thở vị xa xăm;
Chiếc thuyền im bến mỏi trở về nằm
Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ.

Bốn câu thơ không chỉ miêu tả hình ảnh người dân chài và con thuyền sau chuyến ra khơi, mà còn thổi hồn vào cảnh vật. Mở đầu, tác giả tả thực về người dân chài với làn da ngăm nhuộm nắng và gió biển. Tiếp đến là sự sáng tạo độc đáo, tả thân hình vạm vỡ thấm đẫm vị mặn của biển khơi. Hình ảnh người dân chài trở nên phi thường, vừa hiện thực vừa lãng mạn. Hình ảnh con thuyền được nhân hóa qua từ ngữ “im”, “mỏi”, “trở về”, “nằm” tạo nên cảm giác thuyền cũng như con người, biết mệt mỏi sau một ngày dài. Câu ẩn dụ “nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ” gợi lên cảm nhận tinh tế, thuyền như có linh hồn, đang cảm nhận vị mặn của biển đang thấm dần vào từng thớ gỗ. Những từ ngữ, hình ảnh mà tác giả sử dụng thật độc đáo và giàu sức gợi.

Sau những chuyến ra khơi miệt mài, hình ảnh người dân chài trở về đất liền thật đẹp đẽ:

“Dân chài lưới làn da ngăm rám nấng

Cả thân hình nồng thở vị xa xăm”.

Dù không có dấu hiệu của sự mệt mỏi, đêm biển chẳng làm họ sợ hãi hay yếu đuối. “Làn da ngăm rám nắng” là đặc trưng của người dân chài, được tôi luyện qua nắng gió, nay hiện lên với sự mạnh mẽ, rắn rỏi. Bước xuống đất liền từ con thuyền sau chuyến hải hành, họ như những Thạch Sanh của biển: “Cả thân hình nồng thở vị xa xăm”. Không chỉ làn da, mà cả ánh mắt, bàn tay, bước đi, tất cả đều thấm đượm hương vị mặn mòi của biển. “Vị xa xăm” là hương vị từ phương xa, là hơi thở, gió, muối của đại dương, là nắng biển, “xa xăm” vốn chỉ cảm nhận thị giác nay kết hợp với xúc giác “vị”, tạo nên câu thơ đầy tinh tế. Từ “nồng thở” dường như ẩn chứa sức mạnh bền bỉ, dồi dào từ lâu đã được tôi rèn, để từ làn da, ánh mắt, nụ cười… đều sáng bừng sức sống. Cùng với những chàng trai vùng chài là những con thuyền, bạn đồng hành của họ:

”Chiếc thuyền im bến mỏi trở về nằm

Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ”.

Sau những giờ lao động vất vả, con thuyền không giấu vẻ mệt mỏi: “Chiếc thuyền im bến mỏi trở về nằm”. Nhân hóa hình ảnh thuyền, ta dễ dàng hình dung dáng vẻ nặng nề, thấm mệt của nó khi chậm chạp neo vào bến. Nó im lặng “Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ”. Tế Hanh khéo léo sử dụng biện pháp ẩn dụ chuyển đổi cảm giác, “Nghe” là thính giác, “thấm” là xúc giác, tạo nên sự liên tưởng sâu sắc về cảm giác mệt nhọc của thuyền. Khổ thơ này là một trong những đoạn tuyệt vời nhất trong bài “Quê hương”, thể hiện tình yêu, niềm tự hào sâu sắc của tác giả đối với quê hương mình.

Sau hình ảnh “khắp dân làng tấp nập đón ghe về” (gợi lên không khí sinh hoạt quen thuộc của làng chài), những câu thơ đột nhiên trầm xuống:

Dân chài lưới làn da ngăm rám nắng,

Cả thân hình nồng thở vị xa xăm;

Chiếc thuyền im bến mỏi trở về nằm

Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ.

Những câu thơ từ tả thực dần chuyển sang sắc thái biểu tượng sâu lắng, tạo nên sự cân đối, hài hòa trong cấu trúc bài thơ. Từ cảnh rẽ sóng trùng dương, đến cảnh nghỉ ngơi, cái tĩnh và động hòa quyện nhưng không tách rời. Sự gắn bó mật thiết giữa “làn da ngăm rám nắng” và “thân hình nồng thở vị xa xăm” của những người trai làng chài, cùng với chi tiết gợi cảm “chiếc thuyền im bến mỏi trở về nằm”, vẫn “nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ”, tất cả đều gợi đến biển cả, những chuyển động vượt qua bao sóng gió. Khát vọng chinh phục đại dương mãnh liệt ấy đã ăn sâu vào huyết quản của họ, được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.

Giữa cảnh trời nước mênh mông, hình ảnh con thuyền hiên ngang, tràn đầy sức sống dưới bàn tay điêu luyện của những chàng trai làng chài hiện lên đầy mạnh mẽ, tựa như con tuấn mã lướt trên sóng. Qua những ngôn từ sinh động, nhà thơ đã khắc họa rõ nét tinh thần kiêu hãnh, ý chí chinh phục biển cả của người dân làng chài. Lời thơ bay bổng, mạnh mẽ tiến về phía trước, hòa quyện với hình ảnh cánh buồm giương to như hồn làng. Tế Hanh đã cảm nhận cuộc sống lao động quê hương bằng cả tấm lòng gắn bó sâu nặng, gửi gắm bao hy vọng, tình cảm thiêng liêng vào từng câu chữ.

Sau chuyến hành trình vất vả trên biển, khi trở về đất liền, hình ảnh người dân chài hiện lên thật kiêu hãnh:

'Dân chài lưới làn da rám nắng

 Cả cơ thể ngập tràn vị xa xăm'.

Không hề thấy dấu hiệu của sự mệt mỏi, biển đêm không làm cho con người cảm thấy sợ hãi hay yếu đuối. 'Làn da rám nắng' là đặc trưng của những người sống trên biển, đã trải qua nhiều nắng mưa, giờ đây tỏa ra sự mạnh mẽ và cứng cáp. Khi bước xuống đất liền từ chiếc thuyền chòng chành, họ giống như những Thạch Sanh của biển cả: 'Cả cơ thể ngập tràn vị xa xăm'. Không chỉ là làn da mà còn từ ánh mắt, bàn tay, từng bước đi, từ 'cả cơ thể' đều toát lên hương vị mặn mà của biển. 'Vị xa xăm' mang ý nghĩa từ phương xa, là gió biển, là muối biển, là nắng biển, là hơi thở của đại dương. Từ 'xa xăm' vốn thường gợi lên cảm giác của thị giác, chỉ sự xa lạ và mơ hồ; nay được kết hợp với từ chỉ xúc giác “vị” tạo nên sự tinh tế vô cùng. Cụm từ 'ngập tràn' còn như chứa đựng sức mạnh bền bỉ, dồi dào đã được tôi luyện lâu dài trong tâm hồn, để từ làn da, ánh mắt, nụ cười... đều rực sáng sức sống.

Hai câu thơ dưới đây lại mang một sắc thái khác - sắc thái mặn mòi của biển cả:

Dân chài lưới làn da rám nắng,

Cả cơ thể ngập tràn vị xa xăm.

Hai câu thơ này như một bức tranh chân thực về hình ảnh của người dân chài. Họ dường như là những sinh vật của biển, với làn da 'rám nắng' và 'hơi thở' mang đậm hương vị biển khơi. Đây không chỉ là miêu tả đơn thuần mà là một sự cảm nhận sâu sắc về quê hương từ tâm hồn.

Các câu thơ ba và bốn mô tả con thuyền đang nằm yên trên bến đỗ, thể hiện sự sáng tạo nghệ thuật độc đáo với sự mặn mòi của biển, gợi lên nỗi nhớ quê của người xa xứ. Trong câu thơ, tác giả sử dụng biện pháp ẩn dụ để chuyển đổi cảm giác: chất muối thường được cảm nhận bằng thị giác và cảm giác, nhưng ở đây nhà thơ lại nghe được sự thấm tháp ấy. Nhà thơ không chỉ thấy con thuyền đứng im trên bến mà còn cảm nhận được sự mệt mỏi của nó. Giống như người dân chài, con thuyền cũng mang vị mặn của biển cả, như đang lắng nghe chất muối của đại dương thấm dần vào từng lớp vỏ của nó. Con thuyền trở nên sống động hơn, không còn là vật vô tri mà đã trở thành người bạn đồng hành của ngư dân.

Hình ảnh người dân làng chài với 'Làn da rám nắng' gợi lên làn da khỏe khoắn, được nhuộm màu nắng và vị mặn của biển. Câu thơ 'Thân hình ngập tràn vị xa xăm' thể hiện vị của biển khơi và gió trời. Hình ảnh người dân chài hiện lên như một tượng đài vững chắc của quê hương. Hình ảnh con thuyền 'im bến mỏi trở về nằm': Con thuyền được nhân hóa như một người lao động, biết cảm nhận sự mệt mỏi sau một ngày làm việc vất vả.

Hình ảnh 'Dân chài lưới làn da rám nắng' mô tả thực tế làn da khỏe khoắn của người dân chài. 'Cả thân hình ngập tràn vị xa xăm' cho thấy sự thấm đẫm của vị mặn biển khơi. 'Con thuyền im bến mỏi trở về nằm': Con thuyền cũng như một con người, cảm thấy mệt mỏi và cần nghỉ ngơi sau một ngày lao động. 'Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ': Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác, con thuyền cảm nhận được hương vị của biển thấm vào 'cơ thể' của nó.

Thân hình của người dân chài lưới 'ngập tràn hương vị xa xăm'. Cụm từ 'ngập tràn' diễn tả mùi hương mạnh mẽ. Điều này cho thấy đặc điểm nổi bật của dân chài lưới: hương vị của cá, biển cả, và những ngày dài ra khơi. Mùi hương này không chỉ là một yếu tố cảm giác, mà còn là dấu ấn và nỗi nhớ của những người dân làng chài. Cụm từ 'ngập tràn' không phải là một từ đơn lẻ mà là sự kết hợp của hai từ riêng biệt tạo nên hiệu ứng nghệ thuật trong thơ. 'Ngập tràn' gợi đến hoạt động của sự sống, và vì vậy, mùi hương này không chỉ là đặc điểm mà còn là phần thiết yếu của đời sống người dân chài ven biển.

Câu thơ thứ hai được viết theo phong cách lãng mạn, mô tả thân hình mạnh mẽ của người dân chài, thấm đẫm hơi thở mặn mòi của biển cả. Hình ảnh 'thân hình nồng thở vị xa xăm' không chỉ gợi tả vẻ ngoài của người dân chài mà còn truyền tải linh hồn và sức mạnh của họ. Câu thơ sử dụng biện pháp ẩn dụ, kết hợp cảm giác vị giác (vị) với thị giác (thân hình) để tạo ra hiệu ứng nghệ thuật sâu sắc.

Hình ảnh người dân chài với làn da rám nắng: “Dân chài lưới làn da ngăm rám nắng/ Cả thân hình nồng thở vị xa xăm” là hình ảnh đặc trưng của người dân ở các làng chài ven biển. Họ ngày ngày đối diện với nắng mưa trên biển khơi để mang về những mẻ cá tươi ngon. Chính vì vậy, cơ thể họ không chỉ bị rám nắng mà còn thấm đẫm vị mặn của biển. Tác giả đã khắc họa một cách chân thực và lãng mạn về hình ảnh của những người dân chài.

Các từ “im” và “trở về” trong câu thơ “Chiếc thuyền im bến mỏi trở về nằm” gợi lên một hình ảnh độc đáo. Tác giả đã khéo léo áp dụng biện pháp nhân hóa, biến chiếc thuyền thành một thực thể gần gũi như con người. Giống như những ngư dân, chiếc thuyền sau một ngày lao động vất vả cũng trở về bến và nghỉ ngơi.